Dagur - 16.10.1985, Blaðsíða 5

orð í belg.
16. október 1985 - DAGUR - 5
Hvert geta þau farið?
- Um fjórði hver einstaklingur
sem kemur á vinnumarkað í
Vestur-Evrópu hefur enga von
um að fá starf í framtíðinni. -
Marco Schall
Á einum hinna regnköldu
morgna, sem gerðu íbúum Vest-
ur-Evrópu lífið leitt síðastliðið
sumar, gengur 24 ára gamall
maður í átt til vinnumálaskrif-
stofu í Bonn. Systir hans hefur
komið um langan veg til að vera
honum til halds og trausts. Hann
er mjög óöruggur og þarfnast
mikils siðferðilegs stuðnings þessi
síðustu skref til tilraunar sem
e.t.v. gæti breytt lífi hans. Þegar
hann fyllir út umsóknareyðublað-
ið sést svört stjarna sem tattóver-
uð er á handarbak hans og lítill
gulleyrnalokkur hangir niður úr
hægri eyrnasneplinum. Tákn
nýrrar kynslóðar á Vesturlönd-
um.
Hann hefur verið atvinnulaus í
þrjú ár og í vonleysi sínu hefur
hann leitað þeirrar fölsku úr-
lausnar, sem eiturlyf eru. Marco
Schall er ekkert einsdæmi.
Hann er heldur ekki fulltrúi fyrir
neinn fámennishóp sem hefur
viljað lifa fyrir utan þjóðfélagið.
Hann er aðeins fulltrúi fyrir stór-
an hóp evrópskrar æsku sem í
dag á sér fremur fáa kosti. Mögu-
leikar hans til að geta lifað eðli-
legu lífi eru nánast engir. Marco
Schall eða einhver annar sem
eins er ástatt um gæti hugsanlega
sest á skólabekk. Skólasetan
myndi gefa honum tækifæri til
eðlilegra lifnaðarhátta á meðan
hún stæði yfir. En eftir hverju
mundi hann vilja sækjast með því
að leggja á sig námserfiði þegar
hann veit að ekkert tekur við að
því loknu.
Menntun -
ávísun á atvinnuleysi
Aðeins einn af hverjum tíu sem
ljúka kennaraprófi í Vestur-
Þýskalandi eiga þess kost að
kynnast því hvernig skólastofa
lítur út að innan og sums staðar
sunnar í álfunni er háskólapróf í
læknisfræði ávísun á atvinnu-
leysi. 1 Vestur-Þýskalandi eru á
milli 9 og 10% allra einstaklinga
undir 25 ára aldri án vinnu. í
Bretlandi er talan meira en tvö-
falt hærri eða 23%. í Frakklandi
eru 28% ungmenna atvinnulaus,
um 35% á Italíu og yfir 40% á
Spáni. Þó má geta þess að í
tveimur síðasttöldu löndunum er
raunveruleg tala atvinnulausra
eitthvað lægri en kemur fram í
opinberum tölum, bæði vegna
neðanjarðarhagkerfis sem er
hluti af efnahag þessara landa og
einnig er fjölskyldurekstur þar
sem ungt fólk vinnur við lítil
fyrirtæki foreldra eða náinna
skyldmenna algengari þar.
Aðeins einn flótti
Þótt atvinnuleysið í Evrópu sé
nokkuð mismikið eftir löndum og
einnig innan hinna ýmsu borga
mmm~^^^^—mmmmmmmm^m^—m
og héraða þá er það alls staðar
fyrir hendi. Flótti frá heima-
byggðinni leysir ekki vandann.
Það er ekkert til sem á okkar
mælikvarða er kallað að fara
suður. Það er enginn flótti til
Þórður
Ingimarsson
skrifar:
annarra staða mögulegur. Eini
flóttinn sem stendur þessum
fjórðungi upprennandi kynslóðar
í Vestur-Evrópu til boða er flótti
frá lífinu sjálfu, ríkjandi hefðum
þess og ábyrgð.
Mikið tilfinningaleysi er ríkj-
andi á meðal þessa fólks. Það
verður andfélagslegt í hugsun og
getur vart hugsað sér að eiga
neitt saman við aðra að sælda.
Oft treystir það engum almenni-
lega. Jafnvel tilfinningasamband
karls og konu er því ekki að
skapi. Kynhvötin heldur þó sínu
striki og fleiri og fleiri börn fæð-
ast utan sambúðar foreldra sinna
og eiga mörg hver ekkert tilfinn-
ingalegt athvarf. Þessi ungmenni
eru ekki reið. Heldur hefur and-
streymið og vonleysið rýrt þau
hæfileikanum til að gefa frá sér
tilfinningar. Þau hafa misst trúna
á það samfélag sem getur ekkert
gert fyrir þau. Þau eru eins og
óvelkominn gestur í stóru húsi en
komast samt hvergi út.
Mjög mikil aukning á sjálfs-
morðum er á meðal þessa æsku-
fólks og eiturlyfjabylgjan hefur
flætt yfir. í Liverpool, þar sem
þetta ástand er hvað verst og að-
eins um 5% fólks undir 25 ára
aldri hefur eitthvað að gera, segir
vonsvikin móðir þriggja drengja á
umræddum aldri: Við höfum
tvær plágur hér; atvinnuleysi og
eiturlyf. Allir synir hennar hafa
orðið fyrir barðinu á þessu
ástandi. Einn þeirra varð ofur-
seldur heróíni aðeins 15 ára gam-
all og hefur nýverið verið dæmd-
ur fyrir innbrotsþjófnað.
Lítil hætta á
fjöldahreyfíngu
Það virðast ekki vera miklar líkur
til að upp úr þessum jarðvegi
spretti neinar skipulagðar fjölda-
hreyfingar. Alla vega ekki sem
gætu leitt til lausnar á þessum
vanda. Einna helst hefur gætt
hreyfinga sem myndu beita
hryðjuverkum. Slíkt er fremur
yfirfall stíflaðrar athafnaþarfar
og reiði sem brýst þannig út í
verknaði sem samfélagið viður-
kennir ekki heldur en að það sé
skipulögð aðferð til að vekja at-
hygli á sér eða því ástandi sem
um er að ræða. Hugsjónafólk
sprettur ekki upp úr eymdinni.
Þar gildir sama reglan og að sult-
urinn skapar ekki snillinginn þótt
einstaka afburðamenn fyrri tíma
hafi getað gortað af því að hafa
haft lítið að borða í æsku.
Stjórnvöld vita
en ekki geta
Það er þó ekki svo að stjórnvöld
Evrópulanda hafi ekki vitað eða
þóst vita af þessu ástandi. For-
sætisráðherra Frakka Laurent
Fabius hefur líkt atvinnuleys-
isvandanum við krabbamein og
starfsbróðir hans á Ítalíu Bettino
Craxi hefur meðal annars beitt
sér fyrir skattalækkunum til fyrir-
tækja og veitt þeim þannig
stuðning og aukin tækifæri til að
ráða atvinnulaust fólk í vinnu.
Jafnvel hin harða járnfrú í
Lundúnum hefur viðurkennt til-
vist atvinnuleysisvandans. Sann-
leikurinn er sá að stjórnvöld hafa
ekkert við þessa þróun mála
ráðið. Efnahagur Evrópuríkja
hefur ekki farið batnandi á síð-
ustu árum og raunar ekki náð sér
á strik síðan kreppa sú sem
kennd er við verðhækkun á olíu
hófst. Mikið af innflytjendum
hefur streymt til Vestur-Evrópu
frá löndum austan og sunnan
Miðjarðarhafsins í leit að vinnu
og skárra lífsviðurværi eða flúið
undan alræði og skoðanakúgun
stjórnvalda heima fyrir. Síðast en
ekki síst hafa stórir árgangar
fólks komið á vinnumarkað á síð-
ustu árum. Það eru börn sem
fæddust síðustu árin áður en
mannfjöldavandamálið varð mik-
ið umræðuefni á Vesturlöndum á
sjöunda áratugnum og það komst
í tísku að eiga eitt eða í mesta
lagi tvö börn.
Það er því ekki björt framtíð í
atvinnumálum í okkar heims-
hluta. Engar spár hafa gefið til
kynna verulega batnandi þjóðar-
tekjur, eða breytingar sem
næðu að breyta þessu ástandi að
neinu ráði. Einna helst er rætt
um styttingu vinnutíma og að
eftirlaunaaldur hefjist mun fyrr
en verið hefur. Slíkar ráðstafanir
kosta mikla fjármuni sem tæp-
lega verða sóttir annað en til auk-
ins afrakstrar atvinnulífsins. Þær
hafa þó þann kost umfram at-
vinnuleysisbætur að bægja fremur
burt hættunum af því að innan
þessara þjóða myndist hópar
fólks sem ekki hefur neinn annan
tilgang en að vera eins konar
náttúrufyrirbæri.
Það er í raun stjórnvalda að
gera upp við sig hvernig þau vilja
verja þeim fjármunum, sem það
óneitanlega kostar að vinna ein-
hvem bug á þessu ástandi. Hversu
þungt hinn mannlegi þáttur kánn
að vega fer svo eflaust eftir ýmsu.
Hversu víðtæk geta er til að leysa
málin og e.t.v. ekki síður við
hvaða stjórnmálastefnur ríkjandi
valdhafar á hverjum tíma styðj-
ast við í gerðum sínum.
Sveitakeppni
Brigdefélags Akureyrar,
Akureyrarmót, hefst þriðjudag 22. okt. kl. 19.30 í Félags-
borg. Skráning er tii sunnudagskvölds kl. 20 hjá stórn fé-
lagsins.
Arsþing
Myndasýning
Almennur félagsfundur veröur haldinn í Sólgaröi
nk. fimmtudagskvöld kl. 21. Fjallað verður um tillögur
sem borist hafa vegna ársþings L.H. Sýnt verður
myndband frá sýningu stóðhestastöðvar síðastliðið
vor.
Stjórnin.
KAUPUM HREINAR
LÉREFTS-
TUSKUR ^
pob)
PRENTVERK
ODDS BJÖRNSSONAR
Hönnuö
auölýsinð
selur meira
Hendið ekki háum fjárupphæðum
í birtingarkostnað án þess að
hugsa málið. Látið gera fast
verðtilboð í hönnun hjá Delfi
delfi
DELFI AUGLÝSINGASTOFA • GEISLAGATA 5
SÍMI 25845 OG HEIMA í SÍMA 24849
Hljómplötuútsala
Stórkostlegt úrval