Dagur - 15.02.1992, Qupperneq 7

Laugardagur 15. febrúar 1992 - DAGUR - 7
Fréttir
Ráðunautafundi Búnaðarfélags íslands og RALA lauk í gær:
Vaxandi kröfur verða gerðar til bænda á næstu árum
- munu leiða af sér þörf á auknu leiðbeiningastarfi
Staða landbúnaðar og dreifbýl-
is í Ijósi nýrra viðhorfa var
megin viðfangsefni ráðunauta-
fundar Búnaðarfélags Islands
og Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins, sem lauk í Reykja-
vík í gær. Á fundinum voru
flutt fjölmörg erindi er snerta
landbúnaðinn á komandi
tímum. Þótt víða væri borið
niður í erindum manna voru
þau mál er snerta leiðbeininga-
þjónustuna; hvernig afla beri
þeirrar vitneskju sem nauðsyn-
leg er og á hvern hátt megi
koma henni á framfæri við
bændur, í brennidepli.
Á fundinum kom glöggt fram
að hin nýju viðhorf sem nú blasa
við landbúnaðinum eru einkum
af þrennum toga. í fyrsta lagi tek-
ur nýr búvörusamningur gildi á
þessu ári og með honum minnka
afskipti hins opinbera af land-
búnaði. f>ví reynir meira á hvern
bónda og bændur í heild að
standa sig betur en áður. í öðru
lagi er ljóst að ef samningar nást
innan GATT-tollabandalagsins
munu þeir hafa umtalsverð áhrif
á aðstæður bænda þótt margt sé
óljóst um á hvaða hátt það niuni
verða. Víst er þó að með GATT-
samningunum verður sú innflutn-
ingvernd sem landbúnaðurinn
hefur búið við að einhverju leyti
rofin. í þriðja lagi mun sam-
komulag um Evrópska efnahags-
svæðið, ef af verður, hafa einhver
áhrif á íslenskan landbúnað þótt
ekki sé gert ráð fyrir eins miklum
breytingum af þess völdum og
GATT-samkomulaginu. í ljósi
þessara aðstæðna hafa leiðbein-
endur í landbúnaði nú sest niður
og fjallað um á hvern hátt brugð-
ist verði við hinum nýjum við-
horfum og á hvern hátt leiðbein-
ingaþjónustan geti orðið bænd-
um að liði við óumflýjanlega
aðlögun að nýjum aðstæðum.
Leita verður eftir hver
þörfin fyrir ieiðbeiningar
er og koma þeim síðan
til bænda
I erindi á ráðunautafundinum
benti Guðmundur Lárusson, for-
maður Landssambands kúa-
bænda, meðal annars á að vegna
hinna breyttu aðstæðna þurfi
stærstur hluti bænda á utanað-
komandi aðstoð að halda til þess
að endurskipuleggja rekstur sinn.
Hann benti á að bændur hefðu
búið við mikla vernd og væru því
vanbúnir til þess að takast á við
nýtt og krefjandi umhverfi, sem
muni meðai annars mótast af
samkeppni við innfluttar land-
búnaðarafurðir. Guðmundur
sagði að Landsamband kúa-
bænda hefði fjallað nokkuð um
skipulag leiðbeininga fyrir kúa-
bændur. Samtökin legðu í fyrsta
lagi áherslu á almennar leiðbein-
ingar sem bændur gætu nýtt sér,
hver eftir bestu getu. í öðru lagi
verði leiðbeiningaþjónustan að
höfða til einstakra bænda, sem
sérstaklega sækist eftir ákveðn-
um upplýsingum og leiðbeining-
um. I því sambandi nefndi Guð-
mundur hey- og jarðvegssýna-
töku auk áburðartilrauna til að
leggja grunn að áburðarnotkun.
Þá ræddi hann um ýtarlega fjár-
hagsúttekt og að finna verði þær
leiðir sem gefi viðkomandi bónda
mesta framlegð. Hann sagði að
vitneskja um leiðbeiningaþörf
bænda verið ekki aflað nema að
leitað verði eftir henni með
skipulögðum hætti og bætti síðan
við að inarkaðssetja verði þá
þjónustu sem í boði verði. Með
öðrum orðum að leiðbeininga-
þjónustan sjálf verði að fara út á
milli bænda og bjóða þeim þjón-
ustu sína.
Vaxandi kröfur verða
gerðar til bænda á
næstunni sem krefjast
munu aukinnar menntunar
og starfsreynslu
í skýrslu nefndar sem fjallaði unt
skipan leiðbeiningaþjónustunnar
í landbúnaði er meðal annars
bent á að leggja verði áherslu á
að verkefni til leiðbeininga verði
skýrt skilgreind og unnið að þeint
á slíkum grundvelli. Áhersla
verði lögð á að færa þjónustuna
nær bændum en nú er og verði
þjónustan í héraði efld á kostnað
þeirrar þjónustu sem veitt er á
landsvísu. í ályktuninni er bent á
að við þær breytingar sem nú eiga
Átaksverkefni í Mývatnssveit:
Sex verkeftiahópar starfandi
Frímann Guðmundsson hóf
störf sem verkefnisstjóri
Átaksverkefnis Mývatnssveit-
ar í atvinnumálum 1. nóv. sl.
Um tímabundið verkefni er að
ræða til tveggja ára og er það
að hálfu kostað af Byggða-
stofnun, einum fjórða af sveit-
arfélaginu og einum fjórða af
fyrirtækjum og einstaklingum í
sveitinni. Árstíðabundið
atvinnuleysi er og hefur verið í
Mývatnssveit á veturna, aðal-
lega hjá konum. Nú er
atvinnuleysið 7,3%.
Átaksverkefnið gekkst fyrir
leitarráðstefnu um atvinnutæki-
færi í byrjun nóvember og tóku
um 40 manns þátt í ráðstefnunni.
Ráðstefnan tókst ágætlega, að
sögn Frímanns, og þar voru
stofnaðir sex vinnuhópar til nán-
ari athugunar á jafnmörgum hug-
myndum er fram kontu. Þær eru
um; að athuga með afurðasölu-
fyrirtæki, samstarf um land-
græðslu, uppsetningu minjasafns,
lengingu ferðamannatímans,
undirbúning náttúrunnar fyrir
ágang á ferðamannatíma, og fjöl-
nota hús þar sem fólk gæti starfað
að því er hug og hönd lysti.
„Leitarráðstefna fer þannig
fram að fyrst er rætt um fortíð og
nútíð, hvernig staðan er í
atvinnumálum og hvað muni ske
ef ekkert verði að gert. Menn
ræða hvernig þeir vilja að fram-
tíðin verði og fara síðan á nokk-
urskonar hugarflug og koma upp
með ýmsar hugmyndir. Þátttak-
endur velja sér það svið sem þeir
hafa mestan áhuga á, hugmyndir
eru ræddar og síðan velur fólk sér
afmarkaðra verkefni. Meiningin
er að sá hópur sem var um þetta
ákveðna verkefni, vinni áfram
við það og komi því í
framkvæmd. Á þessum dögum
eru hóparnir að byrja að koma
saman og skipuleggja sig,“ sagði
Frímann aðspurður um fram-
kvæmd leitarráðstefnunnar.
Frímann sagði að þessi verk-
efni gætu verið atvinnuskapandi
þó menn sæju það ekki í fljótu
bragði. Afurðasölufyrirtæki væri
atvinnuskapandi ef það kæmist á
fót. Hugmyndin væri að koma
skipulagi á landgræðsluna, og
bændur gætu starfað við sáningu
eða áburðardreifingu upp á öræf-
um. Hugsanlegt væri einnig að
framleiða plöntur við jarðhita-
svæði í Mývatnssveit. Við minja-
safn væri kannski ekki nema um
hlutastarf að ræða, en helst þyrfti
að byggja yfir safnið. Ferðir utan
annatíma mundu nýta í lengri
tíma þá þjónustu sem til staðar
væri á svæðinu. Að undibúa nátt-
úruna gæti meðal annars falist í
því að byggja göngustíga úr var-
anlegu efni. Verkefnið um fjöl-
nota hús er ekki vel skilgreint en
þar eru ef til vill mestu og fjöl-
breytilegustu möguleikarnir.
Talsverður áhugi var fyrir leit-
arráðstefnunni en Frímann sagði
að einnig væri unnið að fleiri
verkefnum. „Það er ekki komið
svo langt," sagði hann aðspurður
um hvort átaksverkefnið hefði
skilað þeim árangi að ný atvinnu-
tækifæri hefðu skapast, en Frí-
mann var vongóður með að þess
yrði ekki langt að bíða. IM
Árstíðabundið atvinnuleysi er og hefur verið í Mývatnssveit á veturna, aðal-
lega hjá konum.
sér stað í íslenskum landbúnaði
gegni rannsóknir og leiðbeining-
ar lykilhlutverki og stuðningur
hins opinbera við umsköpun í
landbúnaði hljóti að beinast að
þeim þætti að verulegu leyti.
Bent er á að á næstu árum verði
gerðar vaxandi kröfur til íslensks
landbúnaðar og bændastéttarinn-
ar sem leiða muni af sér auknar
og skýrari kröfur um menntun og
starfsreynslu þeirra sem að land-
búnaði starfa.
Hugarfarsbreyting
verður að koma til
varðandi nýsköpun
Vegna samdráttar í hinum hefð-
bundnu greinunt landbúnaðar
hefur að undanförnu verið leitað
leiða til nýsköpunar í atvinnu-
málum í sveitum. Á fundi ráðu-
nauta Búnaðarfélagsins og
RALA flutti Arnaldur Bjarna-
son, atvinnumálafulltrúi Stéttar-
sambands bænda, erindi um þau
mál. í niðurlagi sínu sagði Arn-
aldur meðal annars að hugarfars-
breyting þurfi að koma til. Stuðla
verði að untræðu og upplýsingum
um atvinnulíf í sveitum. Vekja
þurfi athygli á jákvæðri viðleitni
og framtaki sem skilað hefur
árangri í strjálbýli. Efla þurfi
samstarf fólks í strjálbýli inn-
byrðis um atvinnumálefni þess og
þá ntörgu þætti sem þar skipta
máli. Einnig þurfi að leggja
áherslu á samstarf við aðra aðila
sem að atvinnuþróun vinna. Þá
þurfi bændasamtökin að leggja
enn frekar áherslu á hvers konar
ráðgjöf sem miði að betri afkomu
bændafólks og nýtist ekki síst á
sviði nýsköpunar. Um þann þátt
verði leiðbeiningaþjónustan að
geta veitt ráðgjöf. Þá verði síðast
en ekki síst að vekja athygli á
ntikilvægi fræðslu- og upplýsinga-
öflunar og hvetja til fræðslustarfs
í sveitum eftir því sem aðstæður
leyfa og upplýsa þurfi vel um það
fræðsluframboð sem í boði sé.
Huga verði að hlutverki bænda-
skólanna í þessu sambandi ásamt
skipulagi og skyldum búnaðar-
sambandanna við þennan þátt í
framþróun í sveitum.
Flestir vita hvaða
upplýsingaþörf brennur á
bændum en enginn hefur
skilgreint hana til fulls
Halldór Þorgeirsson, hjá Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins,
fjallaði í erindi um upplýsinga-
þörf starfandi bænda og lagði
áherslu á að efla verði vitneskju
um á hverju bændur byggi upp-
lýsingar sínar. Hann benti á að
flestir viti hvaða vandamál brenni
á bændum en enginn hafi getað
skilgreint upplýsingaþörf þeirra
til fulls. Þá þurfi að fást vitneskja
urn á hvern hátt upplýsingar
nýtist, bæði við ákvarðanatöku
bænda sjálfra og einnig við
ákvarðanatöku stofnana og fyrir-
tækja. Halldór ræddi einnig um
sðli rannsókna og hvaða upplýs-
ingar þær gæfu af sér sem nota-
gildi fyrir bændur.
Lagasetning um leiðbein-
ingaþjónustuna nauðsynleg
- meðal annars til að kveða
á um hlut hins opinbera
í fjármögnun hennar
í áliti nefndar sem skipuð var fyr-
ir fimm árum af þáverandi land-
búnaðarráðherra til að fjalla um
málefni leiðbeiningaþjónustu í
landbúnaði og unnið hefur á milli
Búnaðarþinga síðastliðin ár kem-
ur meðal annars fram að hér á
landi sé ekki nein heildarlöggjöf
um þessa starfsemi eins og finna
má í nágrannalöndum okkar.
Nefndin hefur bent á hvort ekki
beri að huga að slíkri löggjöf sem
kveði á um stjórn og framkvæmd
leiðbeiningaþjónustunnar. í
slíkri löggjöf yrði einnig kveðið á
um hlut hins opinbera í fjár-
mögnun leiðbeiningastarfsins og
gerð grein fyrir til hvaða starf-
semi þjónusta þess eigi að ná. Þá
hefur nefndin einnig bent á að
innan slíkra laga yrði kveðið á
um réttindi og skyldur þeirra sem
að leiðbeiningastarfinu vinna og
eðlilegast sé einnig að þar verði
almenn ákvæði um réttindi og
hugsanlegar skyldur þeirra sem
þjónustunnar eiga að njóta. ÞI
OLFBÆR
vetrargolfæfingar
►pÚttVÖllur kr. 300 klst.
^Chip
höunker - sandur
'ÁÆí'inganet
►verslun
►Hópkennsla
^Einkakennsla
►videokennsla
►Áhöld til staöar
H leitt á könnunni
Dag- og mánaðarkort á mjög góðu verði
Aörar upplýsingar og skrdning
í kennslu í síma 23846
Opið mánud.-föstud. frá kl. 11.00-23.00
laugard. og sunnud. frá kl. 9.00-18.00
Komdu og prófadu - golfer feikna gaman
n t/L S
m
60LFBAR
Furuvöllum 3 • Sími 33846