Dagur - 08.07.1992, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - Miðvikudagur 8. júlí 1992
.....

cnsm
Opnum á morgun, fimmtudag, klukkan 13
verksmiðjuútsölu í Grænumýri 10.
Seldir verða, náttkjólar, náttföt, sloppasett,
morgunsloppar, eldhúskjólar, jerseybolir,
svuntur og margt fleira. Mjög hagstætt verð.
Ath. opið aðeins frá 13 til 18, lokað laugar-
dag.
Veljið íslenskt.
FATAGERÐIN
J
Vélstjóri
Vélstjóra vantar á Harald EA 62.
Skipið er 214 tonna stálskip með 800 ha. vél.
Skipið er á línuveiðum og frystir aflann um borð.
Upplýsingar í símum 96-61368 og 985-34162.
Næturverðir óskast
á tjaldsvæði Akureyrar
Upplýsingar gefur yfirtjaldstöðvarvörður í dag
miðvikudag frá kl. 13-16 á staðnum ekki í síma.
it
Bróðir okkar,
RÍKARÐUR G. HAFDAL,
lést þann 22. júnf að heimili sínu í Washingtonfylki í Banda-
ríkjunum.
Jarðarförin hefur farið fram.
Árni Hafdal,
Gunnar S. Hafdal,
Sveinn Hafdal
og Elfa Hafdal.
Barnabókaverðlaun Skólamálaráðs Reykjavíkur:
„Ranglátt af gagnrýnendum
að gera mér upp skoðanir“
- segir verðlaunahafmn og rithöfundurinn Magnea frá Kleifum
Þeir eru ekki margir rithöfund-
arnir sem hafa lagt sig eftir því
að skrifa fyrir íslensk börn
enda eru flestar bækur sem
íslensk börn lesa þýddar úr
erlendum tungumálum.
Arlega veitir Skólamálaráö
Reykjavíkur verðlaun fyrir
bestu barnabókina og féllu þau
að þessu sinni í skaut Magneu
frá Kleifum, fyrir bókina Sorsa
sólskinsbarn og var verðlauna-
upphæðin 165 þúsund krónur.
Verðlaunin voru afhent af
borgarstjóranum í Reykjavík.
Eftir Magneu frá Kleifum, sem
fullu nafni heitir Magnea Magnús-
dóttir, hafa komið út 15 barna-
bækur. Margir bæir hér á landi
bera nafnið Kleifar, en við hvaða
Kleifar kennir hún sig?
„Það eru Kleifar í Kaldbaksvík
í Kaldrananeshreppi þar sem ég
er fædd og uppalin. Þar er enginn
búskapur lengur en nokkuð um
sumarbústaði. Um tíma var reynt
að rækta lax í ánni en hún reynd-
ist vera of lygn, en nokkuð er þó
af silungi í henni. Þegar ég flutti
frá Kleifum átti ég fyrst heima á
Drangsnesi, síðan í Reykjavík og
loks frammi í Eyjafirði í 8 ár áður
en ég flutti til Akureyrar árið
1959.“
Hefurðu lengi fengist við að
skrifa?
„Eg blaðraði heil ósköp þegar
ég var lítil en það fyrsta sem kom
út á prenti var ástarsaga sem birt-
ist sem framhaldssaga í Heima er
best árið 1962. Upphafið að því
var að ég las sögu fyrir frænku
mína sem hún síðar eindregið
hvatti mig til að fara með til
Sigurðar O. Björnssonar í Prent-
verki Odds Björnssonar. Lítill
áhugi var þá fyrir því að gefa
handritið út í bókarformi en ég
var hins vegar beðin að skrifa ást-
arsögu til birtingar í Heima er
best og það varð úr,
Hún hlaut nafnið Karlsen stýri-
maður en þessar framhaldssögur
voru oft skrifaðar á hlaupum og
handritið jafnvel afhent í prent-
smiðju daginn áður en byrjað var
að prenta blaðið. Enda þurfti ég
einnig á þessum tíma að hugsa
um börn og heimili og það er
ekki fyrr en á síðustu árum sem
ég er fyrst ánægð með það sem ég
skrifa. Seinna komu svo þessar
framhaldssögur út í bókarformi.
Ég festist hins vegar fljótlega í
ákveðnu fari í ástarsöguskrifun-
um, þ.e. ég sá alltaf fyrir sömu
karlmannsímyndina sem var
hinn sterki, stjórnsami og trausti
karlmaður sem allir áttu að
hlýða. Kannski var það vegna
þess að ég var oft ansi Iítil í mér
og setti þann karlmann í bækurn-
ar sem ég sjálf vildi hafa og eiga.
Ég gæti hins vegar skrifað eina
ástarsögu á viku ef því væri að
skipta. Það hefur hins vegar lengi
blundað í mér sú löngun að skrifa
barnabækur enda lá það miklu
betur fyrir mér.“
Vandvirkari í skrifum
með árunum
Hafa bækurnar þínar selst vel?
„Já, ég þarf ekki að kvarta yfir
því enda varð ég miklu vandvirk-
ari er á leið. í upphafi fór ég með
öll handrit að bókunum til Helga
Valtýssonar sem vélritaði þau og
fór yfir réttritunina sem ekki var
upp á marga fiska hjá mér. Ég sá
Magnea frá Kleifum.
hann aldrei því ég setti handritið
ævinlega inn um bréfalúguna hjá
honum en stundum fékk ég bréf
þar sem hann lýsti yfir áhyggjum
sínum yfir því að ég mundi ekki
ljúka sögunni. En alltaf kom nú
endirinn o£ þegar ég lauk bók
sem heitir I álögum gaf hann mér
bók sem þakklætisvott.
Þetta voru hins vegar óþarfa
áhyggjur hjá Helga því ég veit
yfirleitt endirinn áður en ég byrja
að skrifa. Það er hins vegar ölíu
erfiðara fyrir mig að hefja sög-
urnar.
Eru barnabókaverðlaunin ekki
hvatning fyrir rithöfund að halda
áfram á sömu braut?
„Því miður er varla hægt að
segja það hvað mig varðar þar
sem ég er sjúklingur talsverðan
hluta ársins, en þau hefðu verið
mikil hvatning ef ég hefði fengið
þau svo sem tuttugu árum áður.
Á þeim tíma vann ég úti á daginn
og skrifaði á næturnar þar sem ég
hafði fyrir heimili að sjá. Ég
hafði meiri þörf áður fyrr til að
setjast niður og skrifa en í dag
þegar ég hef nánast allan tíma
heimsins til að sinna þessu
hugðarefni.
I seinni tíð hef ég reyndar tek-
ið tæknina í mína þjónustu og les
mínar hugrenningar inn á segul-
band. Ég mætti áður fyrr ekki
alltaf miklum skilningi þegar ég
var að tjá öðrum löngum mína til
að skrifa og ég minnist þess að
þegar ég bjó frammi í Eyjafirði
sagði ég manni sem var gestkom-
andi hjá okkur að mig langaði til
að skrifa. Hans viðbrögð voru
hins vegar að hlæja því honum
fannst það greinilega fáránlegt að
sveitakelling hefði löngun til að
skrifa. Ég orðaði þetta því ekki
við nokkrun mann í mörg ár þar
á eftir.“
Fékkstu snemma viðurkenn-
ingu á því sem þú settir á blað?
„Þegar ég var 12 ára var ég
send í Gagnfræðaskólann á ísa-
firði einn vetur og það eina sem
mér fannst ég geta vel var að
skrifa stíla. Kennarinn vildi gefa
út eina ritsmíð mína, sem var
draugasaga, í skólablaðinu en ég
gat ekki hugsað til þess að einn
eða neinn heyrði eða læsi þetta
og því reif ég stílinn. Ég hef
lengst af verið mjög viðkvæm fyr-
ir allri gagnrýni um ritsmíðar
mínar og stundum finnst mér ég
vera tvær manneskjur, sú sem er
að skrifa og hin. Af þeim ástæð-
um hef ég í seinni tíð að mestu
leitt alla gagnrýni hjá mér.
Ég skil oft ekki ritdóma um
mínar bækur og annarra því
hvernig getur þú sagt að bók sé
slæm eða góð því sumum finnst
einhver bók góð sem öðrum
finnst leiðinleg. Sérstaklega
finnst mér það ranglátt af gagn-
rýnendum að gera mér upp hugs-
anir eða jafnvel boðskap.
Ég er hins vegar ekki að
prédika í mínum bókum og sumir
þola ekki sveitaboðskapinn en
ég kemst ekki framhjá honum
því ég er alin uppi í sveit. Um
tíma áttu svo allar barnabækur
að vera vandamálabækur með
sögusviði í kaupstað eins og Olga
Guðrún skrifaði. í ritdómi Jennu
Stefánsdóttur er ég sögð gera
mömmurnar lítilfjörlegar en í
einni bókinni fær mamman styrk
til að læra og því skyldi hún þá
ekki halda utan til náms? Pabb-
inn var heima á meðan en ef
hann hefði fengið styrkinn hefði
enginn séð neitt athugavert við
það að hann, karlmaðurinn,
héldi utan til að nota hann. Aftur
á móti les ég alla ritdóma um
mínar bækur og held þeim til
haga.“
Yar alæta á bækur
Lestu mikið af bókum?
„Ég var nánast alæta á bækur
hér áður fyrr en snöggtum minna
nú í seinni tíð.“
Ertu ánægð með það sem þú
hefur fengið greitt fyrir ritsmíðar
þínar?
„Áður fyrr var þetta sáralítið
og jafnvel ekki neitt en ég er
ósköp sátt við mín rithöfunda-
laun í seinni tíð. Verðlaunin fyrir
Sorsu sólskinsbarn sem voru 165
þúsund krónur voru gott búsílag
þannig að segja má að ég hafi
fengið greitt allsæmilega vel fyrir
hana þar sem ég hef einnig fengið
á annað hundruð þúsund krónur
frá bókaútgáfunni. Mér finnst
það óréttlátt að höfundar barna-
bóka skuli bera minna úr býtum
en þeir sem skrifa fyrir fullorðna
því ég tel það vera miklu erfiðara
og lesendur kröfuharðari."
„Verðlaunabókin Sorsa er all-
frábrugðin hinum bókunum því
þessi saga sótti talsvert á mig
áður en ég hóf að skrifa hana.
Hún gerist í byrjun aldarinnar og
mér er sagt að lýsing á daglegu
lífi þess tíma sé raunsönn. Sögu-
svið bókarinnar er víða hægt að
finná á mínum uppeldisslóðum í
Kaldbaksvík og sumt af því sem í
bókinni gerist er í undirmeðvit-
undinni jafnvel það sem móðir
mín hefur sagt mér af hennar
högum. Bókin spannar hins veg-
ar ekki nema 7 ára tímabil og ég
hef hugsað mér að halda þessum
skrifum áfram en það er eigin-
lega ekki ég sem skrifa því ég sit
alveg afslöppuð og skrifa og
skrifa og þar er enginn tími sólar-
hringsins öðrum betri.
Persónurnar verða til með
ýmsum hætti. Aðalsöguhetja
fyrstu bókarinnar heitir Tóbías
og hann varð til með þeim hætti
að ég var að koma akandi utan úr
Garðsvík þar sem dóttir mín býr.
Þá sá ég haltan strákinn fyrir
mér, sitjandi út undir húsvegg.
Þessi sýn gagntók mig svo að ég
hóf strax að skrifa eftir að ég kom
heim.“
Hvað eru barnabækurnar
orðnar margar?
„Ætli þær séu ekki orðnar 15
og ef framhald verður á mínum
skrifum þá held ég áfram að
skrifa um Sorsu sólskinsbarn.“
GG
i