Dagur - 25.06.1992, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Fimmtudagur 25. júní 1992
Ráðstefna um atvinnusköpun kvenna:
Lánastofnun kvenna stuðlar að efnahagslegu sjálfstæði
þeirra og eykur hlutfall kvenlántakenda hjá lánastofnunuin
Á kvenréttindadaginn 19. júní
settust um 100 konur á rök-
stóla í Alþýðuhúsinu á Akur-
eyri til að ræða atvinnusköpun
kvenna undir slagorðinu „Að
taka málin í eigin hendur“.
Það var áhugahópur kvenna í
Norðurlandskjördæmi eystra
sem stóð fyrir ráðstefnunni og
sá hópur er studdur af Byggða-
stofnun, Iðnþróunarfélagi
Eyjafjarðar og bæjar- og sveit-
arfélögum kringum Eyjafjörð.
Niðurstöður ráðstefnunnar
verða nýttar til áframhaldandi
uppbyggingar og hvatningar
konum allt frá hugmynd og til
frumkvæðis og framkvæmdar í
atvinnulífinu.
Ein þeirra kvenna sem þátt tóku í
ráðstefnunni var Stefanía
Traustadóttir úr Reykjavík,
varaþingmaður Alþýðubanda-
lagsins í Norðurlandskjördæmi
eystra. Hún var spurð að því
hvort konur hefðu áður sest á
rökstóla um atvinnusköpun
kvenna.
„Það voru haldnar ráðstefnur
um þetta efni áður en kannski
hefur aldrei verið staðið eins
myndarlega að því eins og nú og
ekki á þessum nótum þ.e. skoðað
hvað konur eru að gera og hvað
þær hafa verið að reyna að gera
og hvað hefur mistekist og læra af
þeim mistökum. Konur hafa ver-
ið að „puða“ svolítið einar og án
stuðnings en nú er komið að því
að fara yfir þá reynslu og draga
fram í dagsljósið hverjar hindr-
anirnar hafa verið.“
„Ég hef tekið þátt í umræðu-
hóp hér, eða smiðju eins og það
er kallað, um það að kunna á
kerfið en það var ekki mikið fjall-
að um það því reynsla kvenna var
almennt sú að hjá stjórnkerfinu,
opinberum sjóðum og opinber-
um stofnunum hefðu konur oft
mætt litlum skilningi en banka-
stofnanir væru þeim yfirleitt hlið-
hollar.Það er samhljóða reynsla
bankastofnanna bæði hérlendis
og erlendis að það sé lítil áhætta
að lána konum til að hefja
atvinnurekstur því þær séu svo
skilvissar. Þetta eru oft lægri upp-
hæðir en gengur og gerist með
lán til atvinnurekstrar en skiptir
konurnar að sjálfsögðu miklu
máli.“
„í öðru lagi var rætt um algeng
viðbrögð hagsmunasamtaka sem
konur í dreifbýli eigi aðild að
þegar rætt er um atvinnurekstur
en algengast er að konur séu
hvattar til að framleiða minja-
gripi fyrir ferðamenn. Þær fá hins
vegar litlar leiðbeiningar um
hvað eigi að framleiða, hvað selst
best eða hvort markaður sé fyrir
Frá markaðstorgi.
eitthvað sem ekki hefur verið
framleitt eða selt í viðkomandi
héraði. Hér er hins vegar um að
ræða viðskipti sem standa í tvo
mánuði um háferðamannavertíð-
ina en ekki atvinnuskapandi
möguleiki allt árið.“
Hefurðu trú á því að unnið
verði skipulega úr þeim gögnum
sem liggja eftir þessa ráðstefnu
og konur geti jafnvel gengið í
einhvers konar gagnabanka?
„Það er mikilvægt að læra á þá
hluta kerfisins þar sem er til stað-
ar þekking og vitneskja. Er t.d.
til staðar hjá Byggðastofnun hug-
mynda og/eða reynslubanki?
Einnig var bent á það að
Háskóli íslands er kominn með
gagnabanka um ný atvinnutæki-
færi og því vakna spurningar um
það hvort þar sé hugsað um þarf-
ir kvenna af landsbyggðinni sem
þurfa að skapa sér atvinnu. Ef
það er ekki þarf að þrýsta á um
að svo verði í framtíðinni og
einnig verði leitað eftir hugmynd-
um erlendis frá enda er Háskól-
inn opinber stofnun styrkt af
almannafé."
Kunna konur ekki
á kerfið?
Elsa Guðmundsdóttir er fram-
kvæmdastjóri Kramhússins í
Reykjavík sem er dans og leik-
smiðja í eigu tveggja kvenna.
Elsa hefur að undanförnu unnið
með áhugahópi unt kvennalán.
En hvað er kvennalán?
„Kvennalán er ekki banki
heldur lánastofnun kvenna og
þungamiðja starfsemi lánastofn-
unar kvenna er lánatryggingar-
sjóður þar sem starfsemin byggist
á því að tryggja lán sem konur
síðan fá í banka. Konurnar fá
lánin á eigin forsendum þ.e. þær
þurfa ekki að leggja fram veð til
tryggingar greiðslu. Þessi
kvennalánasjóður yrði síðar aðili
að „Women’s world banking“
eða Alþjóða lánastofnunar
kvenna sent í dag hefur 56 aðild-
arstofnanir í 42 löndum. Hann
var stofnaður 1979 af konum sem
vildu auka hlutdeild kvenna í
efnahagslífinu en til þess þyrfti
að auka ljármagnsstreymi til
kvenna og það yrðu konur að
gera sjálfar. í upphafi fékk sjóð-
urinn 15 millj. króna styrk frá
Sameinuðu þjóðunum en í dag
eru um 46 millj. króna í
sjóðnum.
Þetta gerðist í kjölfar kvenna-
ráðstefnunnar sem haldin var
árið 1975 og markaði upphaf
kvennaáratugar Sameinuðu
þjóðanna. Á þeirri ráðstefnu
kom fram að konur vinna 65%
allrar vinnu í heiminum en afla
aðeins um 10% heildartekna og
eiga minna en 1% af eignum
heimsins."
„Markmið stofnunarinnar er
að stuðla að efnahagslegu sjálf-
stæði kvenna og að konur hafi
jafnan aðgang að og njóti góðs af
nútíma hagkerfum. Sameiginlegt
hlutverk tryggingalánakerfis
„Women’s world banking“ og
aðildarstofnanna er að veita fjár-
magni í minni fyrirtæki sem rekin
eru af konum. Fyrir hvert lán
sem aðildarstofnunin styður
tryggir WWB 50% af heildarupp-
hæð þess, aðildarstofnunin trygg-
ir 25% og 25% tryggir sá við-
skiptabanki sem samið hefur ver-
ið við í þessum tilgangi og sem
veitir lánið. Með því að dreifa
þannig áhættunni á þrjár stofnan-
ir verður það lánastofnunum
ákveðin hvatning til að auka
hlutfall kvenlántakenda því
stofnunin fær jafnframt alla vexti
af láninu."
Verður kvennalán raunveru-
leg hvatning til þess að konur fari
í auknu mæli út í eigin atvinnu-
rekstur?
„Ég held það, því reynslan frá
t.d. Bandaríkjunum sýnir að
konur eru í auknu mæli að fara út
í atvinnurekstur og þcgar herðir
að í þjóðfélaginu fara konur út í
einhvers konar atvinnurekstur
heima við. Við höfum hins vegar
áhuga á að draga þær út í hið
raunverulega hagkerfi og gera
framleiðslu þeirra „sýnilega".
Er erfiðara fyrir konur en karla
að fá lán hjá lánastofnun?
„Bankar vilja ekki viðurkenna
að þeir láni ekki konum til jafns
við karla en konur fara oft ekki
til bankastjóra vegna þess að
þeim finnst það of erfitt, þær
kunna einfaldlega ekki á kerfið.
Þetta kallast: „Aðrar hindranir
að lánshæfni" en Kvennalán
mundi auðvelda konum þessi
spor.“
Finnst þér auðveldara að starfa
undir stjórn kvenna en karla?
„Já, samstarfið er auðveldara
og við konur vinnum meira á
jafnréttisgrunni en karlar.“
Það er stundum sagt að konur
láti tilfinningar ráða meiru í
stjórnunarstörfum fyrirtækja en
karlar. Ertu sammála því?
„Það er staðreynd að konur
vinna á annan hátt en karlar en
þær láta tilfinningarnar ekki
afvegaleiða sig þegar um „busi-
ness“ er að ræða. Þær eru hins
vegar íhaldssamari í peningamál-
um og það getur varla talist
löstur."
ViIIigróður til lækninga.
Kristjana Sigurðardóttir er for-
stöðumaður Norrænu upp-
lýsingaskrifstofunnar á ísafirði.
Er þar um að ræða dæmigert
kvennastarf?
„Nei, það sóttu einnig karl-
menn um þetta starf þegar það
var auglýst en sambærilegar skrif-
stofur eru reknar á öllum
Norðurlöndunum og karlmenn
eru í forsvari fyrir flestum
þeirra.Ég held að ég hafi ekki
verið ráðin í starfið vegna þess að
ég er kona heldur hlýt ég að hafa
verið hæfust umsækjenda. Ég
þekkti mjög vel þau mál sem
skrifstofan fjallar um en það er
fyrst og fremst upplýsingaöflun
um Norðurlönd til miðlunar
íslendingum. Einnig er m.a.
kynnt starfsemi Norræna félags-
ins og Norræna hússins á hverj-
um tíma.“
Ráðstefna um atvinnumál var
haldin á ísafirði fyrir ekki all-
löngu?
„Já á sambærilegri ráðstefnu
sem haldin var á ísafirði fyrir eigi
alllöngu var lögð áhersla á nauð-
syn þess að konur í hinum
dreifðu byggðum landsins hittust
og skiptust á skoðunum því
atvinnutækifærin væru svo
fábrotin. Reynt hefur verið að
koma á nteira samstarfi við frysti-
húsin til að auka fjölbreytni í
fiskvinnslunni en hægt er að nýta
fiskafurðirnar betur og einnig
fleiri tegundir en fiskvinnsla
kvenna á ekki að einskorðast við
ormatínslu."
„Einnig bendum við á þá
möguleika að nýta betur íslensk-
an villigróður til matar og þar er
helst að nefna fjallagrösin en
einnig ýmis önnur grös sent vaxa
villt. Mögulegt er að sjóða niður
jurtir og grös og búa til smyrsl og
saftir til lækninga og þar með er
framleiðslan orðin gjaldeyris-
skapandi.
Minjagripaframleiðsla getur
hins vegar aldrei orðið full
atvinna hjá konum en mjög hag-
kvæm sem aukavinna, sérstak-
lega ef viðkomandi er listræn og
skapar sinn eigin stíl.“
UTBOÐ
Rafveita Akureyrar óskar eftir tilboðum í steypu-
viðgerðir og málun á spennistöð við Þingvalla-
stræti.
Verklok eru 1. september 1992.
Útboðsgögn verða afhent á Verkfræðistofu Sigurðar
Thoroddsen hf, Glerárgötu 30, frá og með þriðjudegi
23. júní 1992.
Tilboð verða opnuð á skrifstofu Rafveitu Akureyrar
þriðjudaginn 30. júní 1992 kl. 11.00.
RAFVEITA AKUREYRAR.