Þjóðviljinn - 17.09.1946, Page 7

Þriðjudagur 17. sept 1946.
ÞJÖÐVILJINN

Or» bopgíonl
I ' ’S , ÍT
Nælurlælcnir er í læknavarð
stofunni, Austurbæjarskólanum
sími 5030.
NæturvörSur i Reykjavíkur.
apóteki.
Næturakstur: B. S. R. Sími
1720.
Bókasafn Hafnarfjarðar er op-
in alla virka daga frá kl. 4—7
og einnig kl. 8—9 á mánudags-,
miðvikudags- og föstudagskvöld-
um.
Sósíalislar
og aðrir velunnarar Þjóðviljans
eru vinsamlega beðnir að
hjáipa til að útvega nú þegar
börn til að bera blaðið til á-
skrifenda. Ilverfin sem vantar
í eru auglýst á öðrum stað í
blaðinu.
Unglingar og eldra fólk,
sem kynni að geta borið JÞjóð-
viljann til áskrifenda í vetur,
er vinsamlegast beðið að athuga
að við getum sent blöðin heim
til þeirra.
Útvarpið í dag:
19.25 íþróttaþáttur I.S.I.: — Frá
Evrópumeistaramóti í Osló —
(Sigurpáll Jónsson).
20.30 Erindi: Bókmenntir Norð-
manna á hernámsárunum. —
Lokaerindi (Guðmundur G.
Hagalín rithöfundur).
20.55 Kvartett í a-moll eftir
Schumann (plötur).
21.20 Upplestur: Kvæði (Bene-
dikt Gíslason frá Hofteigi).
21.40 Kirkjutónlist (plötur).
22.30 Dagskrárlok.
“1
Daglega
NÝ EGG, soðin og hrá.
Kaffisalau
HAFNAHSTEÆTl U.
Árangursríkasta
starfstímabilið
Frh. af 4. síðu.
áunn'ar kjarabætur, heldur
sótti fram og færði vinnandi
stéttunum fleiri -og stærri
sigra en nokkru sinni fyrr.
Starfið hefur þre-
faldazt
í tíð núverandi sambands-
stjórnar, eða síðustu tvö ár-
in hafa verið gerðir um 150
kjarasamningar, sem er
þrefalt meira en langbezt
var á nokkru starfstímabili
þar áður.
Slík margföldun á starfi
sambandsins hefur því að-
eins tekizt að núverandi
stjórn þess hefur einbeitt
kröftum sínum að hagsmuna-
málum þess fólks sem hún
var umbjóðandi fyrir og
vegna þess að stéttarleg ein
ng hefur verið ráðandi meðal
verkamanna á hinum ‘ ýmsu
stöðum- Slíkt átak er óhugs-
andi án stéttarlegrar eining-
ar.
Ekkert mál tapazt fyrir
félagsdómi
Að bessu sinni er ekki rúm
til að ræða hina einstöku
samninga, en benda má t. d.
á að með vegavinnusamningn
um sem gerður var á þessu
tímabili fengust flestar þær
kjaraþætur sem ætíð hafði
mistekizt að ná. Ennfremur
má benda á samning Nótar,
þar sem í fyrsta sinni er
samið um jafnrétti karla og
kvenna í launagreiðslum —
sömu laun fyrir sömu vinnu.
' Eitt er enn sérstaklega at-
hyglisvert að á þessum tveim
árum þegar gerðir eru þre
falt fleiri samningar en
nokkru sinni fyrr og fleiri
launadeilur háðar, hefur ekk
ert mál fallið á Alþýðusam-
bandið fyrir félagsdómi, og
mun það fyrsta stál’fsiíhiabil
ið síðan vinnulöggjöfin var
sett, að Alþýðusambandið
hafi ekki tapað máli.
Er það enn einn vottur
þess, hve vandlega hafa ver-
ið undirbúnir samningar og
þeir farsællega til lykta leidd
ir í tíð núverandi sambands-
I stjórnar.
I
Aldrei framar
atvinnuleysi
Þá er ótalið það atriðið sem
ekki er velgaminnst af störf-
um sambandsins á þessum
tveim árum.
Sambandsstjórn hefur ekki!
látið sitja við það eitt að
þrefalda starfið varðandi
bætt kjör og hækkað kaup,
heldur hefur hún einnig beitt
afli og áhrifum sambandsins
til þess að framkvœmd yrði
Nicaragua
Framhald af 5. síðu.
Sutherland flotaforingja og
var fluttur til Panama á her
skipinu Cleveland, og fékk
um landsins á heilbrigðan ekki að fara þaðan aftur.
grundvöll. í upphafi þessarar greinar
var minnzt á hina upphaf-
Frjálsly/ldu öfíin baritt | legu beiðni Bandaríkjamanna
niður með hernaðar- til Nicaragua, á árunuvn
aðgerðum Bandaríkja- 1905—06, um flotastöð í
flotans Fonsecaflóanum og leyfi til
Frjálslyndu öflin í landinu að grafa skipaskurð um land
neituðu að bíða. Hinn 29.1 ið.
júlí 1912 hófu þau byltingu, Með þeim aðförðum, sem
tóku á vald sitt mikið af her ^ nú hefur verið lýst, tókst aö
gögnum, nokkuð af járn- beygja og kúga þetta litla
brautum og skipum og maig ríki svo undir Bandaríkin, að
ar tollstöðvar. Hinn banda-jtíu árum síðar, í „samningi“
ríski bankastjóri Nicaragua-; milli ríkjanna 18. febr. 1936
bankans, Bundy Cole, símaði fær stórveldið vilja sinum
Brothers & Co. j framgengt til fulls. Samkv.
um þeim samningi, Bryan-Cham
um orrosamningnum, greiddu
nýsköpun atvinnuveganna og
verkamönnum þar með , til Brown
tryggð atvinna á komandi ár- j bankans í New York
um. j hjálp. Bankinn svaraði
Alþýðusambandsstjórninj hæl að utánríkisráðuneytið Bandaríkin 3 milljónir doll-
hefur ekki gleymt kröfu allra hefði tilkynnt að majór Butl- j ara fyrir þessi fríðindi af
vinnandi manna: Aldrei fram er sé á leiðinni frá Panama hálfu Nicaragua:
ar atvinnuleysi.
Farsæll friður stéttar-
legrar einingar
Á þessum tveim árum hef-
ur ríkt meiri friður innan
Alþýðusambandsins en áður
í sögu þess- Á þessum árum
hefur samb'andsstjórn verið
skipuð mönnum með mismun
andi stjórnmálaskoðanir en j félögum í Nicaragua og jafn-
samstarf þeirra um hags-
munamál verkalýðsstéttarinn
með bandaríkskt herlið. —j 1. Rétt til að grafa skipa-
15. ágúst kom majórinn með skurð um landið.
412 hermenn og var helming j 2. Leiga til 99 ára á Corn-
ur liðsins látinn hafa aðsetur eyjum og flotastöð í Fonseca
í bankanum. — 4. sept. til- flóa.
kynnti utanríkisráðuneyti 3. Bandaríkjunum sé hoim
Bandaríkjanna sendiherran-j ilt að framlengja samningipn
um í Managua, að „banda- um flotastöðina í önnur 99
rískir bankar, sem f jármagn ár.
eiga í járnbrautum og skipa-
Akvæðið um flotastöð í
Fonsecaflóa vakti áhyggjur
framt hafi verið að koma1 grannríkjanna og tvö þeirra,
lagi á fjármál landsins, hafi.Costa Rica og Salvador
beðið um vernd.“
Faðir okkar og tengdafaðir
JÓN YALDIMARSSON kennari
verður jarðsunginn miðvikudaginn 18. september
frá Fríkirkjunni. Athöfnin hefst með bæn á himili
hins látna Ránargötu 7A kl. 1. e. h.
Kirkjuathöfninni verður útvarpað.
Garðar Jónsson. Guðbjörg Jónsdóttir.
Hannes Jónsson. Grétar Jónsson.
Valdimar Jónssón og Áslaug Þorkelsdóttir.
Jarðarför móður og stjúpmóður okkar,
GUÐRÚNAR VIGÐlSAR GUÐMUNDSDÖTTUR
fer fram miðvikudaginn 18. september og hofst
með bæn á Elliheimilinu Grund, kl. 1,30 e. h. Jarð-
að v.erður frá Dómkirkjunni
Sverrir Kristjánsson. Kiemenz Kr. Kristjánsson
Ingibjörg Kristjánsdóttir. Þórunn Kristjánsdóttir.
ar hefur verið með prýði
vegna þess að sjónarmið ein
ingarinnar: velferð stéttar-
innar, var látið ráða en ekki
stundarhagsmunir pólitísks
flokks.
Það er hin stéttarlega ein-
ing sem gerir gæfumuninn
um störf samb. síðustu tvö
árin. Án hennar hefðu slíkir
árangrar ekki náðst.
I meir en áratug áður en
skipulagi sambandsins var
breytt, hafði Alþýðusamband
inu yerið stjórnað af einum
flokki, Alþýðuflokknum, sem
ekki var nema lítill hluti
þess fjölda sem félagsbund-
inn var í sambandinu, en réði
öllu í kráít’ be'rra alræmdu
einræðislaga Stef áns J ó-
hanns manna, að allir aðrir
en Alþýðuflokksmenn voru
réttlausir innan sambandins.
Meðan það sjónarmið réði
var Alþýðusambandinu
stjórnað með hagsmuni Stef-
áns Jóhanns manna fyrir aug
um, en ekki hins vinnandí
fjölda sem byggði sambandið
upp, en hafði ekki rétt til ann
ars en greiða gjöld sín.
Neituðu fyrr um almemi
réttindi — Klæðast nú
biðilsbuxum
Það er því næsta broslegt
þegar þeir Stefán Jóhánns
menn vilja nú láta blítt að
sjálfstæðisverkamönnum og
biðla til þeirra að fela Al-
þýðublaðsmönnum stjórn
sambands'ns. Halda Alþýðu-
blaðsmenn það virkilega í
alvöru að sjálfstæðisverka-
menn muni ekki enn að þar
til fyrir fjórum árum neituðu
Stefáns Jóhanns menn þeim í bætur, sigra.
um almenn mannréttindi Þess vegna standa
iunan Alþýðusamþandsins? | vörð um eininguna.
kærðu það ákvæði samnings-
Bandarískt herliðið snerist ings fyrir gerðardómnum í
brátt af alefli gegn uppreisn1 Mið-Ameríkumálum, sem
armönnum. Samkv. skýrslu | Bandaríkin höfðu átt mestan
utanríkisráðherra Bandaríkj þátt í að koma á fót, Féil
anna um árið 1913 tóku þessi j dómur hans á þá leið, aö
herskip með um 125 foringj-1 samningsákvæðin um flota-
um og 2600 sjóliðum þátt í j höfnina skyldu ógild, en þa
því að berja niður byltmg-,brá svo við að bæði Banda-
una: „California“, „Color-' ríkin og Nacaragua neituðu
ado“, „Cleveland“, „Anna-'að hlíta úrskurðinum og var
polis‘, „Tacoma“, „Glacier“, dómstóllinn leystur upp 1938.
„Denver“ og „Buffalo“.J Bandarískt bankaauðvald-
„Foringjar og sjóliðar tóku ið, utanríkisráðuneyti Banda
þátt í stórskotahríð á Mana-' ríkjanna og Bandaríkjaflot-
gua, næturárásum á Mass-, inn hafa síðan mátt heita
aya, við uppgjöf Mena hers-|einráð í þessu „sjálfstæða“
höfðingja og byltingarhers ríki.
hans í Granada, við uppgjöfj Mótspyrnan gegn lepp-
fallbyssubáta uppreisnar- stjórnum Bandaríkjanna héit
manna („Viktoria“ og „39“),| áfram. Sumarið 1921 var
í árásinni á Coyotcpe, í vörnjenn gerð uppreisn og lepp-
Poso-Caballos-brúarinnar; j stjóruín lýsti yfir hernaðar-
bandarískt lið var einnig I ástandi. Bandai'íkjaptjcni
setuliðsþjónustu í Chinan- J sendi 10 þúsund riffla og nóg
dego og víðar“. Aðalviðburö-J af vélbyssum til þess aö
ur herferðarinnar var árásin leppstjórnin gæti haldið völd
á Coytatepe, er molaði bylt-lum. Vorið 1922 átti lepp-
ingarherinn. Foringi bylting-[ stjórn Chamorros enn í vök
armanna gaíst upp fyrir að verjast, en lét þá fang-
elsa 300 leiðtoga frjáls-
lyndra og er það dugði ekki
hótaði bandaríski flotinn að
láta til sín taka.
Dvöl bandaríska sjóliðsins
í landinu hefur hvað eft.ir
annað leitt til árekstra. í
febrúar 1921 eyðilögðu banda
Og að enn í dag líta Alþýðu-
flokk3for.'ngjarnir á sjálf-
stæðisverkamenn eins og „ó-
æðri manntegund“.
Nei, það er alger misskiln-
ingur hjá Stefáns Jóhanns
mönnum að þeir fái verka-,
menn til að rjúfa þá stéttarl., rískir sjóliðar hús Nicaragua
har«a ha! blaðsins „Tribuna", en það
hafði gagnrýnt Bandaríkja-
einingu sem tók harða bar- j
áttu og skapa, og fái þá til að
styðja Alþýðuflokk'.nn til hðið.
einræðis yfir heildarsamtök-
unum.
Einingin hefur fært verka-
mönnum mannréttindi, kjara
þeir
Þá og eftir árekstra
síðar fengu illræðismennirn-
ir væga dóma. í ágúst 1925
var látið heita svo að herinn
færi úr landi, en í staðinn
komu lögreglusveitir, sern.
kennt var og stjórnað if
Bandaríkjamönnum.