Dagur - 10.02.1990, Qupperneq 5

Laugardagur 10. febrúar 1990 - DAGUR - 5
-I
fréttir
Fjölmennur fundur um atvinnu- og stóriðjumál
í Alþýðuhúsinu á Akureyri:
Atvinnninálin í brennidepli
Á fundi sem Framsóknarfélag
Akureyrar stóð fyrir um
atvinnu- og stóriðjumál í
Aiþýðuhúsinu á fimmtudags-
kvöldið komu fróðlegar upp-
lýsingar fram um stöðu þessara
mála, einkum með tilliti til
atvinnulífs og nýrra möguieika
á Eyjafjarðarsvæðinu.
Steingrímur Hermannsson,
forsætisráðherra, segir að mikil-
vægum áfanga hafi verið náð með
nýgeröum kjarasamingum. Tek-
ist hafi með markvissum aðgerð-
um að gera hlut fiskvinnslunnar
betri, og sé hún nú rekin réttu
megin við strikið.
Vöruskiptaafgangur sé nú til
staðar í fyrsta skipti í allangan
tíma, og nemur hann 6 til 7 mill j-
örðum á síðasta ári. Þetta væru
góð tíöindi, en þó er þess að gæta
að viðskiptahaili. 2,5%, varð á
síðasta ári vegna mikilla skulda
og vaxtagreiðslna ríkisins. Nauð-
syn sé að afgangur sé af vöru-
skiptum til að greiða vexti
erlendra og innlendra lána.
Margt bendi til að aukins jafn-
vægis gæti á peningamarkaði,
vextir hafi lækkað en þó ekki
nægilega.
Steingrímur gerði nánari
grein fyrir kjarasamningunum og
þætti ríkissjóðs í þeim. Því væri
þó ekki að neita, sagði hann, að
full þörf væri á að vera á verði
gagnvart þenslu og kaupkröfum
þeirra starfsstétta sem enn er
ósamið við. Fyrirvari sé í samn-
ingum um að þeir losni ef aðrar
stéttir semji um meiri kauphækk-
un en þeir kveða á um. „Ég er
ekki að boða lög af stjórnvalda
hálfu, en þau koma þó vissulega
til greina. Það veröur ætíð að
fara varlega í að setja lög um
vinnudeilur, en stundum verða
minni hagsmunir að víkja fyrir
þeim stærri," sagði hann.
í ræðu sinni gat Steingrímur
m.a. um greiðslubyrði erlendra
og innlendra skulda ríkisins, hag-
vaxtarspá fyrir íslenskt efnahags-
líf, nýtingu sjávarafla, möguleika
til nýrrar atvinnuuppbyggingar,
endurskoðun byggðastefnu í
landinu og samningamöguleika
íslands við Efnahagsbandalag
Evrópu. Hvað það síðastnefnda
snerti kærni full aðild ekki til
greina eins og málum væri nú
háttað. vegna sérstöðu íslensku
þjóðarinnar hvað fiskveiðar
snerti.
360 atvinnulausir
á Akureyri
Úlfhildur Rögnvaldsdóttir ræddi
um atvinnumál á Akureyri í
framsöguerindi sínu. Sagði luín
að næg og arðbær atvinna væri
undirstaða þess að samfélagið
gæti veitt þegnum sínum nauð-
synlega þjónustu, auk þess sem
atvinnan væri grundvöllur þess
að fólk gæti notið lífsins og hæfi-
leika sinna. Alvarlegt væri það
þegar rúmlega 360 manns í
stærsta bæ landsins utan Stór-
Reykjavíkursvæðisins væru
atvinnulausir.
Milli áranna I988 og '89 hefði
atvinnuleysi aukist gríðarlega á
Akureyri, eða um liðlega I20
prósent. Um sl. mánamót hefðu
330 atvinnulausir verið á skrá
vinnumiðlunar, 206 karlar og 124
konur. Eftir stéttarfélögum skip-
ist þetta þannig að i Einingu voru
125 manns. í Iðju 55. í Félagi
verslunar- og skrifstofufólks 53,
30 sjómenn, 24 bílstjórar, 30 iðn-
aðarmenn og 13 tilheyröu öðrum
félögum. Frá sl. mánaðarmótum
hefði yfir 30 bæst við á atvinnu-
leysisskrá.
Þetta væri versta atvinnuleysi á
Akureyri frá því að skráning
atvinnulausra var tekin upp.
Lengi vel hefði atvinnulíf verið
talið fremur stöðugt á Akureyri,
bæði vegrtá fjölbreytni og nokk-
urra stórra fyrirtækja, sem hefðu
verið það styrk að tímabundnar
sveiflur högguðu þeim lítið. Sam-
vinnurekstur hefði verið mikill,
auk þáttöku bæjarfélagsins í
atvinnurekstri og einkareksturs.
Þegar atvinnuþróunin væri skoð-
uð kæmi strax í Ijós að mikill
samdráttur hefði orðið í iðnaði,
einkum hjá Sambandsverksmiðj-
unum. Smærri iðnfyrirtækjum
hefði einnig fækkað.
Ástandið í Slippstöðinni væri
ekki gott. starfsmönnum hefði
stórfækkað og verkefnaskortur í
nýsmíðadeild. Ríkisstjórnin yrði
að beita sér fvrir því að nv Vest-
mannaeyjaferja yrði smíöuö í
Slippstöðinni.
Ljósi punkturinn í atvinnumál-
um Akureyrarbæjar væri útgerð
og fiskvinnsla. ÚA væri með
fremstu fyrirtækjum á sínu sviði á
landinu. og skapaði mikla
atvinnu. Þá væri rekstur Sam-
herja hf. til fyrirmyndar. Ýmis
smærri fyrirtæki hefðu einnig
sannað gildi sitt, t.d. DNG og
Gúmmívinnslan hf.
Stofnun Háskóla á Akureyri
væri þó e.t.v. eitt af því stærsta
sem gerst hefði til hagsbóta fyrir
bæinn. Vegna þessa myndi ungt
fólk sem hefur menntast síður
flytja í burtu.
Útibú Byggðastofnunar og
Húsnæðisstofnunar væru dæmi
um sjálfsagða þjónustu sem flutt
væri úr höfuðborginni. Akureyri
hefði sterka stöðu því bærinn
væri miösvæöis á Norðurlandi. en
stjórnvöld yrðu að sporna viö
óheppilegri byggöaþróun með
stýringu á fjármagni og verkefn-
um. Á Akureyri væri aðgerða
þörf strax. ekki mætti bíða cftir
því að fólk færi að flytjast burtu.
Hvað stóriðju við Eyjafjörð
snerti væri skoðanir manna ekki
eins skiptar og fyrir sex árum.
Sveitarfélög við fjörðin, vcrka-
lýðshreyfingin og pólitísk samtök
hefðu skoraö á stjórnvöld að hafa
áhrif á staðarval stóriðju. Ekki
væri ástæða til að ætla að sá iðn-
aður sem dróst saman í bænum
rísi allur á ný, af mörgum orsök-
um. og því væri þörf á að leita
nýrra leiða.
Dýrara að byggja álver við
Eyjaförð en í Straumsvík
Guðmundur G. Þórarinsson,
alþingismaður, ræddi um stöðuna
í álviðræðunum og möguleika
íslendinga til að fá nýtt álver til
landsins. Einnig ræddi hann unt
valkosti við staðsetningu álvers.
í máli Guðmundar kom fram
að Atlantalviðræðurnar hefðu
verið í gangi nokkur undanfarin
ár. Eftir að Alusuisse dró sig úr
úr viðræðunum væri verið að
ræða um álver af stærðinni I85 til
200 þúsund tonn. Raforkuþörf
fyrir slíkt álvcr væri um 2900
GWst á ári. en heildarraforku-
framlciðslan í dag á landinu cr
um 4000 GWst. Aflþörfin er 350
mW, heildarstofnkostnaður 800
milljónir dollara, eða 50 milljarð-
ar króna. 6-700 manns vinna við
slíkt álver. 50 til 70 hcktara lands
þarf ásamt höfn fyrir skip sem
rista I2 mctra.
Guðnumdur sagði að Eyja-
fjörður væri einn þeirra staða
sem til greina kæmi. og \æri það
sín skoöun að æskilegast væri að
reisa álver utan Rvk.-svæðisins.
10 til I5 þús. manna byggð þyrfti
að vera til staöar svo ekki yrði of
mikil byggðaröskun vegna t'ram-
kvæmdarinnar.
Margar þjóðir sækjast eftir
álverum, og taldi Guömundur
ástandið vera þannig að ekki væri
neitt öruggt í því efni hvort
Islendingar fengju yfirleitt álver á
næstu tveimur árum. Kanada-
menn hefðu t.d. veitt 80 milljón-
um dollara til þess cins að fá eitt
álver til sín.
Álver al' stærðinni 200 þús. t
hefði gríðarlega mikil áhrif á
efnahag lítillar þjóðar eins og
íslendinga. Mannaflaþörfin við
bygginguna væri 2400 mannár,
toppurinn er 1000 til 1100 manns
sem vinna við bygginguna þegar
mest er. Áætlað væ*ri að 40 prósent
þessa starfsliðs mætti sækja til
Akureyrar, en aöflutt vinnuafl
eykur stofnkostnaðinn.
Stækkun Búrfells myndi að
sögn Guðmundar verða 1993 og
Fljótsdalsvirkjun áriö á eftir, ef
ráðist yrði í álver nú.
Meginatriðin í máli Guömund-
ar voru að dýrara yrði að reisa
álver á Dysnesi en við Straums-
vík. Meiri mengunarvarna yrði
krafist á fyrrnefnda staðnum,
m.a. svonefndrar vothreinsunar
á brennisteinsdíoxíði, sem
kostaði ein sér 17-20 milljónir
dollara, en slík hreinsun yrði
ekki í Straumsvík. Flutningur á
byggingarefni væri dýrari, kostn-
aður vegna starfsfólks meiri
vegna helgarleyfa, flutninga,
vinnubúöa o.s.frv.. veöurfar aö
vetri til sé líklegt til aö valda
töfum. reisa þurfi birgöarými og
greiöa meira fyrir flutninga.
mengunarkröfur meiri, ný höfn
sé dýr í uppbyggingu og leggja
þurfi lengri háspennulínur.
Þá nefndi hann að miklar líkur
væru á að máliö myndi tcfjast
vegna Alþingis. og þótt útlend-
ingar yröu tilbúnir fljótlega væri
ekki hægt aö ræöa samninga fyrr
en á Alþingi næsta haust, nema
boða þing saman í sumar.
Guðmundur sagði það sitt
persónulega mat aö álver við
Eyjafjörð væri besti kosturinn,
en menn yröu að gera sér grein
fyrir aö erlendu aðilarnir réðu
mcstu um staðsetninguna. Is-
lendingar væru að komast í
klemmu með Blönduvirkjun ef
ekki tækist að semja urn stóriðju
á næstu 1 til 2 árum. Persónulega
finndist sér 90% líkur vera fyrir
því aö nýtt álver risi á suðvestur-
horni landsins. EHB
FJÖLSKYLDUFARGJALD
50%AFSLÁTTUR FYRIR MAKA0G BÖRN
Fjölskyldufargjald gildir á allar brottfarir
VERÐDÆMI
Akureyri - Reykjavik
Tveir fullorðnir og tvö börn.
Aðeins 5.143,- á mann.*
Forsvarsmaður
10.136,-
Maki
5.218,-
2 -11 ára
2.609,-
900 kr. flugvallarskattur innifalinn.
Flugno.
FI-053
FI-053
FI-055;
FI-059
FI-057
FI-063
FI-069
FI-065
FI-065
FI-073
FI-067
FLUGLEIÐIR
INNANLANDSFLUG