Þjóðviljinn - 23.08.1946, Blaðsíða 6

ÞJÖÐVILJINN
Föstudagur 23. ágúst 1946.
6
Var vikið frá fyrir að gagnrýna
Sjangkaisék
Joseph Stihveíl hershöfðiugi var yfirforingi Bandaríkja-
hers í Kína á styrjaldarárunum. En er hann gagnrýndi
Sjangkaisék fyrir að leggja meiri áherzlu á að berjast gegn
kommúnistum en Japönum vék Truman forseti honum frá.
Hér er hann að festa heiðursmerki á Shennault, foringja
flughers Bandaríkjamanna í Kína
Ilér er Stilwell að óska kínverskum hermönnum, sem
börðust undir stjórn hans, til hamingju með vellieppnaða
árás gegn Japönum.
George Marshall hershöfðingi var sendur til Kína til að
reyna að koma sættum á milii kommúnista og Sjangkaiséks.
Kommúnistar saka nú Truman forseta um að hafa aðeins
sent hann til að fá tíma til að efla Sjangkaisék gegn þeim.
Hór sést Marshall ásamt kínverskum hershöfðingja.
Reyndi að sætta Kínverja
cm/mri cReene
HrxbslumáhrábuneyM
strik'n þurrkuð út. Þekking
skipti mestu máli — ekki ó-
hlutlæg þekking sem doktor
Forester hafði átt í svo rík-
um maeli, hugmyndir sem
löðuðu mann áfram með yfir-
borði göfgi, gagnsærra
dyggða, heldur ástríðuþrung-
in, venjuleg, mannleg þekk-
ing. Hann opnaði aftur bók-
ina eftir Tolstoj: „Það sem
mér hafði vi.rzt gott og há-
leitt — föðurlandsást, ást á
þjóð sinni — varð mér and-
stætt og aumkvunarvert. Það
sem mér hafði virzt ljótt og
skammarlegt — föðurlands-
höfnun og alþjóðahyggja birt
ist mér hins vegar nú sem
fagurt og göfugt“. Hugsjón-
inni lauk með kúlu í magan-
um á stigapalli: hugsjóna-,
maðurinn var staðinn að svik
um og rnorði. Rowe áleit ekki!
að það hefði þurft að kúga
hann mikið. Þeir þurftau
aðeins að skírskota til mann-!
kosta hans, vitsmunastolts, I
hinnar óhlutlægu ástar hans
á mannkyninu. Það er ekki
hægt að elska mannkynið.
Það er aðeins hægt að elska
fólk.
„Ekkert", sagði herra Prent
ice. Hann hengslaðist óhugg-
andi um herbergið á stirðum,
grönnum fótum og dró
gluggatjaldið örlítið frá. Að-
eins ein stjarna var sjáanleg;
hinar höfðu hjaðnað jafn-
framt því sem himininn varð
bjartari. „Hvilík tímaeyðsla,“
sagði herra Prentice.
„Þrír dauðir og einn í fang
elsi-“
„Þeir geta fengið fjöldann
allan í þeirra stað. Eg vil
ná í filmuna: yfirmanninn.“
Hann sagði. „Þeir hafa notað
framköllunarvökva í vaskin-
um í herbergi Pooles. Þar
hafa þeir sennilega framkall
að filmuna, Eg býst ekki við
að þeir hafi framkallað nema
eina. Þeir hafa viljað treysta
eins fáum og mögulegt var,
og á meðan þeir hafa film-
una .....“ Hann bætti við
dapurlega. „Poole var af-
bragðs ljósmyndari. Hann
var sérfræðingur í að taka
myndir af býflugum. Dásam-
legar myndir. Eg hef séð
nokkrar þeirra. Nú langar mig
til að biðja yður að koma
með mér út í eyjuna. Eg er
hræddur um að við finnum
þar ef til vill eitthvað ó-
skemmtilegt sem þér berið
kennsl á Þeir stóðu á
sama stað og Stone hafði
staðið: þrjú lítil ráuð ljós
blöstu við framundan úti í
vatninu og gáfu í» rökkrinu
takmarkalausan svip eins og
í höfn fyrir dögun þegar skip
in safnast saman í skipalest.
Herra Prentice óð út í og
Rowe kom á eítir honum;
það var örþunnt yfirborð af
vatni yfir níu þumlungum af
leðju. Rauðu ljósin voru Ijós
ker — sams konar ljósker og
þau sem sett eru upp á næt-
urnar þar sem vegir eru gall-
aðir. Þrír lögreglumenn voru
að grafa í miðjum hólmanum.
Tveir menn í viðbót komust
varla fyrir. „Það var þetta
sem Stone sá,“ sagði Rowe.
„Menn að grafa.'
„Já.“
„Hvað búist þið við ....?
Hann þagnaði: það var eitt-
hvað þvingað í fasi grafar-
anna. Þeir stungu skóflunum
varlega niður eins og þeir
ættu á hættu að brjóta eitt-
hvað viðkvæmt, og þeir virt-
ust moka upp moldinni með
tregðu. Þessi dimma mynd
minnti hann á eithvað: eitt-
hvað fjarlægt og skuggalegt.
Þá minntist hann gamallar,
kökkrar koparstungu í bók
sem móðir hans hafði tekið
af honum: kuflklæddir menn
að grafa um nott í k'.rkju-
garði og tunglsljósið glamp-
aði á skóflu.
Herra Prentice sagði.
„Þarna er einhver sem þér
hafið gleymt — ekki reiknað
með.“
Nú beið hann sjálfur eftir
hverri skóflustungu með
kvíða hann var gagntekinn
af ótta við eitthvað hrylli-
legt.
„Hvernig vitið þér hvar á
að grafa?“
„Það sáust merki um það.
Þeir hafa verið viðvaningar
í þessu efni. Eg býst við að
það hafi verið þess vegna
sem þeir voru svo hræddir
við það sem Stone sá.“
Það heyrðist ömurlegt brot
hljóð þegar einni skóflunni
var stungið niður í mjúka
moldina.
„Varlega", sagði herra
Prentice. Maðurinn með
skófluna hætti og þerraði svit
ann af enninu; en það var
kalt í veðri. Því næst dró
hann skófluna hægt upp úr
aftur og leit á blaðið. „Byrj-
ið þér aftur hérna megin,“
sagði herra Prentice- „Farið
þér varlega. Og ekki djúpt."
Hinir hættu að grafa og
horfðu á, en það var auðséð
að þelr kærðu sig ekki um
að harfa á.
Maðurinn sem gróf sagði.
„Héi'na er það.“ Hann lét
skófluna standa oní moldinni
og fór að moka moldinni með
fingrum sínum, varlega eins
og hann væri að setja niður
blóm. Hann sagði og létti stór
um. „Þáð er bara kassi.“
Hann tók skófluna aftur og
vóg kassann upp úr moldinni
með einni stungu. Það var
samskonar kassi og nýlendu-
vörur eru geymdar í og lokið
var neglt lauslega á hann.
Hann tók hann upp með egg-
inni á skóflublaðmu og annar
ar maður kom nær með
■lampa- Síðan var tekið upp
ur kassanum un.dgrlegt og
dapurlegt samsafn af hlutum:
það var eins og minjagripir
sem liðsforingi sendir heim
þegar einn af mönnum hans
hefur látið lífið. En það var
þessi munur: þarna voru
hvorki bréf né ljósmyndir.
„Ekkert sem hægt var að
brenna“, sagði herra Prent-
ice.
Þetta var það sem venju-
legur eldur gat ekki unnið
á: sjálfblekungshaldari, ann-
ar haldari sem sennilega var
gerður fyrir blýant.
„Það er ekki auðvelt að
brenna hlutum, ‘ sagði herra
Prentice, „í húsi sem er hitað
upp með rafmagni.“
Vasaúr. Iiann opnaði úr-
kassann og las upphátt. „Til
F.G.J- frá N.L.J. á silfur-
brúðkaupsdaginn, 3. 8. 15.“
Fyrir neðan var bætt við,
„Gefið syni mínum til minn-
ingar um föður hans. 1919.“
„Gott og vandað úr,“ sagði
herra Prentice.
Tveir fléttaðir málm-erma-
haldarar komu næst. Síðan
málmspennur af sokkabönd-
um. Og svo héilt safn af
hnöppum — litlir perluhnapp
ar af nærskyrtu, stórir, ljótir,
brúnir hnappar af jakka,
axlabandahnappar, nær-
buxnahnappar, buxnahnapp-
ar — það var erfitt að hugsa
sér að á einum fötum þyrfti
svona marga hnappa- Vestis-
hnappar. Skyrtuhnappar.
Ermahnappar. Síðan málm-
hlutarnir af axlaböndum.
Þannig er mannleg vera
tengd saman eins og brúða:
takið hana í sundur og eftir
verður nýlenduvörukassi full
ur af krókum og spennum og
hnöppum.
Á botninum voru þungir,
gamaldags skór með stórum
nöglum, slitnum af miklum
gangi, af langri bið á götu-
hornum.
„Hvað skyldu þeir,“ sagði
herra Prentice, „liafa gert við
hitt.“
„Hver var þetta?“
„Það var Jones.“
. ÞRIÐJI KAPITULI
Skökk úmer.
Rowe var að eldast, með
hverjum. klukkutíma færðist
hann nær því að komast í
kallfæri við hinn raunveru-
lega aldur sinn. Smáminning-
um skaut upp: hann heyrði
rödd herra Remrts segja- „Eg
er sammála Jones,“ og hann
sá aftur undirskál með pylsu
bita við hliðina á síma. Með-
aumkvunin bærði á sér, en
unglingurinn í honum barðist
á móti; ævintýrakenndin
barðist við heilbrigða skyn-
semi eins og hún berðist við
hlið hamingjunnar, og heil-
brigð skynsemi væri í banda-
lagi við væntanlegt volæði,
vonbrjgði, uppljóstranir ...
Það var unglingurinn í hon
um sem kom honum til að
þegja um leyndarmál í verzl-
un Costs. Hann vissi að stöð-
invar B A T, og hann vissi að