Þjóðviljinn - 21.06.1945, Blaðsíða 8

8
ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudagur 21. júní 1945.
Kaapfélagsmálíd á Síglufírðí
Andstæðingar samvinnuhreyfingsrinnar og verkaiýðsamtak-
anna ætluðu að eyðileggja Kaupfelagíð á Siglufirði
Mr Eiluöa ai briðti M lOa lélaasins na landslDa
Alþýðublaðið flutti í gær eina af hinum alþekktu gífurfyrir-
sognum um „ofbeldi og lögleysur kommúnista“ í Kaupfélagi
Siglfirðinga. Að sjálfsögðu sneri blaðið sannleikanum við. Það
voru forvígismenn samvinnuhreyfingarinnar og verkalýðssamtak-
anna undir forustu sósíalista sem hindruðu nokkra afturhalds-
seggi, undir forustu Sigurðar Kristjánssonar kaupmanns, í að eyði-
leggja þessi þýðingamiklu samtök alþýðunnar á SiglufirðL
Þessu marki ætluðu þeir að ná með því að gera breytingar
I
á lögum félagsins á ólöglegan hátt, lagabreytingar, sem auk þess
hefðu ekki staðizt gagnvart landslögmn.
Saga þessa máls er í fáum
dráttum þannig:
Afturhaldsfylkingin hóf mik-
inn liðssarridrátt fyrir deildar-
fundi Kaupfélags Siglfirðinga,
og náði þar meirihluta. Úr
stjóm félagsins átti ekki að
ganga nema einn maður. Sá var
Alþýðuflokksmaður. Samkvæmt
samvinnulögunum má aldrei
kjósa meirihluta stjórnar i
Samvinnufélagi á einu og sama
ári.
Nú voru góð ráð dýr fyrir
afturhaldsmeirihlutann á aðal-
fundi félagsins. Hann gat ekki
breytt stjóm félagsins sér í vil
ef fara átti að lögum.
Hann tók því það ráð ;-.ð
leggja til að lögum félagsins
yrði breytt í það horf að stjóiri
yrði öll kosin á þessum fundi.
Að lögum kaupfélagsins var
óheimilt að bera þessar breyt-
ingartillögur fram, því slíkar
tillögur þarf að leggja fram
nokkru fyrir aðalfund, svo fé-
lagsmenn fái tækifæri til að
fjalla um þær.
Þama ætlaði afturhaldið því
að brjóta lög félagsins, tii þess
að ná tökum á stjórn þess. Eo
þó heimilt hefði verið að gera
þessar breytingar samkvæmt
lögum félagsins, hefðu þær tví-
Iínattspyrnuflokk-
ur f rá Akureyri kom-
inn til bæjarins
í fyrrakvöld komu til bæj-
arins knattspyrnumenn frá Ak-
ureyri. Er það II. fl. og er hér
á vegum Vals. Leika þeir þrjá
léiki. Fer fyrsti leikurinn fram
í kvöld kl. 6.30 við K. R. og
annað kvöld við Friam kl. 8.45.
Síðasti leikur þeirra er á
sunnudagskvöld við Val. Þe;>
hafa'skamma viðdvöl, fara aft
ur norður á mánudagsmorgun.
Fararstjóri flokksins er Ámi
Sigurðsson.
K. R. vann Víking 3:0.
Fjórði leikur mótsins fór svo
að K. R. vann Víking 3:0. Var
leikurinn ójafn og K. R.-ingar
oft slippfengnir við mark Vík-
ings.
mælalaust brotið í bág við
landslög því samkvæmt þeim
átti að kjósa alla stjómina í
starfandi kaupfélagi á einu og
sama ári gegn skýlausum á-
kvæðum samvinnulaganna um
að aldrei megi kjósa meirihluta
slikrar stjómar á einu ári.
Þegar lögmætur fundarstjóri
vildi hindra fylkingu Sigurðar
Kristjánssonar kaupmanns í
þessu framferði, gerði hún sé"
lítið fyrir og setti fund og sagð
ist vera aðalfundur kaupfélags-
ins.
Allt þetta framferði er há-
mark ósvífni og frekju, enda
hefur þessu tilræði við sam-
vinnuhreyfinguna verið svarað
á réttmætan og áhrifaríkan
'hátt með því að víkja spellvirkj
unum úr félaginu.
UmferðarslYSÍn í
Reykjavík
Umferðarslysin hér em að verða alvarlegt vandamál. Dauða-
slysum fer fjölgandi. Það, sem af er þessu ári, hafa 11 manns
beðið bana af slysförum í Reykjavík, og er það meira en nokkm
sinni á heilu ári áður. Lögreglan hvetur menn til fyllri varfæmi
og heitir á aðstoð vegfarenda til að hindra slysfarir.
Ijað
hefur, að vonum, vakið
bæði ugg og ót'ta í hugum almenn-
ings, hve geysilega tíð umferða-
slys eru orðin hér í höfuðborginni.
Það má heita orðið daglegur við-
burður, að einhvers konar um-
ferðarslys liljótist, og enn þá oftar
ber þó við, að við slysum liggi.
Umferðaslys skipta nú orðið tug-
um eða jafnvel hundruðum hér í
Reykjavík á ári hverju. Stundum
virðast Iþessar slysfarir þannig
vaxnar, að ómögulegt hafi verið
að forðast þær. En því er ekki að
leyna, að alloft virðist svo, sem
n'okkuð megi k'enna óvarkárni
gangandi vegfarenda og bifreiðar-
stjóranna. Það er engum blöðum
um það að fletta, að meðal bíl-
stjóra hö'fuðborgarinnar eru ó-
svífnir ökuníðingar, sem eiga það
tfiviljun einni að þakka, að þeir
ekki hafa limlest fjölda fólks eða
orðið þeim að bana. Það er reynd-
ar á allra vitorði, að götur Reykja-
víkur eru flestar orðnar allt of
mjóar, og margar eru orðnar svo
fjöifarnar, að fuil þörf er á um-
ferðarstjórn lögreglunnar víðar en
verið hefur. En bílstjórarnir verða
að finna sig í því að hliðra fremur
til liver fyrir öðrum og sýna var-
kárni heldur en að drepa sjálfa sig
og vegfarendur. Hraðinn getur
verið góður og við sumar aðstreð-
ur nauðsynlegur, en ófyrirleitnir
öku'fantar, sem aka með ofur-
liraða að óþörfu um fjölfarnar göt-
ur, verða að gera sér það ljóst, að
svo dýrmætt mannslí'f getur við
l>að glataZt, að það verði aldrei að
eilífu bætt, og þeir eru engir menn
til þésis að bæta fyrir dauðaslys,
sem hljótast af óvarkárni þeirra.
En það eru fleiri en bifreiðastjór-
arnir, sein þörf er að áminna <um
au'kna varfærni. Gangandi vegfar-
endur eru furðulega hirðulausir
um þessi efni og leggja, vægast
sagt. allt of oft á tæpasta vaðið.
S'lík óvarkárni getur vel orsakað
það, að bifreiðastjórarnir geti
ekki. þrátt fyrir bezta vilja, kom-
izt hjá slysum.
Þá ber það ósjaldan við, að
börn eru eftirlitslaus á götum úti,
ýmist í sendiferðum eða að leikj-
um, og oft tilviljun ein, sem veld-
ur, hvort þaú verða fyrir bifreið-
um eða ekki. Auðvitað veldur hér
mestu vanhirða bæjarins um að
sjá öllum bö.rnum borgarinnar fyr-
ir hollum og hættulausum l'eik-
vöngum, en foreldrarnir verða að
horfa'st í augu við þá staðreynd,
að gatan er sá lejkvöllur, sem öll-
um þorra barnanna er ætlaður. og
þar er enginn til að gæta þeirra,
ef foreldrarnir ekki gera það.
Yfirleitt má segja, að lögreglan
geri sitt bezta til að hindTa um-
ferðaslys, en það vill þó við brenna,
að því er manni finnst. að ekki sé
sýnd nógu mikil einlbeittni í þess-
um efnum. Þekktum ökuníðingum
má enga miskunn sýna. þó að þeir
hafi til þessa komizt hjá að valda
siysum. Það verður að veita þeim
alvarlega áminningu og „taka þá
úr umferð“ lengri eða skemmri
tima, ef þeir ekki iáta sér segjast.
Almenningur er einnig allt of
hirðulaus um að gefa gaum um-
ferðas'tjórn lögregluþjónanna. Slíkt
fólk verður að beita fjársektnm,
ef það ekki hlýðir. Okkur íslend-
ingum er ótrúíega ervitt um að
lúta nokkrum aga. Veldur þar ef-
t---------------------------------------------------------;—
Danir hreinsa til
„Frit Danmark“, blað frjálsra Dana í London birtir í
síðustu blöðum ýtarlegar lýsingar af atburðunum í Dan-
mörku dagana eftir að Þjóðverjar gáfust upp. — E. Blyt-
gen Petersen, ritstjóri Frit Danmark ritar frá Kaupmarina-
, höfn grein sem hann nefnir: „Búizt við að Frelsishreyf-
ingin handtaki 10 þús. manna“. í greininni er skýrt frá
því, hvemig frelsissinnar handtóku fyrstu dagana mikinn
fjölda manna, sem unnið höfðu fyrir nazista á einn eða
annan hátt.
Meðal þeirra eru nokkrir alkunnir menn, svo sem
ballettdansarinn Leif Örnberg og Elna kona hans, Bent
Holsten greifi, Bohnstedt Petersen forstjóri, Gerda Mad-
sen leikkona, dr. iur. C. Popp Madsen, tveir dómarar við
borgarrétt Kaupmannahafnar Chr. Junior og Bertelsen,
Heiber forstjóri, E. Reindel lögreglufulltrúi og tveir syn-
ir hans, Helge Bangsted ritstjóri að „Fædrelandet11, Har-
ald Tandrup rithöfundur, Aage H. Andersen ritstjóri'
Gyðingahatursblaðsins „Kamptegnet“, Jens Ström rit-
höfundur, bræðumir Ahrentz og Peter Lemvigh Muller,
cand. polit Harald Henriksen og yfirréttarlögmaður Ejnar
Krenchel.
Stjórnmálasamtök og fé'lög hafa rekið opinberlega
fjölda manna, sem hafa ekki komið vel fram á hernáms-
árunum. Blaðamannafélag Kaupmannahafnar hefur t. d.
/ rekið 14 blaðamenn er unnu við nazistablaðið „Fædreland-
et“.
Blytgen Petersen minnist á tvo íslendinga, þannig:
„Meðal þeirra sem drepnir voru 1 árekstrum (under Kamp)
var rithöfundurinn Guðmundur Kamban prófessor. Sonur
forseta íslands, hr. Sveins Bjömssonar, hefur sjálfur beðið
um varðhald, en hann hafði unnið að þýzkum útvarps-
sendingum frá 29. ágúst 1943 og bar nafribótina „unter-
sturmbannf uhrer“.
í sama blaði er sagt frá fjöldafundi, sem haldinn var
í Fælledparken í Kaupmannahöfn á hvftasunnudag, „fjöl-
mennasti fundur í sögu laridsins“, segir Frit Danmark.
Frelsisráðið bauð til fundarins, og er talið að þar hafi
verið um 250 þús. manns. Kjörorð fundarins var: „Vilji
fólksins er lög landsins“. Prófessor Mogens Fog, ráðherra,
stjómaði fundinum, en ræður héldu ráðherramir Ame
Sörensen, Frode Jakobsen, Christmas Möller, Alfred
Jensen, Aksel Larsen og verkamaðurinn Svend Wagner.
í ályktun fundarins var þess krafizt að „hreinsunin“ yrði
framkvæmd til hins ýtrasta án manngreinarálits.
laust nokkuð, að þorra pkkar er
enn þá ekki orðið nógu tamt að
lifa í sl'íku margmenni. sem nú er
að verða hér í höfuðborgiimi.
Þannig getur líka háttað til um
aga, að það sé ekkert við það unn-
ið að lúta honmm. En þegar um
það er að ræða að þyrma lífi heið-
virðra og friðsamra borgara, mun
þó engum dyljast, að bæði sé
nauðsynlegt óg skylt að gera sitt
ýtrasta.
Lögreglan hefur beðið blaðið að
vekja athygli á því, að s-ú ný-
breytni hefur verið teicin upp í
umjerðarstjóriiinni, að lögreglu-
þjónámir hafa nú flautu, sevi þeir
blása i, þegar slcipt er um uniferð-
arveg. Þá er fólk beðið að athuga
það vel, að því er ekki heimilt að
fara yfir götur, þegar lógreglu-
þjónninn, sem stjómar umferðinni,
srvýr að því baki eða brjósti og er
með útrétta hönd.
R ey k ví k i ngar! U mferðars 1 y s i n
hér í bænum eru orðin ægileg. Ger-
ið ö'll ykkar ýtrasta til að hjálpa
lögreglunni við að hindra þau.
Setjið á ykkur núm'erin á bifreið-
um þekktra ökúníðinga og kærið
þá, ef þið sjáið þá sýfta af sér
glannaskap óg stofna lífi samborg-
ara ykkar í voða. Skiptið ekki við
þá og varið aðra við þvi að skipta
við þá. Skrifið blöðunum amá-
pistla og vekið miskunnarlaust at-
Rússum lagnað í Osló
Rússnesku stríðsfangarnir í Nor-
egi gengu eftir miðbiki Oslóborgar
í fyiradag og voru hylltir of þús-
undum manna, sem gáfu þeim
blóm og aðrar gjafir.
Samkoma var haldin fyrir þá í
kvikmyndahúsmu „Colosseum“.
Einar Gerhardsen, forseti bæj-
arstjórnarinnar í Osló. flutti þeim
ávarp og hyllti alla sovétþjóðina
fyrir þann rnikla skerf sem hún
hefur lagt ti'l baráttunnar gegn
nazismanum. Oslólbúar geta nú,
sagði hann, hyllt iulltrúa þeirrar
þjóðar serii færði þyngstu fórnirn-
*
ar.
Krúsoff major talaði af hálfu
stríðsfanganna. Hann sagði að þeir
hefðu þjáðzt mjög síðustu árin, en
þeir hefðu ætíð fundið hina miklu
samúð Norðmanna.
Fjölbreytt dágskrá var á sam-
komunni, m. a. rússnesk kvik-
mynd. og var henni tekið af mik-
illi hrifningu.
(Norsk Telegra mbyra).
hygli á óvarkárum akstri. Hér
koma engin vettlingatök að not-
urn. Þetta er orðið slíkt alvörumál,
að hver einasti maður verður að
gera attt, sém hann getur til að
ráða bót á því.