Þjóðviljinn - 14.03.1945, Side 7

Miðvikudagur 14. marz 1945.
ÞJÓÐVILJINN
7
Mikkjel Fönhus:
Hrakningar bjóraf jölskyldunnar
Maðurinn með öxina var ungur og hár vexti. Hann
var í gúmmístígvélum og ljósum skíðastakki. Hann hét
Árni og var skógarvörður.
„Eru þá þessir þorparar komnir hingað?“ sagði Árni
við sjálfan sig, þegar hann sá að nýlega hafði verið
nagaður börkur af trjánum. „Þetta eru þokkalegir ná-
grannar,“ hélt hann áfram.
Árni var að grafa skurð. Það var of votlent í skóg-
inum. En hvaða gagn var að því? Nú voru bjórarnir
vísir að stífla lækina og veita vatni inn í skóginn, jafn-
óðum og hann gróf skurði til að þurrka jarðvegimm
Hann gekk þangað sem gamla bjórabælið var. Hann
hafði séð það áður.
Ójá! Ekki bar á öðru! Það var auðséð að ný fjöl-
skylda var sezt þar að. Nýjar, hálfnagaðar greinar
lágu í kringum bælið.
„Fari þeir norður og niður,“ sagði hann upphátt
og fór að berja fótunum niður í húsþakið. Það var oft
hægt að hræða bjórana út. En hann sá engum hausi
skjóta upp úr vatninu. Það skipti heldur engu. Hann
hafði ekkert til að drepa þá með.
Hann gekk þangað sem lækurinn rann úr tjörninni.
Þar hafði verið stungið niður stauraröð og var farið
að þétta stífluna með trjágreinum. Hér átti auðsjáan-
lega að hlaða stíflu. Árni skildi reyndar ekki hváð það
átti að þýða. Það virtist nóg vatn í tjörninni. Gátu
þessi kvikindi hvergi séð vatn renna í friði.
Hann fór að hugsa um allar þær skemmdir, sem
bjórarnir mundu gera á ungskóginum áður en* hann
yrði fullvaxinn. Það átti að hlynna að skóginum, höggva
hann og selja eldspýtnaverksmiðjunum timbrið. Og
hér var ösp. Hún var miklu meira virði en bæði fura
og greni, og það mátti ekki láta eyðileggja hana. Það
voru slæmir nágrannar, sem hann hafði eignazt hér.
Árni hélt áfram að merkja trén með öxinni, sló
snögg og þung högg.
Skurðurinn.
Þriðji kafli.
Nú var komið fram í ágúst.
Kvöldin voru orðin dimm og jörðin var döggvot á
morgnana. Tunglið var fullt, en ekki komið hátt á loft
Það bar við hæstu trjákrónurnar og sló á þær gylltum
bjarma. En tjörnin var í skugga. Hún lá svo lágt.
Ifííí M ÞETT4
— Tók hann óhappinu karl-
mannlega?
— Já, hann kenndi konunni
sinni um það.
Verkstjórinn: Þú átt ekki að
blístra, þegar þú ert að vinnu.
Drengurinn: Eg er ekki að
vinna. Eg er bara að blístra.
*
Dóttir prestsins (þegar faðir
hennar var að semja ræðuna):
Hvíslar guð því að þér sem þú
skrifar?
Presturinn: Já, barnið mitt.
Barnið: En hver hvíslaði 'pví
að þér, sem þú hefur strikað
yfir?
*
Gesturinn: .Kallið þér þetta
boðlegar hrossakjötsbollur? Eg
fann í þeim stærðar spítu.
Gestgjafinn: Þetta er ófalsað
hrossakjöt. Það er meira að
segja af vagnhestinum mínum.
Gesturinn: Þarna kemur það.
Þér hafíð malað vagninn með í
bollurnar.

ERICH MARIA REMARQUE:
VINIR

Wú.
ir mig alltof mikið á þig til
þess.‘ ‘
„Eg á líka minningar. Og ég
veit, hvernig áhrif það getur
haft. Mér er sama þó að þú
verði mér eitthvað ótrú, ef eg
fæ bara aldrei að vita það. Þeg'
ar þú ert komin til mín aftur,
verðurðu búin að gleyma því og
þér finnst það hafa verið
draumur.“
,Robby“ sagði hún og röddin
varð enn dýpri.‘ Eg gæti ekki
blekkt þig. Eg hugsa alltof mik
ið um þig til þess. Þú veizt ekki
hvernig er að vera hérna. Það
er bjart og fallegt fangelsi. Við
reynum að gera okkur glatt í
geði eftir föngum. Þaðýer allt
og sumt. Þegar ég hugsa um
herbergið þitt verð ég utan við
mig. Stundum geng ég niður á
járnbrautarstöðina til að horfa
á lestina, þegar hún kemur
neðan að. Og stundum stíg ég
snöggvast inn í hana, meðan
hún stendur við. Þá finnst mér
ég vera ofurlítið nær þér.“
Eg beit saman tönnunum.
Svona hafði ég aldrei hevrt
hana tala. Hún var ekki gefin
fyrir að láta tilfinningar sínar
í ljós með orðum.
„Mig langar til að heimsækja
þig, Pat.“
„Er það mögulegt?“
„Eg ætla að reyna það seint
í janúar.“
Eg treysti því ekki sjálfr.r,
því að í febrúar varð ég að hafa
handbæra peninga til að greiða
dvöl hennar á heilsuhælinu
framvegis. Eg gat ekki sth’t
mig um að segja þetta til að
gleðja hana. Nú hafði hún eitt-
hvað til að hugsa um og hlakka
til. Seinna gat ég frestað ferð-
inni smám saman þar til að þ/i
kæmi að hún fengi* að fara heirn
aftur.
„Vertu sæl, Pat. Líði þér vel.
Og skemmtu þér nú reglulega
vel. Heyrirðu það! Þá skemmti
ég mér líka.‘
„Já, Robby. í kvöld er ég
glöð.“
Eg hringdi af en sat á borð-
inu enn um stund. Eg fór að
hugsa um kvöldið þegar ég Já
á hnjánum með frakkann yfir
höfðinu og talaði við Pat í
síma. Ósjálfrátt leit ég í áttirra
að herbergi endurskoðandans
— sá hafði gert mér 'bilt við þá.
Og nú opnast dyrnar allt í
einu og frímerkjaglópurinn
kemur út í bláröndóttum nátt-
fötum, ullartreyju og n:eð
rauða húfu á höfðinu,-
„Komið þér snöggvast inn,
Lohkamp,“ sagði hann og veif-
aði til mín hendinni. „Eg get
sýnt yður dálítið sem er afar
sjaldgæft.“
Eg varð forvitinn og fór inn
með honum. Það stóð stóll við
rúmið hans. Á stólnum var hvit
pappaaskja, alveg tóm að öðru
leyti en því, að á botninum lá
grænt frímerki. Ljós og stækk-
unargler stóðu hjá.
„Eg er kvefaður,“ sagði gamli
maðurinn. „Hvernig lízt yður á
þetta? Ha! Eg gaf sjálfum mér
þetta í jólagjöf. Er þetta ekki
myndarlegt frímerki? Er það
ek'ki?“
Frímerkið varð á stærð við
vindlmgaöskju undir stækkun-
arglerinu. Endurskoðandinn óð
elginn í mikilli hrifningu um
laufaskurðinn á frímerkinu og
sitt af hverju annað.
„Eg horfði á hann og spurði
öfundsjúkur: „Þér eruð víst
gæfumaður. Er það ekki?“
Hann rétti úr sér. „Gæfumað-
ur. Nei, það verð ég ekki í'yrr
en föðurland mitt hefur endur-
heimt herstyrk sinn.“
„Ójá,“ sagði ég.
Hann horfði íbygginn á mig,
rauðeygur og kvefaður.
„Skrúðganga varðliðsins!
Herra minn trúr! Það var til-
komumikil sjón. Og svo he”-
göngulagið! Þó að ég sé orðmn
gamalmenni, óska ég mér þe.>s
enn í dag, að ég væri með í
þeirri fylkingu.
Hann fór að tralla göngulag
og steig nokkur spor eftir gólf-
inu — í náttfötunum og ullar-
trevjunni.
Allt í einu rétti hann úr sér
eins og gamall stríðshestur, sem
heyrir hergöngulag, tók fæt-
urna hátt upp og skálmaði um
gólfið. Hann hélt hægri hend-
inni eins og hann bæri byssu.
Það brakaði í gólff jölun ■ :,m und
an traðki hans.
Loks gafst hann urn stynj-
andi og lét sem hann gripi ujn
byssuskeftið. „Niður með byss-
urnar! Vaknið til dáða og verð-
ið aftur skapandi menr.!-------
Það voru góciir tímar. Ha?“
skrækti hann. „Þér hafið auð-
vitað líka verið hemiaður.“
„Já,“ svaraði ég. „En það var
ekki mikið um skrúðgöngur á
vígstöðvunum.“
Hann strauk yfirskeggið „Eg
veit það. Þar var heldur ekki
hermennskubragur, eins og
hann á að vera. Á ég að segja
ýður dálítið? Styrjöldin eyði-
lagði Hernaðarkerfið. Hún var
brot gegn vopnum okkar, gló-
fögrum og skínandi. Hún var
brot gegn tign herstjórnarinn-
ar.“
Eg horfði undrandi á mar.n-
inn. Þetta var spánný friða’--
stefna! , En þetta kemur allt
aftur,“ hvíslaði hann. „Það kem
ur aftur. Yður er óhætt að
treysta því. Við erum nú eina
sinni til þess fæddir að ganga
í fylkingu.“
Hann raulaði riddaraliðssöng
Finna og skreið glaðklakkaleg-
ur í bólið. Svo færði hann stól-
inn með frímerkinu og stækk-
unarglerinu til hliðar. „Nú ætla
ég að svitna duglega — drekka
lindiblómate, ósvikið, þýzkt
lindiblómate.“
„Það dugir áreiðanlega,“
sagði ég og fór.
— Georg fór með mér til
Kafé Intejmationale. Gamli
reyksvarti salurinn var varla
þekkjanlegur. Það var búið að
kveikja á jólatrénu, og ljósin
spegluðust í flöskum, glösum og
öllum gljáfægðu koparskjöldun
um á veggjunum. Stúlkurnar
sátu kringum borðið og biðu
með eftirvæntingu eins og böm
Þær voru allar í beztu fötum
'sínum — flegnum kvöldkjólum
og báru mikið skraut.
Þegar klukkan sló átta opn-
uðust dyrnar og kór Sláturfé
lagsins þrammaði hátíðlega inn
Hann tók sér stöðu við dvrnar
og raðaði sér eftir röddum.
Grigoleit svínakaupmaður
var söngstjóri og tók hlutverk
sitt mjög alvarlega. Hann hafði
hljómkvísl í hendi og gaf tón
inn. Kórinn hóf fjórraddað/n
sálmasöng. Það var jólasálmur
og hann söng öll versin.
Rósa þurrkaði sér um augun.
þegar söngurinn þagnaði og'
sagði hrærð, að það væri þó
alltaf inndælt að heyra guðsorð
á svona kvöldi. Áheyrendurnir
létu í ljós ánægjusínaogStefán
Grigoleit þurrkaði sér um skall
ann. „Beethoven er alltaf Beet-
hoven,“ sagði hann. Og enginn
bar á móti því.
Það hafði verið borið á borð
í hliðarsalnum, þar sem félög-
m voni vön að hafa fundi sína.
Á miðju borði stóðu tveir ný-
steiktir grísir, feitir og girnileg
ir. Þeir voru skreyttir með
grenigreinum og sítrónum
stungið í munninn á þeim.
Alois stóð reiðubúinn í nýj-
um kjólfötum, sem hóteleigand
inn hafði gefið honum. Hann
fór að hella víni í glösin í
sama bili birtist Potter. vinur
okkar úr Líkbrennslufélaginu
við borðsendann. Hann hafði
verið við bálför og kom því l;t-
ið eitt of seint. Hátíðablær at-
hafnarinnar var.heldur ekki al-
veg rokin af honum.
„f guðs friði,“ sagði hann
hrærður, og tók í hönd Rósu um
leið og hann settist hjá hennh
Stefán Grigoleit tók okkur
Georg með sér til borðs. En
hann reis brátt úr sæti sín 1
flutti stutta, snjalla ræðu og
hibpaði „Skál!“ Ilann veifaði
glasinu og skálaði við hvern
gest. Alois kom inn með fjall-
háan fleskbunka með rauðkáli
og hóteleigandinn kom á eftir
honum með freyðandi jólaölið.
Eg hvíslaði að Georg: „Þú
skalt borða þennan mat var-
lega. Þú ert ekki vanur svona
miklu feitmeti.“ .
Hann hneigði höfuðið. „Það
er svo margt, sem ég þarf að
venja mig við. Eg er til dæm
is ekki vanur að umgangast