Dagur - 13.11.1980, Síða 5

Útgefandi: ÚTGAFUFÉLAG DAGS
Skrifstofur: Tryggvabraut 12, Akureyri
Ritstjórnarsímar: 24166 og 23207
Sími auglýsinga og afgreiðslu: 24167
Ritstjóri (ábm.): HERMANN SVEINBJÖRNSSON
Blaðamaður: ÁSKELL ÞÖRISSON
Augl. og afgr.: JÖHANN KARL SIGURÐSSON
Prentun: Prentverk Odds Ðjörnssonar hf.
Atvinnumál á
fjórðungsþingi
í almennri stjórnmálaályktun sem
samþykkt var á kjördæmisþingi
framsóknarmanna í Noröurlands-
kjördæmi eystra sem haldið var á
Húsavík dagana 8. og 9. nóvember
s. l. var fjallað um atvinnumál og
sagði þar m.a. á þessa leið:
„Kjördæmisþingið leggur á-
herslu á þá staðreynd, að núver-
andi aðalatvinnuvegir lands-
manna munu um ófyrirsjáanlega
framtíð verða kjölfesta atvinnu- og
efnahagsafkomu þjóðarinnar og
ekkert getur komið í þeirra stað.
Hins vegar má ætla að vaxtar-
möguleikum sumra þessara at-
vinnugreina séu takmörk sett
þegar til lengdar lætur. Undir það
verður þjóðin að búa sig af fram-
sýni og fyrirhyggju. Uppbygging
útflutningsiðnaðar er því brýnt
viðfangsefni, sem tímabært er að
sinna af fullri alvöru.
Kjördæmisþingið minnir á, að
skipulag meiriháttar útflutnings-
iðnaðar krefst mikils undir-
búnings, þar sem taka verður tillit
til margra sjónarmiða, m.a. þess
að erlendu fjármagni verði ekki
hleypt hömlulaust inn í atvinnulíf
íslendinga né að stóriðja valdi
mengun og óæskilegri röskun,
sem oft er fylgifiskur óheftrar
stóriðju.“
Þá var í kjördæmisályktun
þingsins lýst yfir miklum áhyggj-
um vegna þeirra miklu rekstarerf-
iðleika sem atvinnuvegirnir í
landinu eigi við að glíma. Þingið
minnir á að miklir erfiðleikar steðji
nú að landbúnaði og að stéttar-
hagsmunir bænda séu í veði.
Þennan vanda verði að leysa án
þess að bændastéttin verði fyrir
verulegum áföllum, sem leiða
myndu til byggðaröskunar.
Þá hvetur þingið til þess að
markvisst verði unnið að
uppbyggingu framleiðslu- og
þjónustuiðnaðar í kjördæminu,
þar sem iðnaður verði á næstu ár-
um að taka við stærstum hluta
þess fólks sem bætist við á
vinnumarkaðinn. Þingið fagnar
öllum athugunum á nýiðnaði í
kjördæminu, en minnir á að út-
gerð og fiskvinnsla séu megin
undirstaða atvinnulífs í flestum
þéttbýlisstöðum kjördæmisins.
Nauðsynlegt sé að tryggja nægi-
legt hráefni til fiskvinnslustöðva,
t. d. með aukinni hráefnismiðlun.
Þá bendir kjördæmisþing fram-
sóknarmanna í Norðurlandskjör-
dæmi eystra á, að verslun og
þjónustu gegni mikilvægu hlut-
verki í atvinnumálum kjördæmis-
ins. Bæta verði nú þegar rekstrar-
grundvöll dreifbýlisverslunarinn-
ar, til að koma í veg fyrir veruleg
áföll, sem bitna myndu þyngst á
íbúum hinna dreifðu byggða.
ber ekki endilega mikið á þessari
tilhneigingu hér á landi enn sem
komið er, en hættan er fyrir
hendi. Að mínum dómi er meira
en tímabært að atvinnurekendur
leiði hugann að þessu atriði frek-
ar en verið hefur, enda fyrirsjá-
anlegt að kröfur munu vaxa í
þessum efnum af hálfu verka-
fólks, eins og réttmætt er.“
Ing\ar Gíslason
mennings er meiri á Islandi en í
nokkru öðru landi sem ég þekki
til. Menningarlíf íslendinga
stendur að mörgu leyti í blóma,
hvort heldur er átt við listir,
íþróttir, skákmennt eða hvað
annað sem krefst vitsmuna og
dugnaðar. Kunnátta og færni ís-
lenskra lækna og verkfræðinga
hefur vaxið mikið á síðustu árum
og það held ég að eigi reyndar við
um allar starfsstéttir meira og
minna. Dugleysi, atvinnuleysi og
iðjuleysi eru ekki einkenni okkar
tíma.
Ef eitthvð er að í íslensku
þjóðfélagi þá er það ekki þetta.
Ég held að það sé allt eins hugs-
anlegt að Islendingar séu of dug-
miklir og vinni of mikið. Og mér
er það alvörumál að vinnuálag á
verkafólk hér á landi er alltof
mikið. Það sem mér virðist vera
áberandi veila í íslensku þjóðfé-
lagi er lélegt skipulag á vinnu yf-
irleitt, sífelld krafa um afköst en
minna hugsað um vandvirkni.
Þetta kemur fram á öllum svið-
um. Það er ekki einu sinni hægt
að lesa dagblöðin vegna þess hve
þau eru oft illa skrifuð, m.a.
vegna hraðans sem krafist er af
starfsfólkinu.
Vinnuálagið hér á landi gerir
menn sljóa og langþreytta og þar
við bætist, að aðbúnaðar á
vinnustöðum er víða lélegur.
Þetta á ekki síst við um vinnustaði
við sjávarsíðuna, þótt margar
undantekningar séu í þessu efni.
Það er blindur maður sem sér það
ekki, að aðbúnaður á skrifstofum,
t.d. í opinberri eigu eða á vegum
stórfyrirtækja, er allt annar en á
sér stað víða þar sem mertn ganga
að stritvinnu, erfiðri líkamlegri
vinnu. Jafnframt eru menn að
býsnast yfir því, að ungt fólk sæki
í önnur störf en verkamanna-
vinnu og önnur líkamleg störf.
Ég held að það sé mikil ástæða
til að hafa áhyggjur af þessu.
Þegar svo verður komið, að fólk
fæst ekki til að vinna nauðsynleg
framleiðslustörf, þá er hætta á
ferðum. Það sjáum við fyrir okk-
ur í nálægum löndum og þau víti
ber að varast í tíma. Sem betur fer
í ræðu sem Ingvar Gíslason,
menntamálaráðherra, hélt á
kjördæmisþingi framsóknar-
manna i Norðurlandskjördæmi
eystra sagði hann m.a. á þessa
leið:
„Þó að glíman við hin almennu
efnahagsmál og erfiðleika at-
vinnulífsins hafi sett meginsvip á
Ingvar Gislason.
stjórnaraðgerðir nú sem oft áður
og enn sé mörgu óbátavant í þeim
efnum, þá er ekki ástæða til að
mála allt dökkum litum. Þó er
ekki fyrir það að synja, að flestum
stjórnmálamönnum verði það á
að tala dapurlega og einhliða um
landsmál. Ég hef t.d. allt of oft
staðið sjálfan mig að því að falla í
þessa gröf. Talið um efnahags-
vandræði líðandi stundarhljómar
því miður sem slitin plata í eyrum
margra. Það er farið að verka á
áheyrendur eins og segir í dæmi-
sögunni af smalanum sem kallaði
„úlfur, úlfur“ ef engu tilefni.
Stjómmálamenn hafa í áratugi
verið að boða þjóðinni ósköp og
ótíðindi og ekki er því að neita að
forystumenn atvinnulífsins hafa
oft gefið tóninn í þessum óskapa-
boðskap.
En þrátt fyrir allt hefur öllu
reitt býsna vel af. Sannleikurinn
er sá, að Islendingar hafa aldrei í
sögu sinni verið jafn auðugir,
framtakssamir og vinnusamir
eins og síðustu 30-40 ár. Jöfnuður
í lífskjörum og velmegun al-
í ræðu sem Guðmundur
Bjarnason, alþingismaður,
flutti á kjördæmisþingi fram-
sóknarmanna á Húsavík um
síðustu helgi, sagði hann m.a.
eftirfarandi:
„Kosningabaráttan í fyrra
snerist um verðbólguna. Við ætl-
uðum að telja niður og við höld-
um okkur enn við að það sé fær
leið. Við ætluðum einnig að gæta
þess, að ekki yrði þó svo hratt
talið, að leiddi til samdráttar og
atvinnuleysis, eins og við töldum
að leiftursóknin myndi gera.
Enda hefur sú ekki orðið raunin
á, því við berjumst enn í 50%
verðbólgu og nýjustu spár gera
ráð fyrir ennþá hærri prósentu-
tölu á næsta ári, verði lítið eða
ekkert aðhafst.
Auðvitað hafa ýmiss ljón verið
í veginum og varnað því að gripið
væri af röggsemi og ákveðni í
niðurtalninguna og gripið á öll-
um þáttum samtímis. Það leysir
lítinn vanda að binda bara verð á
vöru og þjónustu. Með því erum
við bara að safna saman vanda
sem að lokum brýst út. Þetta
gerðist t.d. í fyrravetur er allur
tími stjórnvalda fór í kosningar og
stjómarmyndun. Á það bentum
við líka í kosningabaráttunni. Þá
var verið að safna upp vanda sem
varð fyrsta ljónið í veginum. Síð-
an hafa menn lítið aðhafst vegna
stöðunnar í samningamálum.
Nú er búið að semja. Um þessa
samninga sýnist mönnum vafa-
laust sitt hvað. Ekki veitir þeim af
sem lægst hafa launin, en spurn-
ingin er hins vegar sú, hvar á að
taka þetta fjármagn. Viðskipta-
kjör þjóðarinnar versna um
15-20% á þessu ári og því síðasta.
Að baki þessum launahækkun-
um er engin verðmætaaukning.
Margt bendir til að þessar launa-
hækkanir fari beint út í verðlagið
og að verðbólgan muni þá að
sama skapi magnast. Svona getur
þetta ekki gengið lengur.
Sagt hefur verið að við megum
ekki taka upp þá stefnu, að binda
okkur við ákveðnar dagsetningar
og hafa í hótunum við samstarfs-
aðilana. Kann að vera að slíkt séu
ekki góð vinnubrögð, en öllu eru
Úr ræðum
þingmanna á
kjördæmisþingi
nú einhver takmörk sett og við
verðum að fara að taka alvarlegar
á málunun en gert hefur verið
fram að þessu.“
Jafnframt þinginu var haldin árshátíð framsóknarmanna á Húsavik og í Þing-
eyjarsýslum og sótti hana mikill fjöldi manns.
Guðmundur Bjarnason.
I lok ræðu sinnar sagði Guð-
mundur Bjarnason:
„Fyrir dyrum er alþjóðaár fatl-
aðra og málefnum lítilmagnans í
þjóðfélaginu verðum við að gefa
gaum. Efnahagsmál eru ekki allt.
Vissulega hefur margt breyst til
batnaðar í málefnum öryrkja og
þroskaheftra á undanförnum ár-
um, en betur má ef duga skal. A
Akureyri er Sjálfsbjörg að byggja
stórt húsnæði sem á að vera full-
komin endurhæfingarstöð og
vinnustaður fyrir fatlaða. Full-
trúar Sjálfsbjargar hafa töluvert
samband haft við okkur þing-
menn og munum við reyna að
styðja þá svo sem við framast
megum.. ..
Nú er í undirbúningi löggjöf
um málefni aldraðra. Á því sviði
er líka mikið verk að vinna.
Öldrunarþjónusta er sennilega
það verkefni á sviði heilbrigðis-
mála, sem nú er brýnast að snúa
sér að. Á þessi mál vildi ég aðeins
minnast vegna þess, að mér finnst
oft nánast öll umræða drukkna í
þessu eilífa verðbólgutali."
Guðmundur
Bjarnason
Stefán Valgeirsson
í ræðu sinni á kjördæmisþingi
framsóknarmanna á Húsavík
um síðustu helgi ræddi Stefán
Valgeirsson, alþingismaður,
m.a. um úrslit kosninganna í
desember og stjórnarmyndun-
arviðræðurnar og þá kosti sem
fyrir hendi voru í þeim efnum.
Síðan sagði Stefán m.a.:
„Höfuðmarkmið þessarar rík-
isstjórnar er, eins og segir orðrétt í
stjómarsáttmálanum:
„Ríkisstjórnin mun vinna að
hjöðnun verðbólgu, þannig að á
árinu 1982 verði verðbólgan orð-
in svipuð og í helstu viðskipta-
löndum Islendinga.“ Og enn-
fremur segir: „Ríkisstjórnin mun
leita eftir samkomulagi við aðila
vinnumarkaðarins um niðurstöð-
ur á kjarasamningum, sem geta
samrýmst baráttunni gegn verð-
bólgu og þeirri stefnu stjórnar-
innar að jafna lífskjör og bæta
kjör hinna lakast settu í þjóð-
félaginu."
Ég held að ekki fari á milli
mála að kjarasamningarnir eru
að stefnu til í samræmi við þau
markniið sem ég vitnaði til, að
þeir eru launajöfnunarsamning-
ar. Hitt er annað mál, hvort þeir
auðvelda okkur glímuna við
verðbólguna.
Hitt verður að viðurkennast, að
miðað við samningana um kaup
og kjör á liðnum árum, þá eru
þessir samningar hófsamir, þótt
hitt sé staðreynd að megin hluti
framleiðslunnar þoldi nú engar
grunnkaupshækkanir, og því er
líklegt, að verðhækkanir komi í
kjölfar þeirra.
Um hitt atriðið, það er að segja
niðurtalningu verðbólgu, þá gæt-
ir nokkurrar óþolinmæði meðal
okkar flokksmanna, að ekki skuli
enn hafa tekist að fikra sig inn á
þá leið, og ég er ekkert hissa á því.
En hafa menn hugleitt hvernig
raunveruleg staða þessara mála,
var 8. febrúar s.l. þegar ríkisstjórn
Gunnars Thoroddsens tók við og
hvemig mál hafa þróast síðan.
Eftir að ríkisstjórn Gunnars
Thoroddsens tók við kom í ljós að
staða útflutningsatvinnuveganna
hafði versnað verulega, á þeim
tíma sem Alþýðuflokksstjórnin
sat að völdum. T.d. urðu kostnað-
arhækkanir hér innanlands á
þessum tíma a.m.k. 12%, en
gengissig á þeim tíma var 4%.
Enda kom í ljós að staða frysti-
iðnaðarins var orðin mjög slæm
og ullar- og skinnaiðnaðurinn var
rekinn með umtalsverðu tapi og
ýmsar kostnaðarhækkanir höfðu
orðið sem ekki voru komnar í ljós
nema að litlu leyti við stjórnar-
skiptin.
Augljóst ætti að vera, að engin
leið var að byrja á að telja niður
fyrr en búið var að leyfa verð-
hækkanir til allra, þannig að fyr-
irtæki og einstaklingar stæðu
nokkuð jafnt að vígi, þegar nið-
urtalningin hæfist. Við skulum
Stefán Valgeirsson.
heldur ekki gleyma því að ytri
aðstæður hafa verið með þeim
hætti, að þær hafa magnað verð-
bólguna og torveldað aðgerðir til
að draga úr verðbólguhraðanum.
T.d. hafa verðhækkanir á inn-
fluttum vörum miðað við erlend-
an gjaldeyri orðið meiri á síðustu
tveimur árum en urðu á 13 ára
tímabili frá 1960-1973.
Á sama tíma hafa mjög litlar
hækkanir orðið á sumum okkar
útflútningsvörum, eins og t.d. á
frystum fiski, sem hefur á síðustu
árum verið ein aðalútflutnings-
vara okkar. Og á þessu ári hafa
einnig orðið nokkrar grunn-
kaupshækkanir. Allt þetta magn-
ar verðbólguna og dregur mjög úr
möguleikanum á að ná árangri í
að telja hana niður,
Einn virtur hagfræðingur sagði
við mig um daginn, að þróun
mála hefði orðið á þann veg, á
árinu að blátt áfram hefði enginn
grundvöllur reynst fyrir því, enn
sem komið væri, að hefjast handa
um niðurtalningu verðbólgu.
Ekki svo að skilja, að ríkis-
stjómin hafi ekki gert ýmsar ráð-
stafanir til að hamla á móti verð-
hækkunum. Enda telur Þjóð-
hagsstofnun að verðbólgan verði
minni í ár en í fyrra, og má ef
til vill sæmilega við una, miðað
við það hvernig mál hafa þróast.
Við erum ekki farin að telja niður
verðbólguna en nú verðum við að
vænta þess að ekki líði langur
tími þangað til að ríkisstjórnin
byrjar á því erfiða verki. Ef
sæmilegur árangur næst og tekst
ennfremur að halda fullri at-
vinnu, þá þarf ríkisstjórnin engu
að kvíða, annars horfir þunglega
bæði fyrir ríkisstjórn og fyrir
þjóðina. Ég hef talið og tel enn,
að ef ekki næst sýnilegur árangur
í niðurtalningu á þessum vetri, þá
sé undirstaða þessarar ríkis-
stjómar brostin. Hitt er svo annað
mál og það er áhyggjuefni, að ég
kem ekki auga á neinn annan
meirihluta, sem gæti tekið við og
leyst þetta afmarkaða verkefni af
hendi.“
10O leikja menn
Grétarsmótið
verður næsta
laugardag
Af skallbolta
Nú er starfsemi íþróttahúsa bæjar-
ins komin í fullan gang, og hver tími
húsanna útleigður.
Færri komast að en vilja, og horfa
því margir til betri og bjartari tíma
þegar nýja iþróttahúsið verður tekið
í notkun. Mikið er um að vinnu-
hópar sækist eftir tímum, en nokkrir
slíkir hafa fengið inni í húsunum á
kvöldin og um helgar. Á myndinni
sést Ingimar Skjóldal, lögreglumað-
ur en hann er þarna í skallbolta
ásamt nokkrum félögum sínum.
Á laugardaginn kl. 14.00
verður haldið í íþróttahúsinu
í Glerárhverfi „Grétarsmót-
ið“ í kraftlyftingum. Mótið
er haldið til minningar um
Grétar heitinn Kjartansson
sem var einn af frumkvöðlum
lyftingaíþróttarinnar hér í
bæ, og jafnframt fyrsti ís-
landsmeistarinn sem Akur-
eyringar eignuðust í þessari
íþrótt.
Keppt er um veglegan far-
andbikar, sem gefinn var af
foreldrum Grétars.
Á mótinu keppa allir bestu
kraftlyftingamenn bæjarins,
með Heimskautabangsann 1
fararbroddi. Þar verður að
sjálfsögðu hinn síungi Jóhannes
Hjálmarsson sem er elsti kepp-
andi í lyftingum á Islandi og
kominn á sextugsaldur, og
mætir hann með tvo syni sína.
Tveir keppendur koma frá
Reykjavík, en þeir eru Halldór
Eyþórsson úr KR, og Sverrir
Hjaltason úr sama félagi.
Sverrir hefur meðal annars gert
sér það til ágætis að vinna
heimsmeistarann Skúla Ósk-
arsson á síðasta íslandsmóti. Á
myndinni sést Sverrir lyfta 300
kg og virðist hann fara nokkuð
létt með þá þyngd. Alls verða 11
keppendur á mótinu sem hefst
eins og áður segir kl. 14.00 í
iþróttahúsinu í Glerárhverfi.
Aðalfundur Knatt-
spyrnudeildar KA
I síðustu viku var haldinn aðal-
fundur Knattspyrnudeildar
KA. I skýrslu formanns Örlygs
ívarssonar kom fram að starf
deildarinnar hefur verið mjög
blómlegt, en þó var fjármögn-
unin erfið, eins og búast má við.
Örlygur sem verið hefur
formaður deildarinnar undan-
farin fjögur ár, gaf ekki kost á
sér til endurkjörs, og í hans stað
var kjörinn Gunnar Kárason.
Örlygur mun þó starfa áfram
1 stjórninni, en hún er skipuð
tólf mönnum. Gjaldkeri verður
áfram Siguróli Sigurðsson og
framkvæmdastjóri Ragnar
Ragnarsson.
Þrír þeir leikjahæstu: Haraldur 144 leikir, Steinþór 141 og Jóhann 137.
Á aðalfundi knattspyrnudeildar
KA fyrir skömmu gat örlygur
ívarsson fráfarandi formaður
þess að nokkrir leikmenn í
meistaraflokki KA hefðu leikið
yfir hundrað leiki fyrir félagið
frá því að félögin Þór og KA
hófu að leika sitt í hvoru lagi í
deildinni fyrir nokkrum árum.
Þessir menn eru: Haraldur
Haraldsson 144 leikir, Steinþór
Þórarinsson 141 leikur, Jóhann
Jakobsson 137 leikir, Eyjólfur
Ágústsson 129 leikir og Gunnar
Blöndal 124 leikir. Sumir þess-
ara leikmanna léku m.a. með
ÍBA, á sinum tíma, og léku þá
um leið með KA á þeim árum.
Þeir leikir eru hins vegar ekki
með í þessum útreikningi. Þeir
af þessum mönnum sem mættu á
aðalfundinn voru heiðraðir með
barmmerki félagsins.
4.DAGUR
DAGUR.5