Þjóðviljinn - 12.02.1944, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN. — Laugardagur 12. fébrúar 1944.
Laugardagur 12. febrúar 1944. — ÞJÓÐVILJINN
þJÓÐVILJINN
ÓtgefaDdi: Sarneiningarflokkur alþýðu — SósíalistafloJckurinn.
Ritstjóri: Sigurðui Guðmundsson.
btjórnmálaritstjórar: Einar Olgársson, Siflfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstræti 12, ttími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: SJwlavörðustíg 19, simi 218
Prentsmiðja: VíJángsprcnt h.f., Garðastrœti 17.
Áakriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6,00 á mánuði. -
Úti á landi: Kr. fí-^0 á mánuði.
Auðvirðilegar blekkingar
Illur er sá málstaður, sem þarf svo auðvirðilegra blekkinga
sem Morgunblaðið notar í gær, til þess að reyna að verja atvinnu-
rekendur og sýna fram á að ekki sé til neins fyrir verkamenn að
hækka kaup sitt.
Morgunblaðið segir, að það sé þýðingarlaust fyrir verkamenn
að hækka kaupgjald sitt, því samkvæmt 6-manna-nefndar-samning-
unum, hækki þá bara landbúnaðarvörurnar og verkamenn hafi ekk-
ert upp úr þessu. Það þarf meira en meðal-moðhausmennsku til að J
koma saman einni lygi og tveimur rökvillum í sömu staðhæfingu.
Skal nú þetta hálmstrá Morgunblaðsins, sem átti að verða hald-
reipi atvinnurekenda, tætt sundur:
1. Samkvæmt 6-manna-nefndar-samningunum hækkar verð
landbúnaðarvara í hlutfaíli við árstekjur hinna vinnandi stéttanna,
en ekki í samræmi við tímakaup þeirra. Það sem gert hefur
tekjur verkamanna í Reykjavík allháar undanfarið er hin mikla
eftirvinna. Hún er nú að minnka stórum og árstekjur verkamanna
að lækka. Þó að grunnkaup verkamanna yrði nú hækkað, þá er því
miður ekki líklegt að árstekjur verkamanna myndu hækka við það.
Hækkað dagkaup myndi, ef vel lætur, máske bæta upp minnkun
eftirvinnu. Verkamaðurinn gæti ef til vill tryggt fjölskyldu sinni
sæmilega afkomu með 8 tíma vinnu í stað 9 tima vinnu áður.
— Árstekjur verkamanna myndu því að öllum líkindum verða lægri
1944 en þær voru 1943 og verð landbúnaðarafurða lækka. — Morg-
unblaðið fer því með blekkingar. Sex-manna-nefndar-samkomu-
lagið var nefnilega gert af viti, ekki í vitleysu!
2. Svo koma rökvillurnar:
Þó árstekjur verkamanna hækkuðu við kauphækkunina og
verð landbúnaðarafurða, — ef stríðið stæði enn í september —
yrði því hækkað í samræmi við það, þá fær verkamaðurinn þá
verðhækkun að fullu bætta með dýrtíðaruppbót á laun sín, svo
grunnkaupshækkunin er honum alltaf hreinn ávinningur og laun-
þeganum er það ekki tap, þó bændur fái betra verð fyrir vöru
sína. — Er rökvilla Morgunblaðsins nr. 1 þar með skýrð. Komum
við nú að hinni:
Grunnkaupshækkun hjá verkamönnum nú hefur engin áhrif
á landbúnaðarverðið, •— þó svo að árstekjur verkamanna hækkuðu
—, ef stríðinu í Evrópu lýkur í sumar, því þá fellur 6-manna-nfnd-
arsamningurinn úr gildi. Setjum svo að það tækist að lækka dýr-
tíðina og vísitalan lækkaði þar af leiðandi niður í það, sem var
1939, sem að vísu er ólíklegt. Þá stæði grunnkaupshækkunin eft-
ir. — Og vill Morgunblaðið neita því, að það væri ávinningur fyrir
verkamenn?
©
Morgunblaðinu þýðir ekki að berjast á móti grunnkaupshækk-
un verkamanna á þeim grundvelli að þeir hafi ekkert upp úr henni!
Claessen & Co. eru einmitt á móti hækkuninni vegna bess að þeir
vita, að verkamenn hafa verulegt upp úr„henni. Báðum aðilum er
ljóst að þetta eru átök um hvaða kjör verkamenrl skuli búa við
að þessu stríði loknu.
Stríðið, sem nú er háð, er stríð albýðunnar, stríð fólksins sjálfs
fyrir frelsi sínu og lífi, sem vert sé að lifa.
Varaforseti Bandaríkjanna, Wallace, kallar öld þá, er nu hefj-
ist, „öld alþýðunnar“. Hann bendir á, að sigrast verði á einokunar-
hringum auðsins, ef öryggi eigi að skapa.
Roosevelt kveður baráttuna standa um hinar fjórar tegundir
frelsis, — og ekki hvað sízt um það, að mennirnir þurfi ekki fram-
ar að óttast skort og atvinnuleysi.
Alþýða íslands er jafn áþtíeðin í því og alþýða annarra landa,
að skorturinn skuli verða að víkja frá dyrum hennar, að atvinnu-
leysið skuli ekki fá að þjá hana aftur. Orugg, vel borguð atvinna,
— er tryggir góða afkomu allra verkamannafjölskyldna — það er
krafan.
Atvinnurekendur þykjast geta skapað það ástand, þó þeir.eigi
Þann 10. febrúar barst Verkamannafélaginu Dags
brún bréf frá stjórn Vinnuveitendafélags íslands. Fel-
ur bréf þetta í sér svar við bréfi stjómar Dagsbrúnar
frá 3. þ. m., er fylgdi samningsuppkasti félagsins. Er
bréf Vinnuveitendafélagsins birt í Morgunblaðinu
11. þ. m.
Sama dag, eða 10. febrúar, afhenti stjórn Dagsbrún
ar svar sitt við þessu bréfi.
í dag, kl. 2,30 e. h. var fyrsti viðræðufundur milli
stjómar Vinnuveitendafélagsins og stjómar Dags-
brúnar ásamt 14 manna aðstoðarnefnd hennar.
Bréf Dagsbrúnar til Vinnuveitendafélagsins fer
hér á eftir.
10. febrúar 1944.
Stjórn
Vinnuveiténdafélags Islands,
Reykjavík.
Vér höfum móltekið bréf yðar
að ræða skerðingu 8 sbunda viimu-
dagsins.
llvað fullyrðingu yðar snertír,
um að stjórn félags vors hafi hvað
eftir annað kratizt níia stunda
dags. 9. febrúar 1944, þar sem þér I vinnudags, þá hefur hún ekki við
svarið bréfi voru frá 3. febrúar j neii t að styðjast.
1944. j Hinsvegar höfrnn vér — í fullu
Vér teljum svar yðar furðu s:unræini við vilja félagsmanna
gegna, einkum með tilliti til und- vorra _ þrásinnis lýst þvi yfir, að
irtekta yðar við hinar réttlátu
breytingar á grunnkaupi er felast
í samningsuppkasti því, er yður
var afhent þann 4. þ. m. Munum
vér í stuttu máli taka framburð
ýðar hér til athugunar.
1. Þér fullyrðið í bréfi yðar, að
vorra
kaupgjald það, sem greitt er fyrir
8 stunda vinnudaginn. vgeri of lágt.
og á þeim forsendum er hið nýja
samningsuppkast vort fyrst og
fremst byggt.
2. Þér véfengið rökstuðning
vorn, er lýtur að rangri vísitölu.
með samningi vorum frá 22. ágúst j þær tilvitnanir, sem þér færið fram
1942 hafi dagkaup verkamanna j úr álitum visitölunefndarinnar,
hæklcað um 54% — 54 af hundraði1
— og gangið út frá 9 stunda vinnu
að jafnaði á dag.
styðja þó einmitt vorn málstað, en
ekki yðar. Einkum viljum vér
benda á þau ummæli hr. Olafs
Vér lítum á þessa málsmeðferð D;lllíelssona]. ,er hann segir, að
vonlítið sé „um að gera vísitölu-
grundvöll, sem væri nokkuð að ráði
af yðar hendi svo óvandaða og á
svo villandi forsendum byggða, að
ekki verður unnt að rökræða málið
á þeim grundvelli.
Þér, sem samningsaðili vor,
mættuð það gerzt vita, að dag-
vinna telst, samkvæmt gildandi
samningi voruin, 8 stundir en ekki
9 stundir, og að þegar um er að
ræða hækkun á dagkaupi, er það
út í loftið að byggja á einhverjum
vissum fjölda yfirvinnutíma. Énda
munu fulltrúar vorir af vinnustöðv-
unum fá tækifæri til þess að skýra
yður frá viðhorfi sínu til þessa
máls.
Ef farið væri eftir reglu yðar við
útreikning hækkunar á dagkaupi,
væri ekkert auðveldara en að finna
út mörg hundruð prósent hækkui
vissari cn þessi, nema þá á mjög
löngum tíma. Mér virðist vísitölu-
grundvöllurinn nothæfur eins og
hann er“. (Undirstrikanir vorar).
Þér gangið einmitt fram hjá því
grundvallaratriði, að meiri- og
minnihluti nefndarinnar er allsend-
is óviss um grundvöll vísitölunnar,
enda þótt þeir telji neyzluvalið
ekki „fjarri'* lagi.
Það er einmitt þessi óvissa, sem
einkenndi alla hina svonefndu end-
urskoðun vísitölugrundvallarins,
sökum þess, að hinn raunverulegi
grundvöllur hennar, búreikning-
arnir sjálfir, voru alls ekki endur-
skoðaðir, þ. e. engir nýir búreikn-
með því einu að bæta við fleirum j *nSar fengnir. %
og fleirum eftir- og næturvinnutím-1 Þessa ovissu staðfestir t. d. hr.
um, sem eitthvert óvenjulegt á- j O. Dan. með því að segja í áliti
stand kynni að skapa. sínu: „Vigtirnar eru alveg ókont-
Vér skiljum þennan málflutning rolleraðar og náttúrlega mcira og
yðar á þann veg, að þér séuð að
reyna að fá oss út í umræður um
fráhvarf frá 8 stunda vinnudegin-
um og ennfremur sem ríka tilhneig-
ingu af yðar hálfu til þess að
þurrka út öll mörk dagvinnu, eftir-
vinnu og næturvinnu, en það minn-
ir allt of óþægilega ú kjör verka-
manna, eins og þau voru fyrir hart-
nær fjörutíu árum, er félag vort
var stofnað.
En að ræða nýjan samning á
þessum grundvelli yðar cr auðvit-
að fásinna, enda höfum vér síður
en svo umboð félags vors til þess
minna ónákvæmar eins og geta má
nærri, en þá er þessi fínpússun á
verðlaginu fremur þýðingarlítil“.
l>ar að auki upplýsir meirihlut-
inn, að 12% af útgjaldaupphæð
búreikninganna sé ekki felldur í
vísitölugrundvöllinn. En þar sem
þér snertið þetta atriði, viljum vér
benda yður á, að gömlu búreikn-
ingarnir eru miðaðir við þau kjör.
er ríktu meðal verkamanna hér í
bæ fyrir strið, þegar jieir og fjöl-
skyldur þeirra urðu að neita- sér
um flest það, er til menningarlífs
telst og þæginda.
atvinnufyrirtœkin og ráði þeim. Þá er það þeirra að sýna það i
verki. — En segist þeir eklci geta tryggt verkamönnum góða af-
komu og örugga vinnu með 8 stunda vinnudegi, — þá kveða þeir
sjálfir upp dauðadóminn yfir yfirráðum sínum. Þá er bezt fyrir
þá að afhenda alþýðunni ráðin yfir atvinnulífinu og láta hana
stjórna því sjálfa.
íj Vér skiíljum því mæta veþ sM
[íjþér viljið einmitt miða vísitöluna
!j við það ástand.
Hinsvegar verður krafa verka-
manna um Ibreyttan vísitölugrund-
v.öll ekki véfengd með neinum fram
bærilegum rökum, endíi «r fyrsta
tillaga meirihluta vísíltölunefndar
(og minnihlutans að því er virð-
ist) sú, að saifnað verðí yfirgríps-
meiri skýrslum um neyzluval, þ, e.
a. &., að raunveruleg endurskoðun
vísitralugrundvallarins farí fram
samkvæmt nýjum búreikningum.
Hvað húsaleigwna áhrærir, þá er
álit nefindarinnar ©tvíræður vitnis-
burður gegn bréfí yðar og látum
vér nægja að vitna tí! eftirfarandí
ummæla meirihlutans:
„Teknir sem ein hagemunahéild
fá launþegar með núverandi vísi-
tölu ekki meira en sem svarar full-
um uppbóturn á hækkun husaleigu
í gömlum íbúðum“.
Enda fellur framburður yðar um
sjálfan sig einnig af þeirri ástæðu,
að margir þeir, er búa í gömlum
húsum, hafa af sjálfsdáðum eða
fyrir óskir húseigenda hækkað húsa
leigu sína.
Sömuleiðis er staðhæfing vor
um, að verkamenn hafi almennt
keypt sér kjöt til vetrarins áður
en verðlækkun fór fram á þessari
vöru s.l. haust, óhögguð, enda á-
skiljum vér oss rétt til að veita
yður við tækifæri fullnægjandi upp
lýsingar um það atriði.
Af því, er sagt hefur verið varð-
andi vísitöluna, þá er fullyrðing
yðar, um að hún sé rétt, í algjörri
mótsögn við veruleikann, enda
þótt liún sé skiljanleg með tilliti
til þess, að ranglát vísitala hefur
fært meðlimum félags yðar mikinn
aukagróða á undanförnum árum.
3. Vér konium þá að því atriði,
er snertir hlutfall kaups milli ófag-
lærðra verkamanna og faglærðra
fyrir stríð og nú. í stað þess að
ræða þessa mikilvægu röksemd
vora, fjölyrðið þér um alveg óskylt
mál, sem sé liina svonefndu gerfi-
menn.
En auðvitað er hér um að ræða
hlutfallið milli grunnkaups ófag-
lærðra verkamanna og faglærðra,
þ. e. fagmanna. Og stendur þessi
röksemd vor því óhögguð.
Hinsvegar kemur oss fullyrðing
yðar, um að þér viljið ekki semja
við oss um kaup og kjör gerfi-
manna, nokkuð á óvart, þal sem
oss er kunnugt um tilraunir í þá
átt að skerða sem niest iðnréttindi
faglærðra manna.
Vér viljum þó ekki láta hjá líða
að minna yður á, að félag vort
hefur f.yrir löngu ákveðið taxta fyr-
ir gerfimenn og að þér verðið að
skoðast sem óbeinn aðili hans, þar
sem þér liafið ekki mótmælt hon-
um.
4. Þér farið í kring um þá full-
yrðingu vora, að framfærslukostn-
aður í Reykjavík sé mun hærri en
annarsstaðar á landinu og að kaup
Dagsbrúnarmanna þurfi því að
vera hærra.
En í stað þess ásakið þér Al-
þýðusamband Islands um að vilja
gcra kaupgjald allstaðar á land-
inu jafn hátt.
Þetta er mjög gagnstætt sann-
leikanum. Alþýðusambandið hefur
stefnt að því og stefnir að því að
samræmta kaupgjald á þeim stöð-
um, nánast í þeim landsfjórðung-
um, þar sem aðstæður eru svipaðar.
Þar af leiðandi er áfram í fullu
•gildi samanburður á kaupgjaldi og
framfærslukostnaði í Reykjavík og
aunarsstaðar á landinu, og það því
fremur sem í Reykjavík er um þá
atvínnurekendur að ræða, sem
allra manna bezt hafa aðstöðu til
þess að greiða sæmilegt kaup.
5. Vér komum þá loks að síð-
ustu mótbáru yðar, en hún er á
þá leið, að til þess að atvinnuveg-
irnir beri sig, þurfi kaupgjald að
minnsta kosti að haldast óbreytt,
en lækka þó öllu heldur.
Þér eruð fulltrúi þeirrar stéttar,
atvinnurekenda, sem hefur verið
talin éigandi helztu atvinnutækja
þjóðarinnar og stjórnað þeim.
Vér viljum ekki láta hjá líða að
minna yður á, hvernig stétt yðar
gekk að stjórna atvinnuvegunum
á tímabilinu 1930 til 1940, þegar
atvinnurekendur reyndust ekki fær
ir um að veita landsfólkinu næga
atvinnu og þjóðin var að sligast
undir byrðunum af óstjórn þeirra.
Og þó munuð þér vart treysta yð-
ur til þess að fullyrða, að kaup-
gjald hafi verið hátt á þessum ár-
um.
Stétt yðar, atvinnurekendur,
stjórnaði atvinnuvegum þjóðar-
innar ekki aðeins nefndan áratug,
hcldur og á þeim-veltiárum, er við
tóku og sem hafa fært atvinnu-
rekendum tugi milljóna í hreinan
ágóða, meðan dagkaup Dagsbrún-
armanna liækkaði aðeins uni t(i%
og það seint og um síðir.
Þessi veltiár voru próf á stétt
yðar, próf í því, hvort atvinnurek-
endur gætu fremur stjórnað at-
vinnuvegunum á veltiárum en á
krepputímum.
Staðreyndirnar, ástand atvinnu-
véganna, sem játað er í bréfi yðar,
sýna, að atvinnurekendur hafa
ekki staðist þetta próf. Þar með er
sannað, að sú stétt manna, sem
þér eruð fulltrúi fyrir, hefur hvorki
reynzt fær um að standa fyrir at-
vinnuvegum landsins á kreppu- né
uppgangsárum svo, að þeir geti
boðið alþýðu manna neina trygg-
ingu fyrir stöðugri atvinnu né at-
vinnuleysistryggingai'.
Ef þér hugsið yður að standa
við það, sein haldið er fram í bréfi
yðar varðandi nauðsyn á lækkuðu
kaupi, þá viljum vér hér mcð lýsa
því yfir, að vér verkamenn og
samtök vor, verklýðssamtökin, er-
um reiðubúnir til þess að taka öll
meiriháttar atvinnutæki í vorar
hendur og reka þau á þann hátt,
að allir íslendingar verði tryggðir
gegn atvinnuleysi og að atvinnu-
vegirnir beri sig á þann hátt, að
kjör alþýðu manna geti batnað
stórlega á skömmum tíma.
Að þessu athuguðu, er að fram-
an greinir, erum vér þeirrar skoð-
unar, að þér hafið með svarbréfi
yðar tekið þannig lagaða afstöðu
til samningsuppkasts vors, að rök-
stuðningur vor fyrir réttlátum kröf
um verkamanna sé enn óhaggan-
legri en áður.
Vér erum að sjálfsögðu reiðu-
búnir til viðræðna við yður á þeim
tíma, er þér hafið óskað.
Virðingarfyllst.
' (Undirskriftir).
Hvað gerir þú til að
útbreiða Þjóðviljann
Verkamaður! Það er barist.
um kaup þitt, um afkomu þína
og fjölskyldu þinnar, um ör-
yggi stéttar þinnar eftir þetta
Stríð.
Áhrif blaðanna ráða miklu
um það hve eindregið atfylgi
verkamanna er við kröfur sínar
og hve víðtœk samúð almenn-
ings er með þeim. — Blöð auð-
manna og afturhalds vinna að
því að ragja verkamenn og
spiUa fyrir því að þeir fái öryggi
og góða afkomu. blxk blöð attu
ekki að sjást á neinu alþýðu-
heimili.
fílað verkamannsins cr vopn
í baráttu hans, alveg eins og
verklýðssamtökin eru það. Ef
þú átt að sigra, verkamaður,
verður blaðið þitt að vera út-
breitt og áhrijaríkt.
Þjóðviljinn, blað þitt, hefur
að vísu bœtt við sig hundruðum
áskrifenda síðan hann stœkkaði.
En hann þarf að bœta við sig
þúsundum og það fljótt, ef duga
skal.
Ilvað licfur þú gert til að
vinna að því á þínuxxi vinnustað
og í Jnnu félagi?
Samrætning á kjörum
menntaskólakennara
Fjórir Jnngmenn: Steingrímur
Aðalsteinsson, Haraldur Guð-
mundsson, Bernharð Stefánsson og
Lárus Jóhannesson, flytja frum-
varp um breytingar á lögunum um
Menntaskóla á Akureyri, svohljóð-
andi:
„lJj.. gr. laganna orðist svo:
Um fjölda kennslustunda skóla-
meistara og kennara skal á hverj-
um tíma farið eftir reglugerð fyrir
Menntaskóla Reykjavíkur".
1 greinargerð segir:
„Frumvarp það, er hér liggur
fyrir, er fram komið vegna mis-
munar, er nú á sér stáð, á kjörum
kennara við menntaskólana í
Reykjavík og á Akureyri.
Samkvæmt lögum frá 19. maí
1930, nr. 32, um Menntaskóla á
Akureyri, ber kennurum þar að
inna af hcndi 26 stunda kennslu á
viku, cr lækka má niður í 22 stund-
ir, ef um mikla heimavinnu er að
ræða vegna skriflegra verkefna.
Hins 'vegai' er svo á kveðið í reglu-
gerð fyrir Menntaskólann í Reykja
vík frá 8. febr. 1937, «3. gr., að
kennarar þar skuli kenna 24 stund-
ir á viku með þriggja til fimm
stunda afslætti vegna heimavinnu.
Yfirkennarar, þ. e. þeir, er gegnt
liafa kennslu í 16 ár, skulu þó cigi
skyldir að kenna meir en 22 stund-
ir vikulega og yfirkennarar komnir
yfir sextugt 20 stundir. Er þessi
mismunandi ákvæði voru sett um
vinnuskyldu kennaranna á Akur-
eyri og í Reykjavík, hagaði svo til,
að kennslutíminn árlega var lítið
eitt skemmri nyrðra og nokkru ó-
dýrari framfærsla þar en í Reykja-
vík. Sættu því kennarar við Akur-
eyrarskólann sig við þann mun, er
þeim var búinn um vinnuskyldu af
ríkisvaldinu.
Framh. af 2. síðu.
námskeið i Reykjavík næsta
haust um meðferð veiðarfæra
og hefja nú þegar undirbúning
um útvegun húsnæðis og ráðn-
ingu kunnáttumanna í tilbún-
ing, viðgerð og hagnýting þorsk-
og síldarveiðarfæra.
Jafnframt skorar Fiskiþingið
á stjórn félagsins að láta ráðu-
nauta þess halda áfram með og
auka tilraunir með litun, end-
ingu og þol veiðarfæra, þánnig,
að sem mestur fróðleikur og
upplýsingar í þessum málum
liggi fyrir næsta haust þegar
væntanlegt veiðarfæranámskeið
byrjar.
Þar sem síldarverksmiðjur
ríkisins hafa ákveðið að koma
í sumar upp stöð á Siglufirði
til aðgerðar á síldveiðarfærum,
samþykkir Fiskiþingið, að leggja
fyrir stjórn Fiskifélagsins að
útvega kunnáttumenn um með-
ferð og aðgerð síldveiðarfæra,
er dveldi á Siglufirði yfir mest-
an hluta síldveiðitímans, til leið-
beiningar fyrir útgerðarmenn.
GREINARGERÐ
Veiðarfærakostnaður útgerð-
arinnar er mjög tilfinnanlegur
og t. d. er hann einn stærsti
liður línuútgerðarinnar, og þeg-
ar tekið er tillit til þeirra miklu
framkvæmda, sem hafa orðið í
sjávarútvegsmálum íslendinga
frá því um aldamót og til þessa
dags, mun ekkert vera jafn
langt á eftir tímanum í útgerð
hjá okkur eins og meðferð veið-
arfæra.
Það munu ekki vera nerna
tveir tugir ára síðan íslending-
ar kunnu að breyta síldarnót
eða fella reknet svo í lagi sé.
Litun og sérstaklega börkun
veiðarfæra er tiltölulega ný hjá
okkur hér á landi og er þvi mið-
ur mörgum útgerðarmönnum
all'tof ókunnug, sama má segja
um þolgæði og tegundir margra (
veiðarfæra, sem flestum er ekki
nægilega kunnug, en úr þessu
ætti væntanlegt veiðarfæranám-
skeið að geta bætt mikið. Ættu
fjórðungsráðunautar Fiskifélags-
ins að benda útgerðarmönnum
í verstöðvunum á að senda efn-
ismenn á þetta námskeið, því
að eins og kunnugt er, hefur
fjöldi útgerðarmanna þurft að
senda síldarveiðarfæri sín jafn-
vel landsfjórðunga á milli, til
þess að fá þau viðgerð og lituð
og hefur þetta aukið útgerðar-
kostnaðinn mikið auk ýmissa
annarra óþæginda. Þetta þarf
að breytast og hver skipstióri
á að kunna meðferð veiðarfæra
sinna.
Lauslega útreiknað hefur
nefndin áætlað kostnað kr.
18.000,00 við veiðarfæranám-
skeið, er standi í tvo mánuði,
auk kr. 7.000,00 sem áætlað er
Nú eru hins vegar ástæður þess-
ar úr sögunni. Menntaskólarnir
starfa nú jafnlengi og dýrtíð að
kalla liin sama á Akureyri og í
Reykjavík. Þykir því öll sanngirni
mæla mcð, að starfsmönnum þess-
ara stofnana séu búin sömu kjör,
eins og hér er ráð fyrir gert".
fyrir kunnáttumann í síldveiði-
færum er starfi á vegum Fiski-
félagsins á Siglufirði yfir síldar-
tímabilið.
Stjórn Síldarverksmiðja ríkis-
ins hefur ákveðið að reisa n. k.
sumar hús á Siglufirði, þar sem
útgerðarmenn geta fengið síldar-
nætur sínar litaðar og viðgerð-
ar. Verksmiðjurnar sýna þá
rausn, að leggja til þessi hlunn-
indi viðskiptamönnum og út-
gerðarmönnum að kostnaðar:-
lausu, þessvegna telur 'fjárhags-
nefnd það nauðsyn að maður
á vegum Fiskifélagsins, sé barrra
á staðnum til þess að kenna og
leiðbeina mönnum um meðferð
veiðarfæra.
nraharlHlR ulð
miiiMui
Framh.af 3. síðu
eldri ráðagerðum Araba og Gyð
inga í Jerúsalem undir forustu
dr. Magnes. Kjarni þessara fyr-
irætlana er myndun sambands-
ríkisins Sýrlands, með bví að
sameina Libanon, Sýrland,
Palestínu og Transjórdaníu í
eitt ríki. Hið nýja ríki gengi svo
í bandalag við írak, og það
bandalag yrði opið öllum öðrum
Arabaríkjum, en séð yrði um að
þjóðernisminnihlutar, og þá
einkum Gyðingarnir Palestínu,
nytu fyllstu réttinda."* (20. nóv.
1943).
Það er athýglisvert tímanna
tákn að leiðtogar Araba og þeir
Gyðingaleiðtogar, eins og dr.
Magnes, sem unnið hafa að
bættri sambúð þjóðanna í ó-
þökk hinna opinberu foringja
Zíonistahreyfingarinnar, skuli
nú mætast í sameiginlegum fyr-
irætlunum. Því bandalag Ara-
balandanna getur varla blessazt
án samvinnu Gyðinganna í Pa-
lestínu, er geta átt mikinn þátt
í þróun og framförum Araba-
þjóðanna.
Þetta er þegar viðurkennt af
leiðtogum Araba. Samkvæmt
fregn frá fréttastofu Gyðinga
hefur egypski forsætisráðherr-
ann Nahas Pasha látið svo um
mælt að landnám Gyðinga í
Palestínu sé mikilvægt mál, er
Arabar verði að sætta sig við,
og skorað á Gyðinga að ,.Ieita
samkomulags við Araba og
taka beinan þátt í bandalags-
umræðunum."’ (15. nóv. 1943).
Fcd.astín, aðalmálgagn Araba
í Palestínu, birtir grein efti; rit-
stjórann, Issa el lssa, þar sem
hann hvetur til „samvinnu Ar-
aba og Gyðinga, í pví skyni aö
tryggja framgang fyrirætlan-
anna um bandalag Araba-
ríkja.“
Minningargjáfir í bamasy>íialasj6ti Hrings
ins. Frk. Soffía Daníelsson t'ierði féltifánu
afmœlisgjöf kr. 1000.00 til mmningar um
nióður sína, bœjarfógetafrú Onnu Daníels-
son, er var meðlimur félagsins l'rá stofnun
])ess og lengst af í stjóru. — Til minningar
um Grétu Maríu SveinbjarnardiHtur. fa'dd
15. ágúst 1806, dáin 7. jan. 1144. kr. 7:5.00.
Og Jón Jónsson. frá Skógarkoli, la'ddur 11.
okt. 1841, dáinn 11. jan. 1944, kr. 7.5.00.
Frá systruni. — Til minningar um Arna
litla, frá móður, kr. 500.00. — Alieit: Sigrún
Ársælsdóltir kr. ,50.00. Pepsi kr. ‘25.00. N.
N. kr. 10.00. — Gjafir: 11. T. kr. 15.00.
Spilaklúbbur kr. 300.00. — Ku'rar jiakkir.
Stjórn Kvenfélagsins Hringurinn.
íivað er að lerastúti íheími?
Það, sem afturhaldiá í Bandaríkjunum langar.
Tímaritið ,,Time“ er eitt . af aíturhaldssömustu tímaritum
Bandaríkjanna. Það túlkar oft skoðanir stórveldasinna þar. Nýlega
skrifaði það eftirfarandi klausu um ísland, sem eitt dagblaðanna
hér prentar upp:
„Ef ísland væri óháð Danmörku, mundi það annað hvort vera
innan áhrifasvæðis Bandaríkjanna eða Bretlands. Sendiherra ís-
lands í Washington, Thor Thors, hefur tekið af öll tvímæli um það,
að ísland muni fyrst og fremst líta til Bandaríkjanna. En það eitt
út af fyrir sig mundi ekki skera úr þessu. Þegar sezt verður við
samningaborðið á friðarráðstefnunni mun staða hins litla íslands
verða vandamál, sem Bandaríkin og Bretland verða að ráða fram
úr“.
Þetta er mjög eftirtektarvert. ísland hefur að vísu sáttmálann
við Roosevelt og treystir á að hann haldi áfram sinni „góðu ná-
grannapólitik“. En vitanlegt er að sterk öfl eru í gangi í Banda-
ríkjunum. sem vilja fella Roosevelt í ár og koma á harðvítugri
yfirdrottnunarstefnu í Bandaríkjunum. „Time“ er eitt af málgögn-
um yfirdrottnunarseggja. — Þessi frásögn þess ber það með sér, að
enn hafa Bretland og Bandaríkin ekki komið sér saman um, hvort
þeirra skuli hafa aðaláhrif á íslandi. Hér í blaðinu hefur oft verið
á það bent að togstreita væri þeirra á milli um þetta. — togstreita,
sem rétt er fyrir ísland að nota sér.
ísland vill ekki verða á áhrifasvæði neins stórveldis. ísland
viðurkennir ekki að uppskipting heimsins í „áhrifasvæði“ milli auð-
drottna stórveldanna eigi neinn rétt á sér. íslendingar krefjast þjóð-
frelsis og þar með þess að ráða því sjálfir við hvaða þjóðir þeir
hafa verzlunar- og menningarviðskipti.
Taugaóstyrkur í Helsinki.
Finnsku fasistarnir hafa fengið alvarlegar aðvaranir: Sprengjur
að austan, „nótur“ að vestan. Finnska aftUrhaldið hefur treyst á að
amerísku auðmennirnir myndu alltaf bjarga því frá bolsévismanum.
Afturhaldið í Iielsinki mun skilja síðasta skeytið frá Bandaríkj-
stjórn þannig: Annaðhvort verðið þið nú að gefast upp strax eða
við getum ekkert gert fyrir ykkur í Moskva.
Auðmannastéttin finnska er nú í alvarlegri klípu. Hún veit, að
alþýðan í Sovétríkjunum hatar hana fyrir takmarkalausa grimmd,
sem finnsku fasistarnir hafa sýnt í þeim landsvæðum Sovétríkj-
anna, er þeir hafa á valdi'sínu. Og auðmannastéttin og þjónar henn-
ar, Tanner & Co„ vita líka, að finnska alþýðan hatar þá, fyrir að
hafa leitt hana út í hörmungar styrjaldarinnar: sult, loftárásir,
manntjón og ógnir.
Hingað til hefur finnski fasisminh haldið alþýðUnni niðri með
því að fangelsa róttækustu þingmenn Verkamannaflokksins. banna
tímarit þeirra og drepa þá, sem opinskáast hafa mótmæL.
En nú eru afleiðingarnar af pólitík finnsku sttjjórnarinnar,
Mannerheim, Tanners & Co„ að verða finnsku alþýðunni ljósar.
Hve lengi þolir hún þá enn?
Fatðsöfnun Norræna félagsins
2 ks. frá Kvenfél. Reyðar-
fjarðar; 1 ks. frá Kvenfélagi
Kópaskers; 1 pk. frá N. N.; 1
pakki frá Fr. Anna Hall, Ránar
götu 5; 3 pk. frá Kvenfél. „Sig-
urvon“, Þykkvabæ; 1 pk. frá
Kvenfél. !.Gleym mér ei“, Hörðu
dalshrepp, Dalasýslu; 1 ks. frá
Kvenfél. „Glæður“, Hólmavík;
1 ks. frá Kvenfél. Reykdæla;
1 pk. frá gömlum manni. 1 pk.
frá Kvenfél. „Hlín“ Grindavík:
1 ks. frá Kvenfél. „Tilráun“,
Dalvík; 2 ks. frá Kvenfél. „Guð-
rún Ósvífursdóttir" Dölum; 1
pk. frá konum í Ásahreppi, Rag
árvallasýslu; 2 pk. frá Steinvöru
Benediktsdóttur og Hólmfríði
Jónsdóttur, Hvammstanga; 2 pk.
frá Kvenfélagi Stokkseyrar; 1
pk. frá Páli Þormar; 2 pk. frá
Kvenfél. Gaulverjabæjar; 1 pk.
frá Kvenfélagi Leirárhrepps;
1 ks. frá Kvenfél. „Björk“ i
Húnavatnssýslu; 1 pk. frá Kven-
fél. í Hörgárdal; 1 pk. frá Thor-
valdsensfélaginu í Reykjavík;
1 pk. frá Þórarni c/o Timburv.
Árna Jónssonar, Reykjavík; 2
pk. frá Kvenfél. Skeiðahrepps;
2 pk. Ólafi H. Sveinssyni, Mím-
isveg 8; 1 pk. frá Sigr. Gísla-
dóttur. Bræðraborgarstíg 3; 7
pk. frá (Kvenfélaginu) Hrísey;
1 ks. fi’á Akureyri; 1 ks. frá
Hólmavík; 2 ks. frá Húsavík;
1 ks. frá Eskifirði;.l pk. frá
Kvenfélagi Villingaholtshrepps;
1 fatapakki (afh. af Guðl. Rós.);
Ný ullarteppi o. fl. frá N. N
fyrir kr. 3000,00.