Þjóðviljinn - 23.11.1943, Blaðsíða 1

8. árgangnr.
Þriðjudagur 23. nóv. 1943.
JÓHANNES ÚR KÖTLUM
skrifar grein um sjálfstæðismál-
ið á 4. og 5 síðuna.
264. tölublað.
Verklýðshreyfing
Astralíu eflist
Ástralski Kommúnistaflokkur
inn og Verklýðsflokkurinn í
New-Soth-Wales í Astralíu eru
nú um það hil að sameinast.
Mun sameiningin mjög efla hin
íýðrœðislegu verklýðsöfl.
Þegar Kommúnistaflokkurinn
var lýstur ólöglegur árið 1940,
hafði hann um 4500 skráða með-
limi. Síðan hann varð löglegur
aftur á þessu ári hefur tala með
lima komizt upp í nærri því
20.000. Við nýafstaðnar kosning
ar fékk hann 80.000 atkvæði
undir kjörorðinu: „Allt fyrir
sigurinn í hinu andfasistiska
stríði alþýðunnar“. — Verklýðs-
flokkurinn, sem árið 1940 klofn-
aði út úr Sameinaða Verklýðs-
flokknum um afstöðuna til
Sovétríkjanna, hefur 10.000 með
limi.
Nálgast síðusfu íárnbraufína frá Gomel
Aframhald er á sókn Rússa á Dnéprbugðinni. Hafa
þeir brotizt í gegn fyrir sunnan Kremensjúg á 50 km.
breiðri víglínu. Hafa þeir sótt fram um 40 km. og tekið
9 mikilvæga vel víggirta staði. Eru Rússar komnir
þarna mjög nærri bænum Snamenka. Er þessi sókn
mjög hættuleg undanhalds- og aðflutningaleiðum Þjóð-
verja í Dnépr-bugðunni.
Rauði herinn hefur enn unnið á báðum megin við
Gomel. Norðan við hana eru þeir komnir all nærri síð-
ustu járnbrautinni, sem Þjóðverjar hafa á valdi sínu frá
og til borgarinnar.
Frá Alþingi.
Engln Ining í hfaieimiiipiiin
Fulltrúa sóslalista enn haidið otan vlð nefndlna
Bxrinn ber einn allan kostnað af bráðabirgðahúsnæðinu
Snemma á þessu þingi bar Sigfús Sigurhjartarson fram fnun-
varp til breytinga á húsaleigulögunum, til leiðréttingar á því
fjarstæða ákvæði laganna, að ráðherra getur úrskurðað 2 af 5
nefndarmönnum út úr hinni raxmverulegu húsaleigunefnd og
falið þeim það verk eitt að meta húsaléigu eftir föstum reglum.
Félagsmálanefnd neðri deildar fjallaði um málið og vildi
meiri hluti hennar fallast á meginatriði frumvarpsins, að því
viðbættu að ríkið skyldi greiða helming þess kostnaðar sem leið-
ir af umbótum og breytingum á bráðabirgðahúsnæði en bærinn
ber nú þennan kostnað allan. Framsóknarmenn, Alþýðuflokks-
menn og nokkrir Sjálfstæðismenn sameinuðust um að fella þess-
ar sjálfsögðu breytingar á húsaleigulögunum.
C I 0 sendir Roose-
velt áskorun
Ameríska verkamannasamband-
ið C I O (Congress of Indrustr-
ial Organisations) hefur skorað
á Roosevelt forseta að hlutast
til um, að pólitískir fangar á
Indlandi verði látnir lausir og
að teknir verði á ný upp samn-
ingar við indverska stjórnmála-
leiðtoga um myndun þjóðlegrar
stjórnar.
Nefnd sambandsins, sem sér
um fjársöfnun í þágu hjálpar-
sjóða Bandaríkjamanna, hefur
veitt 100.00 dollara til söfnunar
vegna indversku hungursneyðar
innar.
Húsaleigunefnd er sem kunnugt
er, skipuð fimm mönnum. Tveir
eru skipaðir af ráðherra, tveir kosn-
ir af bæjarstjórn, en formann skip-
ar Hæstiréttur. Ráðherra tilnefnir
svo einhverja tvo úr þessum hópi
til að meta húsaleigu, eftir föstum
reglum, og hafa þeir engin önnur
störf með höndum í nefndinni, eru
með öðrum orðum ekki í hinni raun
verulegu nefnd. Þetta ákvæði er
mjög óeðlilegt, eins og bezt sést á
því, að með því getur ráðherra
útilokað báða fulltrúa Reykjavík-
ur úr húsaleigunefnd, en auðvitað
á bærinu mest undir ])ví, að nefnd-
in vinni starf sitt vel. Frumvarpið
fór fram á það, að allir fimm
ncfndarmenn tæki þátt í megin -
störfum nefndarinnar.
Nú er svo háttað málum, að
Framhald á 8. síðu
Gagnáhlaup Þjóðverja á
Kíeff-svæðinu eru nú hörðust
um 20 km. fyrir norðan Síto-
mír. Hafa Rússar hrundið þeim
öllum og valdið stórtjóni í liði
Þjóðverja.
Nyrzt á Kíeff-vígstöðvunum
heldur sókn Rússa áfram. Hafa
þeir tekið mörg þorp þar.
Fyrir norðan Pripet-fenin,
fyrir vestan Rikitsa og við neðri
hluta Pripet-fljóts, hefur rauði
herinn tekið marga staði.
Enn er barizt í úthverfum
Tsérkassi-borgar, en nokkrar
hersveitir rauða hersins hafa
ekki staðnæmst þar, heldur
haldið áfram framhjá borginni.
Þjóðverjar tilkynntu enn
harða bardaga nálægt Nevel.
Segja þeir að Rússar hafi brot-
izt í gegn um víglínu þeirra
þar. En hersveitir þær sem það
gerðu verið umkringdar.
Rússar eyðilögðu í gær fyrir
Þjóðverjum 189 skriðdreka og
18 flugvélar.
Shinwell í ónáð
Mesta athygli vekur í sam-
bandi við kosningu stjórnar-
nefndar þingmanna brezka
Verkamannaflokksins, að Eman
úel Shinwell var ekki endur-
kosinn. Þessi breyting endur-
speglar alls ekki aðstöðu Stim-
wells innan flokksins sjálfs. Á
síðasta þingi Verkamannaflokks
ins var hann annar í röðinni,
er kosið var í framkvæmda-
stjórn, og hann er einn af vin-
sælustu áróðursmönnum flokks-
ins. — Auðséð er, að samþing-
mönnum hans úr Verkamanna-
flokknum hefur ekki líkað hin
herskáa framkoma Shinwells í
þinginu og hin sjálfstæða af-
staða hans í ýmsum málum.
Verkamenn í Chile
vinna sigur
Samkvæmt nýjum lögum,
sem þingið í, .Chile (Suður-
Ameríku) hefur samþykkt,
eiga verkamenn þar í landi hér
eftir að fá hluta af ágóða at-
vinnurekenda.
Atvinnurekendur eiga að af-
henda verkamönnum 12% af
hreinum ágóða. Af þessum á-
góða eiga 3% að renna til verk-
lýðsfélaga, en afganginn á að
nota til launabóta verkamanna.
i Frakkar reyna að
sefa ólguna í
Libanon
Franska þjóðfrelsisnefndin í
Alsír hefur nú stigið fyrsta
skrefið til lausnar Libanon-deil-
unnar með því að leysa úr
haldi forsetann og ráðherrana.
Var þeim fagnað af geysimikl-
um mannf jölda, er þeir komu til
Beirút í gær.
Seinna í gær brauzt múgur
manns undir forustu þarlendra
iögreglumanna inn í þinghús-
ið og fylgdi síðan þingmönnun-
um þangað. Libanonskir fánar
voru dregnir upp á opinberum
byggingum. Frönsk yfirvöid
létu þetta allt afskiptaiaust.
Verkföll eru enn háð í Beirút
og fleiri borgum og er langt
frá því að landsmenn séu á-
nægðir með þessar tiislakanir.
Sú skoðun er iátin 1 ljós í
Kairo að ástandið geti enn
breyzt til hins verra.
Franska þjóðfrelsisnendin í
Alsír hefur kallað á sinn fund
landstjóra sinn í Libanon og
fleiri franska embættismenn til
að gefa skýrslu.
Kjöthneykslin rædd ð Alþingi
„Alþingi á ekki afl sletta sér fram í það, sem því
kemur ekki við“—segir formaður kjötverðlagsnefndar
Þingsályktunartillaga þeirra Áka Jakobssonar og Sigfúsar
Sigurhjartarsonar um rannsókn vegna eyðileggingar á kjöti og
öðrum neyzluvörum var til fyrstu umræðu í neðri deild í gær.
Áki fylgdi tillögunni úr hlaði með ýtarlegri ræðu, en vamarlið
kjöthneykslisins kvaddi sér þegar hljóðs og var formaðxu- kjöt-
verðlagsnefndar, Ingólfur á Hellu, í fremstu víglínu. Fundartima
var lokið er Ingólfur hafði lokið máli sínu og var umræðum því
frestað.
Áki Jakobsson færði fram öll
þau mcginrök, scm að því hníga,
að gera rannsókn nauðsynlega út
af þessari eyðileggingu matvæla,
sem átt hefur sér stað, og almenn-
ingi er þegar kunnugt af blaða-
skrifum. Megináherzluna lagði
hann á það, að rannsaka þyrfti,
hvort löggjöf sú, sem nú cr í gildi,
um kjötsölu, gæti ekki beinlínis
stuðlað að því, að kjöt yrði evði-
lagt i stærri eða smærri stíl.
Ingólfur frá Ilellu talaði næstur
á eftir Áka. Ilann kvað það firn
mikil, ef Alþingi ætlaði að fara að
sletta sér fram í þetta mál, sem því
kæmi ekkert við, og kvaðst illa
trúa, að þingmenn viidu taka sæti
í rannsóknarnefnd slíkri sem tillag-
an fjallaði um.
Ekki kvaðst hann sem formaður
kjötverðlagsnefndar ætla að upp-
lýsa hvort vcrðjöfnunargjald hefði
verið greitt af kjöti því, sem S. í.
S. hefði flutt í hraunið cða ekki.
Hann vildi ekki standa hér á þingi
eins og fyrir rétti. Kommúnistar
mættu gjarna bíða þess mcð nokk-
urri óþreyju að fá að vita hið
sanna í málinu, ef rannsóknar-
nefndin yrði samþykkt, gætu þeir
komið á skrifstofu kjötverðlags-
nefndar og gætu þeir þar séð
„skjölin í réttu ljósi“. Sveinbjörn
og aðrar höfuðkcmpur Framsókn-
ar höfðu kvatt sér hljóðs er fundi
var slitið.
Verkamenn vinna kosn-
ingar í Kleveland
í nýafstöðnum kosningum í
hinni miklu iðnaðarborg Kleve-
land í Bandaríkjunum hafa sam
tök verkamanna tryggt kosn-
ingu frjálslynds borgarstjóra og'
borgarstjórnar. í Kleveland
hófu verkiýðsféiög og verk-
lýðsflokkar fyrr sameiginlega
stjórnmálabaráttu en annars-
staðar í Bandaríkjunum.