Dagur - 20.01.1990, Blaðsíða 4

Dagur - 20.01.1990, Blaðsíða 4
3 _ aiifVftn .. r\ofi> *o«v^«%« no i 4 - DAGUR - Laugardagur 20. janúar 1990 ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 96-24222 SÍMFAX: 96-27639 ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI ■ LAUSASÖLUVERÐ 90 KR. GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 660 KR. RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.) FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON. RITSTJ.FULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON. UMSJ.MAÐUR HELGARBLAÐS: STEFÁN SÆMUNDSSON. BLAÐAMENN: ANDRÉS PÉTURSSON (iþr.), KARL JÓNSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960), INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585), JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR, LJÓSM.: KRISTJÁN LOGASON, PRÓFARKAL.: SVAVAR OTTESEN ÚTLITSH.: RlKARÐUR B. JÓNASSON. AUGLÝSINGASTJ.: FRÍMANN FRlMANNSSON. DREIFINGARSTJ.: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165 FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL PRENTUN: DAGSPRENT HF. Verður lygin sannleikur ef hún er endurtekin nógu oft? Talsmenn frjáls innflutnings á landbúnaðarvörum hafa mörg undanfarin ár keppst við að reyna að sannfæra almenning um ágæti þess að leggja innlendan landbún- að niður. Að þeirra mati er lausn flestra þjóðfélagsvandamála okkar fólgin í frjálsum innflutningi landbúnaðarafurða. Undanfarna mánuði hafa þessi öfl hamast sem aldrei fyrr. í hverri greininni á fæt- ur annarri, aðallega í DV og Morg- unblaðinu, hafa ýmsir „reikni- meistarar" sett fram útreikninga um stórkostlegan sparnað þjóðfé- lagsins og þar með hvers einasta einstaklings í landinu, verði inn- lendur landbúnaður lagður niður og landbúnaðarvörur sóttar út fyrir landsteinana. í forystugrein DV á fimmtudag- inn er einu sinni sem oftar fjallað um nauðsyn þess að leggja inn- lendan landbúnað niður. Þar segir m.a.: „Mikil breyting hefur orðið á umræðunni síðan þetta dagblað var nánast eini hrópandinn í eyði- mörkinni. En hugarfarsbreytingin er þó ekki meiri en svo, að enn er nokkur meirihluti þjóðarinnar fylgj- andi áframhaldandi innflutnings- banni og einokun á landbúnaðar- vörum." Ritstjóri DV segir einnig að merkilegt sé að „íslendingar skuli vera að væla um lífskjör sín og standa í vinnudeilum út af hærra kaupi, “ á sama tíma og þeir láti innflutningsbann á landbúnað- arvörum viðgangast. Meðan svo sé eigi fólk ekki að „væla um háa skatta og kröpp kjör og litla vinnu og annað slíkt sjálfskaparvíti.'1 (!!) Þessi málflutningur næst útbreidd- asta dagblaðs landsins er með ólíkindum og endurspeglar vel of- stæki DV í garð innlends landbún- aðar. Það er auðvitað fjarri lagi að frjáls innflutningur landbúnaðar- vara sé lausn á efnahagsvanda þjóðarinnar og lykillinn að bættum kjörum almennings. Þvert á móti má fullyrða að frjáls innflutningur landbúnaðarvara myndi skapa enn stærri vanda en hann leysti. Útreikningar fyrrnefndra „reikni- meistara" byggja einfaldlega ekki á réttum forsendum, auk þess sem veigamiklum atriðum er skotið undan í umræðunni. Útreikning- arnir byggja á því landbúnaðarvör- ur verði ávallt keyptar á lægsta finnanlega verði á mörkuðum er- lendis og seldar með sömu álagn- ingu hér heima og innlenda fram- leiðslan. Þeir byggja á því að niður- greiðslur og útflutningsuppbætur verði úr sögunni. Lengra ná þeir ekki. Hagnaðinum, sem út úr þessu dæmi fæst, er síðan deilt niður á einstaklingana í landinu. Þessir útreikningar eru rangir. Ef landbúnaður yrði lagður niður myndi það valda kollsteypu í at- vinnulífi þjóðarinnar. Kostnaðurinn sem af henni hlytist er ekki tekinn með í reikninginn. Þá er ljóst að verslunin í landinu mun ekki selja erlendar landbúnaðarvörur með sömu álagningu og innlendar. Talsmenn verslunarinnar bera sig meira að segja illa undan lágri álagningu þessara vara nú þegar. Þeir munu ekki sætta sig við sömu álagningu fyrir ódýrari vörur. Inn- fluttar landbúnaðarvörur verða því mun dýrari en af er látið í útreikn- ingum „reiknimeistaranna". Síðast en ekki síst er engin trygging fyrir því að verð landbúnaðarvara hald- ist lágt á erlendum mörkuðum til frambúðar. Vel má vera að andstæðingar ís- lensks landbúnaðar standi í þeirri trú að sé lygin endurtekin nógu oft verði hún sannleikur að lokum. Enn sem komið er hefur meirihluti þjóðarinnar þó ekki látið blekkjast. Enn sem komið er er meirihluti þjóðarinnar andvígur frjálsum inn- flutningi landbúnaðarvara. Von- andi verður engin breyting þar á, þrátt fyrir látlausan áróður inn- flutningspostulanna. BB. úr hugskotinu i Mennmgarhjallarmr Reynir Antonsson skrifar Það var bara ansi gaman á dögunum, að bregða sér á sýningu í þessari hálfhrundu, og að sögn þeirra er til þekkja best bæði hallærislegu, óhagkvæmu og ónýtu byggingu þeirra fyrir sunnan sem nefnt er Þjóðleikhús, þetta misdáða áífaborgarlistaverk Guðjóns Samúels- sonar, sem að vísu aldrei hefur verið af álfum byggt, nema við teljum dáta og síðar leikara og ráðherra til slíkra. Byggingarlag Maður heyrði það stundum sagt eins og hálfgerðan brandara úti á Mallorca í haust, að það hafi tekið tvö hundruð ár að reisa dómkirkjuna fallegu í Palma, og síðan önnur tvö hundruð ár að fullgera hana, og gjarn- an bættu túristarnir því við að ástæðuna mætti rekja til þess þjóðareinkennis Spánverja að geyma ávallt til morguns það sem þeir geti gert í dag. Vel má vera að eitthvað sé til í þessu, en sú spurning hlýtur að vakna hvort íslenskt byggingarlag hljóti þá ekki líka að vera eins og hálfgerður brandari í augum erlendra ferðamanna. Manni virðist nefnilega það yera þannig, að minnsta kosti þegar litið er til þessarra „menningarhjalla" sem mest hafa verið í umræðunni að undanförnu, svo sem Þjóðleikhússins, Þjóðminjasafns- ins og nú síðast Þjóðarbókhlöðunnar, sem hið íslenska byggingarlag gangi út á það að uppslátturinn skuli taka eitt ár, frágangurinn eitt hundrað ár, og viðhaldið, þeg- ar og ef það er þá ráðist í viðhald á annað borð, eitt þúsund ár, og að sjálfsögðu er það hámark íslenskrar byggingarlistar og verklagni þegar framkvæmdirnar eru svo stórfenglegar, langvinnar og skýrar, að þeim sé helst ekki lokið þegar komið er að því að framkvæma nauðsynlegt viðhald. Hönnunarlist Látum nú vera þó að félagi Svavar vilji fá og muni fá þetta frá tvö hundruð milljónum og uppí meira en millj- arð (sem er sennilegri tala), í það að lappa upp á Þjóð- leikhúsið og gera það „arðbært" samkvæmt hinum nýja kommúnisma, sem gengur út á það að þeir einir skuli njóta þjóðmenningarinnar sem eigi aur, og látum vera þó að mörgum Akureyringum þyki það dálítið skítt, að þetta kunni að þýða það að Leikfélaginu okkar verði slátrað í nafni sameiginlegs þjóðlegs menningararfs og reisnar. Vonum bara að hönnunin á þessum endurbót- um verði enn eitt lýsandi dæmi íslenskrar hönnurnar- listar. Við höfum bara þó nokkur dæmi um þessa list. Tök- um Hallgrímskirkju sem þjóðin var látin reisa til minningar um blessað sálmaskáldið, og sem nú á að prýða með ekki nema sjötíu milljóna orgeli eða svo, orgeli sem sagt er að ekkert muni heyrast í, Tanngarð- inn margfræga sem kvað vera allt að því lífshættulegt að starfa í eða Útvarpshúsið sem menn segja að ekki sé vitað hvort upphafíega hafi átt að nota fyrir skrifstofur eða þá búðir aldraðra. Og ekki má að sjálfsögðu gleyma sjálfum garminum honum Katli, það er að segja Flugstöð Leifs Eiríkssonar. Þetta glæsta minnismerki um farsæla tíð Matta Matt, handboltapabba í Hafnar- firði sem samgönguráðherra, og velmektardaga Hag- virkis og annarra verktaka, löngu áður en nokkuð var farið að minnast á smámuni eins og vangoldinn sölu- skatt uppá einhverjar milljónir. Þetta meistaraverk íslenskrar hönnunar og verklagni sem lengi hélt ekki vatni né vindi, að ógleymdum smámunum á borð við það að gleyma því að þarna færi nokkurntímann um fólk á leið milli staða innanlands, eða því að hafa leið- beiningarskilti svo stór að þau sæust, að minnsta kosti af flestu fólki sem væri læst á venjulegt letur. Framhjá viðhaldinu Og það vantar víst fleiri dæmi um ágæti íslenskrar bygg- ingarlistar og húsahönnunar. Að minnsta kosti hefur fyrrnefndur félagi Svavar boðað einhverjar menningar- legar nýbyggingar framhjá viðhaldinu sínu. Hann hefur að sönnu sagt að ekki séu til aurar í handboltahöllina, þá sem ekki má reisa nema réttu megin Kópavegslækj- ar, en það vita þó allir að hún verður byggð, en hins vegar hefur hann, hvort sem það hefur nú verið til að stríða Jóni Hjaltalín og þeim, boðað byggingu Tónlist- arhallarinnar sem að líkum lætur verður svo dýr og rækilega hönnuð, að í henni mun ekki heyrast vottur af tónlist, og vaknar þá auðvitað spurningin um það hvort ekki muni eftir allt bara vera best að setja þar eitt stykki handboltavöll. Það virðist því vera bjart framundan í atvinnumálum arkitekta og hönnuða þessa lands á sama tíma og þjóð- in býr við svo mikið atvinnuleysi að ekki hefur annað eins þekkst frá því farið var að telja atvinnuleysið í dög- um svo venjulegt fólk hafi sem minnsta hugmynd um það hversu margir raunverulega ganga atvinnulausir á hverjum tíma. Og það verða væntanlega bjartar horfur með atvinnu fyrir þessar stéttir næstu áratugina, þó ekki sé nema vegna þess að vitanlega þarf arkitekta og hönnuði til þess að laga hönnunargalla sem upp kunna að koma, ef ekki hjá þeim sjálfum, þá hjá fyrirrennurum þeirra. Það hefur jafnvel verið talað um það í alvöru, að koma þurfi hér á fót kennslu í arkitektúr, og sjálfsagt þá hönnun líka. Og vafalaust verður þess einnig ekki langt að bíða, að við förum að flytja út þekkingu okkar á þessum sviðum, rétt eins og við fórum einu sinni að kenna ísraelsmönnum að hemja verðbólguna, og Dön- um að hætta að drekka með þeim árangri sem allir þekkja. Það hefur stundum verið sagt um oss íslendinga, að við höfum verið iðnir við að framleiða menningarverð- mæti sem mölur og ryð fá ekki grandað, og þá oftast vitnað til gullaldarbókmenntanna eða Laxness. En að sjálfsögðu verður að taka alla menningarhjallana hér með líka, því svo sannarlega fá mölurinn og ryðið eng- an tíma til að granda þeim fyrir arkitektunum og hönnuðunum, sem jafnvel hafa á stundum gengið frá þessum byggingum áður en þeim hefur verið að fullu lokið. Og í dag er meira að segja svo komið að menn eru tregir til að leyfa hamslausum náttúruöflunum að spreyta sig á því að eyðileggja mannvirki, samanber tregðuna við að útvega peninga í sjóvarnargarðinn við sunnlenska sjávarplássið þegar enginn segir neitt við sjötíu milljóna kirkjuorganinu. Hér skulum við láta það liggja milli hluta hvað muni nú vera Guði þóknanlegt í því máli.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.