Þjóðviljinn - 12.02.1944, Blaðsíða 7

Laugardagur 12. febrúar 1944.
ÞJÓÐVILJINN
LECK FISCHER:
■
*y««
ÖVERKLÆGNI DRENGURINN
(Þýtt)
Steini varð ekki glaður. Hann gat ekki annað en hugs-
að til þess, hvað hann var sjálfur mikill klaufi, þegar
hann sá svona vinnubrögð.
Steini stundi þungan.
„Hvað er þetta. Þykir þér ekki vænt um, að þú getur
gefið ömmu þinni fallegri afmælisgjöf en allir aðrir?“
spurði dvergurinn.
„Það er eiginlega ekki gjöf frá mér. Eg hef ekki smíð
að skrínið sjálfur,“ sagði Steini dauflega.
„Enginn þarf að vita það. Allir halda að þú hafir
smíðað það,“ sagði dvergurinn.
„Nei, svo vitlaus er enginn,“ sagði Steini.
„Þá skal ég alltaf hér eftir koma á.kvöldin og hjálpa
þér, svo ekkert sjáist eftir þig framar nema fallegir
smíðisgripir. Þá halda allir að þú sért orðinn mikill
smiður — miklu meiri smiður en bræður þínir.“
„Eg mundi ekki hafa neina ánægju af því. Eg verð
alltaf jafnmikill klaufi sjálfur, þó þú smíðir fyrir mig,“
sagði Steini.
„Gáðu að því, drengur,“ sagði dvergurinn, „að með
þessu móti vinnur þú þér bæði fé og frægð. Eg skal
smíða fyrir þig, hvað sem þú vilt. Og ég er góður smið-
ur, skal ég segja þér.“
Nú varð Steini reiður og lamdi hnefanum í hefil-
bekkinn, svo hann hljóðaði við. „Er það ekki nógu leið-
inlegt fyrir mig að vera svona óverklaginn, þó ég sé
ekki lýginn .Jíka? Mér dettur ekki í hug að segja, að
ég hafi gert það, sem ég hef ekki gert.“
Dvergurinn horfði lengi á Steina. Seinast sagði
hann: „Má ég taka í hendina á þér?“
<% ÞETTA
Hóf' er í hverju bezt:
Á fjórtándu og fimmtándu
öld voru í tízku víða um Ev-
rópu skór með langri, upp-
beygÖri tá úr járni, og þóttu
skórnir því fínni, sem táin var
lengri. Að vísu voru þeir að-
eins notaðir við hátíðleg tæki-
færi en ekki til göngu á vond-
um vegi.
Þar kom þó að, að ekki var
unnt að keppa lengur 1 fögrum
fótabúnaði. Það var ekki hægt
að lengja skótærnar endalaust.
Víða t. d. í Frakklandi, tóku
löggjafirnar í taumana. Var gef-
in út opinber tilskipun um fóta-
búnað, sem hér segir: Almenn-
ingur mátti hafa sex þumlunga
langar skótær, borgarar hálfa
alin, riddarar átján þumlunga,
greifar eina alin og. þjóðhöfð-
ingjar eins og þeim þóknaðist.
Þar með var öllu réttlæti full-
nægt.
Þetta eru ekki munnmæli ein
og sögusagnir. Er hægt að sjá
þennan fótabúnað á myndum
tiginna manna frá þessum tím-
um, bæði á málverkum og leg-
steinum. Kvenfólk mun ekki
hafa fylgt þessari tísku jafn
rækilega og karlmenn.
Englendingar héldu lengst við
þennan sið og lagðist hann ekki
niður þar í landi fyrr en á 16.
öld.
Eftir að þessir tálöngu skór
lögðust niður, komu í tízku skór
með sex þumlunga breiðri tá
líkastri andarnefi í laginu. Og
þegar þeirri plágu lauk, fóru
menn að ga-nga á upphækkuð-
um skóm, sem voru allt að því
ein alin á hæð. En sá siður barst
aldrei til Norðurlanda. Hann
var einkum vinsæll í Frakk-
landi, bæði meðal karla og
kvenna.
Um eitt skeið komust tréskór
í tízku meðal æðri stéttanna, en
lögðust mjög fljótt niður, því að
almenningur hafði um langan
aldur gengið á tréskóm og gerði
það áfram, svo það gat bersýni-
lega ekki orðið tákn velmegun-
1 ar og mannvirðinga.
lofað að liða á henni hárið.
Og Karl beið.
Lundbom laut yfir dagblaðið
á borðinu. Hann vissi það vel,
að Henrik langaði til að tala
við hann, en hann lézt hafa
allan hugann við feitletruðu
nýjungarnar á fremstu blað-
síðunni. Síðan sneri hann blað
inu við og virtist hafa sama
áhuga fyrir öftustu síðunni.
Þyrfti Henrik að tala við hann,
þá var bezt að þeir væru tveir
einir. Henrik vissi það vel, að
hann átti hér heima og það var
ljótt af honum að ráðgera að
fara Ieiðar sinnar.
Fram og aftur — fram og
aftur. Völtustóllinn hjakkaði í
sama farinu, en var þó á stöð-
ugri hreyfingu. Þetta var enda-
laust ferðalag, langa daga og
löng kvöld innan fjögurra veggja
rétt eins og vonlaus vængjatök
fugla í búri.
Henrik vissi að hann mundi
aldrei gleyma gráu og dökk-
rauðu ferhyrningunum á vegg-
fóðrinu, myndunum á veggjun-
um — myndum í gulum um-
gerðum. Hann horfði á hús-
gögnin, ljósakrónuna — allt.
Hann ætlaði að sjá það einu
sinni enn úr þessum stól. Rign-
ingin beið hans úti.
Það var erfitt að faía alfar-
inn úr þessari stofu, þar sem
hann þekkti hvern hlut.
Skyldi þetta vera Fríða ?
Lundbom leit upp, þegar dyra-
bjallan hringdi. Karl hreyfði sig
ekki. Hann stóð kyrr við glugg-
ann og horfði stöðugt á það,
sem fram fór í kjötbúðinni hinu
megin við torgið: Þar var pilt-
ur að þvo búðarborðið og ann-
ar var að bera frosna svíns-
skrokka inn í kælirúmið aftur.
Það var auðséð, að piltarnir
voru í góðu skapi.
Fríða kom inn. Hún var í
kápu. Það var auðséð að hún
kom utan úr illviðri og hanzk-
arnir hennar voru blautir. Hún
kyssti tengdaföður sinn á kinn-
ina og hann fann kuldan af vör
um hennar lengi á eftir. Síðan
sneri hún sér að manni sínum.
,,Við verðum víst að bíða eft
ir Henny. Hún er ekki alveg
tilbúin,“ sagði Fríða.
„Hversvegna komstu svona
seint?“ spurði hann. Hann dró
sig heldur í hlé, af því að hann
var í nýjum fötum og hræddur
um að kæmi á þau bleyta.
Hann vissi ekki, hvort hann
átti að vera reiður við Fríðu
Þeir voru enn að vinna þarna
í kjötbúðinni, svo það gat vel
verið, að mikið annríki væri í
búðum á laugardagskvöldum.
,,Eg fór heim og hafði fata-
skipti.“
,,Við vorum búin að tala um
að þú hefðir kjólinn með þér
í tösku.“
,,Æ, það var alveg eins gott
að bregða sér heim. Heyrðu,
tengdapabbi. Ertu orðinn at-
vinnulaus ?“
Fríða hneppti frá sér káp-
unni. Karl sá, að hún var í
kjól úr ullarefni. Hversvegna
hafði hún ekki farið í samkvæm
iskjól ?
,,Mér var sagt upp vinnunni.
En þið skuluð ekki hafa á-
^yggjur af því í kvöld. Þið
eigið að hugsa um að skemmta
ykkur. — En mér sýnist þú
þreytuleg."
,,Eg er líka þreytt.“
Fríða tók af sér hattinn og
settist við borðið. Henrik var
enn að vagga stólnum. Fríða
sneri sér að honum og sagði ró-
lega:
„Viltu ekki hætta þessu að-
eins augnablik.
Henrik hætti strax að hreyfa
stólinn. Karl ætlaði víst að
segja eitthvað, en þessa stund-
ína hugsaði hann mest um sam-
kvæmiskjólinn.
„Hversvegna fórstu ekki í
samkvæmiskjólinn ? Er þér al-
veg sama, hvernig þú lítur út ?“
,,Eg er svolítið kvefuð,""
sagði Fríða og hallaði sér fram
á borðið, eins og hún væri of
þreytt til að sitja upprétt.
Lundbom sat enn með dag-
blaðið fyrir framan sig og var
að vona að Henny færi að
koma, svo að þau hefðu sig af
stað. Hann var hræddur um að
Karl færi aftur að tala um fjár-
málin og framtíðina og það var
þreytandi. Auðvitað ætti Fríða
ekki að fara á dansleik, fyrst
hún var lasin. En unga fólkið
varð að ráða sér sjálft.
Henny kom inn og kvaddi
pabba sinn, áður en hún fór.
Hun var í siðum ljósbláum
kjol, sem fell þett að brjóstun-
um, og hún notaði meira ilm-
vatn en hann hefði viljað. En
hann horfði samt hrifinn á eft-
ir henni þegar hún gekk fram
gólfið. Henny var ekki lík móð-
ur sinni. Og ekki þekkti hann
neitt af sjálfum sér í henni. Hún
var eins og ókunnug kona í
fjölskyldunni, þó að hún væri
barnið hans.
Lundbom stóð í stofudyrun-
um og horfði fram á ganginn,
meðan þau fóru í yfirhafnirnar.
Henny varð að kippa upp kjóln
um og festa hann einhvernveg-
inn, svo að hann stæði ekki allt
of langt niður undan kápunni.
Karl beið óþolinmóður, með-
an Fríða lét á sig hattinn
frammi fyrir speglinum. Lund-
bom tók eftir hverri hreyfingu
þeirra og það lá við að hann
gleymdi áhyggjum sínum. Þetta
var venjulegt laugardagskvöld
og borgin kallaði á alla til að
njóta hvíldar sinnar við gleði og
glaum. Lundbom blekkti sjálfan
sig og brosti áhyggjulaus til
Fríðu og Henny.
En begar hann hafði lokað
dyrunum á eftir þeim ogfheyrði
að Svea var við vinnu sína
frammi í eldhúsinu, þá mundi
hann allt. Hann átti eftir að
tala við Henrik.
Lundbom gekk inn ganginn
framhjá kápunum á Patasnög-
unum, og að stofudyrunum.
ANNAR KAFLl.
Iþróttamenn dansa.
Henny stóð í afturklefa spor-
vagnsins þó að nóg sæti væru
inni í vagninum. Hún vildi held
ur vera ein og henni leiddist að
heyra Karl og Fríðu rífast. Ekki
kom tíminn aftur, þó að þau
rifust. Auk þess hafði Fríða á-
reiðanlega komið of seint
vegna annríkis í búðinni, svo
að Karl átti að skammast sín.
En Karl var alltaf svona ó-
rólegur, þegar hann fór á dans
leik með íþróttaköppum. Hann
vildi helzt koma fyrstur og fara
síðastur. Hann var formanns-
efni og varð að afla sér vin-
sælda. Vinir hans biðu eftir
honum og hann mátti ómögu-
lega láta þá bíða of lengi.
Regnið döggvaði sporvagns-
rúðurnar. Götuljósin sáust í
móðu. Jafnvel ljósadýrð búðar-
glugganna og marglitar rafljósa
auglýsingar urðu dauflegar í
þokunni.
Henny sneri baki að öðrum
farþegum og horfði út um glugg
ann. Hún sá skófatnað, raf-
magnslampa, barnavagna, ný-
lenduvörur og allar hugsanleg-
ar sýningarvörur verzlananna,
þar sem vagninn rann framhjá.
Og þarna var kaffihús með
dökkum gluggatjöldum —
þarna mannfjöldi utan við kvik
myndahús. Henny horfði á allt,
sem fyrir augun bar eins og
myndir á kvikmyndatjaldi, þeg-
ar þeim bregður fyrir í skyndi
og ekki er hægt að veita ein-
stökum atriðum athygli.
Sporvagninn nam staðár öðru
hvoru. Þar beið fólk í rigning-
unni og vatnið draup af hatt-
börðunum.
Henny varð þess vör að
margmennt var orðið í vagnin-
um. Hún sneri sér við og leit
inn í vagninn. Þar sat Karl, súr
á svipinn og Fríða þreytuleg
við hlið hans. Gömul kona sat
við hlið Fríðu. Það fóru kippir
um herðar hennar í hvert skipti
sem vagninn tók hnykki.
Það er undarlegt að eiga a
hættu að verða þreklaust gamal
menni og hætta alveg að veita
viðnám — bara hreyfast svona.
í og með umhverfi sínu, hvort
sem maður vill eða ekki, hugs-
aði Henny og horfði á gömlu
konuna.
Henny hafði átt í miklum
vandræðum þennan dag vegna
viðskiptavina, sem komu og
fóru án þess að kaupa nokkuð
af því, sem þeir létu sýna sér.
Og forstjórinn skildi ekki enn
hvermg stóð á því. Folk beið
eftir sporvögnum rétt fyrir ut-
an búðardyrnar og í rigningum
vildi alltaf svo til að ös var í
búðinni. En forstjórinn skildi
það ekki samt, hversvegna
svona margir komu inn,
án þess að verzla. Henny hafði
alltaf verið að hlakka til kvölds-
ins, því að Rúdólf átti frí og
þau ætluðu á dansleik.