Dagur - 29.01.1994, Síða 4

4 - DAGUR - Laugardagur 29. janúar 1994
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
SÍMI: 96-24222 • SÍMFAX: 96-27639
ÁSKRIFT M. VSK. KR. 1400 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 765 KR.
RITSTJÓRI: BRAGIV. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
UMSJÓNARMAÐUR HELGARBLAÐS: STEFÁN SÆMUNDSSON
BLAÐAMENN: GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
(fþróttir), INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585, fax 96-42285),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, ÞÓRÐUR INGIMARSSON.
LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI: HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
Óþarfar deilur
Mörgum er enn í minni söguleg þinglok á síðastliðnu
vori þegar Davíð Oddsson, forsætisráðherra, sleit þingi í
miðjum umræðum á næturfundi. Ástæður hinna snöggu
þingslita voru fyrst og fremst deilur stjórnarflokkanna
um frumvarp til breytinga á búvörulögunum; einkum
deilur um hvaða ráðuneyti skyldi hafa með forræði verð-
jöfnunargjalda á innfluttar landbúnaðarafurðir að gera.
Lögðu alþýðuflokksmenn mikla áherslu á að viðskipta-
ráðherra færi með þau mál en sjálfstæðismenn töldu að
umræddur málaflokkur ætti fremur að heyra undir ráðu-
neyti landbúnaðarmála. Frumvarp stjórnvalda um breyt-
ingar á búvörulögum var síðan afgreitt á Alþingi fyrir
áramót en vegna nýgengins dóms Hæstaréttar í skinku-
máli Hagkaups hefur skapast réttaróvissa hvað innflutn-
ingsmál landbúnaðarafurða varðar. Henni hyggjast
stjórnvöld nú eyða með annarri breytingu á umræddum
lögum.
Þrátt fyrir þau fyrirheit hefur ráðherrum ríkisstjórnar-
innar ekki tekist að komast að samkomulagi. í því efni
hafa ráðherrar Alþýðuflokksins viljað ganga mun
skemmra í takmörkunum á innflutningi búvara en ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins. Er það í samræmi við stefnu
þeirra því Alþýðuflokkurinn hefur barist harðast allra
stjórnmálaafla fyrir innflutningi búvara. Stjórnarflokkarn-
ir hafa því ekki náð að leggja fram fyrirhugað frumvarp
til breytinga á búvörulögunum, að minnsta kosti ekki
enn sem komið er, og því hafa tveir þingmenn Fram-
sóknarflokksins; Jóhannes Geir Sigurgeirsson og Guðni
Ágústsson, lagt fram samhljóða frumvarp og landbúnað-
arnefnd Alþingis lagði fram varðandi innflutningsmálin á
síðasta vori og varð til þess að forsætisráðherra sendi
þingið heim um miðja nótt.
Mikið átak hefur verið gert til að aðlaga landbúnaðinn
nýjum viðhorfum og aðstæðum; meðal annars þeim er
felast í tilkomu fyrrgreindra milliríkjasamninga. Sú að-
lögun hefur kostað fórnir sem bændur hafa enn ekki náð
að bæta sér að fullu. Bændastéttin og landbúnaðurinn í
heild er því viðkvæm fyrir mikilli samkeppni við innflutn-
ing sem stendur þótt ætla megi að með aukinni hagræð-
ingu og ákveðnum markmiðum muni henni takast að
bjóða vörur á sambærilegum verðum og greiða þarf fyrir
erlenda gæðaframleiðslu. Ráðherrar ættu því ekki að
þurfa að eyða dýrmætum tíma til deilna um verðjöfnun-
ina svo augljós sem nauðsyn hennar er. ÞI
I UPPAHALPI
í uppáhaldi hjá Þóreyju Eyþórsdóttur
órey Eyþórsdóttir hefur
rekió Gallerí AllraHanda í
Isjö ár. Upphaf þess má
rekja til stofnunar félags-
ins Nytjalistar árið 1985
en tveimur árum síóar hóf hún
reksturs sjálfstæós gallerís er annast
sðlu listmuna. í Gallerí AllraHanda
hefur Þórey einkum lagt áherslu á
nytjalist en einnig textfl, myndvefn-
aö og grafik auk hins hefðbundna
málverks. Hún fæst nokkuð við list-
sköpun sjálf og hefur haldió eina
einkasýningu á verkum sínum. Hún
kvaðst einbeita sér að vershin með
innlenda listmuni og vcrk. Áhugi ís-
lendinga á listmunum fari vaxandi
og cinkcnnandi sé að þegar harðnar á
dalnum, eins og nú hafi gerst í erf-
iðu árferði og atvinnuástandi, þá leiti
fólk í auknum mæli eftir listmunum
þegar velja þurfi gjafavöru, Fólk og
þá sérstaklega yngra fólk viróist átta
sig á gildi þcirra vcrka sem lista-
menn okkar eru aó skapa og er stolt
af íslenskri list. Þá séu innlendir
módelsmíóaóir iistmunir boónir á
fyllilega sambærilegu verði og
fjöldaframleidd gjafavara frá Öðrum
löndum.
Hvað gerirðu helst (frístundum?
„Frístundimar eru ekki margar.
Flestar fara í áhugamálin; sem eru
fag mitt, listsköpun og rekstur galler-
ísins. Ég hef einnig gaman af aó
feróast og svo þarf ég tima til að
sinna fjölskyldunni.
Hvaða matur er (mestu uppáhaldi
hjáþér?
„íslenska lambakjötið - um þaó er
engin spuming.*'
Uppáhaldsdrykkur?
„Malt og appelsín blandað saman að
hætti íslendinga. Þá kann ég vel aó
meta rauóvínsglas með góðri steik
og Iriscoffee í eftirrétt.**
Ertu hamhleypa tU allra verka á
heimilinu?
„Nei - en ég er skorpumanneskja og
tek stundum til hendinni. En fjöl-
skyldan er samhent hvaó heimilis-
haldió varðar.“
Er heUsusamlegt líjemi ofarlega á
baugi hjá þér?
„Nei - ég get ekki sagt það. En ég er
alltaf á leiðinni að taka mig taki í
því efni.“
Hvaða blöð og tínmrít kaupir þú?
„Fiberarts og flciri fagtímarit. Bónd-
inn sér um Moggann.“
Hvaða bók erá náttborðinu hjá þér?
„Eva Luna cftir ísabellu Alliande -
ég ætla cinnig að sjá verkið í Borg-
arleikhúsinu.-*
Hvaða hljömsveUltónlistannaður er
í mestu uppáhaldi hjá þér?
„Norski fióluleikarinn Arve Tcllef-
sen og síðan Kristján Jóhannsson."
Uppáhaldsíþróttamaður?
„Æi - ég er svo lítið fyrir sportió -
ég fylgist ekkert með þeim heimi.“
Hvað hoifirðu mest á í sjónvarpinu?
„Fréttir og einstaka létta þætti -
helst þegar ég er þreyu.“
Á hvaða stjórnmálamanni hefurðu
mestálit?
.Jóhönnu Sigurðardóttur og Gro
Harlem Bmntland.*’
Hvar á landinu vildirðu helst búa
fyrir utan heimahagana?
„Ég er alin upp á Vesturgötunni í
Reykjavík. Ég hcld ég vildi helst
búa í gamla Vesturbænum en ég gæti
einnig hugsað mér að búa í Noregi.“
Hvaða hlut eðafasteign langar þig
mest tU að eignast um þessar
mundir?
„Vió réóumst ásamt systkinum mín-
um og fjölskyldum þeirra í að kaupa
gamalt hús á Hjalteyri í fyrra. Næsta
skref cr því aó halda áfram aó gera
þaó upp.“
Hvernig myndir þú verja þríggja
vikna vetrarleyfi?
„Þetta er erfió spuming - mig myndi
langa til að gera svo margt. Eg gæti
hugsað mér aó dvelja í Bandaríkjun-
um til dæmis vió nám og cinnig aó
þræða listasöfn og sýningar.1*
Hvað œtlarðu að gera um helgina?
„Eyjólfur Einarsson, listmálari, opn-
ar málverkasýningu í Gallerí Allra-
Handa á laugardaginn þannig að
fyrri hluti helgarinnar fer í undir-
búning og opnun sýningarinnar.
Sunnudaginn ætla ég að taka rólega
og hafa lambakjöt á borðum.“
VISNAÞATTUR
ARNI JONSSON
Sveinbjörn heitinn Beinteinsson
átti bróðurpart síðasta þáttar, og
finnst mér fara vel, aó hann gefi
tóninn í jjessum þætti. Einn af fá-
um, kunni Sveinbjörn þá list, að
kveóa undir breytilegum rímna-
háttum. Því má oftlega greina
nokkurn kveðanda í vísum hans:
Efúr hönduni erfiðs Dags
einni stund ég nœði,
inn á fornar brautir brags
bcina skyldi kvœði.
En ef að Dagur engin grið
œtlar niér að sinni,
bið ég Nótt að bjarga við
bragariðju niinni.
Eftir Baldvin Jónsson skálda eru
næstu vísur, og eiga það sam-
merkt, að vera frekar nöpur
ádeila til samtíðarinnar:
Firrtur skrauti ferðast má
förunautur kífsins,
ég sem stauta staflaus á
steindum brautum lífsins.
Eg er á vöndum villustig
veikist önd af trega.
Hefur í böndum mæða mig
mikið höndulega.
En svo breytir um tón:
Straumur reynir sterkan niátt,
stíflum einatt ryður.
Lækur hreini kvakar kátt
kaldan steininn viður.
Um ótímabæran dauða Antoníus-
ar Antoníusarsonar orti Baldvin:
Þegar í æsku fellur frá
frægðarniaður borni,
er sem hnígi í svalan sjá
sól á björtum morgni.
Æri-Tobbi var eit.t sinn beðinn að
segja ókunnugum til vegar, og
gerói það á þessa leið:
Smátt vill ganga sniíðið á
í smiðjunni þó ég glamri.
- Þið skuluð stefna Eldborg á
undan Þórishamri.
Og margur hefur víst heyrt og
lært þessa vísu, er Æri-Tobbi var
spuröur um vaóið. Talið var, að
fáleikar væru með Tobba og
ferðamanni, og því voru andsvör-
in loóin:
Veit ég vel hvar vaðið er
vil þó ekki segja þér -.
Skammt frá eyraroddanunt
undan svarta bakkanum.
Næstu þrjár vísur cru eftir Pál 01-
afsson, en hann var mikilvirkur í
vísnageró þess tíma:
Við mér hlóu hlíð og grund,
livellan spóar sungu.
Enn var þó til yndisstund
í henni Hróarstungu.
Skuldirnar mig þungar þjá
en það er bót í máli,
að kútinn láta allir á
orðalaust hjá Páli.
Satt og logið sitt er hvað,
sönnu er best að trúa.
En hvernig á að þekkja það
þegarflestir Ijúga?
Við úthlutum listamannalauna ár-
ið 1960, orti Auðunn Bragi
Sveinsson:
Fimm með þúsund flestir vóru
Jyrir nettu kvæðin sín.
Þeir fá meira þessir stóru:
Þórbergur og Hagalín.
Eins og flestir þekkja, þá er Auð-
unn Bragi sonur Svcins frá Eli-
vogum. Sveinn átti afar létt meó
yrkingar, eins og næstu fimm vís-
ur sanna. Vísurnar nefnir Svcinn
palladóma um nokkrar stéttir, og
birtust í „Nýjum andstæðum**
1935. Sú hin fyrsta er um lækna,
og sýnist fremur „kretin“ sé mið-
að við ástand heilbrigóismála í
dag:
Ljót er gáfa læknanna,
limiflá og afskera.
Taxtann háa tvöfalda
til að ná í peninga.
Og prestar fengu sinn skerl' í
palladómun þcim:
Prestar klifa í kirkjunni,
kristniþrifum eyðandi.
Sífellt klifci um siðfræði,
sjálfir lifa ci hrœsninni.
Þingmennirnir fcngu þetta:
Þingmenn heyja þræturnar,
þunnar teygja ræðurnar.
Sóma fieygja í sölurnar
sér til eigin framdráttar.
Um bændur og bílstjóra þcssar
tvær:
Bændur líða blíðurán
- bognir stríða gleði án.
Þeirra bíður þreföld smán
þræla, skríða og biðja um lán.
Vegi bæla bílstjóarar,
bænda fæla trunturnar.
Bensínsvælusafnarar,
svartra þræla jafningjar.
Sunnudagskvöldió 23. janúar síö-
astliðinn var í Ríkissjónvarpinu
þáttur um landbúnaðarmál, þar
sem mcstu gæfumcnn bænda
voru í lorsvari. Vísan kom því af
sjálfu sér, enda sjálfgcrð:
Eru í stríði Amundar
cngu lilýða vilja þar.
Bcvði fríð og blómleg var
bændaprýðin ásjónar.
Nú yfir í allt aðra sálma. Sigur-
björn K. Stcfánsson frá Gerðum í
Oslandshlíó yrkir um lausláta
konu:
Lífi spillir, grennir grið,
gleymir snilli vona.
Seiðir, tryllir, sálgar frið
siðlaus villikona.
Sigurbjörn lcst l'yrir aldur fram,
rúmlega fimmtugur. Hann gaf út
cina ljóðabók og ncl'ndi Skóhljóð,
og cr hún sérstæð fyrir þær sakir,
að hún cr handskrifuð að öllu.
Síðustu vísuna í þættinum á Sig-
urbjörn, cf til vill sjáandi að
hvcrju dró:
Þcir segja fátt og frétta smátt
viðfeigðargátt scm hínia.
Ég kveð vísl brátt með kurt og sátt
það kemur að háttatíma.