Dagur - 04.01.1990, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Fimmtudagur 4. janúar 1990
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÚSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 660 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
KARL JÓNSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: KRISTJÁN LOGASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RlKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRl'MANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Fjölmiðlar og
malefiii fatlaðra
Málefni öryrkja og fatlaðra þarfnast stöðugrar
umfjöllunar á breiðum grundvelli eins og önnur
þau mál sem snerta þjóðarhag. Þrátt fyrir að
mörgu grettistakinu hafi verið lyft undir stjórn
mikilhæfra forystumanna samtaka og félaga
fatlaðra, og samtakamátturinn hafi margsinnis
sýnt gildi sitt, má ekki gleyma því að fjölmargt
er ennþá óunnið. Ef íslenska þjóðin vill láta
kenna þjóðfélag sitt við velferðarstefnu og
mannréttindi má sá hluti hennar sem mest á
undir högg að sækja; hinir fötluðu einstaklingar,
aldrei gleymast.
Öryrkjabandalag íslands og Landssamtökin
Þroskahjálp eru samnefnarar hinna mörgu
félaga fatlaðra á landinu. Innan vébanda þess-
ara samtaka er unnið að mótun og endurskoðun
stefnu í baráttumálum fatlaðra og unnið að
hagsmunamálum þeirra.
Arnþór Helgason, formaður stjórnar Öryrkja-
bandalags íslands, gerir fjölmiðlaumfjöllun um
málefni fatlaðra að umræðuefni í nýjasta tölu-
blaði Fréttabréfs Öryrkjabandalags íslands.
Hann segir m.a. þetta: „Forystumenn fjölmiðla
hér á landi gera sér ekki ljóst að Öryrkjabanda-
lag íslands er einhver mesta fjöldahreyfing
landsins. Nærri lætur að á milli 15 og 20 þúsund
einstaklingar tengist bandalaginu. Öryrkja-
bandalagið er hins vegar ekki í þeirri aðstöðu að
geta þrýst á kjarabætur til handa fötluðum með
aðgerðum eins og verkföllum. Þessi afstaða fjöl-
miðlanna leiðir hugann að þeim áhrifum sem
þeir hafa á stefnumótun almennings í landinu.
Nyti Öryrkjabandalagið liðsinnis fjölmiðla til
jafns við launþegarhreyfinguna má gera ráð fyr-
ir að hægt væri að skapa mun meiri þrýsting en
samtökum fatlaðra hefur þó tekist með aðgerð-
um sínum og þrátt fyrir stuðning launþega-
samtakanna.“
Hér er komið að kjarna málsins. Öryrkjar eru
ekki þrýstihópur í sama skilningi og samtök
launþega eða stéttarfélög. Verkfallsvopn hafa
þeir ekki, og því miður er alltof algengt að fólk
leiði ekki hugann að málefnum fatlaðra fyrr en
viðkomandi lendir í þeirri aðstöðu, t.d. vegna
slyss, að fatlast sjálfur. Fatlaðir hafa aldrei feng-
ið kjarabætur á silfurfati heldur orðið að berjast
fyrir mannréttindum sínum með ráðum og dáð.
Vonandi verður árið 1990 samtökum þeirra hag-
stætt svo miði í rétta átt í málefnabaráttunni.
EHB
fréftir
Skýrsla Slysavarnafélags íslands:
Banaslysum fækkaði í
fyrra frá árinu áður
- 49 íslendingar fórust, þar af 30 í umferðarslysum
Á árinu 1989 létust alls 49
íslendingar af slysförum, þar
af 3 erlendis. Þetta er öllu
minna en árið áður þegar 62
íslendingar biðu bana í slysum,
þar af 8 erlendis. Umferðin er
sem oftast áður mesti örlaga-
valdurinn og kostaði hún 30
íslendinga líflð á síðasta ári,
þar af fórust 2 í umferðarslys-
um erlendis. Á árinu 1988 fór-
ust 33 íslendingar í umferðar-
slysum, þar af 5 erlendis.
Þessar upplýsingar er að finna í
skýrslu Slysavarnafélags íslands
yfir banaslys á árinu 1989. Fram
kemur að 7 manns fórust í sjó-
slysum eða drukknuðu, 1 fórst í
flugslysi og 11 í ýmsum slysum,
þar af 1 erlendis. Með ýmsum
slysum er átt við vinnuslys,
bruna, skotsár, líkamsárásir,
snjóflóð og fleira. Þessum bana-
slysum fækkaði um 7 milli ára.
Til dæmis lést enginn af völdum
skotsára, líkamsárasar eða voða-
skots í fyrra en 5 árið áður.
Ef við berum saman banaslysin
í umferðinni á árunum 1988 og
1989 kemur í ljós að í fyrra fórust
19 manns er bifreið hvolfdi, í
bifreiðaveltum og við útafakstur.
Samsvarandi tala fyrir árið 1988
er 6, þannig að hér er um
uggvænlega þróun að ræða. Á
móti kemur að 1989 fórust 5 við
árekstur bifreiða en 12 árið áður
og 1 vegfarandi lést eftir að hafa
orðið fyrir bifreið en 7 árið áður.
Þessi þróun er umhugsunarverð.
Flest banaslys urðu í október,
eða 7, en fæst í september, eða 1.
í hverjum mánuði nema febrúar
og mars urðu banaslys í umferð-
inni. Árið 1988 urðu flest bana-
slys í mars, eða 10, en fæst í
ágúst, eða 1.
Tveir erlendir menn fórust hér
á landi á árinu 1989, grænlensk
kona drukknaði í nóvember og
danskur maður í október. Árið
áður fórust 7 erlendir menn hér á
landi. SS
Samgönguráðherra leggur nýjar hugmyndir fyrir ríkisstjórn:
Auknar líkur á smíði Vest-
mannaeyjaferju innanlands
- ríkisstjórnin tekur ákvörðun á næstunni
Steingrímur J. Sigfússon, sam-
göngumálaráðherra, hefur lagt
fram í ríkisstjórninni tillögu
um smíði minni ferju fyrir
Vestmannaeyinga en hingað til
hefur verið talað um. Nú þykja
auknar líkur á að þessi ferja
verði smíðuð í innlendum skipa-
smíðastöðvum.
Að sögn Halldórs Kristjáns-
sonar, sem sér um ferjumál í
samgönguráðuneytinu, er með
þessari tillögu verið að reyna að
finna ódýrari leið en um leið
fullnægja öllum kröfum Vest-
mannaeyinga um skipið. „Og um
leið er verið að kanna hvort ekki
komi til álita að smíða ferjuna
hér innanlands,“ segir Halldór.
Fyrir skömmu var óskað eftir
tilboðum í 79 m. ferju og þar áttu
norskir aðilar lægsta verðið, þ.e.
um einn milljarð króna. Þá kom
einnig tilboð frá Noregi um smíði
66 m. ferju sem kostað gæti 700-
730 milljónir króna.
Þetta síðastnefnda tilboð
ásamt nteð vanda skipasmíða-
stöðvanna hér heima virðist hafa
komið þeirri hreyfingu á málið á
ný að nú er rætt um smíði 68-70
m. ferju. Þess er því að vænta á
næstunni að ríkisstjórnin taki
pólitíska ákvörðun um smíði
nýrrar Vestmannaeyjaferju en
ljóst er að líkur á smíði innanlands
aukast. JÓH
6. tölublað Þroskahjálpar komið út:
Nýliðar í stjóm ræða málin
Tímaritið Þroskahjálp 6. tölu-
blað 1989 er komið út. Útgef-
andi er Landssamtökin
Þroskahjálp.
í þessu tölublaði segja foreldr-
ar ungra barna og nýliðar í stjórn
Þroskahjálpar hvað þeim helst
Verðlækkun á
áfengi og tóbaki
Með upptöku virðisaukaskatts
um áramótin lækkaði áfengi og
tóbak í verði um 0,4%. Verð-
lækkun í ÁTVR mun vera ein-
stæð í sögu verslunarinnar.
Dæmi um einstakar verðbreyt-
ingar má nefna að þriggja pela
flaska af íslensku brennivíni
lækkar úr 1500 kr. í 1490 kr.
Flaska af erlendu vodka Iækkar
úr 1920 kr. í 1910 kr. Flaska af
algengu koníaki lækkar úr 3440 í
3420 kr. Verð á flestum léttvíns-
tegundum stendur í stað vegna
þess að miðað er við tug króna.
Pakki af algengum amerískum
sígarettum lækkar úr 199 kr. í
198 kr. JÓH
liggur á hjarta varðandi lífið og
tilveruna. Erindi Páls Skúlasonar
sem hann flutti á Landsþingi
samtakanna og nefnist „Réttur-
inn til lífsins“ birtist í heftinu.
„Viljum hafa áhrif“ segja þroska-
heftir sem finnst virðing fyrir
þeim sem manneskjum oft fyrir
borð borin og talað sé í kring um
þau fremur en við þau. Sagt er
frá því helsta sem fram kom á
Póst- og símamálastofnunin vek-
ur athygli símnotenda á því að
frá I. janúar 1990 verður inn-
heimtur 24,5% virðisaukaskattur
af allri fjarskiptaþjónustu við
útlönd í stað 7,5% söluskatts,
sem gilt hefur hingað til.
Gjaldskrá fyrir utanlandsþjón-
ustu mun af þessum ástæðum
hækka um 15,8%.
Stofnunin vill jafnframt vekja
fundi Norræna samvinnuráðsins
nú í haust og rabbað við Margréti
Margeirsdóttur um ráðstefnu
sem hún sótti í Noregi um breyt-
ingar sem eru á döfinni þar í bú-
setumálum fatlaðra. Þá kynnumst
við undirbúningi að leiklistar-
starfi á vegum Þroskahjálpar og
Öryrkjabandalags. Fastir liðir
eru á sínum stað, s.s. „Af starfi
samtakanna.“
athygli á því að í athugunm er að
taka upp snemma á nýja árinu
næturtaxta fyrir símtöl til
útlanda.
Einnig vill stofnunin vekja
athygli á því að frá og með 1.
janúar 1990 legst 24,5% virðis-
aukaskattur á burðargjald fyrir
almenna böggla og forgangspóst
(EMS) innanlands og fyrir heim-
sendingaþjónustu.
Póst og símamálastofnun:
Fj arskiptaþj ónusta við
útlönd hækkar um 15,8%