Dagur - 12.01.1982, Blaðsíða 5

T rjáreitur í Glerárhverf i
14. september 1981 birtist greinar-
kom í Degi eftir Loft Meldal, þar
sem hann óskar eftir því að einhver
taki sig til og skrifi sögu trjáreitsins í
Glerárhverfi. Þar sem ég hef verið í
kvenfélaginu Baldursbrá í nær 30 ár
og veit nokkuð um sögu trjáreitsins
vil ég gjarnan verða við þessum til-
mælum eftir því sem ég get. Félags-
ins vegna, sem fyrir 45 árum sýndi
það framtak og stórhug að ráðast í
framkvæmd sem þessa má þetta ekki
falla í gleymsku.
27. janúar 1936 kemur fram tillaga
á aðalfundi kvenfélagsins um að fé-
lagið komi sér upp garði til matjurta
og trjáræktar. Eftirfarandi setningar
eru upphaf bréfs frá bæjarstjóra
Steini Steinsen þar sem veitt er land
undir garðinn:
„Bæjarstjórn Akureyrar gerir
kunnugt með bréfi þessu samkvæmt
tillögum jarðeignanefndar 13. febr.
1936 og fundarsamþykkt bæjar-
stjórnar dags. 18. des. 1936 er kven-
félaginu Baldursbrá í Glerárþorpi
seld á erfðafestu til ræktunar land-
spilda sú er lýat er í tölulið 1 hér á
eftir. Hið selda erfðafestuland er
6528 metr. að flatarmáli samkvæmt
mælingu og uppdrætti Helga Stein-
ars dags. 25. okt. 1936. Landið liggur
í Bandagerðislandi milli býlanna
Harðangurs og Garðshorns". Til-
vitnun lýkur.
Að fengnu þessu leyfi hófust kven-
félagskonur handa og komu þarna
upp matjurtagarði til ágóða fyrir fé-
lagssjóð. Ekki varð þó gróðinn
mikill því dýrt var að vinna landið og
girða. Vorið 1941 voru gróðursettar
500 trjáplöntur í brekkunni efst í
garðinum en sléttunni skipt í reiti
sem lánaðir voru fólki í Torpinu
undir matjurtagarða. En reitirnir
voru misjafnlega hirtir og brátt kom
að því að garðurinn varð ónothæfur.
Var þá sáð í sléttuna og 1941 fengin
teikning af trjágarði hjá Jóni Rögn-
valdssyni garðyrkjustjóra. Smám
saman voru gróðursettar mörg hund-
ruð trjáplötur sem með tímanum
urðu vöxtuleg tré. Nærri má geta að
mikil vinna lá í þessari ræktun og
unnu félagskonur af ótrúlegri þraut-
segju að þessu áhugamáli sínu. Var
þá ólíkt erfiðara með alla aðdrætti en
nú er og stritvinnan meiri. Lögð var
vatnsleiðsla í reitinn og settur stopp-
krani á svo ekki frysi í rörum á vet-
urna.
Með aukinni vinnu félagskvenna
utan heimilis höfðu þær minni tíma
til að hirða garðinn og gæta hans fyrir
skemmdarstarfsemi utanaðkomandi
aðila. Girðingin var orðin ónýt og
fjármunir ekki til að endurnýja
hana.
Á aðalfundi félagsins 25. jan. 1959
verða fyrstu umræður um að afhenda
Akureyrarbæ garðinn ef það mætti
verða til að bjarga honum frá eyði-
leggingu. Það var svo mikið starf
framundan við grisjun trjáa og fleira
að félagskonur fundu vanmátt sinn,
en máttu ekki til þess hugsa að garð-
urinn níddist niður vegna vanhirðu.
Ekki var samt horfið að því ráði, en
sótt um styrk til Bæjarins til að girða
reitinn og fá aðstoð garðyrkjustjóra
viðvíkjandi hirðingu hans. 1. maí
1960 kom Jón Rögnvaldsson þáver-
andi garðyrkjustjóri Bæjarins á fund
í kvenfélaginu Baldursbrá og gaf það
ráð að skrifa bæjarstjórn mótmæla-
bréf gegn því að garðurinn yrði skert
ur því heyrst hafði að tekið yrði af
honum undir húsagrunna.
Til er í eigu Baldursbrár uppdrátt-
ur Jóns, eins og hann hafði hugsað
sér að garðurinn yrði fullgerður,
með blómareitum og velhirtum gras-
flötum, Lystigarður Glerárhverfis.
Jón lagði einnig alltaf ríka áherslu á
að reiturinn þyrfti að vera vel girtur.
„Þéttriðað vírnet, refanet 90—110
sm á hæð með einum gaddavírs--
streng að ofan og neðan. Sterkir tré- ■
staurar með steyptum horn- og ■
styrktarstólpum, hlið vönduð með 1
sjálflæsingu" tilvitnun lýkur.
Eftir áðurnefndan fund var sent
mótmælabréf til bæjarstjómar. Svar
barst 30. ágúst 1960 frá Magnúsi E.
Guðjónssyni þáverandi bæjarstjóra
þar sem hann fullyrðir að ekki sé
hætta á að garðurinn verði skertur,
frekar bætt við hann. Var garðurinn
stækkaður til austurs og þar ætlað
svæði til afnota fyrir þá sem dvöldu í
garðinum, t.d. skilja þar eftir barna-
vagna og þess háttar. Nokkur
sumur hafði óviðkomandi aðilum
verið leyft að heyja grasflötina, en
sumarið 1969 var tekið fyrir það því
þá var farið að planta trjám víðar um
reitinn og því meiri vandi að um-
gangast sléttuna. Jón Rögnvalds-
sori beðinn að sjá um hirðingu gras-
flatarins eins og í öðrum skrúðgörð-
um í Bæjarlandinu. 1962vorusettir4
bekkir í garðinn smíðaðir af Þóroddi
Sæmundssyni, svo fólk gæti setið þar
í góðu veðri og notið hvíldar í návist
við gróðurinn.
í febrúar 1965 er safnað undir-
skriftum félagskvenna undir áskor-
unarskjal sem afhent er bæjarstjórn
Tónleikar Arnar Magnússonar:
EINLÆGNI
OG NÆM
TILFINNING
Laugardaginn 19. des. hélt
Örn Magnússon píanóleikari
tónleika í Borgarbíó. Ekki var
þar fjölmenni en góð skemmt-
un veittist þeim sem komu til að
hlýða á.
Örn hefir orðið stórstígur á
þroskabrautinni síðan hann
kvaddi Tónlistarskólann hér með
tónleikum í Borgarbíói vorið 1979
enda lofaði hann góðu þá. Mér
virðist að leiðarstjörnur hans hafi
einkum verið tvær, vandvirkni og
einlægni. Vandvirknin birtist
m.a. í fágaðri tækni og heilsteypt-
ri túlkun bæði hvers verks og
heildarsvip tónleikanna allra.
Einlægni og næm tilfinning fyrir
yiðfangsefninu setur mark sitt á
hvaðeina sem hann gerir: það
kom fram í túlkun hans á trú
Bachs og föðurlandsást Chopins
og ekki síst trega- og sársauka-
fullri tónlist Brahms sem mér
þótti bera hæst.
Eflaust munu kunnáttumenn
benda á margt sem svo ungur lista
maður á ólært og óreynt en mér
virðist hann nú þegar hafa tileink-
að sér þau vinnubrögð og það við-
horf til vinnu sinnar sem er aðals-
merki góðra listamanna.
Það var einkar vel við hæfi að
þegar Örn hafði lokið leik sínum
og áheyrendur fagnað honum
stóð upp skólameistari, Tryggvi
Gíslason, og afhenti honum styrk
úr minningarsjóði Þórarins
Björnssonar skólameistara.
Styrkur þessi skal veittur efnileg-
um námsmönnum sem braut-
skráðst hafa úr M.A. og er það
jafnan gert á afmælisdegi Þór-
arinns heitins, 19. des.
Megir þú veí njóta Örn, þakka
þér fyrir komuna og vertu vel-
kominn aftur.
V.Gunn.
þar sem eindregið er mótmælt skerð-
ingu trjágarðsins. Enn er skrifað 12.
apríl sama ár út af garðinum. Er þá
enn búið að hanna nýtt skipulag
hverfisins og verði það samþykkt
verður trjáreiturinn skertur. Vildu
konur fá skýr svör sem fyrst því verið
var að smíða vandaðar hliðgrindur.
Einnig er sama ár auglýst í bæjar-
blöðum að garðurinn sé opinn al-
menningi. Virtist fólk ekki átta sig
á að þarna væri leyfilegt að dvelja
fyrir aðra en kvenfélagskonur.
Á aðalfundi kvenfélagsins 29. jan.
Svanhildur Þorsteinsdóttir.
1967 sagði umsjónarkona garðsins
Guðrún Amgrímsdóttir frá viðtali
við Jónas Guðmundsson þáverandi
garðyrkjustjóra bæjarins þar sem
hann lofar að láta gera við girðing-
una. Var það gert um vorið og settir
nýir staurar þar sem þurfti. Enn-
fremur endumýjaði Jónas teikningu
Jóns Rögnvaldssonar af garðinum
því hún var orðin svo máð. Á aðal-
fundi 25. jan. 1970 eru enn umræður
um garðinn. Upplýst af sjónarvott-
um að stálpaðir krakkar geri sér að
leik að saga og brjóta greinar af
trjánum. 7. maí sama ár sent bréf til
bæjarráðs með beiðni um aðstoð til
að koma í veg fyrir eyðileggingu
garðsins vegna stóraukinnar skemm-
darstarfsemi.
25. júní sama ár enn tekið fyrir á
fundi í Baldursbrá hvað helst sé til
ráða varðandi garðinn og voru konur
ekki á eitt sáttar. Bréf kom svo frá
bæjarráði dags. 7. júlí sama ár. Þar
er samþykkt að garðyrkjustjóri ræði
við umsjónarkónu garðsins um hvað
gera skuli til úrbóta.
Á aðalfundi Baldursbrár 23. jan.
1972 samþykkt að afhenda Akureyr-
arbæ garðinn „í trausti þess að það
verði honum til bjargar". 2. febr.
1972 lesið afrit af gjafabréfi til bæjar-
ráðs um afhendingu garðsins.
23. mars sama ár. Bréf frá bæjar-
ráði sem þakkar fyrir gjöfina. 1. maí
1977 er enn rætt um garðinn á fundi í
Baldursbrá. Þó búið sé að afhenda
hann er konum mjög sárt um hann
og mikil vonbrigði hve vanhritur
hann er. Var samþykkt á þessum
fundi að ganga með undirskriftar-
skjal um hverfið þar sem mótmælt er
vanhirðu á garðinum og skorað á
bæjarráð að láta gera eitthvað raun-
hæft í málinu. Á þennan lista skrif-
uðu sig um 300 manns sem var þá
töluverður hluti fullorðins fólks í
hverfinu.
Þetta sama sumar 1977 var öll
girðing um reitinn fjarlægð að til-
hlutan þáverandi garðyrkjustjóra,
að undanskildum nokkrum staurum
sem erfitt reyndist að losa og standa
þeir enn til lítillar prýði.
Þessi ár sem liðin eru frá afhend-
ingu garðsins hafa orðið gefendum
til mikilla vonbrigða. Garðurinn var
gefinn í þeirri trú að þannig yrði hon-
um best borgið frá eyðileggingu.
Hann hlyti að verta girtur, trén grisj-
uð og fleir í þeim dúr. Ekki bólar á
girðingu, hver sem er getur troðið
þarna á gróðri og eyðilagt að vild.
Þeir 4 bekkir sem félagið lét smíða
á sínum tíma voru fjarlægðir og not-
aðir á öðru útivistarsvæði, að vísu
skiluðu 2 sér aftur um tíma í sumar.
Einnig hvarf hliðgrind sú sem félagið
lét smíða með ærnum kostnaði og
hefur ekki sést síðan.
Þegar maður hugleiðir alla þá
vinnu og fjármuni sem Baldursbrá
lagði í þennan garð af litlum efnum
og nú eru lítils metin verður manni
þungt í skapi. Þetta er svo sem ekki
eini reiturinn í eigu bæjarins sem
skemmdur er, t.d. eru víst ótalin
blómin sem kippt er upp á Eiðsvell-
inum á hverju sumri, en þar gegnir
þó öðru máli. Sumarblóm má endur-
nýja árlega, en tré sem orðin eru ára-
tuga gömul verða ekki bætt þó nýjar
plöntur komi í staðinn. Þau eru svo
lengi að vaxa.
Vonandi tekur núverandi garðyrkju
stjóri bæjarins af skarið og bjarg-
ar því sem bjargað verður áður en
allt er um seinan. Það dugir ekkert
minna en samskonar girðingu og Jón
Rögnvaldsson benti á. Eða hvernig
ætli gengi með Lystigarð Akureyrar
ef hann væri ógirtur??
Virðist skynsamlegra að viðhalda
þessum reit heldur en byggja annan
frá grunni.
Það verður þó að viðurkennast að
síðastliðin 2 sumur hefur garðurinn
verið óvenju vel hirtur. Grasið slegið
eftir þörfum og heyið fjarlægt. Einn-
ig hefur ögn verið fjarlægt af ónýtum
trjám og nýjum plantað. Vonandi
verður framhald á þessu viðreisnar-
starfi.
Svanhildur Þorsteinsdóttir.
JAKKAFOT
15%
AFSLATTUR
stadgreidslu
afslattur
greidslukiör
CESAR fatadeild
12. janúar 1982 - DAGUR 5