Dagur - 15.09.1986, Síða 9

15. september 1986 - DAGUR - 9
Hrútatungurétt var helgina
6. og 7. september. Að það
skyldi vera réttað er í sjálfu
sér ekki fréttnæmt, nema
fyrir þær sakir að þar var
staddur Böðvar Daníelsson
sem að þessu sinni var að
koma úr göngum fimmtug-
asta haustið í röð.
„Ég fór fyrst 14 ára, haustið
1937. Þá átti ég heima í Fossseli,
ég er fæddur þar og uppalinn og
átti heima þar til ’79.“
- Þú tókst með þér húsið þeg-
ar þú fluttir þaðan.
„Já, éj> tók með mér húsið.
Það þykir víst eitthvað merkilegt.
Alla vega er ekki algengt að
menn flytji húsin sín með sér.“
- Var þetta nýlegt hús?
„Það var byggt 1966 og mér
ofbauð að láta það grotna þarna
niður, engum til gagns. Ég fékk
ágætis menn til að annast flutn-
inginn og þetta tókst alveg prýði-
lega. Mér þótti gott að geta flutt
húsið með mér, finnst ég alltaf
vera kominn heim þegar ég kem
inn í það.“
- Nú hefur þú farið í þessar
göngur fimmtíu haust í röð,
veistu til að einhver annar hafi
gert þetta?
„Fyrir nokkrum árum hélt Ein-
ar Elíasson upp á fimmtíu ára
gangnaafmælið sitt og þá hafði
hann misst úr eitt haust.“
- Var ekki haldin veisla í
gangnamannahúsinu í tilefni
afmælisins?
„Jú, hreppsnefndin sendi
glaðning, vín fyrir þá sem vildu
og eitthvað annað fyrir þá sem
ekki vildu vín. Þarna var einn
maður sem er búinn að fara í
göngur einu sinni oftar en ég,
Trausti Jónasson, en hann hefur
misst úr nokkur haust.“
- Flefurðu verið fjallkóngur?
„Já, í 16 ár.“
- Hvað eru þetta langar
göngur?
„Þetta eru ekki nema tveir
dagar. Það er riðið fram eftir og
leitað svolítið fyrri daginn og svo
leitað ofan eftir daginn eftir.“
- Er alltaf farið ríðandi?
„Já, nú orðið, en þegar ég fór
fyrst í göngur, þá fóru allflestir
labbandi ofan.“
- Hefur ekki fleira breyst í
sambandi við göngurnar frá því
þú fórst fyrst?
„Jú, það hafa orðið alveg
ofboðslega miklar breytingar.
Mesti munurinn er sá hvað fólk
er miklu betur búið núna. Hér
áður þótti gott ef menn áttu
hlífðarkápur og stígvél og svo
voru allir klofvotir ef rigndi. Það
voru ekki til nein betri hlífðarföt,
til dæmis var þetta minn útbún-
aður í mörg ár. Svo var það nátt-
úrlega aðbúnaðurinn, bæði fyrir
menn og hesta. Áður þurfti að
liggja í tjöldum, hvernig sem
viðraði og hestarnir voru látnir
standa í þröngri girðingu. Nú
gista allir í húsi. Það var byggt
yfir bæði menn og hesta árið
1955.“
- Er mikið um að fólk komi til
,að fá að fara með ykkur í göng-
urnar eða er þetta yfirleitt sama
fólkið sem fer?
„Það er mikið til sama fólkið,
„Ég tók með mér húsið þegar ég flutti!“
en ég man varla eftir því eins og
núna. Það voru aðeins tveir sem
ekki höfðu farið í göngur áður,
annar unglingur, en hinn fullorð-
inn maður.“
- Ég heyrði því fleygt að
oddviti hefði aldrei farið með
ykkur í göngur fyrr en í haust, er
þetta rétt?
„Já, það hefur aldrei gerst fyrr
þessi fimmtíu ár, sem ég er búinn
að fara, að oddviti hafi farið með
okkur í göngur. Hann er nú
reyndar bæði oddviti og hrepp-
stjóri, við höfum haft með okkur
hreppstjóra áður, en aldrei
oddvita."
- Þú hlýtur að hafa lent í ein-
hverju frásagnarverðu í göngun-
um eitthvert haustið?
„Veðrið getur náttúríega alltaf
breyst, en það hafa aldrei verið
nein sérstök vandræði síðan ég
fór að fara. Enda er þetta svo
stutt. Þó man ég eftir einu atviki
síðan ég var leitarstjóri. Þegar
við komum í skálann, vantaði
einn strák. Það var farið að leita
að honum og hann fannst strax.
Hann ætlaði bara að labba til
klukkan átta, sagði hann.“
- Urðu menn ekkert veikir af
vosbúðinni hérna áður fyrr, þeg-
ar þið láguð í tjöldum hvernig
sem viðraði?
„Nei, nei. Ég held að menn
„Manni veitir ekki af smá hress'
ingu.“
hættu að koma hingað í réttir."
- Er ekkert um að kvenfólk
fari með ykkur í göngur?
„Jú, oft hin seinni ár, en það
fór engin núna. Ætli það hafi
ekki verið 1962 sem kvenmaður
fór fyrst með okkur. Þá var ég
leitarstjóri og það þótti ósiður af
mér að vera að taka kvenfólk í
göngur. En þetta er mesta vit-
leysa, þær geta smalað alveg eins
og karlmennirnir. Eins er með
unglinga. Eitt haustið vantaði
einn manninn. Hjá mér í sveit
var strákur, alvanur hestum og
leitarstjórinn fékk hann til að
fara í staðinn. Það var litið hálf-
gerðu hornauga af því hann var
ekki orðinn fjórtán ára.“
- Var ekki maður með ykkur á
mótorhjóli í göngunum?
„Jú, en mér líst ekkert á smala-
mennsku á svoleiðis, ég held nú
samt að hann hafi ekki fest það
nema tvisvar sinnum. Það var
Eyjólfur bóndi á Bálkastöðum
sem var á hjólinu. Mér líst mikið
betur á að leita að kindum á þess-
um fjórhjólum, þau geta farið
hægt. Ég hitti bónda um daginn
sem á svona hjól og hann sagði
að það væri hægt að smala á þvf,
en það væri bara ofboðslega
þreytandi. Mér alveg ofbauð í
gær þegar ég sá hann vera að
hossast á þessu helvíti. Ég held
það væri mikið betra að vera á
rammhrekkjóttri bikkju heldur
en þessu.“
- Áttu ekki eftir að fara oft í
göngur enn?
„Nei, þetta er í síðasta sinn,
það held ég hljóti að standast.“
- Settirðu markið á fimmtug-
asta skiptið?
„Nei, ég man eftir því, að
haustið sem ég flutti, þá fór ég í
göngurnar, var helv . . . ræfils-
legur, nýbúinn að flytja húsið,
þreyttur og lasinn. Þá bjóst ég
ekki við því að fara aftur. Ég
man að ég tók upp koníaksflösku
og gaf þeim út í kaffið, hún er nú
í skálaglugganum enn. En svo
fannst mér ómögulegt að hætta,
var það brattur árið eftir, og hef
farið síðan.“
- Áttu hross ennþá?
„Já, ég gat ekki hugsað mér að
eyðileggja hrossin, þegar ég hætti
að búa. Það var allt í lagi að eyði-
leggja kindurnar, ég var búinn að
eiga kindur í meira en fimmtíu
ár, en ég gat ekki hugsað mér að
eyðileggja hrossin. Og ég fer
vestur eftir á réttardaginn á með-
an ég er nokkurn veginn hestfær.
Ég setti mér það mark að ef ég
færi í göngur í þetta fimmtugasta
skipti, þá færi ég ríðandi heiman
og heim.“ G.Kr.
hafi þolað kuldann mikið betur
heldur en núna. Þeir ólust upp
við það að vera blautir öðru
hverju. Ég man sérstaklega eftir
haustinu 1940, þ.e. þriðja haustið
sem ég fór í göngur. Þá var snjór
þegar við komum fra'm, það var
tjaldað ofan í snjóinn og um
morguninn þegar við fórum voru
pollar í tjöldunum. Maður var að
reyna að breiða þessar hlífðarkáp-
ur undir sig og liggja á þeim. Það
var náttúrlega ekkert sofið, held-
ur flogist á og svoleiðis til að hafa
eitthvað að gera og halda á
mönnum hita.“
- Er ekki minna líf í kringum
réttirnar nú til dags en á árum
áður?
„Það er mikið minna um að
vera við réttina núna en þá. Þá
voru allir á hestum og svo var
alltaf haldið réttarball kvöldið
eftir réttina. Það var oft andskoti
fjörugt hérna. Mér fannst verða
blæminna yfir réttunum, þegar
Sunnlendingar og Miðfirðingar
Fjallalömb og fjallarollur koninar til byggða.