Dagur - 07.11.1985, Side 6

6 - DAGUR - 7. nóvember 1985
7. nóvember 1985 - DAGUR - 7
Allt Ul
vímuefni
Bolli Gústavsson.
- Hvenær finnst ykkur aö þaö
sé í lagi aö unglingar byrji að
drekka?
„Ja, svona 15-17 ára."
- Stundum fara krakkar aö
drekka óhóflega mikiö. Hverj
teljið þiö ástæöurnar fyrÍÞ*þvf?
„Þetta gerist oft þegar heimilis-
aðstæður eru ambar og svo er
það líka félagsskapurinnlysem
skiptir máli.-Annars verður
mikiö mafra var^iö þel
Reykjavíf."
- Fini|st ykkur aö þaö æt
halda áfram fræöslu í skglu
„Já þaö veröur aö halda áfi
fræöslu, 'en ekki svona
þetta er of.mikil pappírsfi
Þaö verður\ö fá menn (;
aö segja frá eigir) reynslu í’svöna
málum."
- En hvernig finnst yl
reglan taka á þessum málum?
„Þeir geta fátt annað en keyrt
útúrdrukkna krakka heim og
þaö gera þeir," sagði Ari.
„Þeir ættu að tala viö foreldr-
ana,“ kvað Jón Haukur að
lokum.
Vímuefni óæskileg
og ónauðsynleg
Við ræddum einnig viö Bolla
Gústavsson sóknarprest,
Laufási, inni á Torginu.
- Hvaö finnst þér um eiturlyf?
„Skoðun mín er sú að þau séu
óæskileg og ónauðsynleg
almennt."
- Helduröu að það sé erfitt aö
nálgast þau?
„Mér er ókunnugt um það, en
mér virðist á fréttum aö fólk eigi
nokkuð auövelt meö aö ná í
þau."
- Telurðu neyslu dreifast á al-
þýöu manna eöa vera innan tak-
markaðra hópa þjóöfélagsins?
„Þau tengjast líklega ekki
ákveönum stéttum, frekar afbrot-
um svo og auði.“
- Finnst þér að taka ætti harð-
ar á fíkniefnaglæpum?
„Já, ég er eindregið þeirrar
skoðunar, sérstaklega eiturlyfja-
sölum.“
Áfengisaldurinn
hefur færst neðar
Inni á Teríunni sat eldri kona,
Sigríður Hafstaö frá Tjörn í
Svarfaðardal. Hún var mjög fús
til aö ræöa við okkur.
- Hvaö finnst þér um vímu-
efnaneyslu unglinga í dag?
„Þar sem ég á heima í sveit
þekki ég ekki mikið til þessa. Ég
ýmislegt en aldrei heyrt
um eiturlyft^a^lvík."
- En hvað urr^éfengið?
g verð aðallegsfojr við þetta
mkomum-öoíj' mér finnst
hafa'’ færst
Fyrir tuttugu árum sá
ekki drukkinn ungling.
Þe®*r mjög raunalegt.'f
enær finnst þér þá í lagi
að iftöJingar þyrji að drekka?
ekki í lagi að ungl-
^ÍnÖ!f*Cp#en Þ®9'ar Þeir eru
iliUorðnirn8 ara hpfá þeir aðgang
að vínveitiggastöðum og við því
getuLmaður ekkert sagt.“
annabisefni litin of
alvarlegum augum
Að lokum lá leið okkar inn á
Bautann (á flótta undan kuldan-
um). Þar hittum við aö máli þá
Gunnar Jónsson og Gunnlaug
Stefánsson og ræddum við þá
um hin „forboðnu efni“, (önnur
vímuefni en áfengi).
- Hvað finnst ykkur um fíkni-
efni?
„Við erum á móti notkun
þeirra, þó finnst okkur þau litin of
alvarlegum augum, sérstaklega
kannabisefnin."
- Er mikið um þau hér á Akur-
eyri?
Reynsla ungrar stúlku
Á vímuefnum og neyslu þeirra
eru skiptar skoðanir eins og á
flestu öðru í daglegu lífi. Við
ræddum við fjölbreyttan hóp ein-
staklinga og skiptust spurningar
okkar aðallega í tvennt, annars
vegar spurðum við meira um eit-
urlyf og hins vegar um áfengi því
það er óneitanlega það vímuefni
sem unglingar á Akureyri sem og
öðrum þéttbýlisstöðum á landinu
nota helst.
Of mikil
pappírsfræðsla
Inni á Café Torgið hittum við tvo
eldhressa stráka, Jón Hauk
Ingvason og Ara Theodór Jós-
efsson.
- Hvað finnst ykkur um vímu-
efni sem slík?
„Eiturlyfin eru ekki í lagi en
áfengi er í lagi í hófi,“ samsinntu
þeir.
- Haldið þið að það sé mikið
um vímuefnaneyslu hér í
bænum?
„Ja, þaö eru frekar eldri krakk-
ar sem eru í eiturlyfjum," sagöi
Jón Haukur.
„Já og unglingarnir drekka
mikið áfengi og mér finnst þeir
ekki kunna að fara með það,“
bætti Ari við.
- Finnst ykkur þá unglingarnir
byrja snemma að drekka?
„Já almennt, þó fer það mikið
eftir félagsskapnum sem þeir eru
í.“
Sigríður Hafstað.
Unglingsárin eru oft talin bestu ár
ævinnar en þau eru einnig oft tal-
in þau erfiðustu. Margt togast á
innra með unglingnum og fyrir
honum verða margar freistingar.
Ein af þessum freistingum er
vímugjafarnir. Það virðist sem
einn þáttur þess að vera ungling-
ur sé að kynnast vímuefnum á
einn eða annan hátt.
Ástæðurnar fyrir því kunna að
vera margar en oft eru þær þörfin
á að prófa eitthvað nýtt eða fé-
lagsskapurinn sem unglingurinn
er í. Mörgum tekst því miður ekki
að rata hinn gullna meðalveg í
þessum efnum en sumir halda
sig algjörlega frá öllum vímugjöf-
um.
Hér á eftir fer frásögn ungrar
stúlku af reynslu hennar af vímu-
efnanotkun.
Við vonum að þessi frásögn
opni augu einhverra fyrir þessum
mikla vanda þjóðfélagsins í dag.
Upphafið:
Hjá mér byrjaði þetta út af lífs-
leiða. Ég var búin að fá hundleið
á skólanum og fílaði ekki krakk-
ana í bekknum. Þegar ég kom
heim var ekkert að gera, enginn
heima því foreldrarnir unnu úti.
Þar að auki var ég byrjuð að
reykja í laumi og til að vera ekki
að stressa mig yfir að pabbi og
mamma stæðu mig að verki
heima, þá fór ég eitthvað út.
Bæði til að reykja og hitta krakka.
Hlemmur:
Þá hafði Hlemmur mest aðdrátt-
arafl, þvi þar var mikið af skraut-
legu liði sem auðvelt var að
kynnast.
Þetta var eiginlega miðstöð
bæjarins og auðvelt að komast
þaðan hvert sem maður vildi.
Er hægt að skemmta sér án vímuefna?
„Nei, það fer ekki mikið fyrir
þeim. Við teljum að neysla þeirra
sé minni nú en t.d. fyrir tveimur
árum.“
- Er erfitt að ná í þau?
„Nei, ekki ef menn vilja og efn-
ið fæst.“
- Hverjir eru það sem neyta
helst efnanna?
„Það er fólk úr öllum stéttum,
val efnanna miðast oft við efna-
hag fólks."
- Teljiðþiðaðtakaeigiharðar
á fíkniefnaafbrotum?
„Nei, það ætti frekar að leggja
meiri áherslu á smygl og sterkari
efni.“
Gunnlaugur Stefánsson og Gunnar Jónsson.
- Þurfið þið oft að
keyra heim unglinga sem
eru í slæmu ástandi
vegna einhverra vímu-
gjafa?
„Já við þurfum oft að
keyra heim unglinga sem
eru ósjálfbjarga vegna of-
drykkju og þá aðallega
um helgar.“
- En þurfið þið oft að
taka unglinga með ykkur
upp á stöð?
„Já, við förum oftast
fyrst með þá upp á stöð,
hringjum heim til þeirra
og keyrum þá síðan heim
ef það er hægt.“
- Hvað segja foreldr-
arnir þegar þið hringið til
þeirra?
Felix Josafatsson
„Þeir taka því yfirleitt
vei og vilja fá þá heim,
en sumir verða hins vegar
alveg öskuillir."
- Hve gamlir eru þessir
krakkar?
„Þeir eru svona 15-16
ára.“
- Eitthvað sem þú vilt
segja að lokum?
„Já mér finnst að þeir
sem starfa að málum
unglinga hjá bænum ættu
að kynna sér málin betur,
t.d. að vera á staðnum
þegar vandamálið sést
best, þ.e.a.s. um helgar."
£
I
s
;?
(O
o>
a>
o>
o
c
(0
>
o>
o>
■E
a>
o>
o>
ui
■ ■
■R
12 ára:
Þegar ekkert er framundan skipt-
ir ekki máli hvað maður gerir. Þá
er maður til í hvað sem er til að
gera Kðandi stund skemmtilegri,
en hugsar ekkert um afleiðing-
arnar.
Ég byrjaði fyrst að drekka tólf
ára og fannst það alveg meiri-
háttar. Næstu skiptin voru ekki
eins skemmtileg því ég drakk of
mikið í einu.
Pilluát og sniff:
Mig fór að langa að prófa eitt-
hvað nýtt. Ég hafði heyrt að hægt
væri að komast í vímu af sjóveik-
ispillum, svo ég tók nokkrar.
Áhrifin voru hræðileg; ofsjónir,
svo ég varð mjög hrædd og tók
þær ekki inn aftur.
Síðan kom sniffaldan, og ég
prófaði það nokkrum sinnum þó
ég sé mjög á móti sniffi.
Hass:
Þegar ég hafði hangið á Hlemmi
um nokkurn tíma, sá ég hve auö-
velt var að nálgast efni eins og
hass. Það er mikið meira um
þetta en nokkurn grunar.
Ég prófaði fyrst að reykja hass,
þegar maður sem ég þekkti bauð
mér í pípu. Áhrifin voru engin í
það skiptið.
Ég umgekkst fólk sem var á
kafi í vímuefnum, aðallega hassi,
en einnig pillum o.fl.
Mér var oft boðiö hass í byrjun
en hóf síðan aö kaupa það sjálf.
Svo fór að ég eyddi öllum mínum
peningum í hass. Ég var hætt að
drekka því mér líkaði áhrif hass-
ins betur.
Áhrif hassins:
Það hafði þau áhrif á mig, að ég
varð mjög róleg. Gat setiö tímun-
um saman og horft út í loftið, og
missti allt tímaskyn.
Eftir að hafa veriö i þessu í
nokkurn tíma var ég farin aö
rugla saman draumi og veruleika
og var mjög gleymin.
Fíkniefnasala og
lögregla:
Það er mjög auðvelt að nálgast
hassið. Þeir sem seldu mér það
voru sjálfir neytendur. Þeir fóru
yfirleitt leynt með hver útvegaði
þeim það.
Önnur Helga
Eggert Tryggvason hefur nú
þegar sagt skilið við þáttinn
vegna anna og í hans stað
komin 16 ára stúlka innan úr
Firði, Helga Kristjánsdóttir.
Við viljum aftur og enn minna
lesendur ALLS á að koma með
bréf, ábendingar eða hvaðeina
til okkar í þáttinn. Haldiö ekki
lengur aftur af ykkur heldur
hringið í Gísla í síma 24078
eða reynið að ná í Helgurnar á
heimavist MA í síma 24055.
Tengist vímuefnanotkun þessu?
Byrjar það þarna?
Lögreglan nær aðeins litlu
broti af þeim efnum sem eru í
umferð, og neytendur þeirra
sleppa ótrúlega vel. Þó fer mikið
af þessu fram beint fyrir framan
nefið á lögreglunni.
Heimili og skóli:
Ég mætti yfirleitt alltaf í skólann,
þó ég svæfi í flestum tímum.
Foreldrarnir virtust ekki taka
eftir neinu allan þann tíma sem
ég var í þessu.
Við rifumst oft og stundum
kom til handalögmála. Þau hót-
uðu oft að reka mig aö heiman
en það varð aldrei neitt úr því.
Lokaorð:
Nú hcf ég ekki neitt eiturlyfja um
nokkurt skeið, og er ástæðan sú
að ég hef breytt um umhverfi og
eignast nýja félaga.
„Þetta verður
mikið átakaþing“
- segir Sverrir Leósson um aðalfund Landssambands ísienskra útvegsmanna,
sem hófst í Reykjavík í gær.
„Þad má búast við átakafundi, því þarna verða mikil-
væg málefni sjávarútvegsins rædd og útvegsmenn eru
ekki á einu máli um hvaða stefnu þau eiga að taka,“
sagði Sverrir Leósson, formaður Félags útvegsmanna á
Norðurlandi, í samtali við Dag. Tilefnið er aðalfundur
Landssambands útvegsmanna, sem hófst í Reykjavík í
gær. Þar verður stefnumótun í fiskveiðistjórnun í deigl-
unni, fyrst og fremst með tilliti til lagafrumvarps sjávar-
útvegsráðherra um fískveiðistjórnun með kvótakerfí
næstu þrjú árin.
„Útvegsmenn á Norðurlandi
standa samhuga gegn þessari
þriggja ára stjórnun með laga-
bókstaf,“ sagði Sverrir.
„Við höfum samræmt okkar
hugmyndir og á fundi, sem hald-
inn var á Akureyri um síðústu
helgi, gerðum við sameiginlega
samþykkt um þessi mál. Við teij-
um að veiðisóknin skipti ekki al-
farið sköpum um afkomu fiski-
stofnanna. Þar spila lífsskilyrðin í
sjónum ekki minna hlutverk. Það
sannar best reynslan að undan-
förnu. Sjórinn hefur hlýnað, um
leið eykst í honum átan og fiskur-
inn kemur í kjölfarið. Það er
langt síðan veiði hefur verið eins
góð og að undanförnu. Þessu er
aftur öfugt farið við Grænland.
Þar hefur sjórinn kólnað það
mikið, að veiði er sáralítil.
Með hliðsjón af þessu, teljum
við útvegsmenn á Norðurlandi
ekki ráðlegt að lögbinda fisk-
veiðistefnuna til þriggja ára. Við
teljum eðlilegra að setja ramma-
lög, t.d. til tveggja ára, en síðan
má stjórna veiðunum með reglu-
gerðum, sem yrðu mótaðar eftir
ástandi hverju sinni. Stjórnun
fiskveiða þarf að vera í stöðugri
endurskoðun, því lífsskilyrðin í
sjónum geta breyst á mjög stutt-
um tíma.“
- Eiga ykkar hugmyndir fylgi
að fagna meðal útvegsmanna í
öðrum landshlutum?
„Ég veit það ekki fyrir víst.
Um þetta mál eru mjög skiptar
skoðanir. Mér skilst að Suður-
nesjamenn vilji stífa stjórnun til
þriggja ára, bundna í lögum. En
þeir eru ef til vill að hugsa um
eigið skinn. Ég veit að þeir hafa
mikinn áhuga fyrir því að fiskur-
inn fái að hafa frið hér fyrir
Norðurlandi, þannig að hann
vaxi og dafni og fái að ganga
óáreittur suður fyrir land. Þar
geta Suðurnesjamenn síðan tekið
hann í netin.“
- Sjónarmið manna ráðast þá
af hagsmunum?
„Á því er enginn vafi.“
- Þetta verður þá átakaþing?
Sverrir Leósson.
„Ég hef trú á því að þetta verði
stormasamt þing. Ég vil engu spá
um það hvað verður ofan á, en ég
vona að menn beri gæfu til að
binda fiskveiðistefnuna ekki til
þriggja ára, eins og ráðgert er.
Með því yrði kvótakerfið fest í
sessi um ókomna tíð og það held
ég að sé ekki til heilla fyrir þjóð-
arbúið. Það þýddi stöðnun í ís-
lenskum sjávarútvegi."
- Þarf ef til vill enga stjórnun?
„Jú, það þarf ákveðna
stjórnun, það er ekki hægt að
komast hjá því að mínu viti. En
nú held ég að sé kominn tími til
að slaka svolítið á, í stað þess að
herða á ólinni, eins og sjávarút-
vegsráðherra virðist hafa í
hyggju.
Menn verða að átta sig á því,
að lífskjör þjóðarinnar ráðast af
því hversu mikinn afla við drög-
um úr sjó og hversu mikla pen-
inga við fáum fvrir þennan afla.
Þess vegna hlýtur það að vera
grundvallaratriði. að nýta fiski-
stofnana hverju sinni. án þess þó
að stefna þeim í bráða hættu. Það
er ekki til neins að ala upp fisk
handa fiskimönnum annarra
þjóða.
Reynslan sýnir okkur, að fisk-
urinn leitar þangað sem skilyrðin
eru best. Sagan segir þetta. Það
er ekki langt síðan við bjuggum
við aflaleysi. en það- hefur gerst
áður. án þess að veruleg hætta
væri talin á að fiskistofnarnir
væru að hrynja. Nægir þar að
minna á árin 1958 og 1959. en þá
minnkaði afli íslenskra fiskiskipa
verulega. samhliða því að sjórinn
kólnaði. Núna eru batnandi lífs-
skilvrði í sjónum umhverfis
landið. samhliða hlýnandi sjó.
eins og ég gat um í upphafi.
Þessu er öfugt farið við Grænland
og ef til vill er það þorskur
þaðan. sem við höfum verið að
veiða úti fyrir Vestfjörðum og
Norðurlandi í sumar og haust.
Hver veit?" sagði Sverrir
Leósson.
Grundarkirkja áttatíu ára
- Afmælisins minnst með messu í kirkjunni 10. nóvember
Ég minnist þess frá æskuárum.
að á póstkorti með mynd af
Grundarkirkju stóð skrifað.
að hún væri veglegasta kirkja
landsins. Síðan hafa ótal kirkj-
ur risið, bæði fagrar og vegleg-
ar, en of margar furðulegar í
útliti og sumar blátt áfram
herfilegar á að sjá. Og mega
arkitektar, sumir hverjir, hafa
skömm fyrir „tilraunastarf-
semi“ sína í sambandi við
kirkjuteikningar.
Ekki segi ég, að Grundar-
kirkja sé lengur veglegust
kirkna í landinu. Engu að síð-
ur er hún þar í fremstu röð, og
að vissu leyti algerlega „í sér-
flokki“, hvað fegurð snertir,
að ekki sé talað urn það,
hvernig þetta einstæða hús er
til orðið. En það reisti af sjálfs
síns efnum, Magnús Sigurðs-
son, stórbóndi á Grund.
Frumtcikningu að kirkjunni
gerði Sigtryggur Jóhannesson,
timburmeistari á Akureyri, í
samráði við kirkjueiganda,
sem sjálfur réði mestu um alla
tilhögun og smíði kirkjunnar,
enda lærður trésmiður. Yfir-
smiður var Ásmundur Bjarna-
son frá Eskifirði. Með honum
starfaði Pálmi Jósefsson frá
Samkomugerði. scm vann
margt það af viðarverki. er
vandasamast var. Aðrir smiðir
voru: Þorsteinn Ágústsson,
sem seinna fluttist til Reykja-
víkur, Maron Sölvason og
Jónas Stefánsson, báðir á Ak-
ureyri. Málninguna annaðist
norskur maður. Möller að
nafni. Allt voru þetta úrvals-
ntenn, eins og handbragðið á
kirkjuhúsinu sýnir.
Nýlega er lokið ntikilli cnd-
urnýjun á ytra borði kirkjunn-
ar. Því að öfl veðrunar og fúa
eru áleitin. En nú er kirkjan
aftur orðin sem ný á að líta.
Hefir Hjörleifur Stefánsson,
arkitekt í Reykjavík, haft yfir-
umsjón með verkinu. Yfir-
smiður var Sverrir Hermanns-
son, húsasmíðameistari á Ak-
ureyri, en rnálari, Guðvarður
Jónsson, Akureyri. Er verk
þetta allt nteð prýði af hendi
leyst.
Smíði Grundarkirkju hófst
15. júnt 1904 og var lokið 11.
nóv. 1905. Og daginn eftir að
„síðasta fjölin var felld", fór
svo fram vígsla musterisins. að
viðstöddum 800 manns, eða
um það bil. og var þó öllum
gefið kaffi að vígsluathöfninni
lokinni!
Héraðsprófasturinn, sr.
Jónas Jónasson á Hrafnagili,
flutti vígsluræðuna, en með
honum störfuðu að vígslunni,
sr. Jakob Björnsson í Saurbæ,
þjóðskáldið sr. Matthías Joch-
umsson og sr. Geir Sæmunds-
son á Akureyri. Kirkjusöngn-
um stýrði organisti kirkjunnar,
Kristján Ámason, seinna
kaupmaður á Akurcyri.
Sunnudaginn 10. növ. nk.
verður afmælis Grundarkirkju
minnst nteð messu í kirkjunni,
er hefst kl. 13.30. Vígslubisk-
up, séra Sigurður Guðmunds-
son á Grenjaðarstað, stígur í
stólinn. Og kór kirkjunnar
syngur, undir stjórn organist-
ans. frú Sigríðar Schiöth.
Hvað annað gerist. kemur í
Ijós á sínum tíma. B.Kr.