Dagur - 19.03.1982, Síða 7

-T; •í'i 'l 7.
mm
í/.~ w'i’vvT
Fyrir austan verða menn að standa
og falla með verkum sínum
■aHDBBBBnnnBBnB
Finnbogi Stefánsson er fæddur að Geirastöðum í Mý-
vatnssveit á þvíherrans ári 1929. Þar ól hann aldursinn,
þar til fyrir 13 árum að hann ttutti ásamt fjölskyldu sinni
til Akureyrar. Finnhogi er veiðimaður af lífi og sál og
hann ber mikla virðingu fyrir náttúrunni eins og svo
margir sem hafa komist í nána snertingu við hana. Og
mikla umhyggju ber Finnbogi fyrir Mývatnssveit og það
er ekki að ástæðulausu sem hann hefur áhyggjur affram-
tíð fæðingarsveitar sinnar. Um það leyti sem skrásetjari
þessa viðtals var að koma í heiminn hljóp Finnbogi á
mótum víðsvegar um landið og einnig var hann þekktur
sem ágætur göngumaður á skíðum. Umfram allt er Finn-
bogi Þingeyingur og mun eflaust um alla framtíð halda
fram hag sinnar sveitar, þrjóskur og þungur fyrir, eins og
sönnum veiðimanni sæmir.
Sjö tófur fyrsta
veturinn
- Á Geirastöðum, einsogannars-
staöar í Mývatnssveit, tcngdist líf
livers og cins ótrúlega mikiö veiði-
skap af ýmsu tagi, þó aðallega sil-
ungsveiði. Snemma fór ég aö renna
fyrir fisk með gamalli bambustsöng
og heimatilbúnum veiðarfærum.
Þetta þættu ekki merkileg veiðarfæri
í dag og fcngurinn var ckki alltaf
mikill, en alltaf asnaðist einn og cinn
urriði á færið. lJað er sagt að fjar-
lægðin geri fjöllin blá og mcnnina
mikla. Sjálfsagt er það satt - en ég
man aldrei eftir því að maður væri að
veiða smásilung á þessi verkfæri. Þá
fengum við það scm kallaður er
dræpur silungur, scm sagt 35 til 40
scntimctra langa fiska. Aldrei smá-
silung.
Eftir að farið var að setja þennan
veiðikvóta hef ég hins vegar séð
menn geyma smásilung í klofbúss-
um, ef vciðivöröurinn var í nágrcnn-
inu.
Ég lék mér að því að veiða silung
alveg fram undir tvítugsaldur.
Stundum varég fcngsæll ogstundum
ekki. í þá daga þótti mér bölvað að
vciða lítið, cn núna er ég ekkert
síður ánægöur með iitla veiöi. Þú
sérð hvernig viðhorf manna breytast
með árunum. Það cr ekki fyrr en
eftir að stríðinu lauk að ég fór að
fikta viö byssur. Eitthvað skaut ég af
rjúpum, en það freistaði mín alltaf
að fara á refaveiðar. Gagnstætt
öðrum, sem við þctta hafa fengist, þá
byrjaði ég á því að fara á refaveiðar á
veturna. Fyrsta veturinn fékk ég sjö
tófur. Þá var liirt af þeim skinnið,
það var verkað og selt. Ég fékk þó
nokkrar krónur fyrir mín skinn og
fór skaðlaus út úr þessu. í þá daga
voru notaðar haglabyssur við rcfa-
veiðarnar, rifflarnir komu ckki fyrr
en nokkru seinna.
Frændi minn, gamafl. sem nú er
dáinn, Kristján Benediktsson frá
Arnarvatni, gaf inér góð ráð. Hann
var gamall rcfaveiðimaður og vissi
mæta vel hvernig átti að fara að.
Móðurbróðir minn, sem upphaflega
var heimilismaður að Geirastöðum,
Freystcinn Jónsson í Vaðbrekku,
ýtti líka undiráhugann. Hann lánaði
mér byssu þegar á þurfti að halda. Á
þessum árum átti ég enga byssu og
eignaðist ekki slíkan grip fyrr cn um
haustið 1949. Sama haust keypti ég
mér líka riffil. Hann notaði ég til
rjúpnaveiða og haglabyssu notaði ég
ekki við slíkar veiðar fyrr en ég var
fluttur til Akureyrar.
Það tryði mér enginn
Já, svo til allir Mývetningar not-
uðu riffla við rjúpnaveiðarnar á þess-
um árum. Ég man cftir því að eitt
sinn skaut ég 12 rjúpur með riffli án
þess að róta mér. Varð að velta mér
svolítiðtil ásamastað. Þettavarein-
skota riffill og ég varð að hlaða hann
eftir hvert skot. Ég á þennan riffil
ennþá. í þá daga að minnsta kosti,
var það þannig að ef maður drap
rjúpuna strax, en særði hana ekki, þá
flugu hinar yfirleitt ekki. Þær bældu
sig niður. Þetta hefur breyst. Nú byl-
ur skothríðin úr öllum áttum þegar
maðurfertil rjúpna. Rjúpurnarhaga
sér öðruvísi en áður.
Refavciðar að vetrarlagi eru
íþrótt. Þá nær refurinn að sýna það
scm í honum býr. Það var nú einmitt
það scm heillaði mig í sambandi við
refaveiðar með haglabyssu á þessum
árstíma. Maður reyndi að vera klók-
ari en rcfurinn. oftast var hann það,
en svo var maður heppinn þess á
milli. Eftir að stórir rifflar komu,
scm hægt var að skjóta með ref á 2-
300 mctra færi, var þetta búið. Þá var
íþróttin búin.
Rcfireru ákaflegaskotharðir. Þeir
hafa þannig feld á veturna, að högl
ciga ekki grciða leið í gegn. En við
vorum farnir að sjá við því. Við not-
uðum nokkuð stór högl. Höfðum
svona 3 til 5 í skotinu. Það varstund-
um nóg að eitt þeirra hitti. Oft minn-
ist ég þess.
En ég hef aðallega verið á minká-
veiðum, ég skaut ekki svo margar
tófur. Ég veit hve marga minka ég
hef skotið. Það er hinsvegar tilgangs-
laust fyrir þig að spyrja um fjöldann.
Ef ég segði það tryði mér ekki nokk-
ur lifandi maður. Nú, ég hef haft 14
minka eftir daginn, en það myndi
þeim ekki finnast mikið þessum stór-
veiðimönnum sem nú fást við þetta.
Ég las einhvcrsstaðar að vinur minn,
Vilhjálmur á Sílalæk, hefði fengið á
annað hundrað minka á einni viku.
Einhvern daginn þá vikuna hefur
hann íengið meira en 14 minka. Þess
ber að gæta að þegar ég var á minka-
vciðum fyrir og um 1960 var ekki
cins mikið um þá og í dag.
Þetta er bara erfíð
vinna
Ég sé mikinn mun á lífríki Mý-
vatns nú og þegar ég komst til vits og
ára. Suma staði lagði minkurinn al-
gjörlega í auðn, víða er lítið sem
ekkert fuglalíf miðað við það sem
var. Fuglinn flutti sig þegar minkur-
inn tók sér bólfestu. Glöggt dæmi er
Slútnes. Þaðan flúði allt lifandi þegar
minkurinn kom. Að vísu átti mink-
urinn einn ekki sökina, en meiripart-
inn. Maðurinn á líka sinn hluta.
Ef minkurinn er ekki veiddur fer
svo að þá verður hvergi hægt að finna
fugl eða fisk hér á landi. Sportveiði-
mennska dugir ekki til að halda hon-
um í skefjum. Það þurfa að vera í því
fastráðnir menn og það verður að
gera vel við þessa menn, um annað
er ekki að ræða. Það er ekkert ævin-
týri að veiða mink, þetta er bara
erfið vinna.
Á þessum árum þegar ég var við
minkaveiðar var mikið að gera.
Maðurfékkekkisvefn. Égvaktieinu
sinni í þrjá sólarhringa, en þess ber
að geta að þá fékkst enginn við
minkaveiðar á þessum slóðum, ja
ekki fyrr en vestur á Blönduósi. Þó
ég hefði vakað frá því um mánaða-
mótin maí og júní og fram í miðjan
júlí þá hefði ég ekki haft undan. Frá
1956 og fram undir 1960 var þetta
hrein martröð, en maður var ungur
og gat leyft sér svo margt.
Eins og að eiga við
fleygar tófur
Ég man ekki hvers konar sam-
koma það var, en þar var Sigurður
Þórarinsson, jarðfræðingur og hann
hélt erindi. Hann talaði um ýmislegt
sem að vísu var ekki orðið þá, en átti
eftir að koma síðar og er í algleym-
ingi í dag. Til dæmis talaði Sigurður
um dropasteina í hellum og hve mikil
hætta væri á að fólk bryti dropastein-
ana niður og færi með heim. Hann
talaði um hættuna sem stafaði af
minknum, sagði að hann væri mikill
skaðvaldur og gæti truflað lífríkið
mikið. Ákaflega glöggur Þingeying-
ur, sem var á fundinum, taldi ekki
gott að eiga við minkinn, það væri
svipað og að eiga við fleygar tófur.
Þetta er mikið rétt. Hann hafði
rnikið til síns máls.
Minkurinn er klók skepna og hann
er færari í vatni en á landi. Ef hann
kafar beint út frá ströndinni, sem
hann gerir að vísu sjaldan, þá er
hann kominn úr skotfæri þegar hann
kemur upp á nýjan leik. Hann getur
kafað hiklaust 80 til 120 metra út í
einu kafi.
Ég minnist þess oftar en einu sinni
að minkar köfuðu og þá hófst eitt
æðisgengið kapphlaup eftir bakkan-
um. Að sjálfsögðu þurfti hann að
koma upp og taka loft. íþróttin var
sú að skjóta á því augnabliki, þegar
hann grynnti á sér og væri rétt í
vatnslokunum, áður en hann næði
því að taka loft. Ef honum tókst það
fórhann strax niðuraftur, en efhann
átti lítið eftir, þá missti hann það sem
eftir var, þegar höglin buldu á vatn-
inu yfir honum. Um leið skaust hann
upp úr og mátti heita að hann þurrk-
aði sig alveg. Þá varð maður að eiga
seinna hlaupið til að láta hann hafa
það áður en hann kæmist niður.
Þetta tókst ótrúlega oft.
Gat orðið aumur
ef drapst hundur
Eftir þennan fund með Sigurði fór
ég að hafa áhuga á minkaveiðum, en
ég fór fyrst með Carlsen. Þetta var
bæði vor og haust 1956, nokkrir dag-
ar í hvort skipti og þá var með hon-
um Ameríkani. Við lentum fyrst í
minkagreni á svokallaðri Hofstaða-
ey. Þar var kjarr, rauðvíðir og fjall-
drapi. Ég hafði aldrei komið nálægt
þessu fyrr og vissi lítið, en Carlsen
minkabani lagði mér lífsreglurnar.
Hann lagði mjög ríka áherslu á það
við mig að ég sparaði ekki skotin,
það skipti ekki máli hvort ég hitti eða
ekki. Svo fór hann að puða niður
sínu dynamiti og ætlaðist til að
læðan, því þetta var minkalæða,
kæmi í skotfæri. Hann argaði líka á
hundana, var með ein sjö stykki.
Læðan kom og Carlsen og sá
ameríski fóru að skjóta, en það var
ekki nema með höppum og glöppum
að sást í læðuna, hún fór alltaf aftur
ofan í jörðina. Meira dynamit og upp
kom læðan. Nú var ég búinn að sjá
hvernig hún hagaði sér og ég fylgdist
bara með því hvar laufið hristist á
viðnum. Það lá þarna kindagata og á
einum stað var rjóður í þokkalegu
skotfæri. Ég sá að læðan stefndi á
kindagötuna og því hlaut hún að
koma í rjóðrið, svo ég beið hinn ró-
legasti og skaut hvergi, en hinir
tæmdu byssur sínar. Það stóð heima
að þeir stóðu með tómar byssur þeg-
ar minkalæðan kom í rjóðrið, þá
skaut ég og hún fór ekki lengra.
Þetta var fyrsti minkurinn sem ég
skaut. Ég hafði hins vegar lítið af
honum að segja, það helltu sér yfir
hann sjö hundar og slitu í tvennt.
Eftir þetta hafði Carlsen tröllatrú á
mér, hélt að ég væri einstakur snill-
ingur í að hitta með byssu, sem var
hin mesta firra. Carlsen fór líka eftir
þetta að leggja rækt við að segja mér
hlutina, já og búa mig undir það að
læra það sem hann kunni. Það var
hlutur sem hann gerði alls ekki, þó
að menn færu með honum á veiðar,
að því komst ég síðar.
Carlsen er einn af þeim mönnum
sem ég hef umgengist og mun aldrei
gleyma. Hann var ákaflega sérlegur
og þurr á manninn. Hann kippti sér
ekki upp við það, þó dæi einn og einn
maður, en hann gat orðið andskoti
aumur af sér, ef drapst hundur, Nei,
hann lét ekki undan, var þrjóskur.
Hafi ég ekki kunnað slíkt fyrr, þá
lærði ég af honum að gefast aldrei
upp.
Snoddas og Bella
særðust
Þegar maður er í svona veiðiskap
verður maður að hafa hunda, sem
hægt er að treysta. Ef þeir segja
manni einhverja bölvaða vitleysu
eru þeir verri en enginn. Jú, ég man
eftir hundi sem er mér minnisstæðari
en aðrir. Sá hét Snoddas og kom frá
Carlsen. Hann var nýlega byrjaður
að þjálfa þennan hund þegar við hitt-
umst og þá sýndi Snoddas enga sér-

0
■M :

Finnbogi með afrakstur næturinnar, tvo minka. Við hlið hans er hundurinn Perla, sem var í eigu Jónasar Bjarna-
sonar rannsóknarlögreglumanns frá Reykjavík. Það var líka Jónas sem tók myndina fyrir nokkrum árum.
staka takta. Carlsen fór suður og
þegar hann kom um haustið sá ég
strax að hundurinn var alveg
afbragð, einstaklega góður. Enn leið
tíminn og næsta vor vorum við eitt
sinn að koma af minkaveiðum, og
var mikill æsingur í hundunum, því
þeir og við höfðum lent „í svaka
hasar,, eins og Carlsen sagði. Hund-
arnir höfðu gjammað mikið og Carl-
sen hafði mikið öskrað. Þá gengum
við fram á lamb, sem villst hafði frá
móður sinni. Það kom jarmandi til
okkar, en tveir af fjórum hundum,
sem við vorum með stukku að því.
Carlsen tók upp hundablístruna, en
hvorki Snoddas eða Bella, sem var
Carlsens mesta augnayndi, sinntu
því nokkru. Lambið hljóp í stóran
hring og þegar það var komið á snið
við okkur reif karlinn upp byssu og
skaut á hundana. Ekki upp í loftið
heldur beint á þá og særði báða, sem
þó var ekki meiningin. Snoddas fékk
í sig fimm högl og tíkin eitt.
Carlsen var andskotans sama um
hundinn, hefði staðið á sama þó
hann hefði drepið Snoddas, en hann
var ákaflega aumur út af þessu eina
hagli, sem tíkin fékk í sig. Hún
skreið til hans með það sama, hund-
inum gat hann ekki náð með nokkru
móti. Snoddas lét mig taka sig og ég
bar hann upp í Mývatnssveit, klippti
hárin og náði tveimur höglum, hin
náðust aldrei, voru í læri. En eftir
þetta greri aldrei um heilt með karl-
inum og Snoddasi. Hundurinn vissi
hver skaut. Karlinn þráaðist við allt
fram á haust, hundurinn sýndi
snilldar veiðitakta, en hljóp gjarnan
burt, þegar karlinn fór að veifa byss-
unni.
Carlsen hringdi til mín þetta haust
og sagði að nú væri Snoddas laus.
Hundurinn átti að kosta þann
pening, að ég hafði ekki aura fyrir
honum og fór því beint til oddvitans,
sem þá var Jón Gauti Pétursson, sem
ákvað strax að kaupa hundinn, ef ég
vildi nota hann við veiðarnar. Þarna
keypti hreppurinn hundinn og ég var
með hann í tíu ár.
Ullin er best
Það hljóp aldrei snurða á þráðinn
milli okkar, aldrei nokkurn tíma.
Einhverju sinni var ég á minkaveið-
um, ásamt Guðmu,ndi félaga mínum
á Hofsstöðum. Dag nokkurn flugu
fram hjá gæsir, nú og okkur þótti
gæsakjöt gott og hundunum líka, svo
við skutum hvor sína gæsina. Þær
féllu báðar ofan í vatn. Snoddas synti
eftir minni eins og skot, en neitaði
með öllu að fara eftir gæs Guðmund-
ar, sem varð að vaða sjálfur eftir
henni.
Snoddas var skyggn. Það var ekk-
ert grín. Hann fór ekki í bíl hjá mér,
ef í honum voru vissir menn og hann
lét vita með tveggja eða þriggja tíma
fyrirvara, áður en gest bar að garði.
Þá gjammaði Snoddas og fór síðan í
helli úti í hrauni og hélt sig þar með-
an gesturinn stoppaði. Og til voru
þeir menn, sem hann neitaði að
vinna með á minkaveiðum, þá rölti
Snoddas á eftir okkur og lagði skott-
ið á milli fótanna og hélt sig í 20 eða
30 metra fjarlægð á eftir okkur.
Hann treysti ekki þessum ntönnum,
það var greinilegt, en ef þeir voru
byssulausir þá var allt í lagi. Hann
vissi vel hvað byssa var, enda búinn
að finna fyrir einni slíkri hjá Carlsen.
Svona veiðiferðir útheimta hesta-
heilsu og að menn búi sig rétt. Þetta á
sérstaklega um refaveiðar. Oft er
kuldi og vosbúð í þeim. Tvennt er
sérstaklega slæmt: Krapahríðar.
gjarnan með miklu hvassviðri, og
sandbylur sem er engu betri. Þurra-
hríð er ekki svo mjög hættuleg, en ef
er krapahríð fyrripart nætur og birtir
með frosti, ættu menn að vara sig. Ég
lenti í svona veðrum, en aldrei í
hrakningum, vegna þess að ég var
alltaf vel búinn. Mér er sama hvað
sagt er um þennan skjólfatnað sem
nú er auglýstur, það að vera í ull næst
sér er það besta
. Ég var alltof lengi í þessu, menn
verða þreyttir á svona veiðum. Minn
áhugi var svo mikill að ég var í þessu
mér til skaða, ég var orðinn of
þreyttur til að ná þeim árangri sem
ég átti að geta náð. Alls var ég í þessu
í 14 ár. Ef ég hefði hvílt mig í tvö ár
eftir t.d. veiðar í sex eða átta ár hefði
það breyst.
Særðu helvítlega í
kappgöngu
Ég hefði aldrei getað stundað
þessar veiðar, ef ég hefði ekki verið
vel líkamlega þjálfaður. Allt frá
fyrstu tíð var maður á skíðum í Mý-
vatnssveit á veturna, fjárgæslu hafði
ég alltaf einhverja og þá var maður á
skíðum.
Já, það var rétt fyrir 1950 að það
hófst nýr kapítuli í skíðagöngusögu
Mývetninga. Þá kom sænskur þjálf-
ari til okkar á vegum ungmennafé-
laganna og hann kenndi okkur að
smyrja skíðin. Þá fyrst fór eitthvað
að kveða að okkur og aðrir lands-
menn urðu varir við að nýir menn
voru að hasla sér völl í skíðagöng-
unni. Við stóðum okkur svo vel Mý-
vetningar, að þrír voru sendir á Ol-
ympíuleikana í Osló, þetta voru þeir
ívar Stefánsson í Haganesi, Jón
Kristjánsson á Arnarvatni og Matt-
hías Kristjánsson á Litlu-strönd.
Þeir stóðu sig mjög vel og sömu sögu
er að segja um þrjá ísfirðinga sem
fóru líka. Það hafa ekki aðrir staðið
sig öllu betur í norrænum greinum á
Olympíuleikum.
Mývetningar hafa alltaf verið
miklir göngumenn. Ég get sagt þér
að á þessum árum höfðu margir sitt
féá Austurfjöllumframaðjólum. Þá
var það sótt og var undantekninga-
laust smalað á skíðum. Þetta gátu
verið nokkuð slarksamir túrar svona
í svartasta skantmdeginu, en þeir
menn sem fyrstir fóru að keppa á
gönguskíðum höfðu hlotið eldskírn-
ina í smalamennskunni.
Bindingar sem við notuðum voru
nánast þær sömu og tíðkast í dag. En
við vorum illa búnir að skóm og til að
bjarga því, smíðaði ágætur maður í
Reykjadal, Helgi í Stafni, fyrir okk-
ur gönguskóna. Þá var til siðs að hafa
harða táhettu sem vildi brotna niður
og særa mann helvítlega í kapp-
göngu.
Á ferð niður
Hlíðarfjall
Fyrsta landsmótið sem ég tók þátt
í var árið 1952 á Akureyri. Árangur-
inn? Ein silfurverðlaun og ein fyrstu
verðlaun ásamt fleirum í boðgöngu.
Já, ég átti eftir að hirða fleiri verð-
laun.
Áður en ég fór að keppa á skíðum
var ég búinn að stunda hlaup, hljóp
aðallega 1500 og 3000 metra. Ég
kom því ekki óþjálfaður inn í skíða-
mennskuna. Fyrsta hlaupið utan
héraðs var á Akureyri, svokallað
Hvítasunnuhlaup. Þetta var fyrir
1950 og var óttalegt óþokkahlaup.
Við vorum á glerhörðum götum út
og suður og ég vissi aldrei hvert ég
var að fara. Ekki vann ég þetta
Hvítasunnuhlaup, en átti eftir að
gera það.
Eitt sinn tók ég upp á því, ásamt
fleiri góðum drengjum, að fara á
drengjameistaramót, sem haldið var
í Rcykjavík. Þar lenti ég í harðri
keppni. Fram að þessu hafði ég
meira hlaupið þetta upp á grín, en
þarna snerist eitthvað í mér og ég
ákvað að sigra. Það þarf ekki að orð-
lengja það frekar, en ég vann þetta
hlaup með miklum yfirburðum.
Jú, ég hef farið upp í Hlíðarfjall og
Kjarna síðan ég flutti til Akureyrar.
Ég kom hingað 1969 og steig ekki á
skíði í 10 ár eftir það. Um páskana í
fyrravetur fór ég og annar til upp í
fjall, hugðist fara úr Strompnum og
beint niður að Skíðahótelinu, í hæfi-
legum beygjum á gönguskíðum. Það
var helvíti mikið harðfæri. Ég náði
góðri ferð, reyndi að beygja en það
gekk ekki vel. Niður stóð ég og
hugðist stoppa mig með miklum
glæsibrag á skaflinum vestan við
skíðahótelið. Jú, ég stoppaði, en ég
átti ekki eftir meter fram af hengj-
unni þegar ferðinni lauk. Ég held að
ég hefði aldrei farið á skíði aftur, ef
ég hefði flogið fram af hengjunni.
Nei, ekki af því að ég hefði meitt
mig, nei það var ekki þess vegna
. . . ekki betri en
minkurinn
Auðvitað voru það mikil viðbrigði
fyrir mig og mína að koma hingað.
Það líf sem ég lifi hér á ekkert skylt
við það líf sem var fyrir austan. Auð-
vitað sækir á mann viss leiði
stundum, en ég hef líka unnið með
góðum mönnum og það ríkir ágætur
andi á mínum vinnustað. Margt kom
mér þó ókunnuglega fyrir sjónir á
Akureyri til að byrja með og gerir
raunar enn. Fyrir austan þurftu
menn að standa og falla með verkum
sínum, en það tðkast ekki hér. Á
Akureyri hef ég orðið fyrir þeirri
reynslu að enginn virðist bera ábyrgð
á því sem hann gerir, einn ýtir á
annan og menn velta augljósustu
vitleysum á milli sín. Fyrir austan er
skarið tekið af og hlutirnir afgrciddir
- svo er ekki talað urn þá mcir. Ég
held að þessi hugsunarháttur sem
ríkir á Akureyri fylgi fjölmenninu.
Og ég sakna þeirrar Mývatnssyeit-
ar sem var, ég veit ekki hvernig hún
verður í framtíðinni. Það fer cftir því
hvaða stefnu Mývetningar taka.Ut-
lendingamergðin á ferðatíma í Mý-
vatnssveit er í sjálfu sér ekki betri en
minkurinn. Undanfarin ár höfum við
stcfnt of mörgum mönnum á þennan
stað á of stuttum tíma. Eftir að
Smyrill fór að koma til Austfjarða
hefur ástandið versnað til muna. Nú
koma menn á bílum og geta verið
dögum saman á viðkvæmustu blctt-
um náttúrunnar í Mývatnssveit án
þcss að nokkur maður hafi hugmynd
um það.
Á veiðiferðum mínum varð ég oft
var við ýmislegt sem ljótt var að sjá.
Hundarnir hlupu oft í yfirgefin tjald-
stæði og rótuðu í því sem þar var að
Finna í gjótum og sprungum. Þarna
höfðu menn e.t.v. verið í viku eða
meira og höfðu skilið eftir hrúgur af
fuglahömum og eggjaskurn af tugum
eggja. Ég veit ekki hvaða útlending-
ar stunduðu svona iðju, þeir tóku
alltaf greitt til fótanna, þegar þeir
sáu menn með hunda og byssur.
Margir af þessum útlendingum
vinna ekki spjöll af ásettu ráði, þeir
koma hingað til að skoða land og
þjóð, en það er lítill hópur manna
sem hingað kemur vegna fjármun-
anna'. Það eru hættulegu mennirnir.
Þeir hafa það e.t.v. eftir eina nótt,
semviðhöfumáeinuári. Þaðeru svo
ótrúlega miklar upphæðir greiddar
fyrir fálka og fáséð egg að okkur get-
ur ekki dreymt um það. Þetta eru
mennirnir, sem svífast einskis og ef
þeir lenda á svörtum lista, koma bara
aðrir í staðinn. Þeir skilja meira að
segja eftir útbúnaðinn, fljúga út og
það kemur nýtt „holl“ í staðinn.
Eggjaþjófar á ferð
Einu sinni var ég ásamt fleirum á
minkaveiðum. Þetta var um hánótt.
Við sáum útlending, sem tók egg úr
hreiðrum í varplandi og lét þau í
heilmikinn sekk, sem hékk framan á
honum. Okkur datt í hug að hann
ætti nú skilið að fá að njóta
eggjanna, gengum í áttina til hans og
hann flæmdist á undan í felum og
hafnaði að lokum inn í þéttum runna
á milli tveggja tjarna. Hann ætlaði
greinilega að standa okkur af sér. En
við vorum með nesti með okkur og
ég stakk upp á því að við fengum
okkur sæti á kletti, hvaðan var gott
útsýni og drykkjum okkar kaffi. Ég
sansaði hundana niður, gaf þeim bita
og þeir fóru að sofa. Við vorum
óvenjulega lengi í kaffi. Útlendin-
gurinn átti enga möguleika að kom-
ast „óséður“ í burtu, nema að skríða
flatur á maganum yfir mýrar-
sund. Það var nú einmitt það, sem ég
ætlaði honum og hann gerði. Við
létum hann skríða og skiptum okkur
ekki meir af honum, en gaman hefði
ég haft af að sjá eggjakökuna.
Og ég hef komið að vel útbúnum
bíl við Belgjarfjall um nótt. Þegar
þeir, sem þar voru, urðu varir við
mannaferðir höfðu þeir hraðann á,
gátu ekki einu sinni tekið alla upp í
bílinn. Þessir menn eru ekki staddir
þarna til að biðja bænirnar sínar -
Þeir eru þarna til að ná í egg. Fálkinn
verpir nú einu sinni flest ár í
Belgjarfjallinu.
Sumir útlendingar koma til ís-
lensku vísindamannanna, þykjast
vera vinir þcirra og fá þá til að sýna
sér viðkvæmustu staðina, þá sem
helst af öllu þurfa að fá að vera í
friði. Allt er merkt inn á kort. Þessir
útlendingar koma e.t.v. ekki sjálfir
aftur á þcssa staði, senda aðra til að
ná í egg. Þó hef ég orðið vitni að því
að útlendingur, sem fékk fylgd ís-
lenskra vísindamanna, kom aftur í
þciin tilgangi að næla sér í egg.
Ekki búinn að ná
karlagrobbsaldrinum
Það cina sem við getum gert er að
auka eftirlitið. Þeir einu sem geta
sinnt slíku eftirliti cru þeir, sem gjör-
þckkja landið, það eru mennirnir
sem eru búnir að hafa kynni af þess-
um eggja- og fuglaþjófum. Þeir vita
líka um viðkvæmustu staðina og
þessir eftirlitsmenn verða að hafa
cinhver völd.
Ja. hérna hcr. Ég er víst búinn að
fara illa mcð þennan dag fyrir þér.
Annars komstu cinum tíu árum of
snemma. Ég cr ekki búinn að ná
karlagrobbsaldrinum alveg, þetta
veröur allt miklu stórfenglegra
6 - DAGUR -19. mars 1982
19. mars 1982 - DAGUR - 7