Þjóðviljinn - 21.07.1946, Blaðsíða 4

4
ÞJÖÐVluJINN
Sunnudagur 21. júlí 1946.
þlÓÐVILJINM
Útgsfandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistafloksurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjórnarskrifstofur; Skólavörðustíg 19. Símar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
V-_________________________________________________*
Heilsuvernd
Ein hin brýnasta skylda nútíma þjóðfélags er að halda
uppi fullkominni heilsugæzlu, og koma þannig, eftir því sem
auðið er, í veg fyrir sjúkdóma og það fár, sem þeim fylgir.
Læknavísindi nútímans eru að komast á það stig, að
furðulangt er hægt að komast á þessari braut,
lengra en flesta hefði grunað fyrir nokkrum árum. Þessi
staðreynd leiðir til þess að krafan um að þjóðfélagið geri
þekkingu læknanna arðbæra fyrir einstaklingana er há-
vær og ómótstæðileg.
*
Með setningi laga um almannatryggingar viðurkenndi
íslenzka ríkið þessar skyldur, þar er svo fyrir mælt að
Tryggingarstofnunin skuli vinna að því í samráði við heil-
brigðisstjórnina, að látin verði í té skipuleg heilsugæzla,
er nái sem bezt til allra landsmanna. Þær stofnanir, sem
annast eiga heilsugæzlu eru heilsuverndarstöðvar, sjúkra-
hús og lækningastöðvar. Heilsuverndar- og lækningastöðv-
arnar skulu bæjarfélögin stofna og reka.
¥
Það var því vissulega tímabært er bæjarstjórn Reykja-
víkur ákvað í vetur að setja nefnd manna til að undirbúa
stofnun slíkra stöðva hér í bæ. Nefndin var að mestu
skipuð sérfróðum mönnum, þeim Katrínu Thoroddsen lækni,
Sigurði Sigurssyni berldayfirlækni, Sigríði Eiríks hjúkrun-
arkonu, Jóhanni Sæmundssyni tryggingalækni og Jóhanni
Hafstein. Þau hafa nú skilað áliti, sem fyrst og fremst
f jallar um starfssvið heilsuverndar- og læknastöðva, svo og
sjúkrahúsaþörf. Þarna hefur byrjunarstarf verið unnið, en
aðeins byrjunarstarf, nú þarf að stíga sporin áfram hvert
af öðru að settu marki.
Næsta sporið sem stiga þarf er að ákveða þessum
stofnunum stað í bænum, æskilegt væri að nokkur stór-
hugur væri þar ríkjandi, þessar stöðvar verða í senn að
liggja á heppilegum stað í bænum og hafa nægilegt land-
rými. Allar líkur benda til að báðum þessum sjónarmiðum
verði ekki fullnægt nema horfið verði að því ráði að rýma
burtu gömlum húsum og má sízt horfa í það, meðal annars
af því hve aðkallandi er orðið að endurbyggja gamla bæinn.
Þegar búið er að ákveða stað verður tafarlaust að byrja
á að teikna byggingarnar, og síðan að hef ja framkvæmdir.
Öllum þessum framkvæmdum virðist bezt borgið með því
að láta nefnd þá, sem skipuð var í vetur, halda áfram
störfum og gefa henni kost á að fá nauðsynlega aðstoðj
byggingafróðra manna, enda mun það hafa vakað fyrir
flestum bæjarfulltrúum þegar nefndin var kosin. Hins veg-
ar lítur nefndin svo á, að nú sé hennar starfi lokið, og er
slíkt illa farið svo augljóst sem það er að beinasta leiðin
til að greiða fyrir framkvæmdum er að sömu menn fylgi
starfinu eftir frá byrjun til enda. Nefnarmenn munu þó fús-
lega halda áfram að starfa ef bæjarstjórn óskar þess, og
þess er að vænta að svo verði gert. Að sjálfsögðu mun
almenningur fylgjast vel með hvað gert verður í þessum
málum, ekkert hik er afsakanlegt, allt verður að gera sem
hægt er til að hraða framkvæmdum, það er skylda bæjar-
íélagsins, bæði siðferðilega og lagalega séð.
IBÆJARPOSTIRINN
Jh' i3h^BP?SI
GALLHARÐUR GEGN
BLAÐAMÖNNUM.
Gallharður lætur nú skammt
stórra högga á milli og að þessu
sinni dynja þau öll á okkur
blaðamönnum. í dag er ástæð-
an fyrir skammabréfi hans sú,
að mér varð á að lesa ekki nægi
lega vel prófarkir af seinasta
bréfi hans og notar hönn það
sem átyllu til að lýsa vantrausti
á alla blaðamenn sem slíka. —
Gallharður beinir fyrst skömm-
um sínum til mín persónulega:
„Eg leyfi mér hér með að saka
þig um lúaleg skemmdarverk
á bréfi mínu síðastliðinn þriðju-'
dag. í>að er hægt að fyrirgefa
þér miður æskilegar athugasemd
ir og annað slíkt, en hitt get ég
ekki látið óátalið að þú brenglir
þannig efni bréfs míns, að heill
kafli þess er eintóm endileysa
og gæti komið mönnum til að
halda að ég — en ekki þú —
sé eitthvað illilega bilaður á
sönsum. Á ég hér við seinasta
kafla bréfsins, er fjallar um það, I
hvort íþróttamenn gætu ekki
látið sér nægja að gera hitt og
annað að hætti fornmanna, eins
og t. d. Gunnars á Hlíðarenda,
sem var frægur fyrir að hoppa
aftur á bak og áfram yfir sjálf-
an sig, eða hvort þeir ættu að
ganga fetinu framar og gera
hitt og annað að hætti frum-
manna, eins og t. d. Neanther-
dalsmannsins, sem gekk alltaf
berfættur og oftast á öllum fjór-
um. Þessi kafli fékk, sem sagt,
svo illa útreið hjá þár, að ég
verð að álíta, að hér sé um ann-
að tveggja að ræða, skemmdar-
verk eða aulahátt, og er hvort-
tveggja til jafn litils sóma fyrir
þig. En ég þykist næstum viss
um, að sannleikurinn felist í
fyrra atriðinu, og þeirri skoðun
mun ég halda, þangað til þú
gefur einhverja gilda skýringu
á þessu“.
HANN VERÐUR AÐ
STANDA Á HAUS.
Og enn segir Gallharður:
„Annars er þetta — því miður
— ekkert einsdæmi um frágang
blaða hér á landi, því vandvirkn
in virðist svo sannarlega ekki
hátt skrifuð hjá vkkur blaða-
mönnunum, og eruð þið Þjóð-
viljamenn alls ekki verstir hvað
þetta snertir. Það er ekki nóg
með, að hvert eitt eintak hinna
ýmsu dagblaða mori í prentvill-
um í einstökum orðum, heldur
má alltaf ganga að því sem vísu
að finna megi þar meiri og minni
línubrengl og mistök í um-
broti, og það jafnvel svo að mað
ur þarf helzt að standa á haus
til að fá einhvern botn í sumar
greinarnar. Það kemur jafnvel
fyrir, að grein er látin byrja á
endinum og enda á upphafinu
en þar í milli er svo klausa sem
fjallar um einhvern gjörsamlega
óviðkomandi vísdóm. Eins og
kunnugt er, lesa Kínverjar allt
ritað mál aftan frá og gætu
menn haldið, að þið hefðuð
lært vinnubrögð ykkar af
blaðamönnum þeirrar þjóðar eða
einhverjum enn austrænni.
Allur þessi lesmálsruglingur
fer auðvitað mjög í taugarnar á
okkur lesendunum, en þó getur
hann stundum orðið skemmtilega
vitlaus og jafnvel hlægilegur. Eg
gæti nefnt mörg dæmi um þetta,
en ætla aðeins að nefna eitt, sem
er alveg klassískt. í grein, sem
fjallaði um störf þingsins á einu
tímabili var þessi gultvæga setn-
ing: „Þetta frumvarp er alveg
ólæsilegur andskoti og getur haft
mikla þýðingu fyrir Hfskjör og
öryggi ekkna og munaðarleys-
ingja“ (!).
Mig hefur oft langað til að
kynnast því, hvernig þið hagið
starfi ykkar við frágang blað-
anna, því þá gæti ég vafalaust
skrifað stórt og mikið vísindarit,
er nefndist: „Hvernig menn eiga
alls ekki að vinna.“
Gallharður".
MISTÖK GETA ALLTAF
ORÐIÐ.
Gallharður er ekki að draga
af því. Hann þykist alveg viss
um, að mér sé í nöp við hann,
og. hafi ég þess vegna viljað ná
mér niðri á honum með því að
brengla hinar spaklegu hugleið-
ingar hans um íþróttamenn, forn
menn og frummenn.
Þú hlýtur að vera farinn að
slappast eitthvað á taugum, Gall
harður minn. Það er veikleika-
merki að rjúka svona upp til
handa og fóta og byrja að
skammast, þó að einhverjum
verði það á að valda lítilsháttar
truflun á verkum manns. — Og
hvað því viðvíkur að ég hafi
gert þetta allt að yfirlögðu ráði,
þá lýsi ég því hér með yfir, að
það hefur ekki við neitt að styðj
ást, heldur stöfuðu þessi marg-
umtöluðu mistök af því, að ég
taldi -vist, að húið væri að lesa
próförk af öllum þínum skömm-
um en þessi seinasta klausa
hafði gleymzt. Þú hefur þarna
tekið þér í munn „ósettlegt orða-
lag og hæpnar fullyrðingar", og
vona ég að þú hafir það í huga
að ég á það til að vera hörundsár
eins og aðrir menn og er þess
vegna ekkert sérlega ginkeyptur
fyrir því að láta húðskamma
sjálfan mig hér í dálkunum. —
Mundu það.
Athugasemdir þínar við starfs-
aðferðir okkar blaðamanna í
heild, eru vissulega ekki ástæðu
lausar, því miður. En eins og
siður er þeirra manna sem allt
þykjast vita, þá lætur þú ýkju-
hneigðina stjórna svo mjög penna
þínum að öll þín skrif um þetta
efni verða tómar öfgar og upp-
hrópanir. Þú ættir að grundvalla
röksemdafærslur þinar meir á
hinu trausta bjargi sannleikans,
en minna á hinum gljúpa jarð-
vegi upphrópananna, að öðrum
kosti er hætt við, að fólk taki
ekkert mark á þér.
Þig langar að kynnast starfs-
aðferðum okkar blaðamanna. —•
Gott og vel. Komdu niður í Þjóð-
viljaprentsmiðju eitthvert kvöld-
ið, þegar allt er i fuilum gangi.
Þá mundirðu vafalaust getað
skrifað bók er nefndist: „Mistök
geta alltaf orðið, þar sem mikið
er að gera.“

Uppbótarþingsæti.
Þá er búið að úthluta uppbót-
anþingsætum. Þau eru 11 og kom
5 í hlut Sósíalistatlokksins, 5 í
hlut Alþýðuflokksins og 1 í hlut
Sjálfstæðisflokksins Reglan um
úthlutun uppbótarþingsæta var
til þess sett að tryggja, að allir
flokkar fengju þingsæti í sam-
ræmi við kjósendatölu.
Þetta er gert með þeim hætti,
að tekið er heildar atkvæðamagn
hvers flokks fyrir sig og deilt í
í það með tölu þeirra þingmanna,
sem ílokkurinn hefur fengið
kosna i kjördæmum. Það dæmi
litur þannig út: Alþýðuflokkur-
inn fékk alls 11914 atkvæði og
fjóra þingmenn kjörna, sé fjór-
um dcilt í 11314 kemur út
2978 Vv. Framsóknarflokkurinn
fékk 15429 atkvæði og 13 þing-
menn kjörna og er þá atkvæða-
talan á þingmann 1186 11/13. —
Sósíalistaflokkurinn fékk 13049
atkvæði og fimm menn kjörna,
og er þá atkvæðamagn hans á
þingmann 2609 4/5. Sjálfstæðis-
flokkúrinn fékk 26428 atkvæði og
19 kjörna, atkvæðamagn hans
er því 1390 18/19 á þingmann.
Við þessa athugun kemur í ljós
að fæstir kjósendur, — eða
1136 11/13, Standa að baki hvers
þingmanns Framsóknarflokksins,
og er sú tala kölluð hlutfallstala
kosninganna. Þá ber að úthluta
uppbótarþingsætum til hinna
flokkanna, þannig, að sem næst
fari því, að þeir fái einn þing-
mann fyrir hverja 1186 11/13
atkvæðis. Aldrei ber að útliluta
fleiri þingsætum en svo að þetta
mark náist og getur því komið
fyrir að ekki sé úthlutað 11 sæt-
Að þessu sinni nægðu þessi 11
sæti ekki til að skapa jöfnuð
milli flokkanna, fjögur þingsæti
vantaði til, og bar Alþýðuflokkn
um eitt þeirra, sósíalistum ann-
að og Sjálfstæðisflokknum tvö.
Þingið hefði þannig átt að vera
skipað 10 Alþýðuflokksmönnum
11 sósíalistum og 22 Sjálfstæðis-
mönnum, ef allir flokkar hefðu
fengið hlutfallslega jafn marga
þingmenn og Framsókn.
Fráleilt ákvæði kosniriga-
laganna.
Samkvæmt kosningalögunum
skal sérhver frambjóðandi gefa
skriflega yfirlýsingu um fyrir
hvaða flokk hann býður sig
fram, samskonar yfirlýsingu
skulu þeir kjósendur gefa, sem
mæla með framboði hans. Þess-
ar yfirlýsingar einar ráða því,
hvaða flokki atkvæðamagn fram
bjóðandans telst. Samkvæmt
þessu úrskurðaði landskjörstjórn
Frams.fl. atkv. Jónasar Jóns-
sonar í Suður-Þingeyjarsýslu og
er sá úrskurður tvímælalaust í
samræmi við kosningalögin, þar
sem bæði Jónas sjálfur og með-
mælendur hans tóku fram að
hann byði sig fram sem Fram-
sóknarflokksmaður. — Öðru
máli gegnir um atkvæði Bjarna
á Laugarvatni, sem einnig voru
úrskurðuð Framsóknarflokknum,
því Bjarni gaf enga yfirlýsingu
um fyrir hverja hann byði sig
fram,x og orðalag á yfirlýsingu
meðmælendanna var ekki ótví-
rætt.
En hvað sem þessu Hður er
það ákvæði kosningalaganna,
sem neyðir fiokkana til að taka
við framboðum hvers þess
manns, sem sjálfur segist bjóða
sig fram fyrir flokkinn, með
öllu fráleitt. Við getum t. d. hugs
að okkur að óánægður Sjálf-
stæðismaður, og þeir eru mafgir,
byði sig fram í Reykjavík eða
annarsstaðar og segðist vera Al-
þýðuílokksmnður cða sósíalisti.
Setjum svo ?ð harin kæmist á
Franih. ú 7. síðu.