Dagur - 21.12.1982, Blaðsíða 4

„Gladdi mig mjög að vera
heiðraður af Liverpool"
- segir Rafn Hjaltalín, sem nú hefur lagt flautuna á hilluna
Þór átti þcim heiðri að fagna á
síðasta sumri að ciga þrjá dómara i 1.
dcildinni. Rafn Hjaltalín, Þórodd
Hjaltalín og Kjartan Tómasson
dæmdu þar fyrir félagið og er þetta í
fyrsta skipti sem Þór á svo marga
háttskrifaða knattspyrnudómara.
Einn þessara manna stendur nú á
miklum tímamótum þar sem hann nú
leggur flautuna á hilluna sökum
aldurs. Það er að sjálfsögðu Rafn
Hjaltalín, sem staðið hefur í eldlín-
unni fyrir félagið í mörg herrans ár.
Rafn hefur víða farið í sambandi
við dómgæsluna og hefur frá mörgu
að segja. Hann var tekinn tali á
dögunum og fyrst spurður að því
hvenær hann hefði byrjað að dæma.
- Ja, í fyrsta skipti sem ég skipti
mér af dómgæslu var ég sjöára. Þór
og KA voru að leika í meistara-
flokki og dæmt var horn á Þór. Mér
líkaði ekki dómurinn og tók mig til
og sparkaði boltanum í burtu.
Þórsurunum austan við völlinn
líkaði þetta ekki og ráku mig heim,
segir Rafn. - Segja má að þetta hafi
verið minn fyrsti dómur.
„Átti stóra skíðaskó .
Varsl þú eitthvað íknatlspyrnunni
sjálfur?
- Já, ég var svolítið með í yngri
flokkunum hjá Þór. Eg þótti liðtæk-
ur bakvörður af því að ég átti svo
stóra skíðaskó. Það þótti gott í þá
daga. Svo var ég einu sinni næstum
orðinn Akureyrarmeistari. Oli
Fossberg, sem átti að vera í mark-
inu, mætti ekki á réttum tíma
þannig að ég var settur í markið - á
vaðstígvélum. Nú, Oli kemur
nokkrum mínútum síðar og vill fara
inn á. En í þá daga var ekki leyft að
skipta um leikmenn nema ef menn
meiddust og ég var eitthvað tregur
til að koma út af.
- En það kom ekki til að ég næði í
Akureyrarmeistaratitil. Haukur
Jakobsson var fyrirliði KA í leikn-
um og einhverju sinni var dæmt á
KA. Honum líkaði ekki dómurinn
og gekk þá bara útaf með allt liðið.
Hvenœr byrjaðirðu svo að dœma
fyrir alvöru?
Eg fékkst dálítið við þjálfun yngri
flokka hjá Þór árið 1945 og byrjaði
þá að flauta svolítið. En 1953 tók ég
próf og varð þar með alvörudómari
þrátt fyrir að hafa dæmt nokkuð
áður.
- Eg lærði fyrst reglurnar fyrir
alvöru er Hannes Þ. Sigurðsson gaf
mér sænskar myndskreyttar reglur.
Ég fór með Þór til Siglufjarðar til að
sjá þá leika og þar kynntist ég
Hannesi. En ég skynjaði fyrst hvað
það er að dæma knattspyrnu er ég
hafði kynnst Höskuldi Markússyni,
þýskum manni sem flutti hingað,og
hafði dæmt á Ólympíuleikunum í
Amsterdam 1928. Hann byggði mig
upp sem dómara eftir það og gaf
mér mest allra í sambandi við þetta.
„Rak takkana í lærið á
Tryggva Gorra . .“
- Fyrsti stórleikurinn sem ég
dæmdi var leikur ÍBA við Spora, lið
frá Luxembourg sem kom hér í
heimsókn. Þá gerðist nú margt í
einu. T.d. það að allir leikmenn
Spora mættu til leiks á ólöglegum
skóm. Takkarnir voru oddhvassir
plasttakkar, stórhættulegir, en þá
var nú ekki venjan að skoða skóna
fyrir leik þannig að ég komst ekki að
þessu fyrr en einn þeirra rak
takkana í lærið á Tryggva Gorra.
En ég varð að stöðva leikinn og láta
menn skipta um skó.
Flutti tillöguna um tvöfalda
umferð í 1. deild.
- Síðan fór ég að fara suður til
að dæma og ég mann að í einum
fyrsta leiknum mínum þar, sem
var í 1. flokki, var Magnús V.
Pétursson á línunni hjá mér. Það
var nú oft vont að vera eini
maðurinn utan af landi í þessu,
og fékk ég oft strangari dóma en
sunnanmennirnir. Það þótti dýrt
að fá menn að norðan á leikina,
en nú er það mél búið og leyst.
- Ég byrjaði sem landsdómari
1956 og fékk þar með leyfi til að
dæma Islandsmótsleiki í meist-
araflokki, en hann var sambæri-
legur við 1. deildina núna.
- Meðan ég var í skóla í Reykja-
vík sat ég oft KSÍ þing fyrir Þór.
Ég mann að við vorum tveir
Þórsarar, ég og Halldór Bóas
Jónsson, sem fluttum tillöguna
um að leikin yrði tvöföld umferð í
1. deildinni og þá átti ég tillöguna
um stofnun 2. deildar. Það gekk
nú ekki átakalaus fyrir sig en hafðist
samt.
Hvenœr fórstu svo fyrsl út fyrir
landsteinana að dæma?
- Ég fékk milliríkjadómararétt-
indi 1963 og fór fyrst út sama ár.
Fyrsti leikurinn sent ég starfaði að
erlendis var leikur Manchester City
og Linfield frá Irlandi.semframfór
í Mancester. Ég var línuvörður, en
með mér í ferðinni voru Hannes Þ.
og Guðmundur Haraldsson.
Þú hefur vœntanlega komið víða?
- Ég hef farið geysimargar ferðir
sem línuvörður og einnig sem
dómari, og hef ég komið til sjö
landa: Skotlands, Englands,
Danmerkur, Þýskalands, Póllands,
Noregs og Svíðþjóðar.
- Stærsta ferðin var til Póllands
1978 er ég fór á Evrópumót
unglingalandsliða. Þar var ég í
hálfan mánuð í Krakow
og Katowich. Þarna voru 20
dómarar til að byrja með og svo var
ég einn þeirra sex sem valdir voru í
sjálfa úrslitakeppnina og tel ég það
tvímælalaust þann mesta heiður
sem ég hef hlotið á mínum dómara-
ferli og jafnvel mesta heiður sem
íslenskum dómara hefur hlotnast.
- Þetta var allt valið af erlendum
mönnum og þarna voru margir
frægir knattspyrnufrömuðir meðal
áhorfenda, t.d. sir Stanley Rouse
fyrrverandi forseti FIFA.
Hvernig er tekið á móti dómurum
er þeir eru við slörf erlendis?
- Það er tekið alveg sérstaklega
vel á móti dómurum og mat á starfi
þeirra er allt annað en oft er hér
heima.
- Þessar ferðir sem við höfum
verið að fara eru að vísu allar í
sambandi við milliríkjaleiki eða í
Evrópukeppni og alls staðar hefur
verið tekið mjög virðulega á móti
manni. Boðið er upp allt það besta
en án nokkurs íburðar.
Heiðraður af Liverpool
í síðasta leiknum
- Ég hef tvisvar verið á Anfield
Road í Liverpool og fyrri leikurinn
var nokkuð sögulegur og línuvarsl-
an í honum var mjög erfið. Souness
og Dalglish og þessir karlar voru
alls 13 sinnum rangstæðir í leiknum
- þeir voru alltaf svo fljótir fram.
Þeir voru að leika við finnskt lið og
unnu 10-1.
- Minn síðasti leikur erlendis var
svo í Liverpool er þeir léku gegn
írsku meisturnum Dundalk nú 1
haust og þeir vissu víst að ég var að
hætta og því heiðruðu þeir mig
sérstaklega. Mér vargefinn knöttur-
inn sem leikið var með, áritaður af
öllum leikmönnum Liverpool, og
þetta þótti mér ákaflega vænt um.
Hefur gagnrýni á dómara ekki
breyst I gegnum tíðina?
- Jú, hún hefur mikið breyst. Hér
áður fyrr fylgdi það alltaf að
dómarinn var tekinn í gegn af
áhorfendum eftir leikinn, og þar var
alltaf svona hálftíma törn hjá
honum. Og hann fór náttúrulega
alltaf halloka. En með árunum hafa
orðið mun meiri skrif um dóm-
gæsluna og þetta verður alltaf
alvarlegra og alvarlegra.
„Vísindagrein“
Hvað um gagnrýni í blöðum?
- Hún byggist því miður oft meira
á tilfinningu en þekkingu. Svo hefur
mér einnig fundist að þegar menn
koma inn í þetta ungir og fá góða
dóma þá haldi þeir sínum góðu
dómum.