Dagur - 28.01.1988, Blaðsíða 4

3 — HUOAO — SOEi Msúrfsi ÖS
4 - DAGUR - 28. janúar 1988
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 560 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 55 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 400 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERTTRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir),
STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauðárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRIMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Verðlagsráó
grípi í taumana
Verðlagsstofnun gerði fyrir nokkru verðkönn-
un í 19 bakaríum á höfuðborgarsvæðinu til að
kanna hversu mikið brauð og kökur hækkuðu
í kjölfar söluskattshækkunarinnar í byrjun
þessa mánaðar og niðurfellingar vörugjalds á
sama tíma. Með þessum breytingum hefðu
fyrrnefndar vörur átt að hækka um 10,3%, en
sú varð raunin ekki. Þær hækkuðu mun meira,
í sumum tilfellum var um fjórðungshækkun
að ræða. Neytendafélag Akureyrar og ná-
grennis gerði hliðstæða verðkönnun í bakarí-
um á Akureyri fyrir og eftir hækkunina og
birtast niðurstöðurnar í blaðinu í dag. Útkom-
an er sú sama: Verð þessara vara hefur hækk-
að mun meira en efni stóðu til.
Formaður Landssambands bakarameistara
hefur lýst því yfir að bakarar muni ekki lækka
verð á brauðum og kökum, þrátt fyrir tilmæli
Verðlagsráðs þess efnis. Hækkanirnar séu til-
komnar vegna „uppsafnaðs vanda“ og bakar-
ar þurfi á þeim að halda. Þessar skýringar for-
manns Landssambands bakarameistara
hljóta að teljast léttvægar. Við því var varað
að ýmsir framleiðendur kynnu að freista þess
að hækka vörur sínar óeðlilega mikið í skjóli
söluskattsbreytinganna um áramótin og það
hefur nú komið á daginn. Og eflaust eru
bakarar ekki einir um slíkar hækkanir. Þó vek-
ur það athygli hversu verðhækkanirnar eru
samræmdar hjá bökurum, því verðlagning á
brauði og kökum á jú að heita „frjáls".
Það kemur í ljós í dag hvort Verðlagsráð
grípur til aðgerða gegn bökurum, t.d. með því
að beita tímabundinni verðstöðvun. Krafa
almennings er tvímælalaust sú að hörðustu
aðgerðum verði beitt. Ljóst er að ef bakarar
komast upp með þessa hækkun mun mikil
skriða verðhækkana fylgja á eftir. Það geta
nefnilega fleiri en bakarar beitt þeim rök-
stuðningi fyrir sig um þessar mundir að þeir
þurfi að hækka framleiðsluvörur sínar vegna
„uppsafnaðs vanda“, í formi launaskriðs,
aukins fjármagnskostnaðar eða einhvers
annars.
Mergurinn málsins er sá að niðurfelling
vörugjalds verður að ná að skila sér út í verð-
lagið. Ef ekki, eru forsendur fyrir aðgerðum
ríkisstjórnarinnar um áramótin brostnar.
Neytendur sætta sig heldur ekki við það að
einungis hækkanirnar komi til framkvæmda.
Verðlagsráð hefur fulla heimild ríkisstjórnar-
innar til að grípa í taumana. Þá heimild verður
það að nota. BB.
Áskell Einarsson:
Lítið eitt um norð-
lenskt útvarp
í blaðinu „Feyki“, er í ritstjórn-
argrein rætt bréf bæjarráðs Sauð-
árkróks til útvarpsstjóra varðandi
svæðisútvarp fyrir Norðurland
vestra. Um sama efni er frétta-
grein í blaðinu „Degi“ á Akur-
eyri. í þessum blaðaskrifum gætir
ókunnugleika á meginatriðum
málsins.
í eldri útvarpslögum var ekki
gert ráð fyrir því að Ríkisútvarp-
ið starfrækti sendistöðvar utan
Reykjavíkur, sem önnuðust sjálf-
stæða útvarpsstarfsemi, þótt
sumar endurvarpsstöðvarnar
réðu yfir útsendingarbúnaði. Það
þurfti að sækja á ríkisvaldið um
að komið væri á sjálfstæðri
útvarpsstarfsemi, þótt fyrir hendi
væri útsendingarbúnaður t.d. í
Skjaldarvík við Eyjafjörð. Smám
saman þróaðist upptökustarfsemi
á útvarpsefni á Akureyri m.a. var
hljóðeinangruð stofa í Barna-
skóla Akureyrar, sem notuð var
við upptökur. Flestar upptökurn-
ar voru gerðar í Borgarbíói og
naut þar brautryðjendastarfs
Björgvins Júníussonar.
Fyrsta sporið að útvarpsrekstri
á Akureyri var að ráða frétta-
mann í hlutastarf og síðan í heilt
starf, sem sannaði ráðamönnum
Útvarpsins, að sjálfstæð frétta-
starfsemi ætti rétt á sér. Sami
háttur var síðan hafður á Austur-
landi og Vestfjörðum, þar hefur
sannast að sjálfstæð fréttaöflun á
rétt á sér.
Það var í ráðherratíð Ingvars
Gíslasonar, að í húsbóndasætið
settist maður, sem hafði myndug-
leika til að brjóta ísinn og stofn-
aði sjálfstæðan útvarpsrekstur
utan Reykjavíkur.
Kröfurnar voru háværastar frá
Norðlendingum. Fjórðungssam-
band Norðlendinga hafði þegar á
fyrstu árum sínum sett fram óskir
um sjálfstæðan útvarpsrekstur á
Akureyri, sem hluti af starfsemi
Ríkisútvarpsins. Þessari kröfu
var fylgt eftir af Fjórðungssam-
bandi Norðlendinga, með atfylgi
allra Norðlendinga. Engin rödd
kom fram um aðra staðsetningu.
Sérstaka forystu í þessum efnum
hafði menningarmálanefnd sam-
bandsins undir forystu Kristins
G. Jóhannssonar.
Ingvar Gíslason þáverandi
menntamálaráðherra skipaði
nefnd, sem skilaði jákvæðum
niðurstöðum varðandi útibú
Ríkisútvarpsins á Akureyri. í
þessu nefndaráliti kom fram að
hér væri um brautryðjendastarf
að ræða og að það færi eftir þess-
ari tilraun, hvort haldið yrði
áfram á þessari braut t.d. með
útibúi á Vestfjörðum og Austur-
landi, en þessir landshlutar eru
fjærst Reykjavík. Til forstöðu
Áskell Einarsson.
útibúsins valdist reyndur og hæfi-
leikaríkur útvarpsmaður, sem
sannaði tilveru landshluta-
útvarps. Hér var á brattann að
sækja og alveg óvíst að tilraun
hefði tekist, ef ekki hefði setið
menntamálaráðherra, sem setti
metnað sinn í málið.
Fyrir forgöngu þessa sama ráð-
herra voru samin ný útvarpslög,
sem marka tímamót á tvennan
hátt. í fyrsta lagi að létta af ein-
okun Ríkisútvarpsins og að
leggja þær skyldur á herðar
Ríkisútvarpsins að koma upp
aðstöðu til dagskrárgerðar og
hljóðvarps í öllum kjördæmum
landsins.
Það er ekki vafamál að það er
brautryðjendastarfseminni á
Akureyri að þakka og þeirri mál-
efnafylgju, sem á rætur í starfi
Fjórðungssambands Norðlend-
inga, eins og þáverandi mennta-
málaráðherra drap á, þegar hann
vígði hina nýju útvarpsstarfsemi
á Akureyri, að sigurinn vannst.
Því er ekki að leyna að
skömmu eftir að útvarpsstarfsemi
hófst á Akureyri dró til missættis
við forstöðumann útibúsins á
Akureyri. í fyrstu má rekja það
að ætlast var til að norðlenska
útvarpið kynnti einkum norð-
lenskt efni á aðalrás hljóðvarps-
ins. Gengið var út frá samstarfi
við Menningarsamtök Norðlend-
inga um kynningu á menningu
víðs vegar um Norðurland. í
fréttaflutningi lögðu forystu-
menn, á vegum fjórðungssam-
bandsins, áherslu á að koma á
framfæri fréttaefni og frásögnum
af norðlensku mannlífi til þjóðar-
innar allrar með skipulegum og
reglulegum hætti. Til að gæta
byggðahagsmuna kom fram hug-
mynd um ráðgefandi nefnd, sem
starfaði með forstöðumanni um
efnisval. Nefnd þessi átti að vera
dreifð um allt Norðurland. Við
nánari athugun kom fram að
framámenn Útvarpsins töldu sig
ekki umkomna að taka tillit til
þessara sjónarmiða. Starfsemin
hefur ekki þróast með þeim
hætti, sem suma dreymdi um t.d.
fulltrúa Fjórðungssambands
Norðlendinga er undirbjuggu
málið í upphafi. Greinilega hefur
komið fram á síðustu fjórðungs-
þingum, nauðsyn þess að leitað
sé víðar um Norðurland í dag-
skrárgerð og efnisöflun. Einnig
hefur verið lögð áhersla á að
sendingar svæðisútvarpsins næðu
til alls Norðurlands. Um þessi
efni hefur ekki verið ágreiningur.
Síðasta fjórðungsþing sat
útvarpsstjóri til að hlýða á mál
manna. Niðurstaða þingsins var
samhljóða um að lýsa stuðningi
við svæðisútvarpið á Akureyri,
og að útsendingar þess nái til alls
Norðurlands.
í „Feyki“ gætir misskilnings
um hvernig staðið er að fréttaöfl-
un hjá svæðisútvarpinu á Akur-
eyri. Rétt er að upplýsa að frétta-
mennirnir eru starfsmenn frétta-
stofu og lúta yfirstjórn frétta-
stjóra í störfum sínum, en ekki
forstöðumanns á Akureyri. Auk
þess að afla frétta fyrir svæðis-
útvarpið á Akureyri af hlustunar-
svæði þess, annast þeir fréttaöfl-
un fyrir fréttastofuna að höfðu
samráði við fréttastjóra í hverju
tilviki. Þetta hefur þýtt í raun að
þeir sinna ekki öðrum hlutum
Norðurlands en hlustunarsvæð-
inu að eigin frumkvæði og á öðr-
um svæðum er treyst á heima
fréttaritara.
Besta lausnin til að bæta úr
þessu er að fá mann í starf t.d. á
Sauðárkróki, til að annast frétta-
öflun og dagskrárgerð, með lík-
um hætti eins o" nú á sér stað á
Vestfjörðum. Vitaskuld er hugs-
anlegt að um þetta efni verði
samstarf við vikublaðið „Feyki“.
Þetta væri byrjunin og síðan
verður reynslan að sýna hvort tök
eru á sjálfstæðu svæðisútvarpi
síðar meir.
Ákvæði 16. greinar útvarps-
laga gera beinlínis ráð fyrir slíkri
þróun í öllum kjördæmum
landsins. Síðasta fjórðungsþing
lýsti stuðningi við uppbyggingu
hljóðvarps- og sjónvarpsstöðva á
Norðurlandi. Sveitarfélög voru
hvött til að halda vöku sinni í því
efni. Það eru engin sjáanleg
vandkvæði á því að Fjórðungs-
samband Norðlendinga geti sutt
óskir um að komið sé upp dag-
skrárgerð og hljóðvarpsstarfsemi
á Norðurlandi vestra.
í blaðinu „Degi“ minnist
bæjarstjórinn á Sauðárkróki á
starfsemi Sjónvarpsins á Akur-
eyri. Rétt er að upplýsa, að hér á
í hlut starfsmaður, sem í hverju
tilviki verður að fylgja fyrirsögn
fréttastjóra Sjónvarpsins. Hér er
ekki um sjálfstæða starfsemi að
ræða, með ákveðinni aðild að
fréttatíma Sjónvarpsins, eins og
Fjórðungssamband Norðlend-
inga hefur gert kröfu um.
Ýmislegt í forystugrein „Feyk-
is“ er málflutningur á ótraustum
grunni. Óvinurinn er ekki austan
Tröllaskaga. Guð er heldur ekki í
Görðum. Það er forystustarfi um
útvarpsrekstur á Ákureyri að
þakka, að nú er stefnt að því að
útvarpsvæða öll kjördæmi
landsins. Svæðisútvarpið á Akur-
eyri er fordæmi sem lýsir leiðina.
Því ber að fylgja af fullri einurð
til sigurs við æðstu máttarvöld
syðra. Þeirra er mátturinn.
Áskell Einarsson
framkvæmdastjóri
Fjórðungssambands
Norðlendinga