Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.1995, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 24. FEBRÚAR 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PALL STEFANSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91)563 2999
GRÆN NUMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð i lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Söfnunin var fyrir fólkið
Nú eru nokkrar vikur liðnar síðan snjóflóðin féllu á
Súðavík. Eins og jafnan áður og eðlilegt er hafa þeir at-
burðir horfið úr huga alls þorra fólks eför því sem fjær
dregur og tíminn líður. Það fennir í sporin.
Fólkið sem lifði náttúruhamfarimar af, fólkið sem
missti ástvini sína og aleigu, situr hins vegar ennþá eftir
með sárt ennið og situr uppi með afleiðingar, minningar
og gjörbreyttar aðstæður. Sumir hafa snúið aftur heim,
þeir sem það geta. Aðrir ætla að byggja upp að nýju í
Súðavík og svo eru enn aðrir sem eru fluttir á brott og
geta ekki hugsað sér að snúa aftur.
En hvar svo sem hinir eftirlifandi taka sér bólfestu
flýja þeir aldrei sálarangistina og ástvinamissinn og í
raun og veru eru þeir að byija nýtt líf og takast á við
sorgina og áföllin. Það hefur ekki fennt í nein spor hjá
þeim.
Síðustu daga hafa komið fram athugasemdir og
óánægja meðal þeirra sem misstu bæði ættingja og eigur
sínar í snjóflóðunum að illa hafi verið staðið að hreinsun
á staðnum. Þessu fólki hefur ekki gefist kostur á að hirða
persónulega muni.
Menn mega ekki gleyma tilhtssemi og nærgætni und-
ir kringumstæðum sem þessum, enda er fleira verðmæti
en það sem í krónum er tahð. Uppbygging í Súðavík er
áríðandi en hún má ekki ganga út yfir tilfinningar og
minningar sem varðveitast í litlum hlutum sem tengjast
hinum látnu og hinu hðna.
Það eru einmitt þessi tilfinningatengsl sem þjóðin
skildi og fann til með. Þau komu fram í viðbrögðum hlut-
tekningar, aðstoðar og hjálpar.
Fjölmiðlamir sameinuðust um það strax í vikunni
eftir að snjóflóðin féhu að gefa þjóðinni kost á því að
rétta fram hjálparhönd til styrktar Súðvíkingum og öðr-
um þeim sem eiga um sárt að binda eftir snjóflóð fyrir
vestan. Undirtektir voru frábærar og á einni svipstundu
söfnuðust rúmlega tvö hundruð mihjónir króna. í þeim
framlögum endurspeglaðist samúð þjóðarinnar og sam-
staða með þeim sem hörmungamar bitnuðu á. íslending-
ar reiddu fram þetta fé til að hjálpa fólkinu; th að hjálpa
einstaklingum og fjölskyldum th að ná fótfestu á nýjan
leik.
Nú berast sögur af því að ágreiningur sé sprottinn upp
um ráðstöfun söfnunaríjárins. Vonandi er hann á mis-
skilningi byggður. Vonandi þurfum við ekki að leggjast
svo lágt að rífast um gjafaféð.
Forsvarsmenn fjölmiðlanna gáfu ekki þetta fé. Þjóðin
gaf. En það er hins vegar á ábyrgð fjölmiðlanna að söfn-
unin fór af stað og það er þess vegna í þeirra valdi að
hafa skoðun á því hvemig þessu fé er varið. Fénu á að
verja th fólksins sem á um sárt að binda, hvort sem það
sest aftur að í Súðavík eða annars staðar. Þjóðin var
ekki sérstaklega að láta fé af hendi rakna th að byggja
Súðavík upp á nýjan leik, þótt ekki sé það verra ef það
fer saman. Þjóðin var að rétta fram hjálparhönd í nafni
þeirra sem fómst og th þeirra sem eftir standa.
Aðalreglan hlýtur að vera sú að eignatjón sé bætt, án
tihits th þess hvemig því fé er varið. Það er mál hvers
og eins tjónþola. í því sambandi má ganga út frá því að
Viðlagasjóður bæti hús og mannvirki. Síðan er söfnunar-
féð th viðbótar th að bæta annað tjón, miska og áfaha-
hjálp og þann annan skaða sem á annað borð verður
bættur.
Hér skal fihlyrt að vhji þjóðarinnar og gefenda nær
og fjær er sá að söfnunarféð gangi th fólksins. Með því
verður fylgst að eftir því verði farið.
Ehert B. Schram
gjffiÍM
„... nú hafa Bandaríkin SÞ að heita má í vasanum og vinna með Rússum og Bretum með hlutleysi Kín-
verja,“ segir m.a. í grein Gunnars.
Að snúa baki
við heiminum
FuUtrúadeild Bandaríkjaþings
hefur komist að þeirri niðurstööu
að umheimurinn komi Bandaríkja-
mönnum ekki við. Þetta ætti ekki
að koma á óvart. Fulltrúadeildin á
að endurspegla vilja kjósenda og
kjósendur kusu þann meirihluta
repúblíkana sem nú er allsráðandi
á þingi. Bandaríkjamenn upp til
hópa hafa mjög þokukenndar hug-
myndir um veröldina og almenn-
ingur er nær algerlega áhugalaus
um það sem gerist utanlands og er
fullkomlega andvígur þátttöku
bandarískra hermanna í átökum
úti í heimi nema tryggt sé að enginn
verði skotinn eða slasi sig.
Þetta endurspeglast í stefnu nýja
meirihlutans í fuiltrúadeildinni,
sem boðuð var fyrir kosningar í
nóvember og sett fram í formi
frumvarps um öryggismál, sem
samþykkt var þar í síðustu viku.
Þetta frumvarp er afturhvarf til
einangrunarstefnu áranna fyrir
síðari heimsstyijöld og um leið af-
neitun á því að kalda stríöinu sé
lokið. Almenningur og þingmenn
vilja einfalda ástand heimsmála
með lagasetningu.
Fortíðarþrá
Newt Gingrich, höfundur hins
svokallaöa þjóðarsáttmála, sem
var uppistaðan í stefnuskrá repú-
blíkana, viU sem minnst af útlönd-
um vita. Því er nú samþykkt að
fjárveitingar tíl friðargæslu Sam-
einuðu þjóðanna verði að heita má
afnumdar, bandarískir hermenn
verði aldrei settur undir yflrstjóm
SÞ og að kostnaður við einhliða
aðgerðir Bandaríkjanna, svo sem á
Haiti, dragist frá framlögum
Bandaríkjanna til SÞ. Ef önnur
ríki, svo sem Japan og Bretland,
fylgja á eftir er friðargæsluhlut-
verki SÞ lokið.
Ennfremur hefur fuiltrúadeildin
í fortíðarþrá sinni ákveðið að leggja
megináherslu á eldflaugavamir
Bandaríkjanna sjálfra, rétt eins og
árás sé enn yfirvofandi frá Rúss-
landi, og efla enn árásarmátt lang-
drægra vopna. Samtímis samþykk-
ir fulltrúadeildin aö Pólland, Tékk-
Kjallariim
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
land, Slóvakía og Ungveijaland
skuli tekin inn í Nato, enda þótt
ákvörðun um slíkt sé hjá Nato
sjálfu og í aðild felist að Banda-
ríkjamenn em skuldbundnir til að
grípa til vopna til að verja þessi
ríki.
AUt er þetta heldur mglingslegt.
Og ennfremur ákveður þingið að
setja á stofn 12 manna nefnd til að
endurskoða langtíma öryggishags-
muni ríkisins.
Hugsunarháttur
Ef þessi löggjöf næði fram að
ganga yrði Clinton að heita má
sviptur frumkvæði og völdum í
utanríkismálum sem mun vera til-
gangurinn. Víst er það að Jesse
Helms, núverandi formaður utan-
ríkisnefndar öldungadeildarinnar
og steinrunninn afurhaldsmaður í
flestu 'tilliti, er hrifinn af þessu.
Engu aö síður er þetta framvarp
hvergi nærri orðið að lögum.
Öldungadeildin á eftir að fjalla
um það og að síðustu gæti Clinton
beitt neitunarvaldi gegn því. Trú-
lega verður þetta því aldrei meira
en sýnishom af hugsunarhætti
hins nýja meirihluta á Bandaríkja-
þingi. Það sem einna mest minnir
á gamla daga er ijandskapurinn við
Sameinuðu þjóðimar.
Sú var tíðin að SÞ voru andsnún-
ar Bandaríkjunum en nú hafa
Bandaríkin SÞ að heita má í vasan-
um og vinna með Rússum og Bret-
um með hlutleysi Kínveija. Nýi
meirihlutinn lifir í fortíðinni. Fyrr-
nefndur Jesse Helms hefur heitið
því að binda enda á nær alla aðstoð
Bandaríkjanna við erlend ríki og
kyndir upp almenning með fullyrð-
ingum um að milljarðar dollara
fari þar í súginn.
Samt veitir þetta ríkasta land
veraldar aðeins 0,7% af þjóðartekj-
um til útlanda, ekki miidu meira
en ísland, að miklu leyti í formi
hemaöaraðstoðar og að lang-
stærstum hluta til eins ríkis, ísra-
els.
Þegar allt kemur til alls er ólík-
legt að þetta frumvarp verði að lög-
um en þarna getur samt að líta
sýnishom af raunverulegum hug
bandarískra kjósenda til umheims-
ins eins og hann endurspeglast í
atkvæðum þingmanna. Vilji kjós-
enda er ótvírætt sá að skipta sér
sem minnst af umheiminum og
enginn bandarískur valdhafi getur
hunsað þann vilja til lengdar.
Gunnar Eyþórsson
„ ... almenningur er nær algerlega
áhugalaus um það sem gerist utan-
lands og er fullkomlega andvígur þátt-
töku bandarískra hermanna í átökum
úti í heimi nema tryggt sé að enginn
verði skotinn eða slasi sig.“
Skoðanir annarra
Kennarar, annaðhvort eða...
„Valkostir kennara í kjaradeilu þeirra eru ekki
margir. Annað hvort ganga þeir nú til samninga, sem
taka mið af því, sem um hefur verið samið á mark-
aði, eða þeir ákveða að hafna samningum við ríkis-
valdiö, sem verði hliðstæðir við þá samninga sem
tekist hafa á almenna markaðnum. Velji kennarar
síðari kostinn, era þeir um leiö aö velja langvinnt
verkfall." Úr forystugrein Mbl. 22. febr.
Greiðsluaðlögun fyrir alla?
„Þingmenn Framsóknarflokksins hafa flutt frum-
varp á Alþingi um greiðsluaðlögun... Hugsunin
með frumvarpi framsóknarmanna er vafalaust sú
að koma til móts við þá sem misst hafa tökin á fjár-
málum sínum vegna minni tekna og atvinnuniissis.
Mat á því að greiðsluaðlögun teljist sanngjöm fyrir
skuldara og lánardrottna er vandasamt, en þó er það
nauðsyn vegna þess að ekki er sanngjamt að þjóðfé-
lagið komi til skjalanna í málefnum þeirra sem lifa
einfaldlega umfram efni.“
Úr forystugrein Tímans 22. febr.
Úrelt samningsgerð
„Hin miðstýrða samningsgerö sem fram fer á ís-
landi hefur löngu gengið sér til húðar, enda tekur
hún í langfæstum tilfellum nokkurt mið af þeim
raunveruleika sem ríkir á vinnumarkaði... Það er
afar ólíklegt að þau auknu útgjöld sem kjarasamn-
ingar kosta hið opinbera jafnan, séu til þess fallin
að bæta lífsskilyrði almennings í landinu... Hið
sama gildir í opinbera geiranum. Það ófremdará-
stand sem ríkir í kjarasamningum kennara nú sýnir
enn skýrar en áður, að réttast er að hið opinbera
feli stjómendum opinberra stofnana samningsgerð
við sína starfsmenn."
Úr forystugrein Viðskiptablaðsins 22. febr.