Þjóðviljinn - 18.05.1946, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN
Laugardagur 18. maí 1940.
þlÓÐVlLllNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokicurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjórnarskrifstofur; Skólavörðustíg 19. Símar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
_________________________________ 3
Gamla þjóðstjórnarafturhaldið má
aldrei komast aftur til valda á Islandi
Að völdum situr nú ríkisstjórn, sem gengizt hefur
fyrir stórfenglegri framkvæmdum en dæmi eru til um
nokkra aðra ríkisstjórn á íslandi.
Hvernig stóð á því, að það tókst að mynda þessa
stjórn? Svarið er augljóst. Það var vegna þess eins, að
gamla þjóðstjórnarafturhaldið, samsteypa íhaldsins, Fram-
sóknar og Alþýðuflokksins, var orðið svo beygt, að það
þorði ekki að stjórna landinu, og vissi að það gat það ekki,
í andstöðu við Sósíalistaflokkinn og verkalýðshreyfinguna.
Eftir endurtekna kosningasigra á árinu 1942 var Sósíal-
istaflokkurinn orðinn svo sterkur, að afturhaldið gat ekki
myndað stjórn með hann í andstöðu.
Með myndun hinnar nýju ríkisstjórnar varð alger
stefnubreyting í íslenzkum stjórnmálum. Kúgunarstefnu og
kauplækkunar var hætt. Fálmið og framtaksleysið var
bannfært. I þess stað var tekin upp stefna djarfrar ný-
sköpunar og stórkostlegra framkvæmda, sem hefur í för
með sér víðtæka atvinnubyltingu og leggur grundvöll að
efnahagslegu sjálfstæði íslands, ef þessari stefnu verður
fylgt fast eftir.
Nú er því ekki aðeins svo farið, að það er Sósíalista-
flokkurinn, sem hefur fyrst og fremst markað stefnu þess-
arar nýsköpunar, sem ríkisstjórnin er að framkvæma.
Sósíalistaflokkurinn hefur einnig orðið að berjast, oft hörð-
ustu baráttu, fyrir sérhverju stóru framfaraspori, sem
stigið hefur verið. Hann hefur orðið að berjast á hverjum
vettvangi, í ríkisstjórn, á Alþingi, í blöðum flokks síns,
orðið að skírskota til verkalýðssamtakanna, kæra fyrir
þjóðinni og fá aðstoð hennar.
Hversvegna hefur framkvæmdin á sjálfum stefnumál-
um ríkisstjórnarinnar kostað slíka baráttu af hálfu Sós-
íalistaflokksins ? Skýringin er einföld. Hún er sú, að gömiu
þjóðstjórnaröflin liggja alstaðar í launsátri til að hindra
hverja góða framkvæmd. Framsóknarflokkurinn hatast við
þessa ríkisstjórn og gerir henni allt til tjóns, er hann getur.
Fimm þingmenn Sjálfstæðisflokksins fengust aldrei til að
styðja ríkisstjórnina. Við öflugustu styttu gömlu þjóð-
stjórnarinnar, Landsbankanum, hefur ekki mátt hrófla.
Öðru nær. Samstarfsflokkar sósíalista í ríkisstjórninni virt-
ust beinlínis vilja reka rýtinginn í bak núverandi stjórn-
arstefnu, er þeir gerðu Jón Árnason að Landsbankastjóra.
Hvert framfaramál nýsköpunarinnar af öðru rekur sig á
þetta svæsna afturhald, er hefur lyklavöldin á æðstu stöð-
um.
Eftir bæjarstjórnarkosningarnar í vetur, þegar íhald-
inu með Bjarna Benediktsson sem fyrirliða, tókst að halda
bæjarstjórnarmeirihlutanum í Reykjavík (með þeim þokka-
legu aðferðum, sem það beitti), fór ekki leynt, hvernig
gömlu afturhaldsöflin reyndu að færa sig 1 aukana. Þau
hugsuðu sem svo, að nú væri aftur kominn tími til sóknar
af þeirra hálfu. Afturhaldið á þingi blés sig út, og barðist
með offorsi á móti stærstu málunum, sem Sósíalistaflokk-
urinn lét sér mest um hugað. Það kom stofnlánasjóði út-
gerðarinnar undir Landsbankann, reyndi að hindra skóla-
löggjöfina. Það gekk svo frá byggingarlögunum, að þau
koma ekki að hálfu gagni, spillti tryggingarlögunum, en
kom þó ekki verstu fyrirætlunum sínum fram.
Hvað getur alþýða Isiands iært af þessu?

FARIÐ A VOLLINN.
Ó. Þ. skrifar:
„Ef þú bíður fyrir utan hlið
íþróttavallarins, eina kvöldstund,
einhvern virkan dag, muntu sjá
hópa ungra drengja og fullorð-
inna manna sem leggja þangað
leið sína „léttir í spori“ og „létt-
ir í lund“. Margir hafa einhverj
ar pjönkur meðferðis, það eru
þeir, sem fara „til að æfa“, aðr-
ir eru lausbeizlaðir, fara til að
horfa á. Það er heilnæmt og
hressandi að sjá þessa ungu
menn — og konur — og að vita
tilgang þeirra: að þjálfa líkami
sína, helga sig íþróttunum,
hlaupa, stökkva, iðka knatt-
spyrnu, leika tennis o. s. frv. Og
markmið allra þeirra er að
verða sigurvegari í sinni íþrótt,
annaðhvort fyrir félag sitt, eða
sjálfan sig. Og einhverjir ætla
líklega að setja ný met í sumar.
KNATTSPYRNAN.
Af öllum íþróttunum held ég
að knattspyrnan eigi almennust-
um vinsældum að fagna. Eg
held bara að við íslendingar sé-
um engir eftirbátar Englendínga
sjálfra, hvað áhuga á knatt-
spyrnunni snertir. Aðsóknin að
mótunum í fyrrasumar t. d. og
sérstaklega þegar Bretarnir
kepptu við íslendinga var alveg
dæmalaus, í ekki fjölmennari
bæ en Reykjavík. Og aðsóknin
að fyrsta mótinu i sumar,
Thuliniusarmótinu, lofar góðu
um aðsóknina í sumar. — Um
þetta er allt gott að segja og ef
ég ætti stálpaðan strák, vildi ég
heldur gefa honum aur til að
„fara á völlinn" og horfa á kapp
leik, en á Bíó, eða fyrir sælgæti.
ÓSIÐUR.
En úr þvi ég minnist á sæl-
gæti, þá þykir mér hlýða að geta
þess að ég hef reglulega and-
styggð á gosdrykkja-drykkju
unglinga undir kappleikjum, því
þegar þessir unglingar, margir
hverjir, eru búnir að drekka úr
flöskunum, kasta þeir þeim á
jörðina þar sem þær liggja svo
eins og hráviði. Og hver tínir
þær svo upp?
Þessi ósiður tiðkast ekki á
knattspyrnuvöllunum í Englandi,
þar gæti það aftur á móti kom
ið fyrir að einhver áhorfandi
missti höfuðfatið sitt í öllum
spenningnum yfir leiknum. En
það er nú kannski lítið betra að
henda hattinum sínum út í loít-
ið, fyrir þúsundirnar til að troða
á, þegar hann er fallinn til jarð-
ar?
ANNAR ÓSIÐUR.
Það bar strax á því sama á
Thuliniusarmótinu og alltaf hef
ur þótt viðbrenna hér, að áhorf
endur þyrptust inn á völlinn, þeg
ar leik er lokið, Þetta er svo
hvimleitt að umsjónarmenn
vallarins ættu nú strax í byrjun
leikárs að grípa til róttækra róð-
stafana í þessu efni, Takmark-
ið ó að vera, enginn inn á völl-
inn fyrri en knattspyrnumennirn
ir eru allir komnir út af honum
í lok leiks.
Ó. Þ“.
RAUÐHÓLAR.
Á morgun verður fyrsta
skemmtun Æskulýðsfylkingarinn-
ar á þessu sumri í Rauðhólum.
— Þeir sem heimsóttu • þennan
skemmtistað Æskulýðsfylkmgar-
innar í fyrrasumar, munu áreið-
anlega hugsa gott til þessarar
skemmtunar, og þeirra er síðar
kunna að verða haldnar á þess-
um stað.
Það sem hingað til hefur ork-
að mestu um að skapa Rauðhóla-
skemmtununum álit og vinsældir
meðal bæjarbúa þann stutta tíma
sem Æskulýðsfylkingin hefur
starfað þarna, er sá annars sjald-
gæfi blær sem ríkt hefur á þess-
um útiskemmtunum. Það mun
vera samhljóða álit þeirra, sem
komið hafa á skemmtanir í
Rauðhólum, að þeir hafi sjaldan
verið á útiskemmtunum, sem bet-
ur hafi farið fram. Drykkjuskap
hefur löngum verið við brugðið
á skemmtunum hér í nágrenni
bæjarins, og orðið til ama og
álitshnekkis fyrir þá, sem að
þeim hafa staðið.
Félagar í Æskulýðsfylkingunni
hafa ásett sér að skapa annað
fordæmi og betra hvað þetta
snertir, með skemmtunum sínum
í Rauðhólum, og þeim hefur tek-
izt það prýðilega enn sem kom-
ið er.

A. P. skrifar Þjóðviljanum
langt bréf um stjórnmál síðustu
ára og kemur víða við. Bréfið
er of langt til að birta það í
heild, þó margt sé þar vel at-
hugað og sagt. Hér kemur kafli
úr því;
Fiskútflutningurinn.
Á styrjaldarárunum seldist
nær öll okkar framleiðsla til
Stóra-Bretlands. Mestur hluti
fiskaflans var fluttur ísvarinn
til Englands, nokkuð með inn-
lendum skipum, en þó meir með
erlendum stærri skipum. Ein-
staklingar keyptu aflann af fram
leiðendum og græddu mikið á
þeim kaupum.
Um áramótin ’44 og ’45 hættu
erlendu skipin að mestu þessum
fiskflutningum, enda voru mark-
aðshorfur í Englandi ekki eins
tryggðar og áður hafði verið.
Framleiðendur kröfðust með
fullum rétti, hækkunar á fisk-
inum. Ríkisstjórnin sýndi þess-
um kröfum skilning og gerði
sérstakar ráðstafanir til hækk-
unar fiskverðsins og til trygging
ar skipakosts til fiskflutninga.
Einstaklingsframtakið bilaði. —
Skipakostur var ekki nægur hér
innanlands og varð því að leita
til annara landa, meðal annars
voru leigð um 60 fiskiskip af Fær
eyingum, en auk þeirra nokkur
innlend og erlend skip. Framan
af þessari vertíð hafa einstakl-
ingar flútt út aflann, en í apríl
mánuði lækkaði verð á ísfiski í
Stóra-Bretlandi og horfði þá
þegar til vandræða með flutn-
ingana, því einstaklingsframtak-
ið bilaði enn. Frá þeim tíma hef-
ur nær allur bátaafli verið
fluttur út á vegum ríkisins.
Burt með milliliðina.
Bátaútvegsmenn hafa sjálfsagt
aldrei mátt við því, að millilið-
ir tækju af þeim drjúgan skerf
af fiskverðinu, en samtök þeirra
hafa verið svo slæm, að árlega
hafa fiskútflytjendur tekið af
þeim margar milljónir í milli-
liðagróða. Öllum smærri útvegs-
mönnum má því vera það ljóst
nú að það skipulagsleysi sem ver
Hún verður að gera sér það ljóst, að gömlu þjóðstjórn-
arhetjurnar eru enn að verki með skemmdarstarf sitt og
bíða fyrsta tækifæris að bræða sig saman um nýja aftur-
haldsstjórn. Og þeirri stjórn er ætlað stærra verkefni en
hinni fyrri. Hún á ekki aðeins að knébeygja alþýðuna og
tryggja auðmönnunum allan gróðann af starfi undanfar-
inna ára. Hún á ennfremur, og í því felst geigvænlegasta
hættan, að tryggja Bandaríkjunum yfirráð yfir herstöðvum
á Islandi. Slík stjórn má aldrei ná völdum á Islandi. En
hvernig verður það tryggt? Til þess er ekki nema eitt ráð:
Alþýða íslands verður að efla Sósíalistaflokkinn
í kosningunum í sumar.
ið hefur, getur ekki haldið á-
fram lengur. Það er fyrirsjá-
anlegt, að markaður fyrir fisk
þeirra fer ört minnkandi í Bret-
landi, og því verða þeir að
skipuleggja samtök, óháðir gróða
brallsmönnum, en í samráði við
þá ríkisstjórn, sem vill sýna
málum þeirra fullan skilning.
Fjölþættari verkunaraðferðir og
vinnsla á fiskinum verður að
eiga sér stað. Spor í rétta átt
er þegar stigið. ísfiskmarkaðinn
verður að nota eins og hægt er
og leita nýrra. Heritugri og
stærri skip verða að fást til
þeirra flutninga. Gömul smáskip,
eins og flest þau eru, sem nú
sigla, eru of kostnaðarsöm.
Ríkisstjórnin og bátaút-
vegurinn.
Sumir þeir menn, sem aldrei
koma nálægt bátaútvegi lands-
manna, nema þegar þeir hafa
vissu um gróða á útflutningnum,
hafa fjandskapast við núverandi
ríkisstjórn fyrir afskipti henn-
ar af þessum málum, og reynt
að koma því inn hjá sjómönn-
um og smáútvegsmönnum, að
sósíalistar væru fjandsamlegir
útgerðinni. Slíkt fellur vitan-
lega um sjálft sig, þar sem vit-
að er, að þær veigamestu tillög-
ur um uppbyggingu og eflingu
sjávarútvegsins, eru einmitt
komnar frá sósíalistum.
íslendingar byggja efnahags-
legt sjálfstæði sitt á þessari at-
vinnugrein, þessvegna er það
höfuðnauðsyn, að kjör þeirra,
sem við þessa framleiðslu
vinna, verði bætt eins og frek-
ast er unt, með því móti verð-
ur vinnuaflinu beint meir að
þessari höfuðgi'ein framleiðslu
Og atvinnu þjóðaririnar.