Dagur - 08.05.1992, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Föstudagur 8. maí 1992
Hreinræktað Galloway í Skagafirði
Holdanautaræktun í einangr-
unarstöðinni í Hrísey hefur að
undanförnu verið töluvert í
umræðu. Tekin hefur verið
ákvörðun þess efnis að koma
Galloway-kyninu í land og
samþykkt hefur verið að Sól-
heimar í Skagafirði verði einn
þeirra bæja sem taka við
hreinræktuðum kálfum með
fósturvísaflutningi. Astæðan
fyrir því að Sólheimar urðu
fyrir valinu, er sú að Kári
Marísson, bóndi á Sólheiinum,
hefur náð góðum árangri við
ræktun holdakynsins og þeir
kálfar sem fæðast hjá honum í
vor eru nálægt hundrað prós-
entunum í hreinleika.
„Ég fékk fyrstu blendingskálf-
ana hjá bónda í sveitinni árið
1981 og ætli þeir hafi ekki verið
svona í kringum 40% Galloway.
Síðan þá hef ég verið að rækta
kynið upp og þeir kálfar sem fæð-
ast hjá mér í vor verða 93-95%
hreinir. Ég er með fimmtíu kýr,
en samtals um hundrað hausa á
húsi í dag og u.þ.b. helmingurinn
af gripunum er kominn yfir 80% í
hreinleika," segir Kári.
Að sögn Kára hefur þessi rækt-
un hans á holdakyninu verið eins-
konar áhugamál samfara
atvinnu. í gegnum frjótækna hef-
ur verið hægt að fá Galloway-
sæði og með því móti verið hægt
að rækta kynið upp án mikillar
samvinnu við Hríseyjarstöðina.
Kári segir að seinustu árin hafi
hann þó verið dálítið í sambandi
við stöðina og fengið þaðan ýms-
ar upplýsingar.
Frá Hrísey til Sólheima
„Þegar verkefnið var sett af stað í
Hrísey á sínum tíma, þá stóð
aldrei til annað en hreinrækta
kynið og koma því svo í land,
þannig að hægt væri að fara í
annað verkefni í eynni. Undan-
farin ár hefur síðan verið leitað
að stöðum á landinu þar sem
hægt væri að koma kyninu fyrir
og þar kem ég inn í myndina. Ég
bauð mig fram til að taka við
þessu og nú hefur verið ákveðið
að flytja kynið að stórum hluta
hingað í Sólheima. Einnig verður
því komið fyrir á einum til tveim-
ur öðrum stöðum á landinu til að
minnka líkur á að það tapist þó
sjúkdómar komi upp á einum
stað. Möðruvellir hafa verið
nefndir í því sambandi og ég býst
við að þangað verði flutt eitthvað
af gripum.“
Gott að eiga við gripina
Oft hefur verið rætt um að holda-
naut séu skapvond og leiðinleg í
umgengni og trúlega hefur sú
umræða orðið til þess að færri
hafa tekist á við ræktun á þessu
kyni hérlendis en skyldi. Kári
segir að sín reynsla af Galloway-
kyninu sé hins vegar þveröfug og
segir að eftir því sem kynið rækt-
ist betur virðist verða betra og
betra að eiga við gripina.
„Þeir í Gunnarsholti kvörtuðu
undan því að þessir gripir væru
skapvondir, styggir og erfiðir í
umgengni, en ég held sú reynsla
hafi byggst á því hvernig farið
var með nautin þar. Gripirnir
gengu að mestu sjálfala þannig
að þeir voru hálfvilltir og ef
handsama átti naut var það elt á
bílum og hjólum, en með því er
hægt að gera öll dýr vitlaus.
Þeir bændur sem tekið hafa
blendinga inn í hjarðir sínar,
bara til slátrunar, hafa góða
reynslu af kyninu og sama er að
segja um mig. Mér finnst einmitt
mjög gott að eiga við þessa gripi
- rætt við Kára Marísson um eigin nautgriparæktun
og hemja þá og eftir því sem kyn-
ið ræktast betur virðist vera betra
að eiga við gripina.“
Skemmtilegur matur
Kári lógar sínum nautum þegar
þau eru 16-18 mánaða gömul og
þá er fallþungi þeirra að meðal-
tali 250-260 kíló. Munurinn á
íslenska kyninu og Galloway-
kyninu er því töluverður, en
bestu íslensku gripirnir ná ekki
Selur milliliðalaust
Að sögn Kára eru Galloway-
nautin lítið dýrari á fóðrum en
hin íslensku og hann segir að
mjög gott sé að fóðra þau. Hann
lætur kálfana ganga úti með móð-
urinni yfir sumarið, en eftir að
þeir koma inn að haustinu setur
hann þá ekki út aftur. Með því
móti segir hann að sem minnstar
fóðurbreytingar verði hjá slátur-
gripunum og vöxturinn því jafn.
í vor ætlar Kári að prófa að
lóga tveggja ára gömlum gripum
til að sjá hvernig þeir koma út.
Hann segist alltaf hafa haldið að
þegar 16-17 mánaða aldri væri
náð, væri ennþá eftir töluverð
vaxtargeta ónýtt og ætlar þess
vegna að gera þessa tilraun. En
Kári fer heldur ekki troðnar slóð-
ir í sölunni á nautakjötinu sínu.
„Ég sel allt kjötið nær milliliða-
laust og það er mikið um að fjöl-
Kárí ásamt tveimur hreinræktuðum holdukálfum.
Holdunaut í húsunum á Sólheimum.
skyldur kaupi af mér. Gripirnir
fara í sláturhúsið, en síðan sel ég
kjötið sjálfur, ýmist í heilum eða
hálfum skrokkum eða læt kjöt-
iðnaðarmann vinna það frekar
fyrir mig ef kaupandinn vill það.
Með þessu móti tel ég mig fá
hvað mest fyrir kjötið og held að
neytandinn fái á þennan hátt
hvað mest kjöt fyrir minnstan
pening. Með þessu er maður þó
e.t.v. að stela atvinnu frá ein-
hverjum, enda eru mun fleiri sem
lifa á hverjum bónda atvinnulega
séð, en flestir gera sér grein
fyrir. “
Nauðsynlegt að hafa
sótthreinsunarstöð
Kári segist oft hafa undrast
hversu umræðan um Hríseyjar-
stöðina hefur verið neikvæð.
Hann telur að þar hafi verið unn-
ið gott starf og að hiklaust eigi að
hlúa að stöðinni, enda sé nauð-
synlegt að hafa sótthreinsunar-
stöð á íslandi.
„Við erum alltaf að reyna að
vernda okkar dýr fyrir erlendum
sjúkdómum og þess vegna verður
að vera til sótthreinsunarstöð á
landinu. Að mínu mati er slík
stöð betur sett úti í Hrísey en
víða annars staðar og ég tel alls
ekki rétt að tala um einangrunar-
stöðina í neikvæðum tón. Þar
hefur verið unnið mjög gott starf
í nautgriparæktun; ræktunar-
starf, tilraunastarf og brautryðj-
endastarf. Miðað við þá þekk-
ingu sem verið hefur fyrir hendi
stendur Hríseyjarstöðin því fylli-
lega fyrir sínu og eflaust gengi
fljótar fyrir sig í dag að rækta þar
nýtt kyn, enda er fósturvísaflutn-
ingur orðinn þekkt aðferð sem
flýtir fyrir allri ræktun. Ekki má
heldur horfa framhjá því að stöð-
in er stöðugt full af gæludýrum
sem verið er að flytja inn til
landsins.“
Stutt í hreinræktaða hjörð
Húsið sem Kári er með nautgrip-
ina í, mun að hans sögn fyllast í
vor með þeim kálfum sem þá
fæðast. Eftir það segist hann fara
að skera úr elstu kýrnar og þær
sem eru minnst ræktaðar, þannig
að innan fárra ára verður hjörðin
á Sólheimum orðin hreinræktuð.
„Ég er búinn að taka á móti
þremur hreinræktuðum kálfum
frá Hrísey og þeir munu halda
áfram að tínast í land eftir því
sem tekst að flytja frjóvguð egg.
Slíkur fósturvísaflutningur er dýr
og það verður að koma í ljós
hversu vel hann gengur fyrir sig.
Altént verður hreyfingin hægt og
hægt í átt til hreinræktunar og
ætli megi ekki reikna með að það
taki tvö til þrjú ár til viðbótar að
ná hjörðinni algjörlega hrein-
ræktaðri," segir Kári Marísson.
SBG
Visa-bikarkeppnin 1992 í bridds:
Skráning hafin á skrifstofii BSÍ
- keppnin opin öllum innan sambandsins
nema 170-180 kílóa fallþunga.
„Munurinn á kynjunum er
geysilegur og sérstaklega þegar
nýtingarhlutfallið er tekið með í
reikninginn. Hagkvæmnislega
séð er holdaræktunin mun betri í
kjötframleiðslunni, því meira
kjöt er á hverjum skrokki miðað
við bein en á íslenskum nautum.
Þannig er hver vöðvi stærri og
fyrir vikið skemmtilegra að vinna
kjötið. Kjötið er aðeins grófara
en það íslenska, en það gerir það
að verkum að fitan fer öll inn í
vöðvann en liggur ekki utan á í
lögum. Fitusprengingin er því
mikil og veldur því að kjötið
verður ekki þurrt og þess vegna
er það skemmtilegri matur en hið
íslenska. Bragðið fer hinsvegar
allt eftir fóðrinu."
Skráning í Visa-bikarkeppnina
1992 er nú hafin á skrifstofu
Bridgesambands íslands. Þessi
keppni er opin öllum innan BSÍ.
Spilað er um gullstig í hverjum
leik og um það bil mánuður gef-
inn til að spila hvern leik.
Skráningarfrestur er til föstu-
dagsins 29. maí og verður dregið
í fyrstu umferð um leið og skrán-
ingarfresti lýkur.
Visa-bikarkeppnin 1992 verður
spiluð með sama sniði og undan-
farin ár en greiðsla þátttöku-
gjalda verður eftir því hvernig
sveitunum vegnar í keppninni
þannig að um leið og sveit skráir
sig greiðir hún 3.000.00 kr. þátt-
tökugjald og greiðir síðan
3.000.00 fyrir hverja umferð sem
hún kemst áfram í keppninni. Á
móti kemur að greiðsla ferða-
styrkja ieggst niður.
Reglur bikarkeppninnar eru
þannig að sú sveit sem er dregin á
undan á heimaleik og sér um að
koma leiknum á og að hann verði
spilaður innan þess tímaramma
sem gefinn er.
Bridgesamband íslands skorar
á alla bridgespilara að vera með í
þessari skemmtilegu keppni og
að hringja sem fyrst og skrá sig á
skrifstofu Bridgesambands ís-
lands í síma 91-689360.