Dagur - 28.10.1985, Qupperneq 5

-Orð í belg.
28. október 1985 - DAGUR - 5
„Bætt kjör, betri skóli“
Haustið er fyrir mörgum tími
angurværðar. Birtan er smám
saman að víkja fyrir myrkrinu,
gróðurinn að slíta sumarskrúðan-
um, sláturtíð hefst og skólarnir
taka til starfa.
Pá komast kennarar stundum í
sviðsljósið og eru jafnvel skrifað-
ar um þá greinar í blöðin, stund-
um forystugreinar. Stundum eru
það líka kjallaragreinar eða neð-
anmálsgreinar. Margir blaða-
menn eru kennaramenntaðir og
eiga því lærimeistarar hauk í
horni hér og þar. Gjarnan ber
launamálin á góma og séu það
gamlir stéttarbræður, sem skrifa,
eru þeir oft sammála því að bæta
þurfi kjör kennara. Pó hafa sést
á þrykki nýlega heilræði til
kennara frá gömlum „kollega"
um að fara nú varlega í kaup-
kröfurnar. Það sé líka möguleiki
að bæta launin með því að kenna
allt að helmingi umfram skyldu.
Kennarar ættu að athuga það!
Reynsla tveggja verkfalla, sem
kennarar hafa verið þátttakendur
í sannar, að launakröfur þeirra
njóta lítillar samúðar annarra.
Mörgum finnst nóg um kaupið,
sem kennarar hafa og vitna þá í
sumarmánuðina þrjá sem kaup-
auka, án þess að hugsa nánar út
í, á hvern hátt sumarleyfi
kennara er til komið.
Stundum örlar þó á skilningi
meðal ráðamanna á kjörum
kennara og er skemmst að minn-
ast síðustu launahækkunar til fé-
laga í B.S.R.B. Formenn stjórn-
arflokkanna beggja töldu að ver-
ið væri að leiðrétta kaup kennara
og hjúkrunarfræðinga til jafns við
úrskurð kjaradóms um laun í
B.FI.M. fyrr á árinu. Einhver
hefur verið þvöglumæltur í það
sinnið.
Hjúkrunarfræðingar og kenn-
arar hafa löngum haft svipuð
laun. Hjúkrunarfræðingar hafa
þó haft vopn í sinni kjarabaráttu,
sem kennara skortir. Starf hjúkr-
unarfræðinga er lögverndað. Þar
eru mannslíf í veði. í stéttinni er
eingöngu fólk, sem hefur lokið
löggiltu prófi.
Löggildingin hefur beint eða
óbeint nýst sem liður í kjarabar-
áttu. Enginn ólærður gengur inn í
starf hjúkrunarfræðings. Því geta
stofnanir langtímum saman verið
óstarfhæfar vegna manneklu, svo
að raunverulegur skortur á fólki
knýr ráðamenn í sumum tilfellum
til að bjóða einhvers konar kaup-
auka til að halda starfseminni
gangandi. Nýjasta dæmið er 15
þús. krónu uppbót á mánuði til
hjúkrunarfræðinga fyrir að ráða
sig í fullt starf í þrjá mánuði við
F.S.A. Það mundi teljast góður
bónus í frystihúsi, líka þokkaleg
viðbót vjð kennarakaupið.
Hjá kennurum er reyndar ekki
um mannslíf að ræða, aðeins sál-
arheill, enda fá þeir í mesta lagi
flutningsstyrk til að komast til
Akureyrar, þ.e. þeir sem komu í
ár. Hinir, sem komu í fyrra
sleppa við styrkinn.
Flestir, sem áhuga hafa, geta
gerst kennarar í dag, burtséð frá
menntun. Kennaraskortur þekk-
ist ekki og kemur ekki til með að
þekkjast að óbreyttu ástandi. Á
meðan vinnufúsar hendur eru til
staðar er fólk gripið til að kenna.
Margt af því hæfileikaríkt ágætis-
fólk, sem gefur hinum ekkert
eftir, enda ekki við það að
sakast. Það er kerfið sem býður
upp á þetta. Það verður að
manna skólana eins og skipin.
Frægt er dæmið um bílstjórann,
sem sótti um akstur skólabílsins
en fékk ekki. Hann hafði ekki
meiraprófið. Sami maður með
ótilgreinda menntun var í stað-
in ráðinn til að kenna. Þar
þurfti ekki sérstakt próf. Dæmin
eru mýmörg, hér, þar og alls
staðar og við alls konar skóla,
nema helst skólana í Reykjavík.
Þannig kemur þetta til með að
ganga uns löggilding starfsins
fæst. Það er eflaust fjarlægur
draumur, því að ef slíkt mál ber
á góma í þingi, eru þingmenn
ennþá meira tvístígandi heldur
en í bjórfrumvarpinu, og er þá
mikið sagt.
I kjaradeilu síðasta árs var
skipuð nefnd á vegum mennta-
málaráðuneytisins, sem átti að
aðstoða við undirbúning á frum-
varpi um löggildingu á starfsheiti
kennara. Þeirri nefnd var gefið
svefnlyf strax eftir samningana.
Sennilegt er, að nefndinni verði
haldið sofandi áfram, þó að hún
kunni að verða kölluð saman
einstaka sinnum til að friða stétt-
ina.
Mér sýnist því ekki óeðlilegt
að eitt af fyrstu verkum nýs ráð-
herra menntamála, verði að
leggja Kennaraháskólann niður,
um leið og setan kann að verða
upphafin. Háskólapróf eftir
þriggja ára nám, sem síðan veitir
ekki meiri réttindi en svo að
næstum hver sem er getur gengið
inn á starfssviðið, er varla þess
virði að halda til streitu. í svipinn
man ég enga hliðstæðu úr ís-
lensku skólakerfi.
Staðreyndin er sú, og það veit
fólk, að til er nóg af menntuðum
kennurum í landinu. Vandinn er
sá, að kaupið er of lágt. Verði
launin slík, að mannsæmandi
megi teljast, koma kennarar til
starfa. Hljóti starfsheitið löggild-
ingu verður raunverulegur skort-
ur á kennurum. Það ætti að þýða
bætt laun til að laða fólk að starf-
inu. Það vita þeir háu og halda að
sér höndum.
Ekki er þó ástæða til að
hvítþvo stéttina sjálfa. Hjá henni
liggur eflaust hluti af sökinni.
Kennurum kann að hafa mistek-
ist að ávinna sér virðingu sem
fagmenn, og fleiri atriði spila inn
í dæmið. Sé svo, verður því ekki
kippt í lið á augnabliki. Til þess
þarf breytingar, tíma og fjár-
magn til endurmenntunar. Einn-
ig hærri laun svo að kennara-
menntaða fólkið, sem nú er dreift
um vinnumarkaðinn skili sér til
starfa. Því má segja að allt hangi
þetta á sömu spýtunni.
Betur væri að ráðamenn hugs-
uðu í svipuðum dúr og indverski
heimspekingurinn Jiddu Kristna-
murti, en hann segir svo í bækl-
ingi sínum „Leiðsögn, uppeldi og
skólalíf“ í þýðingu Hallgríms
Jónssonar frá 1925:
„Kennarinn á að fá þau laun,
sem hann þarf til framfærslu sjer
og sínum. Það er rjettmæt krafa
frá hans hálfu. Það er skylda
þjóðfjelagsins, að sjá um að
kennarinn þurfi ekki sífelt að
vera að biðja um launauppbætur.
Og það á að sjá um, að hann
þurfi ekki að fá sjer annað starf,
til þess að geta lifað. Sjái þjóðfje-
lagið sóma sinn, inun kennarinn
lifa hamingjusömu lífi. Þá skilur
hann gildi starfs síns. En sá einn,
sem ánægður er, getur kent vel
og verið óháður í hugsun."
Svo mörg voru þau orð. Ef-
laust er þetta með launin draum-
ur allra stétta. En hvenær rætist
sá draumur?
Birgir Sveinbjörnsson.
_lesendahornið__________________
Hvað á að gera við sóðana?
Hvernig stendur á því að fólk
hendir gosdrykkjaflöskum á göt-
ur bæjarins? Ég spyr vegna þess
að það er að verða ansi hvim-
leitt að eyðileggja dekk á bílnum
sínum á hverju sumri vegna þess
að einhver „sniðugur" hefur
brotið flösku á fjölfarinni götu.
Tvö dekk sprungu hjá mér í sum-
ar vegna þessara glerbrota á
götunum. Annað hreinlega rifn-
aði þannig að dekkið varð ónýtt.
Þrjú þúsund krónur þar.
Er ekki tími til kominn að
kennsla í umgengni verði tekin
upp í skólunum? Er ekki nauð-
synlegt að kenna fólki að um-
gangast landið og umhverfi sitt
með virðingu?
Önnur spurning. Hver á að
þrífa eftir þessa bölvaða
skemmdarvarga sem láta sér í
léttu rúmi liggja þótt samborgar-
arnir verði að vaða skít og gler-
brot á götum bæjarins? Hvert á
fólk að snúa sér sem vill koma á
framfæri tilkynningum um að
hættuleg glerbrot liggi á götum
og gangstéttum eftir sóða bæjar-
ins?
í fullri alvöru, göngum betur
um bæinn okkar. Seljum heldur
gosflöskurnar í stað þess að
brjóta þær á götum og gangstétt-
um. Reynum að halda í það sem
sagt er, að Akureyri sé fallegur
bær. Hann verður það nefnilega
ekki ef við göngum um hann eins
og ruslahaug.
Sárgramur bæjarbúi
Hraðlestrarnámskeið
á Akureyri
Viltu auðvelda þér námið og vinnuna?
Viltu margfalda lestrarhraða þinn?
Viltu bæta náms- og vinnutækni þína?
Viltu margfalda lestur þinn á fagurbókmenntum?
Viltu auka frítíma þinn?
Ef svörin eru játandi, þá skaltu drífa þig á næsta hraö-
lestrarnámskeið sem hefst laugardaginn 2. nóvember.
Skráning á kvöldin kl. 20-22 í síma 91-16258.
HRAÐLESTRARSKÓLINN -14 sekúndur.
Sólstofan
Dansstudio Alice
auglysir
★ Nýjar perur
★ Sturtur
★ Sauna
★ Kaffi, te
★ Tónlist við hvern
lampa
★ Góð snyrtiaðstaða
Kynningarvika
28. okt. - 3. nóv.
Verð pr. tíma kr. 100,-
Hver tími er 28 mín.
Tryggvabraut 22 • Akureyri
Sími 24979
Vetrarfagnaður -
Markaður
Félag aldraöra heldur vetrarfagnaö í húsi sínu 2.
nóv. og hefst hann kl. 3.00 á umræðum um
vetrarstarfið, en síðan verður sagt frá undirbún-
ingi íbúðarbygginga. Þá verður sameiginleg kaffi-
drykkja en að henni lokinni flytur séra Pétur
Þórarinsson hugvekju og Þuríður Baldursdóttir
syngur við undirleik Aðalheiðar Eggertsdóttur.
Að síðustu verður stiginn dans.
Hinn 9. nóv. verður markaður haldinn í Húsi aldr-
aðra, þar sem seldir verða nýir og notaðir munir.
Félagar eru beðnir að koma munum, sem þeir
vilja gefa, í Hús aldraðra fyrir miðvikudaginn 6.
nóv.
Uppl. um markaðinn gefa Anna Ólafsdóttir í síma
23161 og Helga Frímannsdóttir í síma 22468.
Stjórnin.
Aðalfundur
Framsóknarfélags Húsavíkur
verður haldinn mánudagskvöld 28. okt. kl. 8.30 í
Garðar.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Kosning fulltrúa á kjördæmisþing.
3. Önnur mál.
Framsóknarfélag Húsavíkur.