Þjóðviljinn - 12.05.1945, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 12.05.1945, Blaðsíða 5
ÞJOÐVILJINN /----------- Laugardagur 12. maí 1945 Útgefandi: Sameiningarjlokkur alþýSu — Sósialistajlokkurmn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Stgurður Guðmundsson. Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson. Kitstjórnarskrifstofa: Amturstrœti 12, sími 2270. Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 218ý. Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði. Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði. Prentsmiðja: Víkingsprent h.f., Garðastrœti 17. Þetta hefði þurft að segja fyrr Ræða Ólafs Thors forsætisráðherra, er hann flutti af svöl- um Alþingishússins, sigurdaginn 9. þ. m., var hin merkasta. Ráðherrann rakti þar í ljósum dráttum þátttöku íslands í styrj- öldinni, hann sagði þar flest það er segja bar í febrúar í vetur þegar rætt var um þátttöku íslands í San Franciscoráðstefnunni, en þá var, því miður, ósagt látið. Þjóðviljanum þykir rétt að rifja upp nokkur atriði úr þess- ari merku ræðu. Ráðherrann sagði: „Vér höfum að sönnu eigi þurft að færa jafnmiklar fómir, sem sumir aðrir. En sá er ófróður um hagi ísléndinga síðustu árin, sem heldur að ógnir styrjaldarinnar hafi með öllu fram hjá oss farið. Eigi aðeins höfum vér misst hlutfallslega fleiri menn á bezta ævinnar skeiði úr hópi hinna tápmestu en margir þeir, er meira hafa komið við sögu styrjaldarinnar, heldur hefur og öll styrjaldarárin sami kvíðinn og óttinn sem mest hefur þjáð styrjaldarþjóðirnar læst sig um hugi allra ástvina íslenzkra sjó- manna. — Vel má og vera að oft hafi meiri hætta vofað yfir íslenzku þjóðinni, en henni hefur sjálfri verið ljóst. Víst er að minnsta kosti um það, að allur hinn mikli víg- og viðbúnaður, er hér hefur yerið til varnar, bendir j til þess að þeir er bezt þekktu, þóttust mega vera við öllu búnir. Þeir gerðu sér fulla grein fyrir, að ísland var ein allra þýðingarmesta hemaðarstöð heimsins og þar með, að yfir landi og lýð og öllum þeim, er hér dvöldu, vofði stöðug og mikil hætta. í dag minnast íslendingar þess, að þeir af frjálsum vilja báðu um hervemd Bandaríkjanna, beinlínis í því skyni, að ljá land sitt til þeirra afnota fyrir styrjaldarrekstur Bandamanna, sem Bandamenn sjálfir töldu sér hagkvæmast.... Þegar þaxmig stóðu sakir, víluðu íslendingar aldrei fyrir sér að leggja áhættuna sér á herðar, né heldur æðruðust þeir, þótt hættan virtist yfirvofandi. Og hvorki mæltust þeir þá né nokkru sinni síðar undan nokkurri þeirri þátttöku í styrjaldar- rekstri Bandamanna er á þeirra færi var að láta í té og talið var að gagni mætti koma.“ Þjóðviljinn undirstrikar þessi síðast tilfærðu orð forsætis- ráðherrans, því þau sýna ljóslega þá staðreynd að íslendingar hafi tekið þátt í stríðsrekstri Bandamanna á þann hátt og með þeim tækjum, sem þeim var auðið. Það er vissulega fagnaðarefni að forsætisráðherrann hefur nú sagt svo skýrt það sem rétt er í þessu efni, en það er því meira furðuefni að Alþingi skyldi ekki bera gæfu til að segja það á réttum tíma. Tillaga sú er þingmenn Sósíalistaflokksins fluttu, fól í sér nákvæmlega sama efnið sem hin tilfærðu um- mæli ráðherrans. íslendingar hafa tekið þátt í styrjaldarrekstri Bandamenn og það allverulegan þátt miðað við fólksfjölda og aðrar aðstæður. Það er þessi staðreynd, sem Alþingi átti að gera heiminum kunna, það hefði nægt til þess að við yrðum formlega yiðurkenndir í hópi hinna s'ameinuðu' þjóða, fyrir þvi er full vissa, en slík viðurkenning hefði verið oss mjög mikil- væg. Fáist hún ekki, er ljóst, að torvelt verður að framkvæma hin stóru áform um nýsköpun atvinnuveganna, sem þegar er hafizt handa um og enn torveldara að skapa oss þá aðstöðu á sviði alþjóðaatvinnulífs og viðskipta sem vér þurfum og oss ber. Það er vissulega gott að utanríkismálaráðherrann hefur nú tal- að svo bert um þessi efni, s^m að framan greinir, og þess er að vænta, að hann og stjórn hans geri nú allt sem auðið er til að koma þessum sjónarmiðum á framfæri við rétta aðila, en vissuleg:. er nú torvelt að ná þeim árangri, sem áður var auðvelt að ná, því veidur klaufaskapur Alþingis, og ósæmileg skrif aft- urhaldsblaðanna, en minnast mættu stórþjóðimar þess, að eftir fyrsta marz hafa þjóðir fengið sæti á hinni miklu ráðstefnu, sem ekki eru þess verðugri en íslendingar. Við fyrstu sýn gáfu þessar gulu sand'hæðir og dimmu, fjarlægu skógar ekkert sérstakt til kynna. Þetta var hið algenga landslag í Brandenburg-'héraðinu. Engum gæti dottið í hug, að þessar gras- breiður, furuskógar, plægðir akrar og dalir væru aðeins gríma stáls og steypuvirkja. Engum myndi detta í hug, að þessi hæð þarna fyrir framan okk- ur sé ekki hæð, heldur vígi, sem nái langt niður í jörðina, þessi skógur ekkert ainnað en varnar- virki í, skugga furulrjánna. Jafn- vel þótt ágætur túlkur standi við hlið manns og þýði mál þessa frið- sæla landslags á mál hernaðar og drápstækja, þá er erfitt að gera sér grWn fyrir því. hve geysilega um'fanggmikil þessi virki eru. Breitt, hvitt belti liggur í krtákustígum gegnum skógana, yf- ir hæðirnar og akrana og hverfur í fjarska. Þetta belti er úr steypt- um stólpum, sumum stórum, öðr- um htlum, sumir eru eins og menn sem 'halla sér áfram eða eins og slöngur, sem eru reiðubúnar að höggva bráð sína. Úr fjarlægð lítur þetta út eins og horft væri í kjaíftinn á ófreskju, sem ætlað hefði að gleypa bráð sína, en misst af henni og stirðn- að í þeim steliingum. Þjóðverjar sjálfir kalla þessi skriðdrekavarn- arlbelti „drekatennur“. Fyrir framan þessa steinsteypu- stólpa er djúpur, gevsimikill skurð- ur með snarbröttum bökkum. Ytri brún skurðarins er þakin flækjum a'f ryðguðum gaddavír. Jörðin í kring er sundur grafin í skotgröf- um, sem mynda margbrotin völ- undarhús. Skotgrafir þessar liggja gegnum hæðirnar, upp eftir þeim og niður, til hægri og vinstri og hverfa bak'við runna. Turtildufur sitja á óteljandi haugum og baða sig í sólskininu, nei, þetta eru ekki dúfur. Þetta eru grænar kúpur með svörtum skotaugum. Þær eru allt, sem sjá- anlegt er af heilu kerfi neðanjarð- arvirkja, sem komið er fyrir eins og taflmönnum á borði og ná miklu lengra en au’gað eygir. í raun og veru erum við stadd- ir í miðju eins af aðal varnarbelt- um Þjóðverja, . „Drekalinunni“ sem var eitt af öflugustu virkja- kerfum Evrópu. Það þurfti mörg ár til að byggja það. Teikningar a'f því voru gerðar af færustu meisturum Þýzkalands og hundr- uð þúsunda unnu að því að byggja það. Virkjakerfi þetta lá á austur- bakka Oder-fljóts. Með útvirkjum sínum, skotturnum og neðanjarð- argöngum náði það yfir allt svæð- ið á þríhyrningnum milli Oder og Warta. „Dreki“ þessi átti að gæta leið- arinnar til Berlínar. Allt þetta margbrotna kerfi var vélbúið. Neðanjarðarhvelfingarnar voru fullar af allskonar vélum. Mjó- spora járnbrautarlestir runnu eftir járðgöngunum. Þarna langt niðri í jörðunni voru vátnsjeiðslur, loft- ræstingartæíki, rafmagnsstöðvar og gímalkerfi. Lyftur fluttu sprengikúlurnar frá geymslukjöll- urunum upp í skotvirkin. Við komum að einni hæðinni Eítír Mabarenko Um langt skeið mun styrjöldin og einstakir þœttir hennar halda áfram að verða umrœðuefni blaða um heim allan. Hér lýsir Rússinn Makarenko kafla úr hinni frœkilegu sókn sovét- herjanna til Berlínar. rétt við þjóðveginn. Þetta var virki nr. 713. Við gengum inn í hólinn, eftir að hafa opnað hina þungu hurð með nokkrum erfiðis- munum. Veggirnir voru nokkurra metra þykkir. Matskálar, eldhús, svefngkálar, símstöðvar og vél- byssuhreiður voru meðfram veggj- unum. Við klifruðum niður snúinn stiga þar til við vorum komnir 140 fet niður í jörðina. Nokkra stund vorum við í myrkri, að und- anskildri glætunni frá vasaljósum okkar. En svo varð albjart og höfðu þá sovétvérkfræðingarnir komið rafmagnsstöðinni í lag. Út úr aðalinnganginum lágú jarð- göng, a. m. k. 18 fet á hæð og nógu breið til að bíll gæti íarið eftir þeim. Þetta var sambands- leið virkis 713 við nágrannavirkin. Jái'nlbraut lá eftir gólfinu lengra en við sáum inn í iður jarðarinnar. Eftir að hafa klifrað aftur upp stigann vorum við staddir í einni af „stáldú'funum“, sem við höfð- um séð á sandhaugunum. Þar var vélbyssa á færanlegum undii’stöð- um, sex skotraufar og skyggnigöt fyrir menn á gægjum. Sérhver byssa var útbúin með fjarsýnis- tæíkjum. Veggirnir á þessum kúp- um voru 25 mm þykkir. Leiðsögumaður okkar vísaði okkur nú inn í aðalinnganginn til neðanjarðarvirkjakerfisins. Það var íalið í skógi vaxinni hæð. Þjóð- yerjarnir höfðu sprengt það í loít upp og vonað að geta íalið þetta í steinarusli og mold. En rauðu hermennirair höfðu hreinsað það burt og kom þá í ljós i'ordyrið með jarnbrautarspori á gólíinu. Hermennirnir voru að skoða litlu eimreiðarnar, sem Þjóðverjar höfðu notað þarna í jarðgöngun- um. Við gengum fimm mílna leið eftir jarðgöngunum. Fyrstu fjórar mílurnar hötðum við rafmagns- ljós, en 9vo urðuni víð að láta okk- ur nægja vasaljós okkar. Alveg eins og í sjáM'u virkinu voru þarna í jarögöngunum stórir hellar í veggjunum, þar sem voru raf- magnsstöðvar, svefnskálar, birgða- skemmur og skotfærageymslur. X loftinu voru loftræstipípur og margibrotið net a'f rafmagnsleiðsl- um. AlLt í einu komum við inn í stóran vinnusal, þar sem voru hundruð véla. Hjá vélunuin lágu tilbúnir hlutar í flugvélar, ófull- gerðar steypur og mælitæ'ki. Edu- ard Krajerski, Pólverji, sagði okk- ur að hingað hefði verið flutt verk- smiðja frá Berlín fyrir einu ári síðan. Um það bil 2 þúsund verka- nienn unnu þarna. Þjóðverjar gerðu ráð fyrir því, að hér, 140 fðt niðri í jörðunni, væru þeir a. m. k. óhultir fyrir heimsóknum flugvéla bandamanna. í aðaljarðgöngunum voru marg- ar járnbrautarstöðvar með nöfn- um. Ég man eftir tveim, Ludwig og Norden. Til hægri og vinstri lágu jarðgöng út í hin ýmsu virki. í raun og veru var hér heil borg neðanjarðar. Þjóðverjar hóldu að austurvarn- arvirki þeirra væru ósigrandi. En raunin .varð sú, að þan féllu svo skjótt, að setuliðsmennirnir í þeim vissu ekki hvað var að gcrast fyrr en allt var búið. Skriðch'ekasveitir Katukovs hershöfðingja ruddust Þjóðverjum að óvörum gegnum „Drekalínuna“ fyrir norðan Mes- serits og komust allt til bakvirkj- anna og króuðu stóra hluta af. Fótgönguliðið kom fast á eftir í stríðum straumum með vélknúin tæki og Þjóðverjar neyddust til að skríða út úr holum sínum. HandíOa og mynd- listarskólinn Framh. af 3. síðu. i munir, sem gerðir eru í kvöld- námskeiðum skólans svo sem út- skurður, leðurvinna og margskon- ar snríði barna og unglinga. Þeir, sem þarna hafa langt hönd á plóg ínn eru fólk af ýmsu tagi, verka- menn, skrifstofufólk, húsmæður og skólabörn, fólk sem kemur í frístundum sínum í skólann, til þess að læra ýmskonar vinnu, sem mætti verða þeim til skemmtunar og unr leið til heimilisprýði. Meira enn 300 nranns haifa sótt þessi nám skeið og fjöldi orðið frá að hverfa og stafar það af hinum óbærilega húsnæðisskorti, sem skólinn á nú við að búa, en óneitanlega væri æskilegt að senr flest æskufólk ætti kost á, að njóta þar tilsagnar í hagnýtunr vinnubrögðum og mundi það áreiðanlega leiða huga nrargs unglingsins frá annari nrið- ur heppilegri iðju Það virðist því bemlínis vera skylcla ríkis og bæjar að' styikja þennan skóla eftir mætti, því að einnritt þetta er eitt af þeim raunhæfu aðgerðunr senr okkur ber að frámkvæma, til þess að bæta úr hinum áberandi verkdfnaskorti æskunnar. Það er von allra unnenda skól- ans að úr húsnæðisvandræðunum verði bætt hið fyrsta svo að lrann geti tekið við öllum þeim nem- endum, senr æskja inngöngu. Handíðaskólinn er nú sjálfseign- ar stofnun, en stofnandi hans og fyrri eigandi er Lúðvík Guðmunds son og hefur hann verið skólastjóri hans frá uppha/fi. Hann á miklar þakkir ákilið, fyrir hið erfiða braut íýðjandastarf og vonandi er að honunr auðnist að gera HancMða- og myndlistaiskólann að þeirri nrennta sto'fnun, senr hann ætlaði sér í upphafi. En óneitanlega væri það æskilegt að ríkið tæki að sér relcst ur skólans og sæi honum fyrjr nauðsynlegu húsnæði og nægilegu fjárframlagi. Vorsýningu Handíðaskólans wn midBr EiflDnism frð SnSisnnil „Guðsríki er hvar? Finnurðu sál þinni svíða, Siir þau er aðrir menn lííft; — guðsríki er þar“. Sig. Júl. Jóh. Baldur Guðnrundsson var fædd- ur á Seyðisfirði 5. september 1914. Hann var einkasonur hjónanna Guðbjargar Guðmundsdóttur og Guðnrundar Bjarnasonar fyrrver- andi kaupfélagsstjóra. Baldur heit- inn hóf ungur verzlunarstörf hjá föður sínurn við Kaupfélag Aust- fjarða. Hann lauk burtfararprófi frá Sanrvinnuskólanum vorið 1933. Eftir það gegndi hann ýmsum störfum á Seyðisfii'ði, var bæjar- gjaldkeri um skeið og afgreiðslu- nraður Skipaútgerðar ríkisins, unz hann fluttist til Reykjavíkur árið 1943 og gerðist starfsmaður í Skatt'stofunni. Baldur tók snenrma nokkurn þátt í félagslífi Seyðisfjarðarkaup- staðar. Hann gekk í Verkamanna- félagið „Fram“ jafnskjótt og hann halfði aídur ti'l. Hann gegndi síðan ýnrsum trúnaðarstörfum Tyrir verkamannafélagið. sat í stjórn þess um skeið og var tvisvar kjör- inn fulltrúi þess á Alþýðusam- bandgþing. Baldur var einn nreðal stofnenda Félags ungra jafnaðar- rnanna árið 1932 og var í stjórn þess, meðan það starfaði. Við bæj- arstjórnarbosningarnar á Seyðis-, firði í janúar 1938 var hann kjör- inn í 5. sæti á lista Alþýðuflokks- ins, þá aðeins 23 .ára ganrall, og má af því nok'kuð marka hve miklum vinsældunr og trúnaði hann átti að fagna nreðal félaga sinna og samborgara. , Þegar Sósíalistafélag Seyðis- fjarðar var stofnað hauStið 1938 var Baldur meðal stofnenda þess og átti sæti í stjórn þess, meðan hann dvaldi á Seyðisfirði. Inn- ganga Baldurs heitins í Sósíalista- flókkinn var í samræmi við þá ríku eðliáhneigð hans að verða þeim að liði, sem krappastan sjó verða að sigla í lífinu. Ilann vildi jafnan standa þar í flokki, sem honum fannst einlægast og djarf- a'st staiifað að því að bæta hag al- þýðunnar ög auka frelsi hennar og lífshamingjm Baldur heitinn var mjög tilfinninganæmur, en svo dulur, að jafnvel nánUstu vinir hans fengu sjaldan séð, hvort hon- um líkaði betur eða verr. Hann nauit mikilla vinsælda hjá öllum, sem kyntust honum, enda vildi hann öllunr vera góður og varaðist jaJfnan að gera á hluta nokkurs ■manns. Ég minnist þess ekki að háfa þekkt nokkurn mann, sem var umtals'frónrari unr aðra en Baldur heitinn. Mér er ,sérstaklega minnisstætt, hve honunr gat sárn- að að hlusta á nrisjafnt umtal um lauk að kvö'ldi hins 10-þ.m., en tekizt hefur að fá hana opnaða aftur í dag og á morgun og gefst því Reykvíkingunr enn kost- ur á að skoða þessa merkilegu sýningu, er vonandi að sem flest æskufólk noti sér þetta tæki færi. Eg vil að lokum geta þess að helnringur innkominna tekna sýningarinnar rennur í sjóð, sem styrkja á efnilega nemendur til fra mh alds n áms erl en d i s. fó'lk. Honuim leið bókstaflega sagt illa undir sMkum kringumstæðum, enda heyrði ég har.n aldrei hall- mæla nokkrum manni. Hann var gvo orðvar og grandvar í allri um- gengni að af bar. Foreldrar og aðrir ástvinir Bald- urs heitins eru að sjálfsögðu harmi slegnir við hið óvenju sviplega fráfall hans í blóma lífs, en lífgrös vaxa upp úr sporum hvers manns, er skilur eftir sig aðeins góðar minningar í hugum samferða- fólksins. Við arin góðra minninga ,um Baldur sál. getui- jáfnvel sökn- uður og__tregi ástvinanna breytzt í fögnum yfir því, að góður mað- ur er genginn úr veröld, þar sem aðrir eiginleikar en góðmennska cluga bezt í miskunnarlausrr lífs- baráttu. Mér er næst að halda, að Bnld- ur sál, haifi verið of viðkvæmur, of nrikið barn góðvildarinnar, of laus við tortryggni til þess að verða hlutskarpur í samræmi við hæfi- leika sína að öðru leyti, í lífsbar- átltunni, eins og hún er háð í heinii, þar s'em oft virðist svo sem eins líf sé annars dauði Samúð hans og góðvild í garð samferðamann- anna var of rik í eðli hans til þess, að hún yrði honum ekki nokkur fjötur um fót, er frumstæð samtíð kraifðist þess af honum, til endur- gjalds fvrir mikinn frama, er ekki samrýmdist því bezta í fari hans. Baldur sál. gat ekki fundið sjálf- an sig í baiiáttu við samferðamenn sína unr „einseyring og dalinn“. Eins og allra góðra manna stdfndi hugur lians til nýs og betri heinrs, þar seríi mennirnir gætu notið ávaxta af friðsamlegu og skipulagsbundnu samstarfi, án inn- byrðisbaráttu. Þenna hug sinn op- inberaði Baldur sál með því að skipa sér ungur uiidir hið glæsi- lega merki alþýðusamtakanna, sem vonir milljóna nranna í öllum löndum eru viðtengdar um batn- andi tíma. Engar ytri persónu- legar ástæður krniðu hann til þátt- töku í félagsskap verkamanna. Það var innri köllun hans sjálfs, sem réði þar úrslitum. Hann vissi, að það myndi kosta mikla baráttu að skapa nýjan heim upp úr rúst- irm þeirrar veraldar. sem nú er í fjörbrotum. Fáir munu hafa fund- ið það beturen Baldur sál., að slík barátta var ill nauðsyn. Böl for- tíðar og samtíðar höfðu hrundið henni af stað, gert hana óumflýj- an'lega og 'hann skiúði si'g í liðsveit þeirrar baráttu. En hann gat ekki orðið vígreifur bardagamaður, bardagans vegna. Hann naut sín ekki fyllilega í sják'um bardagan- unr, vegna þess að hann fann of sárt til með öllum, sem lifðu í kring um hann, líka þeim, er stóðu öndvert í fylkingu. Sársauki þeirra, sem trúðu öllu illu á fram- tíðina og ót'tuðust jafnvel sín eig- in lausnaröfl, senr væntanlega munu í’áða miklu unr örlög konr- andi tíina, varð Baldri sál. harms- dfni í miðri orustu. Baldur sál. fæddist á fyrsta ári síðustu heims- styrjaldar. Hann hvarf af leik- sviði lífsins liér aðeins jrrítugur að áldri á lokaári annarrar heinrs- styrjalclar. Líf hans var stund inilli stríða. A þeim tiima var hann að þroskast og mótast. Fyrstu starfs- Í!§lrí<Viníj&r Laug" 'dagur 12. nra' 1945 — ÞJÓÐVILJINN Hvítasunnuferð Baldur Guðmundsson. ár hans renna saman við hið mikla .atvinnuleysis- og örbirgðartíma- bil fyrir stríðið. Og þótt hann nyti sjálfur góðra lífskjara og imiilegr- ar ástúðar og um'hyggju foreldra og tveggja eldri systra, runnu hon- unr til rifja erfiðleikar fólks í átt- högum hans, er skorti oft brýn- ustu nauðsynjar vegna atvinnu- leýsis. Ég hygg að erfiðleikar þess- ara tínra hafi orkað mjög á skap- gerð Baldurs sál. Hér verður ekki leitaat við að gera grein fyrir því,’ hve erfiðleikatímarnir fyrir stríðið liáfa orðið örlagaríkir fyrir marga, sem þá vom að vaxa upp í land- inu. En niargir munu enn finna til gára sinna dftir þá tínra. Og óútreiknanlegu böli getur þvílíkur fimbulvetur atvinnuleysis varpað í fang framtíðarinnar. Það var eitt af höfuðeinkennum í fari Bald- urs sál. að geta ekki notið hlutar síns, meðan aðrir þjáðust í návist hans. Atvinnuleysi og skortur ann- arra var hans eigið böl. Ný heimsstyrjöld bægði neyð frá dyrum um stund á sama hátt og morfín stillir kvalir dauðvona sjúkMngs. En styrjöldin sjálf var hið ægilegasta böl öllu mannkyni. Þessi heinrur grár fyrir járnum var ekki heimur til þess að full- nægja þrárn né óskum Baldurs sál., sem hafði svo ríka þörf fyrir að fá endurgoldið þann hlýleik og góðvild, sem hann sýndi öðrum. Hinn nýi heimur, sem barist er fyrir, hefði skapað Baldi sál. ann- að út'sýni yfir lífið, fagurt og bjar.t ,í samræmi við óskir hans og þrár. I slfkum heinri hefði hann vegna margra góðra hæfileika sinna kom- ist ti'l þess vegs, er honum mátti hæfa, án þess að fyrir hann væri það Hgt sem honum var ókleift að njóta forréttinda á kostnað sigraðra meðbræðra. Vér væntum þess, að Baldur sál. sé nú koniinn til þvíMkra heimk.vnna, þar sem bjart er yfir öllum leiðuni og auð- veldara að sigla milli skers og báru, en í þeirri veröld, senr hann hefur nú kvatt. Ég hygg, að vér getum ekki geynrt minningu Baldurs og annarra vina vorra með öðrum hætti betur en þeim að leggja lið vort'fram í baráttunni fyrir nýj- um og betri heimi, þar sem fegurð ríkir í stað ljótleika,- friður í stað stníðs, kærleikur í stað liaturs, góðvild í stað illkvittni, sanrstarf og féla'gshyggja í stað villtrar samkeppni og einstaklingsliyggju. Og þar-sem þeirra. bölvalda gætir ekki, senr verstum örlögum valda nú í lí'fi nranna og þrengja. að Mfs- rúmi þess bezta í fari þeirra. Látni vinur og félagi! Vér kveðjum þig í dag í síð- asta sinn. Innilegast ert þú kvadd- ur al' systur þinni hér, sem þú varst svo samrýmdur. Þú unnir Erindi sœnsku sendikennarans við Iláskóla íslands, sem flutt var í norramu hófi nýlega, prentað í Morgunblaðinu og jórtrað upp í Tímanum og dagblaði Framsókn- arflolclcsins Alþýðublaðinu, er vœg- ast sagt einn sá furðidegasti sam- setningur sem birzt hefur opinber- lega, siðan í Finnagaldrinum, sœll- ar minningar. Sendikennari þessi virðist ger- samlega misskilja erindi sitt hing- að til íslands og það starf, sem honum er œtlað að vinna. Ilann er hér eklci sem aqent fyrir þau öfl í Svíþjóð, sem láta elckert tœkifœri ónotað til að níða Sovét- rikin, heldur var tilœtlunin að hann Icenndi ísl. stúdentum sœnsku og frœddi íslendinga um samska menningu og sögu. Og ef hann endilega vill láta þessa frœðslu nái til nútimastjómmála og styrjald- armála, vœri það œnð œvistarf að slcýra fyrir íslendingum afstöðw Sviþjóðar í Evrópustyrjóldinni, en sú afstaða hefur áreiðanlega balcað Svium meiri álitshnekki en þeir fá bœtt úr í bráð. Og sizt verðúr sá álitshnekkir unninn upp með því að bera saman „afrek“ Svía í styrjöldinni oq framlag sov- étþjóðanna i baráttunni við fas- ismann. Nei, það hljóta að vera næg verlcefni fyrir hr. Peter IlaUberg heima í Sviþjóð. Einnig þar er að talsverðu leyti hœtt að taka mark á sovétníðinu, svo ekki mun veita af slílcum eldmóðsleiðtogum í bar- áttunni. Ilver veit nema hr. lekt- orinn fœri lílca að berjast við fas- ismann, nú þegar Svíþjóð hefur tekið rógg á sig og slitið stjóm- málasambandi við Ilitler sáluga. .Æ. F. Sósíalistafélag úeykjavíkur. verður farin til Víkur í Mýrdal og undir Eyjaf joll. Farmiðar verða seldir á Skólavörðustíg 19. Miðasalan stendur yfir til sunnudagskvölds. kvölds. Nánari upplýsingar á Skólavörðustíg 19. Ferðanefndin. S. K. T. i Eldri dansarnir í G.T.-húsinu í kvöld kl. 10. — Aðgöngumiðar seldir frá kl. 5 e. h. — Sími 3355. 5UTBNDR _ _ VERKSMIÐJBN kA Spyrjið eftir þessu merki þegar þér kaupið SVEFNPOKA Sútunarverksmíðjan h. f. Veghúsastíg 9. Sími 4753. Ferðafélag íslands fer gönguför um Heiðmörk næstk. sunnudag. Ek- ið verður að Silungapolli, en gengið þaðan um Mörkina, yfir Hólms- hraun og Elliðavatnsheiði suður að Búrfellsgjá og þaðan til Hafnar- fjarðar. Fólk hafi með sér nesti Lagt á stað kl. 10 árdegis frá Aust- urvelli. Farmiðar seldir á skrifstofu Kr. Ó. Skagfjörðs, Túngötu 5 til kl 4 í dag. ættbyggð þinni og fæðingarstað. Þangað mun hugur þinn oft hafa leitað meðan þú dvaldir hér syðra. Guðirnir hafa veitt þér náð sína og mildi. Brimskaflar lífsins eru að baki þér. Hin eilítfa friðarhöfn blasir við þér. Þú hverfur heim. Hendur ástríkra foreldra, syst- ur og vina taka á nróti þér, er þú kemur heim til S'eyðisfjarðar. Þar hverfa líkanrsleifar þínar í rnold átthaganna til þess að hvílast þar við hlið ættimgja og vine, sem á undan eru gengnir sanra veg. Hinn ylrfki vestanvindur mun anda hlýbt um leiði þitt í dalnum við rætur fjallsins og söngur hlægj- ancli vatna vorleysinganna óma skært og hreint yfir góðunr syni, senr guðirnir haJfa kallað til sín svo fljótit, en nróðir jörð hefur fengið sinn hlut til varanlegrar verndar. Þú hefur öðlazt frið. Og yfir grö'f þinni hljóma sigursöngv- ar, því að á þcirri jörð, sem kall- aði þig til sín, er fagnað friði. Friður sé með þér. 9. maí 1945. Árni Ágústsson. SKÓGRÆKT RÍKISINS. TILKYNNING um sölu trjáplantna Afhending trjáplantna hefst laugardaginn 12. maí kl. 10. f. h. á Sölvhólsgötu 9. Þess er vænzt, að menn úr Reykjavík og ná- grenni bæjarins hafi sótt pantanir eigi síðar en mánudagskvöldið 14. maí. Annars eiga þeir á hæt’tu að pantanirnar verði seldar öðrum. _ Afhending fer aðeins fram gegn staðgreiðslu. Próf. dr. Ágúst H. Bjarnason lætur af störfum í sumar Próf. dr. Ágúst H. Bjarnason verður sjötugur í sumar og mun þá láta af embættí sínu við Háskóla íslands, er hann hefur gegnt frá stofnun háskólaas, eða í 34 ár. Á mánudaginn var flutti p'róf. Ágúst kveðjufyrir- lestur í háskólanum, að við- stöddum flestum kennurum og allmörgum stúdentum. Ræddi hann um friðinn og helztu frið- flytjendur vorra tíma, sviss- neska lækninn Henry Dunant, stofnanda Rauða krossins, og sérstaklega Fridtiof Nansen og MUNIÐ Kaffisöluna Hafnarstræti 16 öll hans miklu og farsælu störí fyrir Þjóðabandalagið. Að loknum fyrirlestrinum á- varpaði Jón Hj. Sigurðsson há- skólarektor próf. Ágúst og þakk aði honum störf hans í háskól- anum. Þá mælti próf. dr. Alex- ander Jóhannesson nokkur orð af hálfu heimspekisdeildarinnar og stud. mag. Thor Vilhjálms- son af hálfu studenta. c

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.