Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.1994, Qupperneq 12

- 12
MIÐVIKUDAGUR 28. DESEMBER 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JONAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð i lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Undarlegt skilyrði
Undanfarnar vikur hafa kanadískir viöskiptajöfrar
sýnt áhuga á að flytja hingaö til lands olíu og bensín.
Það fylgir sögunni aö þeir hyggist bjóöa upp á lægra
bensínverð en íslendingum hefur hingaö til staðið til
boða. Hér er um að ræða fyrirtækið Irving Oil, sem er í
eigu feðga sem eiga og reka tugi fyrirtækja og eru sagðir
með efnuðustu mönnum veraldar.
Viðbrögð hér heima hafa verið misjöfn og sum nokkuð
undarleg. Olíufyrirtækin þrjú, sem hér hafa starfað,
brugðust við með því að leggja inn lóðaumsóknir fyrir
fleiri bensínstöðvar í Reykjavík og nefndu þar til sögunn-
ar að þau heföu siðferðilegan forgang að slíkri úthlutun
vegna langrar sögu og viðskipta 1 borginni. Öllum er
auðvitað ljóst að hér er verið að gera tilraun til að stöðva
„innrás“ Irving Oil með því að koma í veg fyrir hugsan-
legar lóðaúthlutanir.
Næst gerist það að samgönguráðherra kveður sér
hljóðs og hefur þá skoðun að viðskipti við Irving Oil
verði því aðeins tekin upp að kanadísk stjórnvöld heim-
ili Flugleiðum að hafa Halifax sem lendingarstað! Ráð-
herrann vill með öðrum orðum skilyrða fjárfestingu hins
kanadíska olíufyrirtækis að Flugleiðir fái lendingarleyfi
í Kanada!
Er nema von að Irving-feðgarnir hafi rekið upp stór
augu!
Nú er það svo að íslenskir ráðamenn hafa talað fjálg-
lega um að nauðsynlegt væri að örva erlenda fjárfest-
ingu. Enda ekki vanþörf á. í fróðlegri skýrslu Aflvaka
Reykjavíkur er frá því skýrt að erlend fjárfesting hafi
numið 22 milljónum króna á þessu ári. Það er öll ásókn-
in. ísland virðist ekki vera eftirsóknarverður markaður
eða vettvangur erlendra fjárfesta og sannleikurinn er sá
að við íslendingar getum þakkað fyrir hvern þann útlend-
ing sem sýnir áhuga á umsetningu hér á landi. Það merkj-
um við meðal annars 1 örvæntingarfullri- leit okkar að
aðilum sem vilja nýta sér orkuframleiðslu okkar til stór-
iðju. Þó er ódýr orka nánast okkar eina aðdráttarafl.
Svo þegar það gerist að hingað koma viðurkenndir og
vel efnaðir viðskiptajöfrar og vilja fjárfesta 1 hafnar-
mannvirkjum og olíuviðskiptum á okkar htla markaði
rísa áhrifamiklir menn upp á afturfæturna og hafa allt
á homum sér. Er við því að búast að erlendir fjárfestar
sýni landinu mikinn áhuga þegar viðbrögðin eru á þann
hátt sem raun ber vitni? Hvort skyldu þeir Irving-feðgar
hafa reiðst meira eða undrast yfir því furðulega skilyrði
sem sjálfur samgönguráðherra íslensku þjóðarinnar vill
setja þeim til höfuðs?
Vel má vera að það sé hagsmunamál fyrir Flugleiðir
að fá lendingarleyfi í Kanada, en það er auðvitað algjör-
lega óskylt mál og allt önnur Ella.
Við verðum að átta okkur á því að hér eru engin efni
til að setja sig á háan hest. Tími hörmangaranna er hð-
inn. Sögu viðskiptaþvingana er lokið. Ráðherrar kunna
að vera mikhr menn í sinni heimabyggð, en þeir stjórna
ekki markaði fjárfestinga og viðskipta með valdboðum
og skilyrðum. Hvað þá að gamalgróin olíufyrirtæki hér
á landi geti fælt frá eða hafnað samkeppni á fomri frægð.
Flugleiðir verða að bjarga sínum málum með öðmm
hætti en þeim að ráðherra banni útlendingum aðgang
að okkar landi, nema við fáum aðgang að öðrum löndum.
Olíuviðskipti em eitt, flugsamgöngur annað. Annaðhvort
viljum við erlent fjármagn eða ekki. Annaðhvort viljum
við taka þátt í alþjóðlegri viðskiptasamvinnu eða ekki.
Flóknara er það ekki. EUert B. Schram
íslenskur
lyfjaiðnaður
í umræðu um nýsköpun at-
vinnulífs hefur lítt verið gefinn
gaumur að möguleikum á útflutn-
ingi lyíja. Lyíjaiðnaður á íslandi
stendur á gömlum merg. Apótek
hafa framleitt lyf um árabil og hér
eru starfrækt nokkur fyrirtæki í
lyfjaframleiðslu. Pharmaco og
Delta eru þekkt fyrirtæki. Stefán
Thorarensen hf. hefur rekið lyfja-
verksmiðju um áraraðir og nýverið
stofnuðu nokkrir aðilar Ómega
Pharma hf. til töflusláttu og ann-
arrar lyfjaframleiðslu.
Lýsi hf. framleiðir og flytur út
lýsistöflur í framhaldi af merku
þróunarsamstarfi. íslenska heilsu-
félagið og fleiri eru að reisa lyfja-
verksmiðju í Litháen sem byggist
á íslenskri þekkingu. Lyíjaverslun
ríkisins hefur um áratuga skeið
framleitt lyf, einkum dreypilyf,
töflur og reagensa. Lyfjaverslunin
er gott fyrirtæki sem stendur
traustum fótum. Bræðurnir Erling
og Jón 0. Edwald stýrðu því fyrir-
tæki um áratuga skeið og lögöu
mikinn metnað í að gera veg ísl.
lyfjaiðnaðar sem mestan. Hafa
margir hlotið orðu af minna tilefni.
Möguleikar á útflutningi
Þótt lyfjaiönaður eigi hér hefð er
markaður lítill og því nauðsyn að
nýta þekkinguna til útflutnings. Sá
galli er á gjöf Njarðar að þróunar-
ferill lyfja er langur og óheyrilega
dýr. Framkvæma þarf áralangar
„kliniskar" prófanir sem kosta
hundruð milljóna, jafnvel milljarða
áður en lyf er samþykkt sem sölu-
vara.
Möguleikar ísl. lyfjaiðnaðar til
stækkunar felast því frekar í fram-
leiðslu dýralyfja. Fer þar saman
þekking og möguleikar til öflunar
hráefnis úr blóði dýra sem laus eru
við ýmsa þá sjúkdóma sem herja
annars staðar. Á Keldum hefur um
áraraðir verið framleitt sermi sem
notað er við blóðkreppusótt í lömb-
um og einnig verið selt til Dan-
merkur til nota gegn svínasjúk-
dómi.
Mikhr möguleikar eru á stór-
auknum útflutningi ef framleiðslu-
aðstaða væri til staðar á Keldum.
Fleiri hér á landi hafa framleitt
dýralyf en Keldur. Einar Birnir og
fyrirtækiö G. Ólafsson hf. hófu af
stórhug framleiðslu á PMSG horm-
ón úr hryssublóði. Keypt var þekk-
ing og tæki frá Danmörku sem Ein-
ar og samstarfsfólk hans endur-
bætti af mikilli leikni. Reist var
fullkomin verksmiðja og komið á
víðtækri blóðsöfnun í samvinnu
við hrossabændur.
Líftækniiðnaður
Hormónar eru einungis ein vara
Kjallariim
Gunnlaugur M.
Sigmundsson
framkvæmdastjóri
af mörgum sem unnt er að fram-
leiða úr hrossablóði. Þrátt fyrir
dugnað og atorkusemi Einars Birn-
is reyndist framtakið of dýrt til að
hann næði að ljúka ætlunarverki
sínu.
Þróunarfélagið stofnaði líftækni-
fyrirtækið ísteka hf. fyrir nokkrum
árum og tók yfir verksmiöju og
framleiðslu G. Ólafssonar hf. til að
tryggja að verkefnið héldi áfram.
Bergþóra Jónsdóttir, fyrrum
verksmstj. ísteka, Sigrún E. Jóns-
dóttir og Hreinn Jakobsson hafa
öll unnið ötullega að útflutningi á
lyflum með góðum árangri.
Lyf sem ísteka hf. framleiðir hef-
ur um nokkurt skeið verið dreift í
Evrópu undir merkjum eins
stærsta lyíjafyrirtækis í heimi. Hjá
ísteka hf. hefur veriö stunduð merk
þróunarvinna. Dr. Hörður Kristj-
ánsson hefur t.d. þróað fylpróf sem
selt hefur veriö tU fjölmargra
landa.
Slík dæmi um dugandi fólk og
velheppnaða vöru gefa von um að
unnt verði að byggja hér upp öflug-
an lyfja- og líftæknnðnað.
Gunnlaugur M. Sigmundsson
„Möguleikar ísl. lyfjaiðnaðar til stækkunar felast því frekar í framleiðslu
dýralyfja," segir Gunnlaugur i grein sinni.
„Þótt lyfjaiönaður eigi hér hefö er
markaður lítill og því nauðsyn að nýta
þekkinguna til útflutnings. Sá galli er
á gjöf Njarðar að þróunarferill lyfja er
langur og óheyrilega dýr.“
Skodanir annarra
Ekki góð sending frá BHMR
„í desemberhefti BHMR-tíðinda birtast afar: „At-
hyglisverðar tölur um ævitekjur hjúkrunarfræðinga
og sjúkraliða"... Ef til vill er „athyglisverðast" af
öllu við þessa útreikninga í BHMR blaðinu að þeim
skuh skellt á jólaborðið núna af sömu aðilum og í
orði segjast styðja sjúkraliða heils hugar. Okkur hin-
um finnst þetta ekki góð sending til láglaunafólks
sem staðið hefur í sex vikna verkfallsbaráttu sem
enn sér ekki fyrir endann á.“
Ögmundur Jónasson, form. BSRB, í Mbl. 24. des.
Rafmagnið, stóriðjan og fólkið
„Kemur ekki til greina að þjóðin verði að sætta sig
við aö fá ekki óskaverð fyrir rafmagnið í stóriðjuna
til þess að fólkið fái vinnu? Hverju breytir það í
kílówattverði að lengja afskriftartíma virkjana upp
í 100 ár? Þær sýnast ætla að endast það ef ekki leng-
ur... Skyldi ekki vera betra að láta orkuna knýja
eitthvað hér innanlands, sem þarf íslenzkra handa
við, heldur en að setja upp síritamæla þar sem hund-
urinn liggur til útlanda í einhverri þokukenndri
framtíð?" Halldór Jónsson verkfr. í Mbl. 23. des.
í samfélagi vinstrivéla
„í samfélagi þar sem vinstrivélar hggja sem hrá-
viði út um allt eða í skötulíki og flokksvél Sjálfstæðis-
flokksins ein er gangfær, hættir kjósendum til að
leggja traust sitt á hana. Hins vegar dreymir jafnvel
ryðgaöa varahluti aö komast í hana, ef eitthvað
skyldi nú bila. Færri komast en vildu. Er rétt af
vinstrivélunum að vera stöðugt meö brak og bresti
út í loftið, því þær vita undir niðri að borgaralegu
vélinni hennar Salome Þorkelsdóttur verður alltaf
að treysta á sínum stað?“
Guðbergur Bergsson rithöf. i Vikublaðinu 22. des.