Þjóðviljinn - 08.08.1945, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 8. ágúst 1945
ÞJÓÐVILJINN
3
/ T STJÓHl:
SIGRÍÐUR ARNLAUGSDÓTTIR
Hafa Sovétríkin snúizt til ,,hægri“?
Ameríska blaSakonan Elle Winter telur undirstöðuna óbreytta
Fyrstu breyíingarnar
í Sovétríkjunum
Við ræddum þetta í þrjár
klukkustundir, rit'ari ung-
kommúnistasamþandsins og
ég. ,,Ég var nú aftur í Moskva
eítir 13 ár, ég vildi sjá með
eigin augum breytingarnar í
Sovétríkjunum á fjölskyldu-
lífi, trúmálum, menntun og
aístöðu til konunnar.
Ég sá það á svipstundu, er
ég var að sinna nauðsynleg-
um erindum í borginni.
Voru Sovétríkin að snúast
til ,,hægri“ eða voru breyt-
ingarnar framkvæmd marx-
ismans í stjórnartíð Stalíns.
„Hvaða breytingar áttu
við?“ spurði Nikolai Nikolaie-
vich Romanov aftur og aftur.
Fyrstu rosasögurnar, sem
komu frá Sovétríkjunum eft-
ir byltinguna voru um „þjóð-
nýtingu kvenfólksins“ og það
var almenn skoðun að fjöl-
skyldulífið ætti að hverfa.
Okkur var sagt að börnin
væru tekin frá mæðrunum
strax eftir fæðingu og fengin
í hendur ríkinu til uppeldis.
Engin hjónabönd, skilnaðir ó-
þarfir og hver sem vildi gat
látið framkvæma fósturlát —
og gerði það. Við hlustuðum
með skelfingu á þessar sögur
frelsis og frjálsra ásta. —
Fyrstu 10 árin eftir bylting-
una var vissulega mikil ring-
ulreið. Allskonar tilraunir
tali og 20 hegðunarreglum.
Meðal þeirra eru þessar:
Hlýðið skólastjóra og kenn-
urum ykkar orðalaust.
Verið alltaf kurteis við
eldra fólk, nærgætin og sið-
prúð.
Hegðið ykkur vel í skóla, á
götum úti og í fjölmenni.
Blótið ekki eða segið dóna-
legar upphrópanir, reykið
ekki eða spilið fjárhættuspil.
Haldið fötum ykkar og
skóm hreinum og vel viðgerð-
um.
Standið uþp, þegar kennari
kemur eða fer úr kennslu-
stofu.
Drengirnir taki ofan.
Framfarir í barnasálar-
fræði
Hvar sem ég kom, í telpu-
og drengjaskóla — í Moskva
eða lítinn samyrkjubúskóla, í
herskóla Suvorovs í Kalinin
eða smábarnaskóla sælgætis-
verksmiðjunnar við Moskvuá
— stóðu börnfn upp eins og
einn maður.
Allar tilraunir til að skilja
börnin virðast hafa snúizt al-
gjörlega við. Áður voru ein-
hverskonar sálfræðinga-kenn-
arar 1 hverjum skóla, sem
höfðu það starf að kynnast
sálarlífi hvers barns. — Þetta
er nú lagt niður. >
„Aðferðin var röng“, sagði
prófessor Smirnov, undir-
forstjóri við Sálfræðistofn-
voru reyndar. Fjölskyldan unina í Moskvu. „í stað þess
var ekki heimur fyrir sig, | að lomast að raun um hvað
Stjórnmálin áttu fólkið og' barnið gat gert fundu þeir út,
fjölskyldumeðlimirnir til- hvað það gat ekki. Þeir not-
heyrðu þeim eftir aldri og á- •'*” n”’k:ð skyndioróf, en
hugamálum og köllun. Jafn- lögðu of litla áherzlu á mennt- ova mor' Hon kenndi 25 ar 1
vel börnin voru félagsmeð- un og uppeldi.“
! Sálfræðistofnunin var opn-
uð á sl. ári til þes að athuga
! vandamál kennara og mennt-
unar. V’sindalegar athuganir
upp, þjálfuð í góðri hegðun,
siðum og reglusemi.
Afbrotabörnum hefir fjölg-
að í stríðinu. En það eru færri
,villtir götudrengir1 heldur en
eftir síðasta stríð. Mikið af
vanskilabörnum, sem misst
hafa foreldra sína í stríðinu
og verða að sjá fyrir sér sjálf
— óft á götunni. Þessi börn
hafa mörg tekið upp „götu-
líf“, reykja, bölva, stela og
káupa aðgöngumiða og selja
aftur með ágóða!! Börnum
þesum er stranglega refsað, í
verstu tilfellum dæmd ófrjáls
nokkur ár.
Vandræðastúlkuf eru miklu
færri, aðeins 10%, og kynferð
isafbrot ungra stúlkna eru
ekki til. Fólk starði skelft á
mig er ég spurði um þetta.
En það eru til stelpoþjófar,
sem er líka hegnt.
Mér virðist vera ný stefna
uppi hjá kvenfólkinu — í
kvenlega átt.
Eg spurði kennara um þetta.
Hann svaraði: „Finnst yður
ekki fallegt sítt hár?“
Ungur kommúnistaleiðtogi
sagði:
„Tízkan var stutt hár, nú er
hún sítt. Er það nokkuð und-
arlegt?“
Eg tók líka eftir því að stúlk
ur voru mikið til hættar að
reykja.
Eg spurði hvers vegna hefðu
verið teknir upp sérskölar fyr
ir drengi og stúlkur.
„Við vitum að sérskólar voru
gamaldags á keisaratímunum
meðan stúlkur hlutu miklu ó-
merkilegri menntun en dreng
ir“, sagði Ekaterina Markian-
FalliiLifarsioK.K, er uijuy umsœl iþrott i Sovétríkj-
unum, og stunduð bæði af konum og körlum. —
Myndin: Sovétflugkona, sem hefur spennt á sig
fallhlíf og ætlar sýnilega að fara að stíga upp i
flugvélina
um og annast sjúkraflutn-j Ekki er svo að skilja að kon
inga. Konur eru lögfræðingar, ur megi ekki starfa á heimil-
læknar, húsameistarar, raf-! unum ef þeim sýnist svo. En
limir.
Hvernig er í Sovétríkjunum
1914?
Stúlkurnar ganga með
langar fléttur. Telpuskólar
kenna sauma, matreiðslu, út-
saum, dans — ekki rumbu og
• Jass — héldur polonaise, bjóð-
lega dansinn frá tímrm Katr-
ínar rraiklu. Fóstureyðingar ó-
löglegar, sk'lnaðir erfiðari en
í mörgum auðvaldslöndunum.
'Giftingar hátíðlegri en áður.
Reglur fyrir drenyi.
Drengjum er fyrirskipað að
■vera með hreina kraga
(flibba), vera kurteisir,
hjálpa stúlkunum í kápurnar,
láta eftir sæti í opinberum
farartækjum. — Þegar börn-
in koma í skólana fá þeir 4
virkjar, vélvirkjar, járnbraut-
arstjórar, umferðalögregla, og
fultrúar í æðstu stjórn Sovét-
ríkjanna. 70% allra lækna í
Sovétríkjunum eru konur (í
Bandaríkjunum 6—7%). Sér-
hver kona í Kúslandi vinnur.
Hún hefur verið kvödd til
þjónustu síðan stríðið byrjaði.
En það er ekki eingöngu að
þær geti unnið og vinni hvaða
verk sem er, þær eru óhrædd-
ar um atvinnumissi þegar
karlmennirnir koma aftur.
Fyrst og fremst af því það
getur ekki orðið atvinnuleysi
í Sovét-Rússlandi. Það er of
mikil vinna cg hefur alltaf
verið. Og ef landið verður
nokkurntíma byggt upp aftur
og fjárhagsafkoma er góð,
verður vinnutírninn styttur
hjá öllum. Offramleiðsla verð-
ur ekki fyrirbyggð með því að
keisaraveldinu og' 27 ár undir
Sovétstjórn.
Stúlkum er nú ekki haldið
frá drengjum utan skóla eins | skerða daglaunin og segja upp
v'u gerðar á hvernig börnin
"m”n að list, dansi, stærð-
f"æði, hverníg bau starfa,
hugsa og hegða cér.
Þarm er nýiu kennurunum
kennt. Þúsundir karl- og kven
skálakennara hafa verið
dreooT af Þjóðverjum — aðr-
T hafa starfað sem skærulið-
er, oft með heilum bekk nem-
enda með sér. Börnin hafa
misst margra ára námst’ma.
V andræðabörnin
1931 var ekkert of gott fyr-
ir börnin — þau gengu fyrir
öllu. Það máfti ekki refsa
þeim, varla finna að við þau.
blaðsíðna bækling með daga-iNú eru þau alin strengilega
og áður. Við aðskiljum kynin verkafólki.
eingöngu vegna menntunar-
innar. Engin breyting á póli-
tískri stefnu er fléttuð þar
inn í.
Rússneskav og amerískar
konnr
Er staða konunnar í Sovét-
ríkjunum sú sama og í Ame-
ríku núna?
Það er einn stórkostlegur
munur, sem er undirstöðuat-
riðið.
Konur Sovétríkjanna hafa
frjálsan aðgang að hvaða
starfi sem er, fyrir sömu laun
og við sömu aðstæður og karl
menn. Stúlkur berjast, fljúga,
skjóta, aka drekum sigla skip-' an(
Engir fordómar gegn
konum af kynferðis-
ástæðum
Hvergi rekst maður á neitt,
ér minnir á minnimátt kven-
fólksins.
„Vilduð þér ekki heldur
hafa konuna yðar heima“,
spurði ég vélamann nokkurn.
,,Iivað ætti ég að gera með
það“ svaraði hann hissa.
„Vilduð þér ekki heldur
vera einn um fyrirvinnuna?,,
spurði ég.
„Ó nei“, svaraði hann, „kon
an mín er líka læknir og okk-
ur þykir gaman ao vinna sam-
húsverkin eru líka launuð
sem atvinna. Mæður sem eiga
6 börn og fleiri eru verðlaun-
aðar af ríkinu.
Rækt fjölskyldulífsins
tekin upp að nýju
Enn spurði ég:
„Eruð þér ekki hrædd um
að upptaka allra þessara
gömlu kurteisisvenja leiði til
þess að konan verði aftur und
irgefin?“
„Hvernig gæti það orðið
þegar þær standa karlmann-
inum fullkomlega jafnfætis
og fá laun eftir því á öllum
sviðum.
„Þjóðfélag okkar hefur nú
náð því þroskastigi, að við get
um komið í framkvæmd
mörgu því, sem ekki var hægt
fyrr.“ Vig höfum á engan hátt
snúið aftur til gamla fjöl-
skyldulífsins. Við launum
mæðurnar ekki vegna þess
að kvenfólk sé undirgefið,
heldur vegna þess að börnin
eru þjóðarheill. —Við segjum
drengjunum að sýna stúlkun-
um virðingu af því það er
kurteisi.
Nú er fjölskyldulíf vort
ekki grundvallað á dyggð og
trú eða arfi og þjóðerni. Kon
ur okkar þurfa ekki lengur að
berjast fyrir frelsi úr ánauð.“
Löggjöf um siðferði
Haldið þið að hægt sé að
semja löggjöf um siðferði?
spyr ég.
„Því ekki það? Við höfum
burrkað út hórulifnað á ein-
Frh. á 7. síðu.