Þjóðviljinn - 23.08.1946, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVlijJTNN
Föstudagur 23. ágúst 1946.
þJÓÐVILJINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — SósíalistaflokKurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjórnarskrifstofur; Skólavörðustíg 19. Símar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Laususölu 50 aurax
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
_____________________________________________
Nýsköpunin þarf að ná til
verzlunarmálanna
Fyrir skömmu var haldinn hátíðlegur dagur verzlunar-
manna með miklum ræðuhöldum um ágæti verzlunarstétt-
arinnar. Mikið af því sem sagt var var maklegt hrós, því
að í verzlunarstéttinni eru margir dugandi menn, en sumt
var vægast sagt væmið oflof. Meðal annars hélt Óttar Möll-
er ræðu og nafngreindi nokkra íslenzka heildsala í Vestur-
heimi sem hefðu verið þjóð sinni miklir afbragðsmenn. Það
fer ekki hjá því að þau orð hafa hljómað kynlega í eyrum
íslenzks almennings. Það er engum efa bundið að heildsala-
stéttin er sú stétt sem mest hefur brugðizt trausti íslenzku
þjóðarinnar á undanförnum árum. Það er alkunnugt að
heildsalastéttin hefur hirt verulegan hluta af tekjum al-
mennings á „löglegan“ hátt, auk þess sem fjölmörg fyxir-
tæki hafa gert sig sek/, um svik og f járdrátt og hafa kom-
ið undan miklu fé erlendis. En jafnvel þótt engin lögbrot
hefðu komið til, væru gallar innflutningsfyrirkomulagsins
ljósir. Á stríðsárunum reis upp mikill fjöldi heildsölufyrir-
tækja sem rakað hafa saman fé með lítiili fyrirhöfn og
fyrir enga verðleika. Þessi fvrirtæki voru eins og önnur'
rekin samkvæmt boðorðum hagnaðarins, þannig að áherzla
var lögð á að flytja inn þær vörur sem mestur gróði var
að, en minna hugsað um þarfir almennings. Héildsalarnir
fengu vissan hundraðsliluta af verðmæti hinnar innfluttu
vöru, þess vegna reið á að varan væri sem dýrust. Þannig
voru verzlanirnar oft fullar af dýru og gagnslitlu skrani,
meðan nauðsynlegustu vörur voru ófáanlegar vikum og
mánuðum saman. Hinir stórríku heildsalar- eru ein ógöð-
íelldasta afleiðing velgegnisáranna.
Sósíalistaflokkurinn hefur aldrei farið dult með stefnu
sína í verzlunarmálum. Hann hefur bent á að flytja ætti inn
vörur samkvæmt áætlun, miða innflutninginn við þarfir
landsmanna og tekjur þeirra, en ekki gróðaþörf einstakra
heildsalafyrirtækja. Þetta er aðeins hægt að framkvæma
til fulls með því að ein allsherjarstofnun sjái um allan inn-
flutning, að sett verði á stofn landsverzlun í einhverri
mynd. En allar umbætur í verzlunarmálum hafa strandað
á andstöðu Sjálfstæðisflokksins. Heildsalastétt landsins
hefur ótrúlega mikil völd innan Sjálfstæðisflokksins. Enda
þótt vinsældir þeirrar stéttar séu rýrar meðal almennings,
er fjármagn hennar mikið og er óspart notað til valda í
Sjálfstæðisflokknum. Það er eitt dæmi um það hverja yfir-
burði fjármagnið hefur yfir vilja kjósendanna í lýðræði
auðvaldslandanna. Og á sama hátt og heildsalastéttin hef-
ur beitt fjármagni sínu til þess að koma í veg fyrir að vilji
almennings yrði lög landsins, hefur hún notað það á öðrum
sviðum. Sú siðspilling sem mjög hefur borið á undanfarið
í viðskiptum manna á meðal er að miklu leyti runnin frá
heildsalastéttinni. Það er engin tilviljun að það er blað
heildsalanna, Vísir, sem mest hefur barizt fyrir því að gera
ísland að amerís'ku leppríki.
Fyrir skömmu sýndi Jónas Haralz fram á það hér í
Þjóðviljanum að nú væri gerijgið svo mjög á innstæður vor-
ar erlendis að þær myndu von bráðar hverfa ef engar breyt-
ingar yrðu. Hann benti á að hinn skefjalitli innflutningur
heildsalanna væri ekki í neinu samræmi við útflutning þjóðar
innar og að setja yrði miklar hömlur á hann hið fyrsta, ef
■allt .ætti ekki að fara í sama horf-og: fyrir stríð. TiLþesa að
RANNSOKNIR A
OFNÆMI
Nýlega rakst ég á m.iög at-
hyglisverða grein í Læknablað-
inu, eftir prófessor Níels Dungal.
Fjallar hún um rannsóknir hans
ó ofnæmi, en próf. Dungal mun
vera eini lslendingurinn sem
fengizt hefur við þær rannsókn-
ir.
Þó að greinin sé skrifuð lækna
stétt landsins til leiðbeiningar, er
trúlegt að mörgum leiki hugur
á að kynnast þessu efni, en
Læknablaðið hinsvegar í fárra
höndum. Af þeirri ástæðu tek ég
mér það bessaleyfi að birta hér
nokkra kafla úr þessari merku
grein, en rúmsins vegna verða
þeir nokkuð gripnir úr sam-
hengi og vona ég ao höfundurinn
taki það ekki óstinnt upp.
FRJÓDUFT GRASA
VELDUR OFNÆMI
„... Það er auðvitað margt,
sem getur svifið um í Joftinu,
sem menn geta orðið næmir fyr-
ir. Eitt af því þekktasta er frjó-
duft grasa. Til skamms líma
munu menn hafa haldið, að lítið
eða ekkert væri hér um heyfeber
sem ég vil kalla grask.vef á ís-
lenzku. En sá sjúkdómur er til,
og ekki eins sjaldséður og talið
hefur vcrið...“
| „.......Meðferðin á þeseum-sjúk-
i dómi virðist yfirleitt vera mjög
þakklát, en hún er fólgin í því
að dæla extraeti af grasfrævlum
í vaxandi skammti, unz komið er
upp í 5—3 0 þús. einingar. Ef
hægt er að koma sjúklingunum
upp í stóra skammta óður en
iblómgunartími grasa byrjar,
verða þeir jafnaðarlega svo ó-
næmir, að þeir verða ekki sjúk-
dómsins varir........“
„.... Fyrir konur er það sér-
staklega áríðandi, að þær fáist
ekki við að búa um rúm, sem
mikið rykast upp úr, því að svo
virðist, sem ryk úr rúmum og
madressum sé sérstaklega hættu-
legt, ennfremur mega þær ekki
fást við að berja teppi eða neina
slíka vinnu, þar sem mikið i-yk-
ast upp.
Áríðandi er, að fólk þetta sofi
í sem rykfríustum herbergjum,
sem séu þvegin daglega, og vit-
anlegt er, að gólf, sem er vel
rakt, heldur miklu betur í sér
rykinu og varnar því að loftið sé
rykað heldur en þar sem gólfið
er alveg þurrt.....“
MATTI EKKI KOMA
UPP í SVEIT
„...Einn maður kom 'til mín,
22 ára gamall, sem kvartaði yfir
þvi, að hann þyldi ekki að koma
upp í sveit. Og veikindi hans
voru ekki bundin við sumar eða
vetur, hann varð alveg eins
veikur, þótt hann kæmi upp í
sveit að vetrinum til eins og á
sumrin. Hann var aldrei búinn
að vera mikið lengur en daginn
á sveitabæ, þegar hann fór að
verða móður, og venjulega var
það svo, að fyrstu nóttina fór
hann að fá asthma og varð að
sitja uppi mikinn hluta nætur.
En hér í Reykjavík fann hann
aldrei til neins. Við prófun á
honum kom í ljós, sð hann var
mjög nsemar fyrir kúahárum og
geri ég róð fyrir, að ofnæmi hans
hafi stafað af því að hann hafi
ekki þolað fjósalyktina, því að
lyktin ein af dýrahárum getur
verið meira en nóg til þess að
menn fói asthma-köst, ef þeir eru
mjög næmir.“
OFNÆMI FYRIR
KÖTTUM
„Sem sönnun þess, að lyktin
ein sé nóg, skal ég nefna 38 ára
gamla konu, sem hafði fyrir
nokkrum árum stöðugt asthrna,
og var mjög illa haldin af þvíunz
það kom í ljós, að hún var of-
næm fy.rir köitum. Þessi næm-
leiki var svo mikill, að hún þoldi
ekki að koma inn í stofu, þar
scm köttur hafði verið nýlega,
og voru svo mikil bragð að
þessu, að hún gat fengið asthma-
kast, ef hún aettist i stól þar sem
köttur hafði verið viku áður. Eft-
ir að konan lét köttinn frá sér,
losnaði hún við allt asthma, og
hefur ekki fengið það síðan,
nema rétt þegar að svo hittist á,
að hún kemur í hús þar sem
köttur er eða hefur verið.“
VARÐ AÐ IIÆTTA AÐ
PÚÐRA SIG!
„Þá skal ég geta um 35 ára
gamla saumakonu, sem um mörg
ár hefur þjáðst af rennsli úr
nefi og augum. Hún sagðist vera
góð með köflum, en fékk þetta
stöðugt með vissum millibilum,
sem voru þó ekki regluleg.
Stundum gátu liðið tvær, þrjár
vikur, eða jafnvel mánuðir, en
svo komu kaflar, sem hún leið
stöðugt af þessu. Konan vann á
saumaverkstæði og hélt helzt, að
hún væ.ri næm fyrir einhverju
ná því marki verður að endurskipuleggja alla innflutnings-
verzlun vora og gera ríkisvaldinu kleift að ákveða allan
innflutning. Sjálfstæðisflokkurinn getur ekki lengur lokað
augunum fyrir skipulagsleysinu í innflutningsmálum. Hann
verður að rífa af sér kiafa heildsalastéttarinnar og taka
upp samstarf um nýsköpun verzlunarmála á sama hátt ogj
hann hefur tekið þátt í nýsköpun atvinnumálanna. Og það,
samstarf verður að fara að hef jast.
af þeim efnum, stm þar væru
notuð, til dæmis eins og bletta-
vatn eða eitthvað slíkt, en hún
hafði aldrei fengið nein útbrot
né neitt asthmakast.
Við hörundspróf á þessari
konu kom í ljós, að hún var
næm fyrir ossir eða iris-rót.
Þetta efni er í góðum tegundum
af andlitsfarða. Og þegar þetta
kom í ljós, sagði ég henni að
hætta að púðra sig. En síðan
hún gerði það, hefur hún alveg
losnað við kvilla sinn og ekki
orðið neins vör síðan. Einu sinni
lenti hún hjá stúlkn, sem var að
púðra sig og fór þá strax að fá
hnerra og ónotafiðrmg í nefið....“
RAUÐMAGINN VAR
SKAÐLEGUR
„f apríl (1945) kom til mín
31 árs gömul kona, sem hafði
verið liraust þangnð til hún fór
að finna til asthma síðastl. vetur.
Hún var orðin svo siæm af hósta
og mæði, að hún átti bágt með
að ganga. Einnig liafði hún um
það leyti orðið mjög slsem af
kláða, en ekki fékk hún nein út-
brot. Hún fékk asthmaköst bæði
á nóttu og degi, en ekki frekar
á næturnar. Við prófun kom í
ljós, að hún var i.æm bæði fyrir
fiski (kola, ýsu, þorski o. s. frv.)
og einnig fyrir hveifi. Það v«r
einkennilegt við þeunan »j(A:li»g,
áð það kom greinil*#* í Ijós,
þegar ég i'ór að prófa kgna og
láta hana borða fisk, en ekkart
hveiti og hinsvegar hyeiti, •*
engan íisk, að af hveitinu fékk
hún óvallt asthma, en aí fiskin-
um fékk hún stöðuat kláða.
Einna mest bar i kláSenui* oft-
ir að hún hafði borðað reuð-
maga. Bæði asthmað og kláðinn
batnaði algjörlega eftir aS hú#
hætti að borða bæði hveitk) og
fiskinn. Einu skmi fékk hún loó
asthma, en þá kom í Ijós, að hún
hafði borðað macearoni".
ÞOLDI EKKI AÐ GANGA
NÆRRI STAKKSTÆÐUM
„Ennþá miklu næmari fyrir
fiski var þó 15 ára drengur,
sem um mörg ár hafði verið
mjög slæmur bæði af asthma og
útbrotum. Hann og foreldrar
hans vissu vel, að hann var
næmur fyrir fiski, því að það
gat ekki farið leynt. Þessi næm-
leiki var svo mikill, að hann
þoldi ekki að ganga nálægt stakk
stæðum, þar sem fiskur var
breiddur, fékk þá stöðugt asth-
ma. Hann mátti aldrei smakka
fisk, þvi að hann varð þá íár-
veikur, og hann þoldi ekki einu
sinni að borða kartöflur, sem
höfðu legið upp að fiski, því
að þá þrútnuðu strax á honum
hæði varir og tunga, hljóp í það
ödem'. Þessi drengur var annars
óvenjuloga ofnæmur fyrir mörg-
um hlutum, ekki aðeins fyrií
Framh. á 7. síðu.