Dagur - 22.02.1995, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Miðvikudagur 22. febrúar 1995
LEIÐARI------------------------
Horft til láglaunafólksins
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI, Sl'MI: 96-24222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1500 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN:
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585, fax 96-42285),
KRISTÍN LINDA JÓNSDÓTTIR, SÆVAR HREIÐARSSON (íþróttir).
LJÓSMYNDARI: ROBYN REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RIKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Með kjarasamningum aðila vinnumaikaðarms í fyrri-
nótt og yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar sem gefin var á
lokakafla samningsgerðarinnar er gerð tilraun til auk-
ins kaupmáttar launafólks í landinu til viðbótar sér-
stökum aðgerðum til bóta fyrir þá sem lægst hafa laun-
in. Hver tilraun til hjálpar láglaunafólki er fagnaðarefni
en tíminn einn leiðir i ljós hvort bætumar skila sér eins
og stefnt er að. Láglaunafólk á íslandi hefur fengið
nógu oft að kynnast því hvernig umsamdar kjarabætur
brenna upp í verðbólgu og kostnaðarhækkunum heim-
ilanna sem oft hafa fylgt kjarasamningum eins og
skugginn. Því er grundvallaratriði að glata ekki stöðug-
leikanum í kjölfar þessara samninga.
Eitt af stóm atriðunum í þessum samningum er yfir-
lýsing stjórnvalda um að verðtrygging fjárskuldbind-
inga miðist í framtíðinni við framfærsluvísitölu en ekki
lánskjaravísitölu. Það er til marks um gildi þessarar
breytingar að bæði atvinnurekendur og launþegar
lögðu á það áherslu við stjórnvöld að þetta yrði gert og
þessi aðgerð getur orðið mMsvert skref til að tryggja
að árangur af kjarasamningunum sitji eftir hjá launa-
fólki en rjúki ekki beint úr þeirra vösum til fjármagns-
eigendanna.
Landsbyggðarfólk hlýtur að fylgjast grannt með að
þeim yfirlýsingum verði fylgt eftir af hálfu stjórnvalda
að gengið verði lengra í jöfnun húshitunarkostnaðar,
að endurskoðaðar verði endurgreiðslur á ferða- og
dvalarkostnaði vegna sérfræðiheimsókna og innlagna
og að sett verði af stað starf nefndar sem geri tiilögur
um aðgerðir til að lækka framfærslukostnað heimil-
anna, sérstaklega hvað varðar vöruverð á landsbyggð-
inni. Allt eru þetta hlutir sem skilað geta beinum fjár-
hagslegum ávinningi til launafólks á landsbyggðinni.
Kjarasamningarnir færa ekki fólki með lægstu launin
gull og græna skóga. Þeir eru viðurkenning á að lægstu
launin eru langt frá því að vera mannsæmandi og að
þau verði að hækka. Stóra spurningin nú er sú hvort
hálaunahóparnir í landinu sætta sig við að gerð verði
tilraun til launabóta fyrir láglaunahópana eða hvort
gerð verður atlagá að þessum samningum og þá um
leið efnahagsstöðugleika í þjóðfélaginu sem getur til
langs tíma skilað hvað mestu kjarabótunum.
Forsenda framfara
Mikil átök hafa staðið um það
hvemig við högum okkar fisk-
veiðistjómun, enda eðlilegt þar
sem lífsafkoma heilla byggðarlaga
getur verið í húfi. Engu að síður er
það svo að það, hvað verður um
fiskinn sem flotinn veiðir, hvert
hann fer til vinnslu, hvemig hann
er unninn og fyrir hvaða markaði,
getur þegar upp er staðið skipt
mestu um hagvöxt á næstu árum;
um það hversu byggilegt Island
verður.
Fjölbreyttur matvælaiðnaður
Mikil þróun hefur orðið í fisk-
vinnslu á undanfömum ámm.
Tæknivæðing hefur verið mark-
viss en jafnframt hefur handverkið
fengið að njóta sín við sémnna
framleiðslu; nýjar afurðir hafa
verið þróaðar og framleiddar eftir
kröfum markaóarins. Áratuga tal
um fullvinnslu er oróið að vem-
leika í ýmsum fiskvinnsluhúsum.
Fjölbreyttur matvælaiðnaður hefur
tekið við af því að „vinna bara í
físki“. Sú fjölbreytni sem menn
Myndbandið
Öryggi á sjó:
Ætlað ný-
liðum í sjó-
mannastétt
Myndbær hf. hefur framleitt
myndina; Öryggi á sjó, sem er
fyrst og fremst ætluð nýliðum í
sjómannastétt en einnig til áminn-
ingar fyrir sjómenn almennt. í
myndinni eru helstu öryggisþættir
um borð í fiskiskipum kynntir.
Myndin er gerð með faglegri
aðstoð Slysavamaskóla sjómanna
og Guðbjarts Gunnarssonar, skip-
stjóra, sem hefur áratuga reynslu á
þessu sviði. Myndin er tekin upp i
Slysavamaskóla sjómanna, við
raunverulegar aðstæður um borð í
fiskiskipi og einnig er í henni leið-
sögn varðandi öryggi vió störfm
um borð. Hún er rúmar 20 mínút-
ur að lengd og með henni er dreift
hefti um sama efni.
I marsmánuði í fyrra var sam-
þykkt á Alþingi að setja sem skil-
yrói við lögskráningu nýliða að
þeir hafi lokið námi fyrir nýliða
með fullnægjandi hætti. Er miðað
við að námið fari fram í Slysa-
vamaskóla sjómanna. Myndinni
er ætlað aö vera liður í því átaki
sem nú er unnió að í öryggismál-
um nýliða. Myndinni veróur dreift
til útgerðarfyrirtækja á VHS
myndböndum. Úr fréttatilkynningu
eitt sinn dreymdi um að gæti orðið
í almennum iðnaöi á Islandi hefur
þróast innan fiskiðnaðarins. Þeir
sem láta sig varða atvinnuþróun
hljóta aó leita skýringa á þessari
jákvæóu þróun og þá um leið
hvemig tryggja megi aó hún haldi
áfram.
Ávinningar verkmenntunar
Það sem tvímælalaust hefur skipt
sköpum er sú breyting sem hefur
orðið síðan farið var að bjóða upp
á sérmenntun fyrir þá sem vildu
vinna í greininni og höfóu metnað
til að gera betur. A síðustu tveim-
ur áratugum hefur orðið til hópur
fiskiðnaóarmanna sem hefur feng-
ið fagmenntun í Fiskvinnsluskól-
anum í Hafnarfirði og nú á síðustu
ámm einnig við Utvegssvið VMA
á Dalvík. Menn geta rétt gert sér í
hugarlund hvílíkar breytingar það
hefur haft í för með sér að fá til
starfa í greininni fólk sem aflað
hefur sér formlegrar menntunar til
viðbótar þeirri reynslu sem það
hefur úr vinnslunni; fólk sem get-
ur markaðssett vöm af sérþekk-
ingu; fundið sérhæfða markaói
vegna þekkingar á möguleikum
vinnslunnar; þekkir það umhverfi
sem fiskur er unninn og seldur í af
eigin raun. Sú þekking sem þessi
hópur hefur flutt með sér inn í
vinnsluna, til sölusamtakanna og í
útflutningsgeirann almennt er ein
Sú fjölbreytni sem
menn eitt sinn dreymdi
um að gæti orðið í al-
mennum iðnaði á Is-
landi hefur þróast inn-
an fiskiðnaðarins. Þeir
sem láta sig varða at-
vinnuþróun, hljóta að
leita skýringa á þessari
jákvæðu þróun og þá
um leið hvernig tryggja
megi að hún haldi
áfram.
meginskýring þess, að þrátt fyrir
mikinn aflasamdrátt hefur tekist
að snúa vöm í sókn, að auka út-
flutningsverðmæti sjávarafurða og
halda uppi atvinnu vegna aukinnar
vinnu við sérhæfða markaðsvöm.
Hvað ímynda menn sér að þetta
hafi skilað mörgum milljörðum í
þjóðarbúið?
Byggjum upp fyrir framtíðina
Flestir virðast, í orði, sammála um
það aó auka þurfi verkmenntun í
landinu. Ávinningur af þeirri
verkmenntun sem ég hef hér lýst
Svanfríður Jónasdóttir.
ætti að hvetja þá, sem treyst hefur
verió fyrir menntamálum landsins
og þá sem úthluta fjármunum, til
frekari dáða. Við hljótum hins-
vegar að efast um að þeir átti sig á
samhengi hlutanna þegar við lít-
um til þess hve litlum fjármunum
stjómvöld hafa varið, og eru tilbú-
in að verja til þessarar menntunar.
Samdráttur á undanfömum árum
hefur verið það mikill að fram-
haldið hangir á bláþræði. Starf-
semi Fiskvinnsluskólans í Hafna-
firði liggur nú niðri og raunveru-
legur kennslukostnaður vegna
fiskvinnslunáms hjá fiskveiði-
þjóðinni er í ár áætlaður innan við
5 milljónir króna. Uppbygging og
þróun af hálfu ríkisvaldsins hefur
verið metnaðarlaus. Þar skilur á
milli orða og athafna. Þaó er ekki
nóg að glamra um nauósyn verk-
menntunar ef menn ekki gera sér
raunverulega grein fyrir mikilvægi
hennar og sýna þaó í verki. Og
það er vart hægt að reikna með
því að verkmenntun njóti mikillar
virðingar þegar áhugi stjómvalda
er ekki meiri en raun ber vitni.
Fjölbreytt, öflugt menntakerfl
Til að bregðast við breyttum aó-
stæðum og búa okkur undir 21.
öldina er okkur nauósyn að hafa
annan hátt á. Við verðum að eign-
ast fjölbreytt, öflugt menntakerfi
með aukinni áherslu á verk- og
tækniþekkingu og skipulögðu
samstarfi skóla og atvinnulífs.
Jafnframt því þurfum við að efla
endurmenntun og starfsþjálfun
vegna tækninýjunga í atvinnulíf-
inu. Þannig og einungis þannig
munum við geta nýtt þau sóknar-
færi sem felast í gæðum landsins
og þeirri verkþekkingu sem til
staðar er hjá fólkinu. Það er lykil-
atriöi í nýrri atvinnusókn.
Svanfríður Jónasdóttir.
Höfundur er kennari á Dalvík og skipar fyrsta
sæti á framboðslista Þjóövaka á Noröurlandi
eystra fyrir alþingiskosningamar 8. apríl nk.
Enn um vegamál í
N orður-Þingeyj arsýslu
Vegamálin eru sífellt ofarlega í
huga okkar sem höfum valið að
búa á þessu landssvæói. Varla get-
ur nokkur nema sá sem ekur hér
oft um vegi sett sig fullkomlega
inn í okkar aðstæður, ekki sá sem
býr í Reykjavík og kemur norður
einu sinni eða tvisvar á ári og þá
væntanlega ekki í þreifandi snjó-
byl og skafrenningi.
Það er víst ekki á vegaáætlun á
næstunni að við sem búsett erum á
þessum útkjálka fáum veg með
bundnu slitlagi, svo að við ökum
væntanlega áfram í holum og
drullusvaði í vætutíð yfir sumar-
tímann. En nú er vetur og oft
dimmviðri, vegur á milli Raufar-
hafnar og Þórshafnar er nú með
glæsilegar vegstikur á báóum
köntum (hvílíkur munur)! Á þjóð-
vegi milli Raufarhafnar og Húsa-
víkur eru vegstikur aðeins á öðr-
um vegkanti, vantar víða eða það
„En nú er vetur
og oft dimmviðri,
vegur á milli
Raufarhafnar og
Þórshafnar er nú
með glæsilegar
vegstikur á báð-
um köntum (hví-
líkur munur)!“
sem verst er, á einstaka stað ýmist
hægra eða vinstra megin og oft
Guðrún G. Eggertsdóttir.
erfitt í hríóarkófi að greina hvort
glitmerkin eru gul eða hvít. Eru
þessar stikur því ekki traustvekj-
andi leiðarljós fyrir bílstjóra á feró
í vondum veðrum.
Svo vill til aó við ökum þessa
vegi ekki eingöngu að gamni okk-
ar, heldur eru þeir stundum eina
færa leiðin með bráðveikt fólk á
spítala og geta þá mínútur skipt
sköpum. Upplýstur flugvöllur er
ekki á Kópaskeri og er sjúkraflug
því einungis mögulegt á birtutíma
sem er stuttur yfir háveturinn.
Eg skora því á ráóamenn í
vegamálum að reyna að setja sig í
spor okkar og beini þeirri spum-
ingu til þeirra, hvort ekki sé á
áætlun þessa árs að endurbæta
stikur á aðalvegum sýslunnar og
ef ekki þá hvers vegna?
Guðrún G. Eggertsdóttir.
Höfundur er hjúlcrunarforstjóri Hcilsugæslu-
stöðinni á Kópaskeri.