Dagur - 28.09.1982, Síða 8

tBrynjólfur Sveinsson
yfirkennari
IN MEMORIAM
„Úlfur hét maður, sonurBjálfaog Mörgum árum seinna endur- brekku í Skagafirði. Foreldrar
Hallberu, dóttur Olfs hins óarga.
Hún var systir Hallbjarnar hálf-
trölls í Hrafnistu, föður Ketils
hængs.“
Þetta voru ein fyrstu orðin, sem
ég heyrði Brynjólf Sveinsson
segja. Það var í októberbyrjun
1954. Hann kenndi þá nemendum
í þriðja bekk Menntaskólans á
Akureyri íslensku og las Eglu.
Hægt gekk, því að Brynjólfur
varð víða fanginn af efninu og
gleymdi sér við að skýra einstök
orð og lýsa skapgerð manna og at-
höfnum.
„Úlfur var búsýslumaður
mikill. Var það siður hans að rísa
upp árdegis og ganga þá um sýslur
manna, eða þar er smiðir voru, og
sjá yfir fénað sinn og akra, en
stundum var hann á tali við menn,
þá er ráða hans þurftu. Kunni
hann til alls góð ráð að leggja, því
hann var forvitri.“ Þannig segir
enn í Eglu, og verkið gekk hægt.
En nemendur fengu að vita að
forvitri var stórvitur maður.
„Þau Kveld-Úlfur áttu tvo
sonu. Hét hinn eldri Þórólfur, en
hinn yngri Grímur. [. . .] Grímur
var svartur maður og ljótur, líkur
föður sínum, bæði yfirlits og að
skaplyndi. Gerðist hann umsýslu-
maður mikill.“
Þergar hér var komið sögu,
fléttaði Brynjólfur inn sögnum frá
síðari tímum: hann væri sjálfur
kominn af Mýramönnum. Að
vísu væri hann ekki líkur þeim
Grími að yfirliti, heldur hefði
hann að sögn móður sinnar verið
einkar frítt barn, með hrafnsvart
hár og tinnudökk augu. Um leið
skaut hann auganu til bekkjarins
og brosti torræðu brosi sínu og
glettnisglampa brá fyrir. Þetta
þótti okkur sérkennilegur maður
og skemmtilegur, og af honum
mátti búast við ýmsu. Eftir nær
þrjátíu ár standa mér ýmis tilsvör
Brynjólfs og athugasemdir ljóslif-
andi fyrir hugskotssjónum. Hann
var skemmtilegur kennari og
elskulegur maður, og það lagði af
honum stórhöfðinglegan vindla-
ilm, þar sem hann gekk inn gang-
inn með hatt sinn og staf.
nýjuðust kynni okkar Brynjólfs.
Septemberdagana fyrir réttum 10
árum kom hann í skrifstofu mína
hér í Menntaskólanum á Akur-
eyri til að árna mér heilla í starfi,
eins og hann orðaði það. Þá eins
og oft endranær minntist ég orða
hans, þegar hann var að kenna
okkur Eglu. Fagurt mál væri að
segja að árna heilla. Þá sögn
hefðu Mýrarmenn notað.
Liggja ýgs í eggju,
á eg sveigar kör deiga,
fox er illt í öxi,
undvargs flösur margar.
Arghyrnu lát árna
aftur með roknu skafti,
þörfgi vœri þeirrar,
það var inga gjöf hingað.
Gott var mér að fá heimsókn
Brynjólfs þessa septemberdaga
fyrir 10 árum. Hann gekk með
mér um sýslur manna og þar sem
smiðir voru. Kunni hann til alls
góð ráð að leggja, því hann var
forvitri. Eftir skólasetningu á Sal
1. október 1972 kom hann til mín
og sagði með sérkennilegum mál-
hreim sínum og föstu orðavali:
„Þú kannt vel að setja
skóla.“ Og Brynjólfur minntist
þess, að hann hefði verið við
skólasetningu hjá Stefáni skóla-
meistara haustið 1919. Að af-
loknu prófi það haust settist í
Gagnfræðaskólann á Akureyri
„Brynjólfur Borgfjörð Sveinsson,
fæddur 29. ágúst 1898 að Ásgeirs-
hjónin Ingibjörg Jónsdóttir og
Sveinn Benediktsson bóndi í
Brekkukoti í Blönduhlíð,“ síðará
Ríp í Rípusveit. Brynjólfur lauk
gagnfræðaprófi á Akureyri 1922
og stúdentsprófi utan skóla í
Reykjavík 1927, ásamt fjórum
öðrum norðanmönnum.
Haustið 1924 hófst kennsla við
Gagnfræðaskólann á Akureyri í
námsgreinum fjórða bekkjar hins
almenna menntaskóla. Sagnir
herma, að þá um sumarið hafi Sig-
urður skólameistari Guðmunds-
son sent Brynjólfi Sveinssyni bréf
vestur í Skagafjörð og skipað
honum að koma í skólann að nýju
og lesa undir stúdentspróf. í bréfi
skólameistara voru ekki tilmæli,
heldur skipun til Brynjólfs að
koma og duga hinum norðlenska
skóla, svo að skólinn mætti öðlast
rétt til að brautskrá stúdenta.
Hafi skólameistari talið það öllu
varða að fá til dugandi
námsmenn, sem ekki bognuðu í
vandanum, því að gamla Reykja-
víkurvaldinu varð að sýna, að
unnt væri að kenna til stúdents-
prófs á Akureyri. Hinn 29. októ-
ber 1927 færði Jónas frá Hriflu
Gagnfræðaskólanum á Akureyri
ráðherrabréf, þar sem heimilað
var að halda uppi lærdómsdeild
við skólann og brautskrá stúd-
enta. Það haust hafði Brynjólfur
Sveinsson hafið kennslu við
skólann, þar sem hann kenndi
síðan allt til vorsins 1969, eða 42
ár, og um tíma sem settur skóla-
meistari. Brynjólfur Sveinsson
dugði því Menntaskólanum á Ak-
ureyri vel, og hann brást ekki í
anda og lagði mörgum góð ráð,
því hann var forvitri.
Þegar leiðir skiljast nú, vil ég
leyfa mér að þakka Brynjólfi
Sveinssyni störf hans í þágu
Menntaskólans á Akureyri,
þakka bonum vináttu hans og
tryggð. Gott er að hafa kynnst
mönnum eins og Brynjólfi Sveins-
syni og mega minnast góðra starfa
hans. Þórdísi konu hans og dætr-
um þeirra votta ég samúð mína og
virðingu. Tryggvi Gíslason
Ragnheiður Davíðsdóttir
Minning
Fædd 13. október 1920 — Dáin 14. september 1982
Aldrei kemur skýrar fram en þeg-
ar dauðann ber að garði hversu
mikilvægar minningarnar eru í lífi
okkar. Einungis með hjálp þeirra
getum við áttað okkur á nútíðinni
og gert okkur í hugarlund hvað
framtíðin beri í skauti sér. Minn-
ingar okkar eru bornar uppi af
fólki sem við höfum átt kost á að
kynnast og deila lífinu með um
lengri eða skemmri tíma. Og séu
minningar okkar góðar er það
vegna þess að fólkið, sem við
minnumst, var gott.
Ég veit að margir munu nú
minnast með söknuði og þakklæti
Ragnheiðar Davíðsdóttur frá
Skriðu sem andaðist aðfaranótt
þriðjudagsins 14. þ.m. og jarðsett
á Möðruvöllum í Hörgárdal laug-
ardaginn 25. þ.m.
Ragnheiður fæddist 13. októ-
ber árið 1920, dóttir hjónanna
Davíðs Eggertssonar og Sigríðar
Valgerðar Sigurðardóttur, en þau
bjuggu myndarbúi á Möðruvöll-
um í Hörgárdal. Þar ólst Ragn-
heiður upp ásamt systkinum
sínum, Eggert sem var þeirra elst-
ur og þremur yngri systrum,
Gunnhildi, Jónínu og Valgerði og
fósturbróður þeirra, Davíð Sig-
urði Kristjánssyni.
Árið 1944 giftist Ragnheiður
Fmni Magnússyni og bjuggu þau í
Skriðu í Hörgárdal fram til ársins
1965 að þau fluttu til Akureyrar.
Þau Finnur og Ragnheiður eign-
uðust tvær dætur, Friðbjörgu og
Sigríði, en Ragnheiður átti fyrir
hjónaband sitt Sverri Haraldsson
sem ólst upp hjá þeim Finni.
Sverrir stundaði síðan búskapinn
með þeim í Skriðu og tók við bú-
inu, er þau fluttu til Akureyrar.
Sumu fólki er erfitt að lýsa einu
sér vegna þess að skaplyndi þess
og framkoma miðar öll að því að
lífga umhverfi sitt. Þannig mann-
eskja finnst mér að Ragnheiður
hafi verið. Ég á erfitt með að
minnast hennar öðruvísi en með
allt iðandi af lífi í kringum sig og
með standandi veisluborð handa
hverjum gesti sem að garði bar.
Þannig var hún öll sín ár sem hús-
freyja í Skriðu og þannig var hún í
sumar sem leið.
Til að halda heimili sitt eins og
hún gerði alla tíð af fádæma rausn
og snyrtimennsku þarf tvo mikil-
væga mannkosti: örlæti og um-
hyggjusemi. Þeim kostum var
Ragnheiður gædd í ríkum mæli.
Hún var örlát og ung í anda og
vildi drífa hlutina áfram. En hún
gat ekki síður verið íhugul, gætin
og umhyggjusöm. Þessara kosta
hennar nutu eiginmaður hennar
og börn fyrst og síðast. En ótal
margir aðrir nutu einnig um-
hyggju hennar og örlætis. Við
erum mörg krakkarnir, sem vor-
um heimagangar í Skriðu öll okk-
ar bernskuár og sem þau Finnur
og Rænka hugsuðu um af alúð og
ástríki. Við urðum öll ríkari af
þeim kynnum og eignuðums góð-
ar minningar sem eru dýrmætasta
veganestið á leiðinni gegnum
lífið.
Finni, föðurbróður mínum,
Sverri í Skriðu og fjölskyldu hans,
Friðbjörgu og Sigríði og fjöl-
skyldum þeirra, systrum, ættingj-
um og vinum Ragnheiðar votta ég
dýpstu samúð. Megi minningin
um lífsgleði og hlýju Ragnheiðar
styrkja þau nú á kveðjustund og
ylja þeim um ókomin ár.
Páll Skúlason.
8 - DAGUR ^28.september 1 $2
Brynjólfur Sveinsson, fyrrverandi
yfirkennari við Menntaskólann á
Akureyri, en hann andaðist þann
14. september sl.
Hann fæddist 29.
ágúst 1898 að Ásgeirsbrekku í Við-
víkursveit í Skagafirði og voru
foreldrar hans þau hjónin Sveinn
Benediktsson, bóndi á Ríp í Skaga-
firði og kona hans Ingibjörg
Jónsdóttir.
Brynjólfur stundaði nám við
Gagnfræðaskólann á Akureyri og
lauk þaðan gagnfræðaprófi 1922.
Hann nam til stúdentsprófs við
Gagnfræðaskólann á Ákureyri,
sem þá hafði ekki fengið réttindi
menntaskóla og varð Brynjólfur
því að taka stúdentspróf utan
skóla við Menntaskólann í Reykja-
vík 1927. AÐ því búnu hófst ára-
tuga starfsferill hans á Akureyri
við kennslustörf og margvísleg
viðfangsefni í félagsmálum. Hann
var kennari við Gagnfræðaskól-
ann á Akureyri 1927—30. Hann
var síðan kennari við Menntaskól-
ann á Akureyri frá 1930 og yfir-
kennari skólans um áratuga skeið,
eða þar til hann lét af störfum
fyrir aldurs sakir. Átti hann mik-
inn þátt í að móta störf og stefnu
Menntaskólans enda var Brynjólf-
ur jafnan hægri hönd skólameist-
aranna. Hann var í skólanefnd
Gagnfræðaskóla Akureyrar
1930—34, í skólanefnd Barnaskóla
Akureyrar frá 1939 og formaður
skólanefndarinnar 1942—46.
Formaður Fræðsluráðs Akureyrar
varð hann 1947 og gegndi því emb-
ætti áratugum saman. Hann var
bæjarfulltrúi 1942—46 og endur-
skoðandi bæjarreikninga um ára-
tuga skeið. Hann var formaður
sjúkrahúsnefndar á Akureyri
1950—53 og framkvæmdastjóri
Fjórðungssjúkrahússins um langt
skeið. Hann var endurskoðandi
Sparisjóðs Akureyrar og í stjórn
hans um árabil. Hann var formað-
ur Byggingasamvinnufélags Akur-
eyrar langa hríð, í yfirkjörstjórn á
Akureyri og síðar í Norður-
landskjördæmi eystra. Er þá enn
ógetið einna hinna þýðingarmestu
félagsmálastarfa, sem hann
gegndi í Eyjafirði, en hann var
stjórnarmaður í kaupfélagi Ey-
firðinga frá 1951 og formaður
stjórnar KEA frá 1958 til 1972.
Kaupfélag Eyfirðinga er tvímæla-
laust þýðingarmestu félags- og
atvinnurekstrarsamtök eyfirskra
byggða og veltur á miklu, að þar
veljist hæfir menn til stjórnarfor-
ystu, enda hefur það jafnan verið
svo. Þar höfðu gegnt stjórnarfor-
mennsku á undan Brynjólfi menn
eins og t.d. Einar á Eyrarlandi og
Þórarinn á Tjörn í Svarfaðardal.
Brynjólfi var vissulega vandi á
höndum að taka við stjórnarfor-
ystu eftir slíka höfðingja, en í því
efni brást honum ekki bogalistin
fremur en á öðrum sviðum félags-
mála. Hann leiddi stjórn Kaupfé-
lags Eyfirðinga af öryggi og festu
þar til hann dró sig í hlé fyrir
aldurs sakir 1972. Ég, sem þetta
rita, kynntist Brynjólfi náið á
þessu sviði eftir að ég kom til
starfa há KEA í árslok 1965. Ég
hafði mikil samskipti við Brynjólf
sem fulltrúi kaupfélagsstjóra og
síðar sem kaupfélagsstjóri og var
fljótur að læra að treysta á af-
burða dómgreind og skarpskyggni
Brynjólfs Sveinssonar. Hann var
einstakur gáfumaður og rökfast-
ur vel. Hann var víðsýnn og öðrum
hæfari til að móta framtíðar-
stefnu. Hann var vel máli farinn
og höfðingi í ríki íslenskrar tungu.
Hann var glettinn og skemmtileg-
ur jafnframt því að vera góðhjart-
aður mannvinur. Það varö því ein-
stakt að mega starfa með Brynj-
ólfi Sveinssyni.
Eftirlifandi eiginkonu sinni,
Þórdísi Haraldsdóttur, kvæntist
Brynjólfur þann 11. september
1928. Þórdís er einstaklega traust
og greind kona og heimili þeirra
hjóna var mikið menningarheim-
ili. Það var einstakt að eiga sam-
ræður við Þórdísi vegna þess
stálminnis, sem hún hafði til að
bera. Þessum heiðurshjónum varð
þriggja dætra auðið, en þær eru
Bryndís, Helga og Ragnheiður, en
sú síðast nefnda er gift Jóni Níels-
syni, lækni. Börn þeirra eru
Brynjólfur, Þorbjörn og Helga
Bryndís. Alll hefur þetta góða fólk
myndað eina sterka fjölskyldu-
heild, sem veitt hefur hinum öldnu
hjónum, Brynjólfi og Þórdísi, skjól
og hlýju.
Við hjónin vottum frú Þórdisi
og fjölskyldunni allri dýpstu sam-
úð og eyfirskir samvinnumenn
færa Brynjólfi að leiðarlokum
innilegustu þakkir fyrir störfin
öll. Við biðjum honum Guðs bless-
unar og velfarnaðar handan móð-
unnar miklu.
Valur Arnþórsson
Rjúpnavertíðin nálgast.
Haglabyssur í fjölbreyttu úrvali.
HaglaskotH gerðir.
Eyfjörð
Hjalteyrargötu 4
sími 25222
Útboð
Tilboð óskast í jarðvegsskipti í grunn fyrir væntan-
lega viðbyggingu við vörugeymslu Olíufélagsins
hf. á Oddeyri. Utboðsgagna má vitja á skrifstofu
Olíufélagsins hf. á Akureyri.
Skilafrestur er til þriðjudagsins 5.október kl.
14.
Rúsínur
Rússneskar í lausu.
Amerískar í lausu og pökkum.