Dagur - 10.10.1992, Blaðsíða 9

Laugardagur 10. október 1992 - DAGUR - 9
Krossgáta
Af erlendum vettvangi
Tekið skal fram að skýr greinarmunur er gerður á grönnum og breiðum sérhljóðum.
Þegar þú hefur ráðið gátuna, skaltu skrifa stafina í tölusettu reitunum á lausnarseðilinn hér
að neðan. Klipptu hann síðan út og sendu til Dags, Strandgötu 31, 600 Akureyri, merktan:
„Helgarkrossgáta nr. 250“
Erla Hrund Friðfinnsdóttir, Grenivöllum 32, 600 Akureyri,
hlaut verðlaunin fyrir helgarkrossgátu nr. 247. Lausnarorðið
var Sælustaður. Verðlaunin, skáldsagan „Sekur flýr þó eng-
inn elti“, verða send vinningshafa.
Verðlaunin fyrir krossgátuna að þessu sinni er bókin „Hjá
fólkinu í landinu - ávörp og ræður úr forsetatíð Kristjáns
Eldjárns“.
Útgefandi er Menningarsjóður.
O kart Ntat O l£‘m\ mtUÍ. Sl.it IJ.mT Sata ,Ua
Mtt í“ 's T ‘æ R 5 r u
llat StéC K 0 T a A i N
R ■ R u N N U
0!.... A T A D 1 ■ N N
o } U í \ fí T U G
Bsm íi. N Ú N fl T A u M fí N A
Ujii* 0 L D N U M s 5 '0 s A N
Urt S/úkar Á í- 'fí G N 0 kT A H Ot/ G
*•/«. Rv: K 5 F 1 N K U R /\ s A
Stmkl T f r- L Ö U M A 5 fí s.,an
T l L « U R D s—u S K u T
pif, C(» 1 L 1 D N Lr.< Cr'itl A R K A *Ð 1
O L H fi N N a B E D 1 N
H A N 1 N N Hjúh L 1 N 1
fí G N N F 1 "R A
Helgarkrossgáta nr. 250
Lausnarorðið er ................
Nafn .............,
Heimilisfang ......
Póstnúmer og staður
Var árið 3500 fyrir
Krist gott vínár?
Frakkar og ítalir eru frægir fyrir
vínframleiðslu sína. En skyldu
Súmerar vera það? Vísindamenn
lögðu nýlega fram sannanir fyrir
því að þessi fornaldarþjóð hafi
pressað vínþrúgur og látið löginn
gerjast fyrir nærfellt 3500 árum.
Heimkynni þeirra var þar sem nú
er vesturhluti írans. Allt til þessa
höfðu menn talið, að vínræktin
hefði átt upphaf sitt í Egypta-
landi í kringum 2000 fyrir Krist. í
rituðu máli frá þeim tíma er getið
um vín.
Kanadíski vísindamaðurinn
Virginía Badler var að athuga
gamla keramikhluti á safninu í
Toronto. Þeir voru komnir frá
súmerískri verslunarmiðstöð í
útjaðri ríkisins. Hún veitti því
eftirtekt, að ljósrauð slikja var
innan í einni krukkunni að hluta
til. Fyrst datt heni í hug, að þetta
væri málning. En þessi litarmerki
voru greinilegust á botninum og
upp eftir krukkunni annars
vegar, eins og gjarna verður í
krukkum af þessari gerð, ef þær
liggja á hliðinni óhreyfðar en
með einhverjum vökva í. Súmer-
ar lögðu þær einmitt á hliðina,
vegna þess að þeir lokuðu þeim
Vínræktun var mikið stunduð í
Egyptalandi 2000 árum fyrir Krist. -
En Súmerar urðu fyrstir til að búa til
vín.
með leirtöppum, sem því aðeins
héldust þéttir, að þeir væru í
snertingu við innihaldið og sírak-
ir.
Krukkurnar voru rannsakaðar
með infrarauðu ljósi, og efna-
greiningin var tvímælalaus.
Súmerarnir voru farnir að búa til
vín 500 árum á undan Egyptum.
(Fakta 5/92. - P.J.)
Nýtt lyf við holdsveiki
Alþjóða heilbrigðismálastofnun-
in hefur nýverið kynnt nýtt lyf við
holdsveiki. Nýja lyfið er blanda
tveggja sýklalyfja, rifampicin og
ofloxacin. Það er tekið inn um
munninn og lækning tekur aðeins
mánuð. Með þeim lyfjum, sem
nú eru í notkun til lækninga á
holdsveiki hefur lækningameð-
ferð tekið mjög langan tíma - oft
mörg ár.
Sem stendur er Alþjóða heil-
Bein holdsveikisjúklinga eyðast
smám saman og líkaminn vcrður
þakinn sárum, einkum hendur og
fætur.
brigðismálastofnunin að láta
reyna þetta nýja lyf á 4000 sjúkl-
ingum víða um heim. Prófunum
verður lokið eftir fjögur til fimm
ár og árangurinn metinn. Reynist
það eins og vonir standa til mun
holdsveiki fljótlega eftir það
heyra sögunni til.
Þessi ólæknandi smitsjúkdóm-
ur, sem leprabakterían veldur,
var lengi svipa, sem vofði yfir
mannkyninu. Veikin vann hægt
og sígandi á sjúklingunum og
leiddi fyrr eða síðar til dauða.
Árið 1873 tókst fyrst að einangra
leprabakteríuna í rannsókna-
stofu, en það var norskur læknir
að nafni G. H. Armauer Hansen,
sem þar var að verki. Eftir það
hófst baráttan við holdsveikina.
Opinberar skýrslur herma, að
nú þjáist um þrjár milljónir
manna í heiminum af holdsveiki,
og yfir 80% af þeim eiga heima í
Brasilíu, Nígeríu, Indónesíu og
Burma. En ýmsir telja, að holds-
veikisjúklingar séu fremur 20
milljónir en þrjár.
í okkar heimshluta telst holds-
veiki hafa verið útrýmt, en hún
var fyrr á tímum útbreidd og
illræmd.
(Fakta 5/92, - Þ.J.)
a—V/ÍH uió HRRFNRGIL
Kaffihlaðborð sunnudag
Nú svigna borðin
undan pottaplöntum
Plöntur á gjafverði.
Munið lukkudaga fullorðna
fólksins alla virka daga.
Kaffi, pönnukökur o.m.fl. á 300 kr.
Velkomin í Vín
Sími
31333