Dagur - 01.06.1995, Blaðsíða 14

14
Menningin vex og dafnar
Viðhorf tii menningarstarfsemi
Það virðist vera viðhorf ýmissa, að menn-
ing og það, sem henni tengist, svo sem
listaviðburðir (tónleikar, leiksýningar,
myndlistarsýningar), séu eitthvað, sem
skipa eigi sæti aftar flestu öðru, sem sam-
félagið leggur fé og tíma til. Þeir, sem ráða
málum byggða, virðast sumir hverjir gjam-
an hafa þetta viðhorf. Hugur þeirra snýst
um atvinnumál, samgöngur, hafnamál og
annað það, sem að hinu veraldlegu þáttum
lýtur og vissulega skiptir miklu, en menn-
ingarmál verða neðar á lista og jafnvel
detta út af honum gersamlega í yfirvegun
um forgangsröð.
Hastarlegt dæmi
Eitt hastarlegasta dæmi þessa viðhorfs,
sem um getur, kom upp í Akureyrarbæ á
því tímabili, sem þessi umfjöllun um
menningu og listir á Akureyri nær til, en
það er frá urn það bil júní, 1994 til sama
tíma árið 1995. Einn hinna kjörnu fulltrúa í
stjóm bæjarfélagsins lagðist af miklum
þunga gegn styrkveitingu til kaupa á hljóð-
færi, sem brýn þörl' var fyrir til endurnýj-
unar á grip, sem kominn er til ára sinna og
hefur lifað sitt fegursta, en einnig þjónað
gífurlega mikilvægu hlutverki í menningar-
lífi bæjarins. I leiðinni taldi fulltrúinn, að
ýmislegt annað, sem fé hefur verið lagt til
úr sameiginlegum sjóði og lýtur að vexti
og viðgangi bæjarins sem menningarbæjar,
mætti líka róa.
Vitanlega varð uppþot á nieðal þeirra,
sem vilja, að Akureyri standi undir því
nafni, sem forráðamenn bæjarins gjaman
gefa honum á hátíðastundum, þegar þeir
nefna hann menningarbæ og skólabæ. Mál-
ið hjaðnaði reyndar og virtist sem ýmsir
fyndu til nokkurrar skömmustutilfinningar,
að mál af þessu tagi skyldi opinberast á
Akureyri, enda setti það í raun nokkurn
blett á bæinn á meðan hrinan stóð. Hins
vegar vaknaði sú spum, hve margir þeir
gætu verið á meðal íbúa Akureyrar, sem í
raun taka undir það viðhoif, sem frant var
sett, og er þá ekki síst höfðað til þeirra,
sem standa í forsvari á ýmsum sviðum,
hvort heldur í stjórn bæjarfélagsins eða at-
vinnulífi þess og félagsmálum.
Menningin ómagi?
Það er grunur undirritaðs, að það viðhorf,
að menning og menningarstarfsemi sé
nokkurs konar ómagi á samfélaginu, sé út-
breiddara, en virðist vera við fyrstu sýn, og
einnig, að ýmsir séu þeirrar skoðunar, að
fé, sem rennur til menningarmála, sé illa
varið. Það gefi ekki arð í beinhörðum pen-
ingum, sem korni fram í þeirri stofnun, sem
hefur menningarstarfsemina á sínum snær-
um. Þetta viðhorf er furðu skammsýnt á
tímum, þegar mikið er rætt um ferðamenn
og það að laða þá að bænum. Það er líka
skammsýnt, þegar litið er til fbúanna sjálfra
og lífsfyllingar þeirra.
Það er haft eftir einum menntamálaráð-
hena Frakklands, að hann sagði á fundi,
þar sem rætt var, hvernig rétta mætti hag
þjóðarinnar: „Fjárfestið í menningu, herrar
mínir.“ Hugsunin er sú, að menningarstarf-
semi geri byggðir forvitnilegar fyrir þá,
sem utan þeirra búa. Af leiðir ekki bara
gesti á menn-
ingarviðburði,
heldur ekki síð-
ur gesti á veit-
ingahús byggð-
arlagsins, gisti-
hús þess og í
verslanir og
aðrar þjónustu-
stofnanir. Af
skapast líf og
þróttur, sem
lyftir hlutaðeig-
andi byggðar-
lagi og eykur
íbúum þess at-
hafnaþrá og framkvæmdavettvang. Það eru
því ekki einungis gestir, sem njóta líforku
menningarstarfseminnar í byggðinni. íbúar
hennar nema líka andann í bæ sínum og
hann verður þeim lífvænlegri og hvatning-
arríkari verustaður, sem minni ástæða verð-
ur til að yfirgefa í leit gjöfulli lenda annars
staðar.
Ferðamenn flykkjast ekki til Parísar til
þess að skoða verksmiðjur eða hafnar-
mannvirki. Þeir koma þar fyrst og fremst
til þess að njóta lista og menningar. Ekki
verður Akureyri jafnað við heimsborgina
París, en sörnu lögmál gilda hér sem þar að
því marki, sem stærð og umfang leyfa.
Menntamálaráðherrann franski hafði
rétt fyrir sér. Menningarstarfsemin í landi
hans borgar sig. Hún borgar sig í gífurleg-
um fjölda ferðamanna, aðskiljanlegri þjón-
ustustarfsemi og almenni meira lífi og um-
setningu. Menningin er nefnilega ekki
ómagi á samfélaginu. Hún er rétt skoðað
einn af mikilvægustu hornsteinum þess; sá
ferski blær, sem gefur þrek og vilja langt út
fyrir sýningarsali og tónleikahallir, leikhús
og söfn. Það er háskaleg skammsýni og
þverhyggja að líta á nokkurn veg öðrum
augum á stöðu menningarstarfsemi í mann-
legu samfélagi.
Leiklistin blómstrar
Undir stjórn Viðars Eggertssonar, leikhúss-
stjóra Leikfélags Akureyrar, hefur félagið
veitt Akureyringum gott leikhússár. Félag-
ið hefur verið í uppsveiflu bæði í verkefna-
vali, sem hefur verið skemmtilega fjöl-
breytt og ekki síður metnaðarfullt, og upp-
setningum, sem hafa jafnan verið vel unnar
og margar gengið vel.
BarPar, tvíleikur þeirra Sunnu Borgar
og Þráins Karlssonar, gekk feikivel. Hann
var sýndur í sérinnréttuðum sal í kaupfé-
lagsversluninni við Höfðahlíð. Verkið var
tekið aftur til sýningar á leikárinu 1994 til
1995, enda full ástæða til þess, svo vel var
það sótt.
25. mars 1994 frumsýndi leikfélagið
Óperudrauginn, en hann var síðasta verkið
leikárinu 1993 til 1994. Verkið var vandað
að uppsetningu og gekk talsvert vel.
Leikárið 1994-95 hófst á uppsetningu
bamaleikritsins Karamellukvömin í leik-
stjóm Þórunnar Magneu Magnúsdóttir.
Verkið hlaut allgóða aðsókn, enda fjörlegt
og vel við hæfi þeirra áhorfenda, sem
skemmta átti.
27. desember frumsýndi félagið saka-
málaleikritið Óvænt heimsókn í leikstjóm
Hallmars Sigurðssonar. Uppsetningin var
vönduð á allan veg og ekki skemmdi það
hana hið minnsta, að í leikendahópi var
hinn landskunni leikari Amar Jónsson, sem
einmitt átti sín fyrstu skref á leiklistar-
brautinni á fjölum Samkomuhússins á Ak-
ureyri fyrir nokkrum áratugum.
Þriðja verkefni Leikfélags Akureyrar á
því tímabili, sem hér er hvað mest til um-
fjöllunar, var A svörtum fjöðrum; leikverk,
tekið saman úr verkum Davíðs Stefánsson-
ar, skálds frá Fagraskógi af Erling Sigurð-
arsyni. Leikstj. var Þráinn Karlsson. Verkið
var vandað í uppsetningu og metnaðarfullt,
en hlaut því miður ekki verulega aðsókn.
Glæsiuppsetningar Leikfélags Akureyr-
ar á þessu ári voru hina tvær síðustu. Hin
fyrri þessarra tveggja var uppsetning verks-
ins Þar sem Djöflaeyjan rís, sem frumsýnd
var 24. mars. Leikstjóri var Kolbrún K.
Halldórsdóttir. Verkið hlaut mikið lof
gagnrýnenda og var vel sótt. Síðari upp-
setningin í þessum flokki var framlag Leik-
félags Akureyrar til Kirkjulistahátíðar Ak-
ureyrarkirkju, 1995, en það var leikverkið
GUÐjón, sem tekið var saman af Viðari
Eggertssyni og var hann líka leikstjóri.
Verkið var flutt í Safnaðarheimili kirkjunn-
ar og tókst uppsetningin mjög skemmti-
lega.
Fleiri komu við sögu leiklistarinnar á
Akureyri á um það bil því tímabili, sem hér
er rætt. Fyrst má nefna glæsilega og afar
vel lukkaða uppsetningu Locosar, leikfé-
lags Verkemnntaskólans á Akureyri á söng-
leiknum Jósep, sem frumsýndur var 17.
febrúar, 1994 í Gryfjunni og gekk lengi og
við mikla aðsókn. Leikstjóri var Sigurþór
Albert Heimisson en tónlistarstjóri Michael
Jón Clarke. Leikfélag Menntaskólans á
Akureyri frumsýndi Siflurtunglið 4. apríl í
Samkomuhúsinu. Leikstjóri var Rósa Guð-
ný Þórsdóttir og var uppsetning verksins á