Þjóðviljinn - 07.06.1947, Blaðsíða 5

Laugardagur 7. júni 1947.
ÞJÓÐVILJINN
Bljjis Ehrenburgi
Fvrri liÍBiti
Fyrir nokkrum \ikum skrifaði Ilja Ehrenburg
gagnrýni á rússneskar íit\arpsstöðvar, Voice of
Anierica". Gagnrýnin kom í sovéttímaritinu „Menn-
ing og líf“ undir fyrirsögninni „Fölsk rödd“. Sem
svar við lienni ritaði forstjóri amerísku útvarps-
stöðvarinnar „Bréf til rússnesks blaðamanns,“ sem
jafnframt var útvarpað frá „Voice of America“.
Hér fer á eítir svar IIja Ehrenburgs: „Eftirmáli um
Ameríku,“ og lýkur með því löngum greinaflokki,
sem hann ritaði eftir för sína til Ameríku og lesinn
hefur verið um öll lönd.
á Koreu“. Já, þetta eru ná-
kvæmlega orð yðar: ,,í Grikk-
landi, í Tyrklandi.“ Svarið er
mjög auðvelt. „Við“ erum ekk-
ert að gex’a í Grikklandi eða
Tyrklandi. Það eruð þér, sem
gerið allt.
Ég þarf ekki einu sinni að
spyrja yður, hvað þér séuð að
gera þar. Allur heimurinn veit
það allt of vel, hvað þér að-
hafizt þar.
Þér haldið áfram: „Kannski
skiljið þér ekki göfuglyndið,
sem felst í ósk amerísku þjóð-
arinnar eftir að hjálpa grísku
og tyrknesku þjóðinni."
Að mínum dómi væri erfitt
að skilja það ekki. Þér hafið
sjálfur í „Voiee of America“
verið svo vingjarnlegur að
; landi fyrir öllu, sem þeir gátu,
meðan á striðinu stóð.
Þér hugsið meira um vini
Papens en hetjurnar frá Monte-
negro. Og þér kallið það „göf-
ugíyndi1.'. Á öllum öðrum tung-
um nefnist það ,,ágirni.“ Þér
gefið ekki. Þér kaupið, og þér
mútið. Þér eruð ekki að hugsa
um brauð handa hungruðum
Grikkjum, heldur olíu handa
pakksöddum ameríkönum.
Ég veit ekki svo lítið um
Ameríku. Ég veit að í landi yð-
ar mega menn ekki gera neitt í
illt nema vefja það fyrst inn í
að minnsta kosti hundrað inn-
antóm fagurmæli. Þér segið í
bréfi yðar: „Þér minntust á
negravandamálið. Hafið þolin-
mæði með okkur. Við erum hér
á framfaraleið, og það gerist
með uppeldi og dagblöðum, en
ekki þvingunum."
En ég hef komið í Suðurríkin
og mér er kunnugt um fram-
farir yðar á þessu sviði. Kýn-
þáttalögin eru stöðugt í gildi,
og árið sem leið mún hafa ver-
ið sett met í negraofsóknum og
negradrápum. í landi yðar, hr.
Lawrence, hafa blóðþyrstir
negrahatarar og ágjarnir þræla
eigendur frjálsar heiidur, það
stoðar engin ,,þvingun“ við þá.
Saklaus svertingi var tekinn
af lífi í Jackson, Missisippi, með j
an ég dvaldist þar. Allir vissu,
skýra okkur frá, að stórum
hluta af þeirri upphæð, sem
Ameríka óskar að láta grísku
einveldisherrunum í té, skuli
\ varið til að „berja r.iður upp-
Þér segizt hafa vonað, að ég
hefði eftir heimsókn mína í
Ameríku lýst Bandaríkjunum
með kostum þeirra og göllum.
Það hef ég gert eftir beztu
gétu, og ég hef fengið athuga-
semdir við greinar mínar bæði
frá lesendum í Sovétríkjunum
og Ameríku. Ýmsir þeirra hafa
gagnrýnt hitt og annað í þeim,
en allir hafa játað, að ég hafi
ekki aðeins dregið fram ókost-
ina, heldur einnig lýst hinum
góðu hliðum á Ameriku.
Það sem mér fellur vel við
land yðar, hr. Lawrence, er hið
gáfaða og atorkumikla fólk,
margir vísindamenn, rithöfund-
ar, arkitektar og kvikmynda-
stjórar. Ég er hrifinn af bygg-
ingaruppdrættinum fyrir Tenn-
essee Valley, stórframleiðsl-
unni á neyzluvörum, framför-
um tækninnar, hinum ágætu
vegurn og bílum og fjölmörg-
um öðrum glæsilegum hlutum.
Það sem ég ekki þoli við
land yðar, er afturhaldið, ref-
skák auðhrínganna bak við
tjöldin, hræsni imperíalistanna,
spilling og ófyrirleitni margra
starfsbræðra yðar, kynþátta-
hatrið, hin skipulagða fram-
leiðsla á siðspillandi lestrarefni
og smekklausum kvikmyndum.
Ég þoli ekki hina andlegu þröng
sýni né fjölda af öðrum ónota-
legum hlutum.
Þér segið að ég skilji ekki
Ameríku, og að það sé þess-
vegna, að ég finni að hinum
rússnesku útvarpssendingum
„Voice of America". Mér virð-
ist' þér ráðast á mig, einmitt af
því að ég skil dálítið Ameríku.
Til dæmis veit ég, að auglýs-
ingar í landi yðar eru oft hræsn-
innar viðurstyggð. Fyrirtæki,
sem kaupir upp verðmæti, aug-
lýsir í útvarpinu „Hjálpið þeim,
sem misstu allt sitt í stríðinu“
og romsar síðan upp nöfnunum
á verzlunum sínum. Ég sá gríð-
arstór auglýsingaplaköt, þar MÍðað við framtöl á árinu 1946 voru þjóðartekjur ís-
sem skora.ð var á ameríska neyt , ....... , ■ , *
, , Jendmra 1000—1100 milliomr krona, en það samsvarar uni
endur að spara mat, þvi ao f 's
500 millj. manna á jörðinni j 40 Þúsundum króna á hverja iimm manna f jölskyldu. En
væru að deyja úr hungri. Og i cins og kunnugt er kemur ríflegnr hluti af tekjum þeirra
plakötin voru undirrituð af J efnahæstu aldrei fram á framtölum, svo að óhætt er að
Heinz-fyrirtækinu, sem fram- reikna með að [æssar tölur séu talsvert of lágar.
að hann var saklaus. En eins
og menn skýrðu fyrir mér, þá
„er ekki með neinu móti fært að
verja negra, ef ákærandi hans
er hvítur maður.“
Þér getið ekki þvingað dóm-
endur í Missisippi til að virða
lögmál réttvísinnar, því að þér
eruð auðvitað andstæðingur
allrar þvingunar. Og livern bæt-
ið þér með uppeldi yðar? Svert-
ingjana? í Suðurríkjunum eru
skólarnir þeim lokaðir, og i
Norðurríkjunum fær aðeins lít-
ill hundraðshluti þeirra aðgang.
Eða kannski það séu þræla-
eigenduniir, sem þér alið upp?
1 kennslubókunum, sem notað-
reisnarmennina." Kannski þér
getið einnig skýrt okkur frá,
'hvenær laun handa böðlum,
mútur til fangavarða, drykkju-
peningar handa málaliði hafa
verið talin sönnun um göfug-
mannlegar hneigðir.
Ætlizt þér til, að við verðum
hrærðir af hjálp yðar til
Tyrkja? Okkur er kunnugt, að
ekki alls fyrir löngu neituðuð
þér að láta matvæli til Júgó-
slavíu, sem barðist gegn sam-
eigöílegum óvini okkar — Hitl- ar eru í Suðurríkjunum — ég
er-Þýzkalandi og fasistaríki It- hef séð þessar bækur — læra
alíu. Samtímis rjiikið þér til að börnin, að til sé æðri og lægri
hjálpa Tyrkjum, sem sáu Þýzka 1 kynþáttur. Og eru það negra-
18. janúar 1946 krafðist Alþýðublaðið þess að
„grunnkaup verkamanna verði Iiækkað svo að dag-
kaup 8 stnnda vinnudags nægi. til fjölskyldufram-
færis.“
Sarna dag er það brýnt fyrir verkamönnum að
30—35 aura hækkun á lægsta kaupi sé „auðvitað
allt of htið.“
29. janúar 1946 leggur Alþýðublaðið að verka-
mönnum „að kref jast af ríkinu, að jiað lagfæri vísi-
töluna og létti sköttum af öreigunum, en velti jieim
yfir á herðar stríðsgróðamanna, sem eru sem óð-
ast að fela stríðsgróSann.“
5. janúar 1947 skrifar Alþýðublaðið: „Verkamenn
vita, hvers vegna jieir \erða að vinna dag og nótt
til jiess að fá daglaun, á sama tíma og aðrir jijóð-
félagsþegnar fá liærri daglaun fyrir 7—8 stunda
vinnu á dag.“
24. janúar 1947 segir Alþýðublaðið að stjórn
Dagsbrúnar „vilji áframhaldandi langan vinnudag
með lágu kaupi.“
Síðan eru rúmir f jórir mánuðir og afstaða Alþýðu-
blaðsins hefur snúizt svo gersamlega við, að nú er
það talinn „glæpiir“ sem áður var „skyidá“ verka-
manna. Mikil eru heilindin og drengskapurinn.
morð, sem þér berjist móti í1
biöðum yðar? Öðru nær, þér'
fyllið þau með þvættingi. Eftir
negraofsóknirnar í Columbíu,
Alabama, dróguð þér ekki hvítu
morðingjana fyrir dómstólinn,
heldur þá svertingja, sem
heppnaðist að sleppa undan
morðingjunum. Og það varð
ekki vart við neina blaðaárás
út af þessu réttarhneyksli.
Þér segið: „Trúið mér,
ameríska þjóðin dáir í einlægni
rússnesku þjóðina.“ Þér skrifið
um, að dreifa megi skýjunum
með afli hins mannlega kær-
leika. í bréfi yðar flóir bein- \
línis út af börmmnim kærleik-!
urinn til lands mins og þjóðar j
minnar. Þannig talið þér til út-'
varpshlustenda í Sovétríkjunvj
um og eins skrifið þér í bréfi j
til Sovétrithöfundar.
ííl§5f

alíali 40 59 bó$.
leiðir sælgætisvörur.
Þess vegna kom mér hvorki
„Voice of America“ né bréf yð-
ar á óvai’t.
Þér segið: „Við verðum að
játa, að við skiljum ekki vel,
hvað þið eruð að gera á Balk-
an, í Grikklandi, í Tyrklandi og
Engar skýrslur eru tii um
það, hvernig þessi mikli auður
skiptist milli manna, en þó má
fá nokkra hugmynd um það af
eftirfarandi:
100 elnstaklingar og félög í
Reykjavílt eiga y4 af óllum eign
um bæjarbúa, eða 73 milljóiiir
kr. miðað við fasteignaverð og
nafnverð á verðbréfum. Þctta
jafngildir að minnsta kosti 200
milljónum króna á núverantli
söluverði, og er þó vafalaust
allt oí' varlega áætlað. Þannig
er Ijóst að verulegiir hluti aí
auðæfum landsmanna er í hönd
um fáeinna milljóuara.
En þrátt fyrir þessi óhemju
auðævi fáeinna milljónabur-
geisa, og þrátt fyrir það þótt
þjóðartekjurnar nemi nú 40—
50 þúsundum á ári á hverja
fimm manna fjölskyldu, ris aft-
urhaldið í einum kór gegn þvi
að fjölskyldur Dagsbrúuar-
manna hafi meira en 1644 krón
ur í mánaðarlaun, en það sam-
svarar tæpum 20.000 kr. á ári.
Eins og Þjóðviljinn skýröi
nýlega frá fór Emil Jónsson
glceparnálasérfrœðingur fram
á þaö viö kauplagsnefnd að
hún falsaði vísitöluna á þann
hátt að reikna með verði á
trosi í stað fullverkaðs salt-
fisks.
Þetta mun hafa verið
fyrsta skrefið í mjög víðtœk-
um ráðstofunum sem sér-
frœðingurinn hefur upphugs
að til að lækka vísitöluna.
þótt dýrtíðin fari vaxandi,
Næsta skrefið hefði t. d. verið
reikna aðeins með samfest-
ingum í stað fatnaðar yfir-
leitt, skóhlífum í stað sicó-
fatnaðar í heild o. s. frv. o.
s. frv. Þannig hefði verið
hœgt að lœkka vísitöluna
stórlega og jafnframt launin,
á sarna tíma og flestar vörur
hækka í verði. En þessi hu(J-
vitssamlega uppgötvun sér-
frœðingsins strandaði sem
sagt á mótþróa kauplags-
nefndar.
Sérfræðingurinn virðist
ekki telja það til glæpa þótt
yfirvöldin svíki fé af laun-
þegum — hitt er aftur á móti
glœpsamlegt athæfi ef
verkamenn neita að láta rýra
lífskjör sín.