Þjóðviljinn - 25.07.1945, Page 3

Miðvikudagur 25. júlí 1945
ÞJÓÐVILJINN
3
RIT8TJÓRI:
SIGRÍÐUR ARNLAUGSDÓTTIR

Ritstjóri leynilegs kvennablaðs
varð ráðherra
Húsmóðir í Kaupmannahöfn
Húsmæðurnar sem komu
með Esju segjast hafa haft
nóg að borða, en mat okkar á
peningum og verðmætum er
þeim fjarlægt og ókunnugt.
Hernámsárin 1 Danmörku
vöndu þær ekki á bruðl. Allar
nauðsynjar voru skammtaðar
og hætt- er við að okkur hér
heima hefði þótt sá skammtur
naumur um margt.
Hvert heimili fékk einn eld-
spýtnastokk á vikú, má nærri
geta hve vel hefur gengið að
láta þann skammt duga þeg-
ar allt var eldað við gas.
Skömmtuninni var þannig
framfylgt, að neytandinn
hafði sitt kort, sem margskon
ar innkaup voru stimpluð á.
ur skermur, svo að sem allra j fá állskyns fatnað, kápu, pils,
minnst af hitanum færi til ó-1 dragt, buxur o. s. frv.
nýtis. Pottunum var oft raðað
hverjum ofan á annan svo
hægt væri að sjóða sem
flest í einu. Öll hugsanleg ráð
voru notuð, en samt gekk illa
að láta gasskammtinn duga.
Eæri gaseyðsla heimilisins 10
% fram úr hámarki var lokað
alveg fyrir gasið.
Þessir erfiðlekar bitnuðu
auðvitað mest á 'húsmóður-
inni. Hún þurfti að sjá fjöþ
skyldu sinni fyrir mat þrátt
fyrir allt gasleysi, hún þurfti
á allri sinni hagsýni að_ halda.
Innkaup voru líka erfið, fólk
þurfti oft að standa tímunum
saman og bíða eftir að fá i
Stimpillinn um síðustu eld- matinn, sérstaklega var þetta
spýtnakaup þurfti þannig að slæmt í kjötverzlununum.
vera orðinn vikugamall til að
hægt væri að fá einn stokk í
viðbót.
Gas var af mjög skornum
skammti. Fólk varð að beita
ýmsum brögðum til að láta
það duga. í dönskum blöðum
var alltaf mikið af ráðlegging
um um hvernig spara mætti
gasið. Alþekkt ráð var að
sjóða kartöflur til tveggja
daga í einu, kaldur matur
varð mjög í tízku og moðsuða
mikið notuð. Yfir eldavélina
var byggður nærri loftþétt-
Mestur skortur var á öllum
fatnaði. Danskir klæðskerar
og saumakonur auglýstu
breytingar á fatnaði og saum
ipp úr gömlu. Ef maðurinn
Eórnaði gömlum frakka gat
konan fengið saumaða úr hon
um kápu. Svartar dragtir
voru orðnar mjög algengar,
bær voru saumaðar upp úr
■;ömlum smoking- og kjólföt-
im. Skozk stórköflótt ullar-
eppi voru líka mikið notuð í
:ápur og frakka. Lak var ann
rs töfraorðið, úr lökum mátti
■■■■■
'
■■ ■ ■ ■ : ■
Á mörgum stöðum í Kaup-
mannahöfn voru líka gömul
föt seld í umþoðssölu, þar sem
hægt var að selja gamlan kjól
sem maður var orðinn leiður
á og fá annan í staðinn. Þess-
ar verzlanir voru mjög vin-
sælar og mátti oft sjá fólk
í margfáldri biðröð fyrir utan
þær.
Eg hef líka séð mynd af
iönskum húsmæðrum, þar
æm þær standa og bíða eftir
að fá keypt brauð, í fjórfaldri
biðröð, svo langri að röðin
"yrir utan Gamla Bíó á annan
páskum varð að engu í sam-
anburði við hana.
Kvensokkar voru mjög
'.jaldgæf vara, ekki féll nærri
eitt par á mánuði í hlut hverr
ir konu. Skortur var líka mik
il á kven- og barnaskófatn-
íði og var farið að smíða tré-
rlossa til að bæta úr brýn-
ustu þörfinni.Eg hef séð þessa
klossa, þeir eru úr nokkuð
þykku leðri að ofan, alveg
heilir og án alls útflúrs, mál-
aðir hárauðir. Mér’varð hugs-
að til skófatnaðarins sem við
búum til hér heima af meiri
efnum. Einfaldir skór eins og
leikfimisskór verða æ ólán-
legri og ólögulegr: eftir því
sem þeir eru framleiddir hér
lengur. Þeir byi'juðu á því að
vera sæmilegir, en nú er svo
komið að þeir verða að telj-
ast alveg óhæfir. Þessir
dönsku klossar eru svo prýði-
lega lagaðir og svo snyrtilegir
ao öllum frágangi að þeir eru
regluleg fótprýði.
Það er hætt við að við ís-
lendingar hefðum farið ver úr
þessari ánauð en frændur
okkar Danir. Við eigum
margt af þeim ólært í verk-
hyggni sem áður.
Nú í fyrsta sinn hefur kona
orðið ráðherra á Norðurlönd-
um. Það er Kirsten Hansteen,
ritstjóri „Kvennaritsins“
kona lögfræðingsins Viggo
Hansteen, sem drepinn var af
Þjóðverjum. Hún og Johan
Strand Johansen eru fulltrú-
ar norska kommúnistaflokks-
ins í hinni nýju norsku ríkis-
stjórn. Hún er því ekki að-
eins fyrsta konan, heldur
einnig annar af tveimur
fyrstu kommúnistunum í
nprskri ríkisstjórn. Hún er
spurð hvernig hún líti á til-
nefningu sína sem ráðherra í
þessu sambandi.
— Auðvitað gladdist ég yfir húsnæðismálunum. Ráðherra
að kona fékk sæti í stjórn- án stjórnardeildar hefur rúmt
inni, segir hún. Hlutur J starfssvið og getur gefið sig
norskra kvenna í frelsisbar-, að ýmsu.
FRÚ KIRSTEN HANSTEEN
áttu þjóðarinnar hefur haslað
þeim völl á þjóðmálasviðinu
eftir stríðið.
Fjöldi kvenna hefur tekic
þátt í leynibaráttunni fyrir
frelsi Noregs, þar hafa þæi
leyst af höndum mikið oj
gott starf, en þar hafa þæi
líka orðið að fórna miklu.
Nú bíða úrlausnar fjölmörg
mál sem ýmist snerta konur í
heild eða húsmæður sérstak-
lega og þeim viljum við ráða
fram úr sem allra fyrst. Þetts
eru mál, sem alveg hefur ver-
ið gengið fram hjá síðustu ár-
in. Allra mest aðkallandi eru
líklega húsnæðismálin, þar er
ástandið alveg hræðilegt.
— Er ennþá ákveðið að
hvaða málum þú átt sérstak-
lega að starfa innan stjórnar-
innar?
— Sennilega ýmsum félags
málum og þá e. t. v. einmitt
eggjarauðuna, rjómann, rauð-
rófusaftið, sinnepið, saltið og
piparinn, þá er bætt í smáum
lengjum af eplum, kartöflum
og rauðrófum. — Skreytið
með skarfakáli.
■ v ■ ■ .. c . ' .. c .............■. ■: .
í allsherjarverkfallinu í Kaupuiannahcfa í fyrrasumar svoruðu
Þjóðverjar m. a. með því að lok.i fyrir vatuið og sasið. Fólk
þurfti þá að fara langar leiðir til að ná í vata, og var það borið
heim í föfum og faölum eins og sést á myndinni.
Vi« elclliússborðið
1. Sænskt'salat.
Blandið rjóma með svolitlu
af ediki (eða helzt sítrónu-
safa) og þeytið dálítið. Bætið
síðan í eplabitum, soðnum
rauðrófum cg smábituðu rauð
káli.
2. Józkt salat.
. 6 stórar kartöflur, 5 rauð-
rófur, 2 epli, 2 harðsoðin egg,
1 hrátt egg, 1 msk. rjóníi, 4
msk. rauðrófusaft, sinnep,
salt. pipar, skirfakál.
Harðsoðnar eggjarauðurnar
eru marðar í gegn um sáld, síð
an hrærðar saman við hráu
Frh. á 7. síðu
— Hvernig lízt þér á sam-
starfsmenn þína í nýju stjórn
inni?
— Eg verð að segja að ég er
mjög ánægð með hvernig
stjórnarmyndunin hefur tek-
izt eftir alla þá erfiðleika, sem
fyrst voru fyrir hendi. Eg
gleðst yfir því að þjóð okkar
fær stjórn sem starfar á breið
um lýðræðis grundvelli og að
frelsishreyfingin á svo marga
fulltrúa í henni. Margir hafa
setið í fangelsi lengri eða
skemmri tíma meðan á her-
náminu stóð. Þar að auki áttu
tveir þeirra sæti í síðustu rík
isstjórn, segir frú Hansteen að
lokum.
Við erum sannfærð um að
norsku stjórninni hefur bætzt
dugandi starfskraftur þar sem
Kirsten Hansteen er. Hún tók
mikinn þátt í leynibáráttunni
[yrir þjóð sína á hernámsár-
unum. „Rétt eins og aðrar
konur“, segir hún aðeins, en
beir sem þekkja hana, vita að
hún hefur gert meira og fórn
að meriu en margir aðrir.
Eftir að nazistar höfðu
myrt mann hennar, hringdu
þeir dyrum hjá henni og köst
uðu blóðugum fötum hans inn
til hennar.
Hermdarverk bö$ulsstjórn-
3. Nýtt kartöflusalat.
Þegar nýju kartöflurnar
koma á markaðinn má búa til
reglulega gott salat. Soðnar endanna buguðu hana þó ekici
kartöflurnar eru skornar í
sneiðar meðan þær eru heitar
og lagðar í salatskál til skipt-
is við lög af grænu höfuð-
salati og örlítið af saxaðri
pétursselju. Á milli laganna
er sprautað dálitlu ‘mayon-
naise.
★
4. Til að varna því að blóm-
kálshöfuðið fari í sundur við
suðuna, er gott að binda utan
um það þunna rýju og sjóða
það í henni.
5. Látið örlítið af hrísgrjón-
uin í saltbaukinn svo saltið
blotni ekki upp og fari í
kögla.
heldur stöppuðu í hana stál-
inu að gera sitt ýtrasta í bar-
áttunni gegn hinum hötuðu
kúgurum.
Hún ræddi við konur úr öll-
um pólitízkum flokkum ' í
landinu og reyndi að sameina
þær um vandamál kvenn-
anna, um vandamál þjóðar-
inriar.
Hún g.kipulagði ýmsa starf-
semi leynihreyfingarinnar,
var ritstjóri leyniblaðsins
„Kvinnefronten“ o. sv. frv.
Hvenær fáum við næst
kven-ráðherra á Norðurlönd-
um?
(Úr sænska blaðinu Ny
Dag).