Dagur - 22.05.1985, Qupperneq 4

4 - DAGUR - 22. maí 1985
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUFI:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 200 Á MÁNUÐI
LAUSASÓLUVERÐ 28 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÓRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
GYLFI KRISTJÁNSSON, MARGRÉT Þ. ÞÓRSDÓTTIR,
GESTUR E. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Þróunarfélag
til Akureyrar
Bæjarstjórn Akureyrar hefur ítrekað farið
þess á leit við stjórnvöld landsins, að fyrir-
hugað þróunarfélag verði rekið á Akureyri.
Þrátt fyrir það að ráðherrar og aðrir mikils-
metnir menn í stjórnkerfinu hafi ekki tekið
þessu fjarri, hefur samt gætt nokkurrar
tregðu, og því gjarnan borið við að lands-
byggðarmenn í öðrum landshlutum muni
vera þessu mótfallnir. Sú viðbára virðist nú á
góðri leið með að falla um sjálfa sig. Bæjar-
stjórn Neskaupstaðar hefur mælt með þessari
ráðstöfun og nú hefur Fjórðungsráð Norð-
lendinga, þar sem allir stærstu þéttbýlisstaðir
á Norðurlandi eiga fulltrúa, tekið af skarið og
mælt með þessari ráðstöfun.
í yfirlýsingu Fjórðungsráðs, sem samþykkt
var í vikunni, segir á þessa leið: „Fjórðungs-
ráð tekur undir ályktun bæjarstjórnar Akur-
eyrar um að fyrirhugað þróunarfélag verði
staðsett á Akureyri. Fjórðungsráð fer þess á
leit við þingmenn Norðurlands að þeir stuðli
að framgangi þessa máls á Alþingi. Jafnframt
skorar Fjórðungsráð á Alþingi að fyrirhugaðri
byggðastofnun verði valinn staður á Akur-
eyri. “
Þetta bendir ekki til þess að landsbyggðar-
menn setji sig upp á móti þeirri hugmynd að
þessar nýju stofnanir verði staðsettar á Akur-
eyri. Raunar er næsta víst að ef eftir yrði leit-
að hjá sveitarstjórnum í öðrum landshlutum,
að þær tækju afstöðu til þessa máls, þá yrði
sú afstaða jákvæð. Önnur viðbára er sú að
þróunarfélagið verði hlutafélag ríkis, sveitar-
félaga og aðila úr atvinnulífinu. Erfitt muni
reynast að fá hluthafa til að samþykkja stað-
setningu félagsins utan Reykjavíkur.
Þessi viðbára stenst ekki heldur, nema við-
tekin hugmynd sé sú að ekkert geti þrifist
utan Reykjavíkursvæðisins. Þessi mótbára
stenst ekki nema hugmyndin sé að vanrækja
þessa stofnun og henni sé ekki ætlað að vera
það sem stefnt hefur verið að og um hefur
verið talað. Það er ekki neitt óumbreytanlegt
lögmál að öll þjónustustarfsemi þurfi að vera
í Reykjavík. Ef aðilar í atvinnurekstri sjá sér á
annað borð hag í því að gerast hluthafar í
þessu fyrirtæki, þá á það ekki að þurfa að
breyta neinu hvort það er staðsett á Akureyri
eða í Reykjavík.
Það skiptir hins vegar miklu máli fyrir Akur-
eyri að fá þessa stofnun og raunar skiptir það
miklu máli fyrir landsbyggðina í heild. Allt
talið um að dreifa opinberri þjónustu og upp-
byggingu sem ríkið tekur þátt í um landið,
þarf að fara að sýna einhvern raunverulegan
afrakstur.
Um fjármál Fjórð-
ungssambandsins
Fjórðungssamband Norðlend-
inga hefur samið skýrslu um
fjármál sambandsins 1977-
1983 í kjölfar efasemda sem
upp hafa komið um þá gagn-
semi sem sveitarfélög á Norð-
urlandi hafa af því að vera í
sambandinu, miðað við þau
fjárframlög sem þau leggja til
þess. Hér fara á eftir meginat-
riðin úr þessari skýrslu. I kjöl-
farið eru síðan talin upp nokk-
ur verkefni sem Fjórðungs-
sambandið hefur unnið að, og
er það einnig tekið úr skýrslu
sambandsins:
1. Árgjald sveitarfélaga og
sýslufélaga til Fjórðungs-
sambands Norðlendinga hef-
ur verið óbreytt síðan 1977.
Sami hundraðshluti miðað
við óbreyttan gjaldstofn.
2. Árgjald á íbúa hefur 1977-
1983 hækkað að meðaltali
hjá landshlutasamtökum
sveitarfélaga um 1,942%.
Árgjöld Fjórðungssambands
Norðlendinga hafa hækkað
þetta tímabil um 1,339%
miðað við gjald á íbúa. Þetta
svarar til kr. 25,90 sparnaðar
á íbúa. Sé miðað við Akur-
eyri er sparnaður um kr. 30
á íbúa og Húsavík heldur
meira.
3. Á tímabilinu 1977-1983,
hefur hlutfallsleg skipting ár-
gjalda sveitarfélaga eftir
greiðslum og íbúatölu leitað
jafnvægis, vegna hækkandi
aukaframlaga úr Jöfnunar-
sjóði sveitarfélaga til jöfnun-
ar á milli sveitarfélaga.
4. Tiltöluleg lækkun framlaga
Jöfnunarsjóðs og Byggða-
sjóðs 1977-1983 hefur ekki
knúið á um hækkun ár-
gjaldatekjustofns.
5. Fjórðungssamband Norð-
lendinga er einu lands-
hlutasamtökin, sem hafa í
þjónustu sinni auk fram-
kvæmdastjóra, sérmenntað-
an fulltrúa. Fjórðungssam-
bandið er einu landshluta-
samtökin sem hafa ráðið til
sín iðnráðgjafa, án þess að
þurfa að auka tekjustofn
sinn eða afla fjár til starf-
seminnar með öðrum hætti.
6. Auknum kostnaði við iðn-
ráðgjafa hefur verið mætt
með samdrætti í skrifstofu-
haldi, nefndakostnaði og
ráðstefnum þ.e. kerfisliðir
sem nemur 5,9% rekstrar-
Lengi hafa fermingar tengst
hvítasunnuhátíðinni hérlendis
og er svo víða enn einkum til
sveita. Þótti fara vel á því að
kirkjunni bættust nýir fullgildir
þegnar á þeim degi, þar sem
hvítasunnan hefur frá fornu
fari verið Iitin sem eins konar
afmælishátíð kristinnar kirkju
og stofndagur hennar tengdur
hinum fyrsta hvítasunnudegi.
Pótt víða í þéttbýli séu ferm-
ingar nú fyrr á vorinu eða í apr-
ílmánuði, er þessi hátíð nátengd
fermingunni í hugum margra.
Þess vegna var sá siður tekinn
upp í Akureyrarsöfnuði fyrir all-
mörgum árum að minnast ferm-
inga hinna eldri á þessum degi og
voru þeir sérstaklega boðaðir til
geirans frá 1977-1983. Iðn-
ráðgjöf nemur 7,2% rekstr-
arkostnaðar 1983 og senni-
lega tæpum 12% 1984.
7. Húsnæðisafnot eru óbreytt
og sama mannahald, utan
iðnráðgjafans 1977 og 1983
og nú 1985. Nefndum hefur
fækkað úr sjö f þrjár. Dregið
úr ráðstefnum og fundum.
Fræðslustarfsemi aukin.
Markvisst unnið að mörkuð-
um verkefnum.
8. Sveitarfélögin hafa notið að-
halds í árgjöldum sínum.
Frá 1977-1983 sýnir að ár-
gjaldsgreiðsla til Fjórðungs-
sambandsins er lækkandi
hlutfallslega miðað við bein
rekstursgjöld sveitarfélag-
anna. Þetta svarar til 9,8%
raungildislækkunar hjá Ak-
ureyrarbæ. Sömu sögu er að
segja um Húsavík og öll
önnur sveitarfélög á Norður-
landi.
9. Samanburður sýnir að tekjur
stærstu sveitarfélaga á Norð-
urlandi hafa hækkað meira
1977-1983, en tekjur Fjórð-
ungssambands Norðlend-
inga. Sama máli gegnir einn-
ig um útgjaldaþróunina, t.d.
varðandi skrifstofuhald og
nefndakostnað sem hefur
hækkað minna hjá Fjórð-
ungssambandi Norðlend-
inga.
10. Það er ljóst að sveitarfélag á
Norðurlandi mundi ekki
spara fé með þátttöku í
öðrum landshlutasamtökum.
Ljóst er, að vegna hag-
kvæmni, stærðar og góðrar
nýtingar mannafla, hefur
Fjórðungssamband Norð-
lendinga getað haldið ár-
gjaldinu í stað, þrátt fyrir
aukinn rekstur og umsvif við
ný verkefni.
11. Hægt er að sýna fram á að
störf Fjórðungssambands
Norðlendinga hafa fært íbú-
um Norðurlands og sveitar-
félaganna beinan fjárhags-
legan ávinning m.a. í leið-
réttingu á gjaldskrá síma,
með breyttum reglum um
Jöfnunarsjóð og ekki síst um
leiðréttingu á skólakostnaði.
12. Meginmálið er það að um
síðir mun sjást árangur af
starfi Fjórðungssambands
Norðlendinga í baráttu
landsbyggðarinnar fyrir rétti
sínum, þótt hann verði
ekki metinn frá degi till
dags.
guðsþjónustu sem áttu 10, 20 eða
30 ára fermingarafmæli.
Að þessu sinni er ákveðið að
kalla á fjóra afmælisárganga,
þ.e.a.s. þá sem fermdust 1945,
1955, 1965 og 1975 en það eru
þeir sem fæddir eru á árunum
1931, 1941, 1951 og 1961, því að
flestir eru fermdir á 14. aldursári.
Er þess vænst að sem flest þess-
ara eldri fermingarbarna sæki
hátíðarguðsþjónustuna í Akur-
eyrarkirkju, en hún er kl. 11 f.h.
á hvítasunnudag. Allir aðrir eru
að sjálfsögðu velkomnir.
Við biðjum sóknarbörnunum
öilum blessunar Guðs og von-
umst til að sjá sem flest í kirkj-
unni á hvítasunnudag kl. 11 f.h.
Birgir Snæbjörnsson,
Þórhallur Höskuldsson.
Er hægt að spara
árgjaldið til
Fjórðungs-
sambandsins?
Það er alls ekki óeðlilegt að spurt
sé hvort ekki sé skynsamlegt að
verja því fé sem fer til Fjórðungs-
sambandsins til annarra hluta.
Slíkar spurningar hljóta að vakna
einkum þegar herðir að hjá sveit-
arfélögum. Þetta er einn af þeim
kostnaðarliðum sem hvorki eru
lögbundnir eða samningsbundnir
og því eðlilegt að sveitarstjórnir
líti til hans í sparnaðarskyni og
spyrji hvað komi út úr þessu öllu
saman.
Hér skal bent á nokkur atriði
sem ef til vill má leggja á fjár-
hagslegan mælikvarða um árang-
ur:
1. í kjölfar skýrslu Fjórðungs-
sambands Norðlendinga um
símamál hafa verið gerðar
leiðréttingar á gjaldskrá
landssímans, sem fært hafa
dreifbýlinu ótalda milljóna-
tugi. Um þetta mál var sam-
staða allra landshlutasamtaka
í landinu.
2. Fyrir samstöðu landshluta-
samtakanna var tekin upp
skipuleg áætlanagerð um var-
anlega gatnagerð. Byggða-
sjóður skyldaður til þess að
lána til þessa verkefnis og
stuðlað var að því að komið
var á 25% sjóðnum til að fjár-
magna stærri verkefni.
3. Vegna forgöngu samstarfs-
hóps landshlutasamtakanna
hafa náðst í gegn 1.000 leigu-
íbúðir utan höfuðborgar-
svæðisins sem nutu sérstakrar
lánafyrirgreiðslu.
4. Fyrir frumkvæði Fjórðungs-
sambands Norðlendinga og
með atfylgi annarra lands-
hlutasamtaka var hækkaður
hluti aukaframlaga úr Jöfn-
unarsjóði og rýmkaðar reglur
um úthlutun, sem aukið hefur
jafnvægi á milli sveitarfélaga.
5. Fyrir atfylgi landshlutasam-
takanna m.a. í trássi við Sam-
band ísl. sveitarfélaga hefur
verið stöðvuð ólögmæt inn-
heimta námsvistargjalda, sem
meginleið í samskiptum sveit-
arfélaga um skólakostnað á
framhaldsskólastigi.
6. Fyrir atfylgi Fjórðungssam-
bands Vestfirðinga og með
dyggum stuðningi annarra
landshlutasamtaka, hefur
fengist í gegn endurgreiðsla
snjómoksturskostnaðar með
sérstakri fjárveitingu á fjár-
lögum.
7. Fyrir atfylgi samstarfshóps
landshlutasamtakanna hefur
niðurgreiðsla hitakostnaðar
„köldum svæðum" verið auk-
in og gert átak í orkusparnað-
araðgerðum.
8. Fyrir atbeina Fjórðungssam-
bands Norðlendinga, í sam-
ráði við fræðslustjóra var
stöðvuð atlaga að sveitarfé-
lögum varðandi aukna hlut-
deild í skólakostnaði og auk
þessa fengnar fram beinar:
verulegar leiðréttingar á
skiptingu skólakostnaðar.
Hér skal ekki lagður á það
dómur hvort þessi mál hefðu
náðst fram með öðrum hætti.
Hitt er ljóst að landshlutasam-
tökin og ekki síst Fjórðungssam-
band Norðlendinga voru það afl,
sem ýmist vöktu þessi mál eða
komu þeim í höfn. Það er dregið
í efa hér hvort sveitarfélögin hafi
í þessum efnum ódýrari leið til að
fylgja slíkum málum eftir en að
viðhalda landshlutasamtökum
sínum.
Fermingarafmæli
í Akureyrarkirkju