Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.1994, Síða 15

FÖSTUDAGUR 21. OKTÓBER 1994
15
Bætt skilyrði at-
vinnulvfsins
Starfsskilyrði og samkeppnis-
staöa íslenskra atvinnuvega hefur
batnað mikið undanfarin misseri.
Þeir mælikvarðar sem við höfum á
stöðuna eru einkum þrír:
1. Raungengi krónunnar
2. Skattar á atvinnulífið
3. Raunvextir
Alhr þessir mæhkvarðar sýna
jákvæða þróun. Raungengiö, sem
er mikilvægur mælikvarði á sam-
keppnisstöðu okkar, er nú hag-
stæðara en um langt árabii, skattar
á atvinnulífið hafa lækkað, m.a.
hefur skatthlutfall tekjuskatts ver-
ið lækkað og aðstöðugjald fellt nið-
ur og raunvextir hafa lækkað. Við
bætist að stöðugleiki hefur ríkt í
verðlagsmálum.
Þessarbreytingar eru nú að skila
sér í aukinni framleiðslu og öflugra
atvinnulífi. Unnið hefur verið
markvisst að settu marki og er ár-
angurinn smám saman að koma í
ljós. Viö eigum enn nokkuð í land
en sígandi lukka er best og þaö
ekki síst í þeirri vinnu sem fram-
undan er. Við verðum að byggja
íslenskt atvinnulíf í framtíðinni á
fyrirhyggju.
KjaUarinn
Lára Margrét
Ragnarsdóttir
alþingismaður
í þjóðhagsáætlun sem nýlega var
lögð fram á Alþingi segir meðal
annars að útflutningsiðnaður sé að
ná sér á strik, ferðaþjónusta sé í
örum vexti og ýmsar samkeppnis-
greinar hafi sótt í sig veðrið á
heimamarkaði. Jafnframt kemur
þar fram, að afkoma fyrirtækja fer
nú batnandi. Þetta sýnir vel hversu
mikilvægt það er að starfsskilyrði
atvinnulífsins séu góð og stöðug-
leiki ríki í þjóðarbúskapnum.
Jöfnum skilyrði
atvinnuveganna
Miklar sveiflur hafa verið í helsta
atvinnuvegi okkar, sjávarútvegin-
um, og hefur það haft í fór með sér
óstööugleika í efnahagslífinu. Þessi
óstöðugleiki hefur nánast verið
Akkilesarhæll íslensks atvinnulífs.
Efnahagsstefna okkar á hveijum
tíma hefur að mestu leyti tekið mið
af afkomu sjávarútvegsins og
þannig hefur verið hallað á fram-
þróun annarra atvinnugreina.
Því er það eitt mikilvægasta verk-
efni okkar að gera öðrum greinum
jafn hátt undir höfði þannig aö
unnt verði að skjóta fleiri stoðum
undir þann grundvöll sem við
byggjum afkomu okkar á.
Við þurfum að halda stöðugleika
í starfsskilyrðum og jákvæðu raun-
gengi. Viö þurfum aö koma vöxtum
hér á landi í sambærilegt horf og
gerist í nágrannalöndum okkar og
tryggja hóflega skatta sem hvetja
til aukinnar framleiðni. Síðast en
ekki síst verðum við að tryggja
aðgang okkar að sem flestum er-
lendum mörkuðum.
Lára Margrét Ragnarsdóttir
Miklar sveiflur í sjávarútvegi hafa orsakað óstöðugleika í atvinnulífinu,
segir m.a. i grein Láru Margrétar.
„Efnahagsstefna okkar á hverjum tíma
hefur að mestu leyti tekið mið af af-
komu sjávarútvegsins og þannig hefur
verið hallað á framþróun annarra at-
vinnugreina.“
Er vilji allt sem þarf ?
- hvers vegna höfum við ekki komið á fj ármagnstekj uskatti?
Skattur á fjármagnstekjur er lík-
lega sá skattur sem mest hefur ver-
ið ræddur á liðnum árum án þess
þó að komast til framkvæmda. Oft
mætti halda að skattur á fjár-
magnstekjur sé áróðursmál sfjóm-
arandstöðu gegn óviljugri ríkis-
stjórn, ríkisstjórn sem beiti skatta-
maskínunni óréttlátt, viljandi og í
vondri póhtík.
Ef til vill telja einhverjir stjórn-
málamenn að ekki sé ástæða til að
koma á shkum skatti, en ég er
sannfærð um að þeir sem bera í
bijósti réttlætiskennd vilja aö allar
tegundir tekna lúti sömu lögmál-
um.
Hvað tefur - skortir vilja?
Auövitað er maður ósáttur við að
jafn sjálfsagt pólitískt áhersluatriði
skuh ekki hafa komist til fram-
kvæmda en engu að síður verður
að viðurkenna aö talsvert hefur
verið unnið í málinu á hðnum
árum.
í lok síðasta kjörtímabils var lögð
fram skýrsla á vegum þáverandi
ijármálaráðherra um sköttun fjár-
magnstekna en máhð hlaut ekki
þá afgreiðslu að frumvarp kæmi
frarn fyrir kosningar.
Samræming á skattlagningu
Kjallarinn
Rannveig Guðmundsdóttir
alþingismaður
eigna og eignatekna er eitt af
stefnuskrármálum núverandi rík-
isstjórnar og á árinu 1992 skilaði
nefnd tillögum þess eðhs að skatt-
lagning eignatekna yrði felld inn í
tekjuskattskerfið og raunvextir
skattlagðir.
Vorið 1993 var svo gert sam-
komulag um kjaramál miUi ríkis-
stjórnarinnar og verkalýðshreyf-
ingar sem fól í sér viljayfirlýsingu
um að taka upp tiu prósenta flatan
vaxtaskatt.
Ekki réttlát útfærsla
Undirrituð sat í þeirri nefnd og
þó það hljómi einfalt að innheimtur
sé skattur af öllum vöxtum reynd-
ist útkoman flóknari í reynd.
Vaxtaskatturinn hefði lagst strax
með fuhum þunga á eigendur inn-
stæðna í bönkum og sparisjóðum,
en verðbréf hefðu lotið öðrum lög-
málum.
Samkvæmt könnun sem gerð var
fyrir nokkrum árum reyndust al-
mennir launamenn, börn og aldr-
aðir eiga stærsta hluta bankainn-
stæðna. Skatturinn hefði skilað 100
til 150 milljónum fyrsta árið en síð-
ar þegar skattur á vexti verðbréfa
hefði farið að skila sér mátti búast
við að hann skilaði 6 til 700 miUjón-
um í ríkissjóð. Innheimtuaðilar
skattsins hefðu orðið allmargir þ.e.
aUir bankar, sparisjóðir og verð-
bréfasalar á landinu. Þau vand-
kvæði komu í ljós að skattur á vexti
langtímabréfa heföi ekki komið til
fyrr en að loknum líftíma þeirra,
eigendur húsbréfa hefðu svo dæmi
sé tekið fyrst greitt skatt af sínum
vöxtum að loknum 25 árum, ef bréf-
in voru ekki uppgreidd fyrr. Skött-
un vaxta af erlendum bréfum
næðist vart undir þetta form. Og
ljóst var að lífeyrissjóðir myndu að
óbreyttu verða utan skattlagning-
ar. Nefndin skUaði frumvarpsdrög-
um í samræmi við verkefniö sem
henni var faliö en undirritaður er
ófeimin að láta þá skoðun í ljós að
þessi aöferð við að skatta fjár-
magnstekjur kom ójafnt niður og
hitti fyrst fyrir þá er síst skyldi.
Hvenær er rétti tíminn?
Þegar þarna var komið hafði loks
orðið vaxtalækkun í landinu og
menn vildu hinkra við, ekki trufla
fjármagnsmarkaðinn á viðkvæm-
um tíma. Mér finnst ekki ósenni-
legt að fleirum hafi þótt það sama
og mér að tíu prósent flati vaxta-
skatturinn væri ekki sú góða leið
sem hann virtist í upphafi. Sú skoð-
un hefur jafnframt verið sett fram
að þar sem fjármagnsmarkaðurinn
sé að opnast alveggagnvart útlönd-
um um næstu áramót geti það haft
ófyrirsjáanlegar afleiðingar að
leggja á fjármagnstekjuskatt á
sama tíma.
Það er þung krafa frá fólki að við
séum með réttláta skattapóhtík.
Þess vegna er stuðningur svo mik-
Ul við hátekjuskatt og fjármagns-
tekjuskatt. Þeim sem eiga fjármagn
ber að borga skatt af vöxtum til
jafns við þann sem greiðir skatt af
arði og eignum.
Þaö er til vansa að svo stórt skarð
sé í okkar skattastefnu og að nær
allir flokkar séu búnir að vera viö
stjórnvöhnn á liðnum árum án
þess að koma þessu máli í höfn. í
það minnsta þrjár nefndir hafa sest
yfir útfærslu og tilhögun svo brátt
hlýtur að vera fuUkannað hvernig
hægt sé að standa að skattheimt-
unni. Ég hreyfi þeirri hugmynd
hvort leiðin til lausnar sé sú að
fulltrúar allra stjórnmálaflokka
setjist niður komi sér saman um
útfærslu og sameinist í lagasetn-
ingu sem taki gUdi á næsta kjör-
tímabiU.
Rannveig Guðmundsdóttir
„Það er þung krafa frá fólki að við séum
með réttláta skattapólitík. Þess vegna
er stuðningur svo mikill við hátekju-
skatt og fj ármagnstekj uskatt. “
Meðog
ámóti
Fiskiþing lagtniður
Einfaldlega
liðintíð
„Þessi sam-
nefnari : sem
Fiskifélag ís-
lands hefur
veriö fram
undir þetta er
einfaldlega
liðin tíð.
Starfsemi fé-
lagsins hefur
verið tiltölu-
lega Util og
félagsstarfiö fremur máttlaust.
Hinar ýmsu defidir. vítt og breitt
um landið hafa verið meira og
minna óvirkar og sinnt málum
litiö. Það liefur verið ríkjandi
deyfð í félagsstarfinu. Það má
finna ákveðna jákvæða þætti inn-
an Fiskifélagsins en neikvæðu
þættirnir eru bara fleiri. Ég tel
farsælla fyrir þau hagsmunasam-
tök sem starfa innan sjávarút-
vegsins að sameinast í eitt. Þar
er ég að tala um útgerð og
vinnslu. Starf félagsins í þá veru
að það átti að vera samnefnari
innan sjávarútvegsins hefur ekki
skilað sér, þaö veröur bara aö
viðurkennast. Það hefur veriö
þannig aö Fiskifélagið hefur verið
rekið af hinu opinbera, nú er ekk-
ert framlag til Fiskifélagsins á
Öárlögum sem þýðir auðvitaö það
að verði haldið áfram rekstri þess
verður að öármagna það á annan
hátt. Það yrði þá væntanlega af
félagsmöimum og þá erum við
komnir að því að menn myndu
ekki meta þetta sem nauðsynleg-
an þátt í félagsstarfi. Hér er kom-
in Fiskistofa, stórt og mikið bákn,
og spurningin er einfaldlega sú
hver sé hinn raunverulegi vett-
vangur Fiskifélagsins. Mín lend-
ing í þessu máh er einfaldlega sú
að það beri að leggja þetta af og
þetta heyri til fortíðinni."
Sameiginlegur
vettvangur
„Það væru
mikil mistök
ef . íiskiþing
yrði lagt nið-
ur. Ástæðan
er einföld,
sjávarútveg-
urinn eins og
aðrar stórar
atvinnugrein-
ar þurfa sam-
eiginlegan
umræðu- og samstarfsvettvang.
Þessu er eöli málsins samkvæmt
þarrnig farið að hagsmunasam-
tökin bítast og slást þegar þau eru
ein og sér að berjast. Málið er nú
það að við erum ein þjóð í einu
landi og því hlýtur að vera n\jög
eðlilegt að menn reyni að finna
einhvern einn samræðugrund-
völl. Fiskiþing hefur tvímæla-
laust fullnægt þessari þörf. Þær
skoðanir sem fram hafa komið
hjá LÍÚ og stjórn þess að fiskiþing
sé orðið úrelt og Fiskifélagið ónýt
stofnun eru fráleitar og ég hafha
þeim alfarið. Fiskiþing sitja fjöldi
útgerðarmanna stærri skipa auk
útgerðarmanna smærri skipa, þá
situr þar fiskvinnslufólk þar á
meöal ein kona. Ég tel brýnt aö
allt þetta fólk tali saman því að
það vill nú oft vera svo að lending
í málum sem er hnakkrifist um á
opinberum vettvangi og í fjöl-
miölum finnst oft þegar menn
fara að tala saman. Þetta er eini
vettvangurinn innan sjávai’út-
vegsins þar sem mögulegt er að
leiða saman sjónarmið allra
greina innan hans og það ber
skilyrðíslaust að viðhalda hon-
um.“ ' •
Arihúr Bogason, for-
madur Smðbátaeig-