Dagur - 22.07.1982, Blaðsíða 5

ÚTGEFANDI: ÚTGAFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÖSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÚRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÚRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI FRlMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Framkvæmdafé aða
atvinnuleysisbætur
Eins og sagt hefur verið frá í Degi horfir nú illa í
atvinnumálum byggingariðnaðarmanna á Ak-
ureyri. Af 650 starfsmönnum í byggingariðn-
aði er talið að aðeins þriðjungur hafi verkefni
þegar líður á haustið. Ef þessar tölur reynast
réttar verða um 430 manns úr byggingariðn-
aði að leita í aðrar starfsgreinar ef þeir ætla að
hafa atvinnu á svæðinu. Ástæður þessa mikla
samdráttar í haust má rekja til þess að mestu
leyti að þá lýkur nokkrum stórum verkefnum
eða þá að fjármagn til þeirra er upp urið í bili.
Atvinnumálanefnd Akureyrarbæjar hefur
nú þessi mál til umfjöllunar. Formaður hennar
er Jón Sigurðarson og sagði hann í viðtali við
Dag að nefndin myndi beita sér fyrir samráðs-
fundi bæjarfulltrúa, þingmanna og manna úr
byggingariðnaði og að nauðsynlegt væri að
vara stjórnvöld við því hættuástandi sem yfir-
vofandi væri og þrýsta á um auknar fjárveit-
ingar til ólokinna opinberra framkvæmda.
I viðtali sem Dagur á við Ásgeir Höskulds-
son, framkvæmdastjóra Fjórðungssjúkra-
hússins á Akureyri og birt er í blaðinu í dag
tekur hann mjög í sama streng. Þó verulegum
áfanga verði að líkindum náð í sjúkrahúss-
framkvæmdum í haust er þó langt í land að
verkinu ljúki eins og til stóð að yrði árið 1981.
Aðeins verður búið að taka í notkun um fjórð-
ung þess sem áætlað hafði verið að yrði tilbúið
fyrir tveimur árum. Ásgeir segir í viðtalinu:
„Nú þegar illa horfir með atvinnu bygging-
armanna í haust finnst mér að sveitarfélagið
ætti að þrýsta á það af alefli að útvegað verði
fjármagn til áframhaldandi framkvæmda við
þær opinberu byggingar sem það tekur þátt í
og enn er ólokið . . . Það hlýtur að vera æski-
legra að útvega fé til framkvæmda en atvinnu-
leysisbóta," sagði framkvæmdastjóri sjúkra-
hússins.
Oft hefur verið um það rætt að opinberir að-
ilar reyndu að haga framkvæmdum sínum eftir
því hvernig almennt áraði í byggingariðnaði,
keppa ekki um vinnuaflið þegar þensla væri og
auka framkvæmdir þegar samdráttar gætti.
Ekki hefur vel til tekist í þessum efnum hingað
til og stafar það vafalaust af því fyrst og fremst
að ekki hefur verið skipulagt í þessum anda.
Nú er tækifærið til að byrja og láta lokið einu
saman talinu um að gera hlutina á þennan
veg.
Það er afleitt ástand þegar forsvarsmenn
stórra fyrirtækja í byggingariðnaði á Akureyri
sjá þá eina leið til að hafa starfsmenn sína í
vinnu að krefjast þess að bæjaryfirvöld geri
eitthvað í málinu. Opinberir aðilar eiga að
hlaupa undir bagga í erfiðleikaástandi eins og
nú er framundan á Akureyri. Vandi bygging-
ariðnaðarins verður hins vegar ekki leystur til
frambúðar með opinberum framkvæmdum,
eins og Jón Sigurðarson sagði í viðtalinu við
Dag. Fyrirtækin verða að hafa bærilegan
rekstrargrundvöll, því annars missa eigendur
þeirra þor og kjark til að takast með hörku á við
erfiðleikana.
Gang naman na-
skáli vígður
Föstudagskvöld eitt fyrir stuttu
varð sauðfé og annar búpen-
ingur í Sveinsstaðaafrétt í
Skíðadal var við mikla umferð
manna og bíla um annars fá-
farna troðninga framan við
fremstu bæi. Astæðan var sú,
að umrætt kvöld fór fram í
þokunni þar fremra vígsla nýs
gangnamannaskála, sem hlot-
ið hefur nafnið Stekkjarhús.
Par voru saman komnir 50
manns og hófst athöfnin á því,
að Halldór Jónsson, oddviti á
Jarðbrú, tók til máls, bauð fólk
velkomið og rakti síðan í stórum
dráttum sögu hússins og aðdrag-
andann að byggingu þess.
Stekkjarhús leysa af hólmi gaml-
an bragga, sem stendur þar
skammt undan og gegnt hefur
hlutverki gangnamannaskýlis til
skamms tíma, en er nú notaður
undir hesta og reiðtygi.
Það voru þau hjónin Gunnar
Jónsson og Emma Kristjáns-
dóttir, sem gáfu Svarfaðardals-
hreppi húsið, en Gunnarergam-
alreyndur gangnamaður í
Sveinsstaðaafrétt og áhuga-
maður um velferð þeirra, sem
afréttina gista. Miklar endur-
bætur hafa farið fram á húsinu,
smíðað ris og svefnloft, það ein-
angrað og innréttað upp á nýtt
og hefur Sigurður Marinósson
frá Brekku verið yfirsmiður við
það verk, en Baldur Þórarinsson
frá Bakka teiknaði húsið.
Endurbæturnar hafa að mestu
verið unnar í sjálfboðavinnu og
hefur þar fjöldi fólks komið við
sögu, bæði Svarfdælingar og
Dalvíkingar, afréttarkempur og
hestamenn, ungmennafélagar
og félagar í Ferðafélagi Svarf-
dæla o.fl. Yfirumsjón með verk-
inu hafði Þórarinn Jónsson,
fjallskilastjóri á Bakka, en hann
lætur nú af embætti sem slíkur,
og var það því eitt hans síðasta
verk að taka við lykli hússins úr
höndum oddvita. Að því loknu
var íslenski fáninn dreginn að
húni, en síðan var borið fram
kaffi og meðlæti, eins og hver
gat í sig látið. Á meðan kaffið
var drukkið flutti Þórarinn
fjallskilastjóri ræðu og þakkaði
hinum mörgu, sem lögðu verk-
inu lið, þeirra þátt, sem aldrei
yrði metinn til fjár. Sagði hann,
að óhætt væri að fullyrða, að
Stekkjarhús væri einhver vand-
aðasti leitarmannaskáli á land-
inu og væri ætlunin að láta hann
standa opinn þeim ferðamönn-
um til afnota, sem þar ættu leið
um. Verður því Ferðafélagi
Svarfdæla falinn rekstur þess
yfir sumartímann. í húsinu er
ágætis eldunaraðstaða, borð og
bekkir og heyrir fortíðinni til, að
menn þurfi að matast sitjandi
flötum beinum í fleti sínu, eins
og gangnamenn þurftu að gera í
bragganum gamla. Þó er ekki að
efa, að margir gangnagarpar
minnast braggans með söknuði,
enda eru við hann bundnar
margar ógleymanlegar minning-
ar. Þar hefur verið sungið og ort
af meira andríki en annars stað-
ar í Svarfaðardal og hlegið hjart-
anlegar í göngum en á öðrum
tímum árs.
Gamli bragginn og Stekkjarhús hin nýju.
Klemens Vilhjálmsson í
Brekku tók síðast til máls og
minntist fyrri tíma, þegar
gangnamenn máttu liggja í
tjöldum kaldir og þreyttir
frammi á Sveinsstöðum og
seinna í gömlu baðstofunni á
Krosshóli. Nú væri öldin önnur
,og óskaði hann gangnamönnum
pg Svarfdælingum öllum til ham-
ingju með þetta mannvirki. Að
ræðuhöldum loknum var drukk-
ið meira kaffi, og gangnamenn
þeir sem mættir voru sungu:
Hér skal ætíð hafa völd
hugur ofsakátur.
Megi glymja um ár og öld
og eilífð Krosshólshlátur.
En Krosshólshlátur er frægur
hlátur, sem hleginn var af trölli
nokkru, sem hér fyrr á öldum
bjó í Sveinsstaðaafrétt. Töluvert
vantaði þó á, að söngurinn næði
þeim engilhreina samhljómi,
sem hann nær aðeins á stjörnu-
björtum septembernóttum, þeg-
ar afréttin hefur verið smöluð og
safnið í nátthólfinu og fossandi
fjallalækirnir taka undir með
söngmönnunum svo að undir
tekur í fjöllunum allt fram í
botna Vesturárdals og Almenn-
ings. Báru sumir fyrir sig hæsi,
en aðrir kenndu því um, að
marga ágæta raddmenn vantaði
í hópinn.
Að lokinni kaffidrykkju og
söng fóru menn að tygja sig til
brottfarar og endaði svo þetta
kvöld í Stekkjarhúsum.
Hver tafði Víkurskarðsveginn?
í „Degi“ 13. júlí sl. er frétt um
Víkurskarðsveginn sem byggð
er á frásögn Guðmundar Svav-
arssonar verkfr. hjá Vegagerð-
inni. Þar er getið um „bónda
einn í Fnjóskadal“, sem einnig
er nefndur „landeigandi", en
ekki nafngreindur frekar. Mun
þar átt við mig, sem þessar línur
skrifa, og á ég samkvæmt frétt-
inni að hafa tafið framkvæmdir
við veginn í allt að tvo mánuði í
vor.
Þar sem þetta er alrangt, vil ég
biðja Dag að vera svo góðan að
birta þessar línur frá mér svo að
lesendur blaðsins geti haft það
sem sannara reynist.
Skipulagsuppdráttur hefur
ekki verið gerður af því svæði
sem vegurinn verður lagður um
úr Víkurskarði austanverðu
niður á Fnjóskadalsveg vestri,
og varð Vegagerðin því að sækja
um framkvæmdaleyfi til hrepps-
nefndar Háishrepps. Það gerði
Guðmundur Svavarsson í bréfi
til nefndarinnar 15/12 1980, og
segir í bréfinu m.a.:
„Vegagerðin mælir sem sagt
með veglínu þeirri sem kemur
niður á Fnjóskadalsveg vestri
við Víðivelli. Stærsti kostur við
þá veglínu umfram hina er sá að
brattinn er 1,5% minni (7% á
móti 8,5%) og hún er einnig
styttri, þó ekki muni miklu og
þar með eðlilegri og ljúfari að
aka.“
Hér má geta þess að
„brattinn“ upp í skarðið Eyja-
fjarðarmegin er 8%.
Bréfi Guðmundar svarar
hreppsnefndin í bréfi 22. jan.
1981. Leggur hún mikla áherslu
á að framkvæmdum við veginn
verði hraðað eins og mögulegt
er, og segir orðrétt í bréfinu:
„Mun því ekki standa á leyfi
hreppsnefndarinnar til fram-
kvæmdanna, að því leyti sem
hún hefir um það mál að segja.
Hvað snertir val milli þeirra
tveggja leiða, sem um er að
ræða, er það samdóma álit
hreppsnefndarmanna, að leiðin
norðan Vatnsleysu sé heppilegri
að öllu leyti, nema fyrir
brattann. Er það einkum þrennt
sem mælir með þeirri leið um-
fram hina.
1. Snj óléttari, þar sem hún ligg-
ur þverar fýrir snjóáttinni og
myndar ekki stall framan í
brekku eins og hin gerir á
köflum. Auk þess styttri
niður á jafnsléttu.
2. Veldur miklu minni land-
skemmdum.
3. Til muna ódýrari bæði í bygg-
ingu og vegna minni tjón-
bóta.“
Ekki vildi Guðmundur líta við
þessu svari hreppsnefndar en
hélt áfram að halda fram kostum
syðri leiðarinnar en rnikla ókosti
þeirrar ytri, og það fór að bera á
linku í sumum hreppsnefndar-
mönnum. En bændur á Víðivöll-
um og Vatnsleysu andmæltu
syðri leiðinni með sterkum rök-
um og nutu stuðnings tveggja
hreppsnefndarmanna og Stefáns
Skaftasonar héraðsráðunautar.
Sögðu þeir það vera illt verk að
stórspilla til frambúðar tveimur
bújörðum, sem ekki væru ríku-
lega landkostum búnar, en auð-
velt væri að leysa vegarmálin svo
vel væri á ytri íeiðinni. En ekkert
af þessu virtist Guðmundur
Svavarsson heyra heldur sendi
hann uppdrátt af syðri leiðinni
suður í Skipulag ríkisins ásamt
bréflegum skýringum um báðar
leiðir.
Það yrði alltof langt mál að
rekja þetta nema í stórum
dráttum. Hreppsnefndin klofn-
aði í afstöðu sinni til málsins og
vildu 2 nefndarmenn standa við
upphaflega samþykkt um ytri
leiðina, en hinir 3 hófu skipulagt
undanhald og gáfu Vegagerð-
inni sjálfdæmi um val vegarstæð-
isins, sem þeir vissu fyrirfram að
var einskorðað við syðri leiðina.
En þeir þumbuðust við að veita
framkvæmdaleyfið hvað sem
slíkt hefur átt að merkja - en
(það eitt er víst að vegna hags-
'muna okkar Vatnsleysubænda
var það ekki gert.
Skipulagsstjórn gerði atlögu
að hreppsnefndinni um fram-
kvæmdaleyfið, og vegamála-
stjóri mun hafa hnippt í hana
líka, en leyfið sat fast í hrepps-
nefndarmeirihlutanum eftir sem
áður. Lagði skipulagsstjórn
plögg Vegagerðarinnar varð-
andi Víkurskarðsveginn inn á
borð í félagsmálaráðuneytinu til
staðfestingar án þess að tilskilin
undirskrift hreppsnefndar væri
komin á þau.
Um miðjan júní fær svo
hreppsnefndin fyrirmæli frá
Hallgrími Dalberg ráðuneytis-
stjóra um að senda svohljóðandi
skeyti suður í ráðuneyti:
„Hreppsnefnd Hálshrepps veitir
hér með Magnúsi E. Guðjóns-
syni Sambandi ísl. sveitarfélaga
umboð til að undirrita fyrir hönd
hreppsnefndarinnar skipulags-
uppdrátt afgreiddan af skipu-
lagsstjórn 12. maí 1982 er sýnir
legu Norðurlandsvegar um Vík-
urskarð frá Einbúalæk að
Fnjóskadalsvegi í Hálshreppi.“
Þetta samþykktu 3 hrepps-
nefndarmenn: Þórólfur Guðna-
son Lundi, Kristján Jónsson
Veturliðastöðum og Þorsteinn
Indriðason Skógum (nauðug-
ur?). Jón Geir Lúthersson Sól-
vangi greiddi atkvæði á móti en
Tryggvi Stefánsson Hallgilsstöð-
um tók ekki þátt í afgreiðslu
málsins þar sem hann taldi að
illa hefði verið að því staðið af
hálfu Vegagerðarinnar.
Þessi endalok málsins hjá
hreppsnefndinni urðu 18. júní
1982. Það var þetta fram-
kvæmdaleysi hennar sem á stóð
svo að hægt væri að hefja fram-
kvæmdir við vegagerðina í vor.
Láti hreppsnefndarmeirihlutinn
í veðri vaka, að það hafi verið
vegna andstöðu minnar við syðri
leiðina, sem hann dró að veita
framkvæmdaleyfið, þá eru það
i helber ósannindi. Eitthvað ann-
að hefur ráðið gerðum hans.
Strax eftir þetta varð sam-
komulag milli Benedikts Ólafs-
sonar hdl. fyrir mína hönd og
Gunnars Gunnarssonar lögfr.
" Vegagerðarinnar og Guðmund-
ar Svavarssonar verkfr. um viss-
ar úrbætur í þágu okkar Vatns-
leysubænda, sem eiga að gera
okkur viðunanlegra að búa við
þennan nýja veg, en hann skiptir
landareigninni sundur um þvert
hér skammt ofan við bæi. Þurfti
því ekki að koma til eignarnám
Vegagerðarinnar á landinu.
Að sjálfsögðu gerði ég það
sem í mínu valdi stóð til að aftra
því að vegurinn yrði lagður syðri
leiðina á meðan hreppsnefnd
hafði ekki veitt framkvæmda-
leyfi á henni, en barátta mín
tafði engar framkvæmdir við
veginn í vor eins og ég hef hér
sannað.
Þetta mál sýnir glöggt hvernig
eignarréttur og lífsstarf bóndans
er einskis virt, og svo tilfinningar
hans gagnvart bújörð sinni, þeg-
ar Gróttakvörn ríkisstofnan-
anna malar án eðlilegrar og heil-
brigðrar mennsku. Eg var ekki
að bregða fæti fyrir almannaþörf
með baráttu minni gegn marg-
umræddri syðri leið, og þess
vegna var eignarréttur minn
friðhelgur samkvæmt stjórnar-
skrá íslands.
Að þessu sinni hafði þó
hreppsnefnd Hálshrepps á sínu
valdi að stöðva Gróttakvörnina,
en meirihluti hennar kaus held-
ur að mala líka í hlýðni við fyrir-
mæli „ofan frá“.
í lokin vil ég nefna eitt dæmi
af mörgum um það tjón sem veg-
ur um syðri leiðina veldur ábú-
endum Vatnsleysu í framtíð-
inni.
Girðingar meðfram veginum
þvert yfir landareignina verða
um 4 km á lengd. Þessar girðing-
ar sligast og slitna á mörgum
stöðum undir snjóafargi á hverj-
um vetri, og varna ekki búfé að
fara inn á veginn þegar þær eru á
kafi í snjó. Bóndanum ber að
gera við þessar girðingar á sinn
kostnað, sem mun verða mikill á
hverju ári.
Er ekki sanngjarnt að Alþingi
setji lög um að viðhaldskostn-
aður vegagirðinga reiknist með
vegakostnaði þegar bóndinn
hefur ekki af þeim eðlileg eða
hagkvæm not, og verði það met-
ið þar sem vegagirðingar verða
og hafa verið settar upp?
Vatnsleysu 17. júlí 1982
Olgeir Lúterssoh.
Úr þröngri stööu á Ásbjörn gott skot, sem að vísu rataði ekki rétta boðleið. Ljósmynd: KGA.
Oruggur sigur
hjá Víkingum
Einn leikur í átta liða úrslitum
Bikarkeppni KSÍ var leikinn á
Akureyri í gærkvöld. Þá lék
KA gegn Víkingi. Víkingar
sem nú eru efstir í íslandsmót-
inu voru ekki I vandræðum
með KA-strákana því þeir
sigruðu örugglega með þrem-
ur mörkum gegn einu.
KA lék undan golunni í fyrri
hálfleik, en þrátt fyrir goluna í
bakið tókst þeim ekki að komast
í gegnum Víkingsvörnina. KA-
strákarnir gerðu mistök á 16.
mín. í vörninni, en þau mistök
nýtti Heimir Karlsson örugglega
og skoraði fyrsta mark leiksins.
Tveimur mín. síðar átti Ormar
góða fyrirgjöf fyrir Víkings-
markið og Gunnar Gíslason
skallaði, en Ögmundur mark-
maður hjá Víkingi varði með til-
þrifum.
Á 28. mín. á Ragnar gott skot
að Víkingsmarkinu en það var
varið. Á 32. mín. bjargar Guð-
jón á línu eftir að Víkingur hafði
skallað að KA-markinu.
Á síðustu mín. fyrri hálfleiks
átti Ásbjörn hörkuskot að marki
Víkings en aðeins yfir.
í síðari hálfleik höfðu Víking-
ar goluna í bakið, og sóttu stíft
til að byrja með, og fengu m.a.
fimm hornspyrnur fyrstu 15
mínúturnar. Á 16. mín. mynd-
aðist mikil þvaga við mark KA,
sem endaði með að einn Víking-
ur náði að pota boltanum í
netið.
Á 30. mín. minnkar Ragnar
muninn fyrir KA, en þá nýtti
hann sér varnarmistök Víkinga
og skoraði örugglega.
Aðeins mín. síðar komst
Heimir Karlsson á auðan sjó í
KA-vörninni og skoraði þriðja
mark Víkings og tryggði örugg-
an sigur.
Það urðu því Víkingar sem
komast áfram í bikarnum, en
KA mun nú af enn meiri krafti
snúa sér að fyrstu deildinni, en
það mun vera ærið nóg dagsverk
að tryggja sér áframhaldandi
setu þar.
Opið
golfmót
á Húsavík
Á laugardag og sunnudag fer
fram opna Húsavíkurmótið í
golfi. Þetta er árlegt mót og er
leikið með og án forgjafar,
alls 36 holur.
Reiknað er með mikilli þátt-
töku í þessu móti eins og venju-
lega, og er t.d. vitað að talsverð-
ur fjöldi kylfinga frá Akureyri
hyggst bregða undir sig betri fæt-
inum og skreppa til Húsavíkur.
Völlurinn þar er sagður vera í
ágætu standi, en hann er lítill en
sérstaklega skemmtilegur.
Um helgina
Á laugardaginn leika í annarri
deild hér á Akureyri, Þór og
Þróttur frá Neskaupstað. Þórs-
arar í toppbaráttu en Þróttur í
fallhættu í deildinni. Þetta gæti
því orðið hörkuleikur og áhorf-
endur hvattir til að fjölmenna á
völlinn. Sama dag leikur KA á
Akranesi við heimamenn í
fyrstu deild. Fyrri leikir þessara
aðila lauk með markalausu jafn-
tefli, en sennilega vilja bæði lið-
in leika til sigurs á laugardaginn,
því nú er hvert stig dýrmætt í
deildinni.
Á föstudagskvöldið leikur
Vaskur við Svarfdæli á KA velli
en, þetta er leikur í fjórðu deild.
Aldursflokkamót í sundi
Um næstu helgi (14. og 25. júní)
fer fram hér á Akureyri Aldurs-
flokkamót íslands í sundi. Þá
koma hingað ca. 250 keppendur
viðs vegar af landinu og er þetta
eitt stærsta sundmót sem h aldið
hefur verið hér á landi. Á þessu
móti keppa aðeins unglingar 16
ára og yngri. Skipt er í þrjá
flokka, 12 ára og yngri, 13—14
ára og 15-16 ára. Allt efnileg-
asta sundfólk íslands mætir til
leiks og búist er við hörku-
keppni. Mótið hefst á laugardag
kl. 15 og á sunnudag kl. 13. Það
er haldið á vegum Sundsam-
bands íslands en framkvæmd er
í höndum Sundfélagsins Óðins
hér á Akureyri.
4 - DAGUR - 22. júlí 1982
22. júlí 1982 - DAGUR - 5