Þjóðviljinn - 15.09.1945, Page 8

Áhrifamikil sovétkvikmynd um
rússneska hershöfðingjann Kútúsoff
sýnd í Tjarnarbíó
Sovétsendiherrann bauð í gær forseta íslands,
ráðherrum og mörgum öðrum í Tjarnarbíó að sjá
rússneska stórmynd um líf Kútúsoffs, hins heims-
fræga hershöfðingja Kússa, er sigraði Napoleon
1812.
Er myndin mjög áhrifamikil, áreiðanlega með
beztu sovétkvikmyndum sem hingað hafa komið,
og er þess að vænta að almenningi gefist kostur
að sjá hana.
Hefur myndin hlotið mikið
lof fyrir áreiðanleik í e.fnis-
meðferð og öllum frágangi.
Einn kunnasti núlifandi sagn-
fræðingur Rússa, Tarle, sem
m. a. hefur ritað bækur um
innrás Napoleons 1812, hefur
yerið ráðunautur um söguleg
atriði við myndatökuna.
Gestir fengu rækilegt pró-
gramm á íslenzku, og fylgir
því eftirfarandi grein um
Kútúsoff og tíma hans, og
er hún góð til skilningsauka
fyrir þá sem ætla sér að sjá
myndina.
Mikael Kutuzoff
Mikael Kutuzoff, rúss-
neski marskálkurinn, sem
sigraði Napóleon í striöinu
1812, fæddist í St. Péturs
horg 16. september 1745.
Hann misti móður sína, ei'
hann var enn í bernsku.
Faðir hans, Illarion Kutu-
zoff, hershöfðingi í verk-
fræöingadeild hersins, var
einn af menntuðustu mönn
um sinnar samtíðar.
Faðirinn innrætti syni
sínum ástundarsemi og ást
á þekkingunni — kosti, sem
hann sjálfur var búinn.
Mikael var settur til mennta
í verkfræðingaskóla hersins
og stórskotaliðsskólan i u u
í St. Pétursborg, þar ;.em
hann varð ágætur verkíræð
ingur og stórskotaliðsmað-
ur og fékk mikinn ábuga
á stærðfræði. Kutuzoff
gengdi fyrst herþjónustu
lindir stjórn hins ágæta
hershöfðingja Suvu'offs
sem stjómaði i.usveit
þeirri, sem Kutuzoff var
skráður í. Suvoroff vetti
brátt hinum unga liösfor
ingja athygii, og urðu þeir
upp frá því nánir félagar.
Þátttaka Kutuzoffs í fjöl-
mörgum herferöum undir
forustu Suvoroffs og hins
gáfaða Rumjantseffs mar-
skálks, veittu honum ágæLa
Féll í Jökulsá á
Dal en bjarg-
aðist
Annar kláfstreng-
urinn slitnaði
Síðastliðinn miðvikudag
var Páll Gíslason bóndi á Að-
albóli á ferð yfir Jökulsá á
1 Dal. Féll hann í ána þar sem
hún rennur í streng, en tókst
þó að bjarga sér úr ánni.
Páll var að fara yfir ána í
kláf sem er fyrir neðan bæ-
inn Brú. Slitnaði annar
strengurinn sem kláfurinn
rennur eftir oS, féll Fáll í ána.
Áin rennur þarna í þrengsl-
um með miklu straumkasti,
en þó tókst Páli að komast á
land og er það óvenjulega
hraustlega gert.
—91) var, Kutuzoff, sem nú
hafði tekið við stjórn stór-
fylkis, undir beinni stjórn
Suvoroffs. Eftir töku tyrk-
neska virkisins Ismail, sem
tal'ið var ósigrandi, ritaði
Suvoroff: „Hann (Kutuz-
off) var í vinstri fylkingar-
armi, en raunverulega var
hann mín hægri hönd.“
Kutuzoff sýndi til fulln-
ustu herstjórnarhæfileika
sína í stríðinu við Napó-
leon.
Þann 21. júní 1812 gaf
Napoleon Hernum mikla,
sem 1 voru 600.000 manns,
skipun um að ráðast á Rúss
land án stríðsyfirlýsingar
Hann hafði mestalla Ev-
rópu á valdi sínu, og var
það nú draumur hans að
stofna heimsveldi. Hann
bjóst við að sigra Rússland
og ryðja sér þannig braut
til Indlands, Persíu og Tyrk
lands.
Napóleon ráðgerði leiftur
stríð gegn Rússlandi.
„Eg held her mínum
beint til Moskvu og bind
enda á stríðið í einni eða
tveim orustum," sagði hanrt
við ráðunauta sína.
Hlutverk það, sem Kutu-
soff tókst á hendur, fól i
sér ægilega ábyrgð. Óvinirn
ir höfðu þegar brotizt langt
inn í Rúsland og tekið Smol
ensk, ,lykilinn að Moskvu“
En Kutusov missti aldrei
trú á sigurinn. Hann hafði
rótgróið tr. I .st á hinum
rússnesku liðsforingjum og
hermönnum, er höfðu fylgr, a lundl sinum 1
leyfa að bifreiðaafgreiðsla
Þorvaldur Árnason
fer utan til að
kynnast nýjungum
í uílariðnaði
Nýbyggingarráð hefur í
samráði við landbúnaðarráð-
herra fengið herra yfirull-
armatsmann Þorvald Árna-
,son til þess að fara til Bret-
lands til þess að kynna sér
nýjungar á sviði ullariðnað-
arins, leita eftir hentugum
vélum til nýtízku ullariðn-
aðar bæði fyrir innlendan og
erlendan markað, og athuga
möguleika á námi fyrir unga
menn við þennan iðnað. Fór
Þorvaldúr héðan flugleiðis
föstudaginn 14. september til
Bretlands 1 framangreindu
skyni.
(Frétt frá Nýbyggingar-
ráði).
honum og Suvoroff í svo
mörgum mannraunum.
Leyft fyrst um sinn
Bæjarráð samþykkti fyrir
sitt leyti með 3 atkv. gegn 1,
fundi sínum í fyrradag, að
megi vera fyrst um sinn
Eftir að hafa haldið und- Hafnarstræti 21, þar sem
an, en jafnframt kappkost-
að aö þreyta her Napóleons,
lagði Kutuzoff loks til at
lögu við hann um 120 km
fyrir vestan Moskvu, í hinni
frægu orustu viö Borodino.
Sú orusta varð ein hin ör-
lagaríkasta í allri sögu
Rússlands, bæði frá hernað
hagnýta þjálfun í hernaöar a.rlegu og stjórnmálalegu
Hekla er nú, enda verði svo
frá gengið, sem bæjarverk-
fræðingur og lögreglustjóri
telja nauðsynlegt.
listinni.
í stríðinu viö Tyrki 1787
Fulltrúi efnis- og
áhaldageymslu
Eftir tillögu bórgarstjóra
samþykkti bæjarráð að Al-
freð Guðmundsson verði skip
aður fulltrúi, með því verk-
•efni, að hafa stjórn áhalda-
húss og efnisgeymslu bæjar-
ins, undir yfirstjórn verk-
fræðings í samráði við for-
stjóra innkaupastofnunar
hæjarins.
sjónarmiði.
Samkvæmt ummælum
Napóleons sjálfs var þetta
harðasta orusta, sem hann
tók nokkru sinni þátt í.
„Af öllum þeim orustum,
-;em ég hef háð, var orust-
rn vestur af Moskvu hræði-
'egust. Þar reyndust Frakk-
ir vel að sigrinum komnir,
Rússar unnu til að vera
kallaðir ósigrandi,“ ritar
hann í útlegð sinni á St.
'lelenu.
Herinn, sem Kutuzoff
hafði svo mjög lagt sig
fram um að varðveita
inu og átti síðan mikilvæg-
an þátt í aö frelsa Evrópu
undan haröstjórnaroki
hans. Þann 20 febrúar 1813
fóru Rússar inn í Berlín og
héldu frátt áfram för sinni
til Parísar. En Kutuzoff
hlotnaðist ekki að lifa stríðs
lokin. Heilsu hans hrakaði
óðum. Hann veiktist hættu
lega og dó 28. apríl sama
ár.
í hinni hatrömmu bar-
áttu við innrásarheri Hitl-
ers minntist öll rússneska
þjóðin hins mikla rúss-
neska marskálks, er vísaði
veg sannrar fööurlandsást-
ar. Ein af æöstu hernaðar-
oröum landsins, Kutuzoffs-
oröan, var stofnuð 1 þjóð-
frelsisstríðinu mikla gegn
hrakti Napóleon út úr landÍÞýzkalandi Hitlers.
þlÓÐVILIINN
Dagsbrúnarmenn þurfa að
leggja hönd á plóginn við
að koma upp hvíldar-
heimili félagsins
Dagsbrún undirbýr 40 ára afmæli sitt
Verkamannafélagið Dagsbrún hélt fyrsta fund
sinn á haustinu í Iðnó í fyrrakvöld.
Á fundinum var rætt um undirbúning að 40
ára afmæli félagsins í vetur, hvíldarheimili Dags-
brúnarmanna að Stóra-Fljóti og að síðustu flutti
Hermann Guðmundsson, forseti Alþýðusambands-
ins, erindi um f-ör sína til Svíþjóðar og Noregs.
Dagsbrún leggur nú megináherzlu á fjáröflun
til byggingar hvíldarheimilisins og hefur efnt til
ágæts happdrætti í því skyni, og ef allir Dags-
brúnarmenn leggjast á eitt um þetta mál, ætti það
að vera tryggt, að framkvæmdir geti hafizt á næsta
vori.
VINNUTRYGGING —
V C V NUMIDUUN AF SKRIF-
STOFA
Fyrsta mál fundarins var
félagsmál og hafði formað-
ur Dagsbrúnar, Siguröur
Guðnason framsögu. Skýrði
hann frá samningaumleit-
unum þeim sem fram íóru
á sumrinu gangi þeirra og
úrslitum. Þá ræddi hann
ennfremur verkéfni er fyrir
félaginu liggja á komandi
vetri, ;sem verður m. a. aö
ráða til lykta, gegn um
félagiö eða á annan hátt,
vinnutryggingu þeirri, sem
félagið hefur barizt fyrir og
skipulagningu mannaránð-
inga gegn um eina vinni
miölunarskrifstofu.
FRÆÐSLUSTARFIÐ AUK-
IÐ Á KOMANDI VETRI
Logð verður aherzla á
að auka fræðslustarfið í fé>
laginu á þessum vetri og
kopia því í fast horf.
Fræöslunefnd hefur þetta
mál nú í undirbúningi.
Ungir Dagsbrúnarmenn
hafa í hyggju að heija vetr
arstarf sitt í næsta mánuöi.
FJÁRSÖFNUN TIL HVILD-
ARHEIMILIS DAGSBRUN-
ARMANNA
Eðvarð Sigurðsson hafði
framsögu um hvíldarheiil-
ið. Eins og oft hefur veriö
frá sagt keypti Dagsbrún
á sínum tíma land í Stóra-
Fljóti í Biskupstungum, til
að reisa þar hvíldarheimili
Dagsbrúnarmanna.
í Landnámssjóð Dags
brúnarmanna hafa nú safn
ast nokkur þúsund kr. en
til þess að koma hvíldar ■
heimilinu upp þarf nokkur
hundruð þúsund kr. Félag-
ið hefur nú efnt til happ-
drættis í fjáröflunarskyni
og þurfa lélagsmenn aö
vera samtaka um sölu
happdrættismiðanna.
Kom fram uppástunga
um að hver félags-mað -
ur tæki aö sér að selja
vissa tölu happdrættismiða.
Margir félagsmanna hafa
lagt af mörkum í land-
námssjóðinn og sumir gefið
6—8 dagsverk, en allt of
margir Dagsbrúnarmenn
hafa fram að þessu látið
sig of litlu skipta þetta mál.
Dregið vfcrður í happ-
drættinu á fertugsafmæli
félagsins, 26. jan. n. k.
40 ÁRA AFMÆLI
■dagsbrUnar
Sem fyrr er sagt veröur
félagið 40 ára í jan. í vetur.
Er nú veriö að skrifa sögu
félagsins og er ætlazt til að
hún verði tilbúin á afmæl-
inu.
Stjórn Dagsbrúnar hefur
fullan hug á því að gera
afmælið sem veglegast, svo
það geti verið samboöið
Dagsbrún sem forustufélagi
í verkalýðshreyfingunni.
Á fundinum var kosin 11
manna nefnd til að undiiv
búa afmælið og voru þessir
kosnir:
Pétur G. Guömundsson,
Eðvard Sigurðsson, Kjartan
Ólafsson, Þorsteinn_ Péturs
son, Sigurðuy Guðmunds-
son (Freyjug. 10.), Jón
Agnarsson, Þorkell Gísla-
son, Alfreð Guðnason, Guð-
mundur Ó. Guðmundsson,
Eggert Þorbjarnarson og
Gunnar Daníelsson.
SVÍÞJÓÐAR- OG NOREGS -
FÖRIN
Að lokum flutti Hermann
Guömundsson, forseti Al-
þýöusambandsins fróðlega
og skemmtilega frásögn frá
för sinni og Eggerts Þor-
bjarnarsonar til Svíþjóðar
og Noregs.