Þjóðviljinn - 13.07.1947, Qupperneq 8

látsSjjéd GIIs doðmuadssoa
Ungir og áhugasamir bókmennta- og listamenn
hafa bundizt samtökum um útgáfu nýs tímarits,
er nefnist Ritlist og myndlist — skammstafað R.
M. — Ritnefnd skipa Agnar Þórðarson, Andrés
Björnsson, Gils Guðmundsson, Kristmundur
Bjarnason og Snæbjörn Jóhannsson. Myndlistar-
nefnd: Jóhannes Jóhannesson, Kjartan Guðjónsson
og Þorvaldur Skúlason. Ritstjóri og ábyrgðarmaður
er Gils Guðmundsson.
Rit þetta á að koma út
annan hvern mánuð, þ. e.
sex hefti á ári og hefur hið
fyrsta nú séð dagsins ljós.
Það mun sumum þykja lít-
il nýjung að enn eitt tímarit
skul hafa bætzt í hinn stói’a
hóp, sem fyrir var. íslending-
ar eru'senn búnir að slá met
sér stærri þjóða um útgáfu
slikra rita, það þarf varla að
bæta við að þessu sinni hinni
gamalkunnu s'etningu: „að til
itölu við fólksfjölda.11
Hin sáðustu tvö árin hef-
ur bætzt rúmur tugur nýrra
rita við þann stóra hóp, sem
fyrir var, en flest eru þetta
rit, sem jafnvel stæra sig af
því að flytja ekki efni fyrir
vandléta lesendur.
Þessvegna er það mikið
fagnaðarefni að nú skuli vera
hlaupið af stokkunum rit
eins og R.M., sem telur það
höfuð markmið sitt að flytja
gott lesefni, hugsast gæti að
því mætti takast að vinna
nokkuð upp á móti þeim ó-
þverra, sem tekið er að bjóða
almenningi til skemmtilest-
urs.
Á Norðurlöndum hafa rit-,
höfundar og menntamenn
hafið markvissa baráttu gegn
sorpritaútgáfunni og fer þess
að vera full þörf, einnig á.ís-
landi, að eitthvað sé gert til
að vinna gegn þessum nýja
ófc-gnuði. IJtgáfa R.M. er spor
í þá átt.
í ávarpsorðum geta útgef-
endur þss, að ritið muni
flytja úrvalssmásögur og
Ijóð eftir innlenda og erlenda
höfunda, vaida kafla úr bók-
menntum fyrri aba í ljóðum
og lausu méli.
En eins og nafn ritsins
bendir til á það ekki ein-
göngu að fjalla um bók-
menntir, heldur jafnframt
um myndlist. En tímarit um
myndlist er ekki annað til
hér á landi, hafa ýmsir mynd
listarmenn, auk þeirra sem
að ritinu standa, heitið þvá
stuðningi sínum.
í lok ávarpsorða sinna taka
þeir félagar þetta fram:
R. M. er algerlega óháð
rit. Þeir, sem að þv' standa,
'hafa mismunandi skoðanir
um stjórnmál, bókmenntir og
listir. Hitt er markmiðið, að
ritið verði frjálslynt og við-
sýnt, en engum kreddum
bundið. Reynt verður að láta
bckmenntalegt og Ustrænt
gildi ráða mestu um efnisval,
en ekki hitt, hvaða stefnur
eða vinnuaðferðir listamenn-
irnir aðhyllast.
Efni fyrsta heftisins er sem
hér segir:
Ávarpsorð, Auðunnar þátt-
ur vestfirzka, Um Auðunnar
þátt, eftir Einar Ólaf Sveins-
son, smámunir, smásaga eft-
ir Hjálmar Bergmann, Ólaf-
ur blíðan, ljóð eftir Jón úr
Vör, Lifandi vatn, smásaga
eftir James Harley, Ham-
skipti, smásaga eftir Anton
Framh. á 2. síðu.
Þýzkaiani séS úr ieslarglugga
Framhald af 5. síðu
feðra sinna og mæðra. Hjá
því v.erður ekki komizt, en
2: . e lengi þurfa þau þess? Og
hvernig verða þau alin upp?
Vaxa þau úr grasi sem hálf-
gerðir villingar í hernumdu
landi? Verða þau alin upp
sém friðelskandi, starfandi
borgarar? Verður þeim kennt
•að elska aðra menn og virða
rétt þeirra? Eða sýkjast þau
af hroka og hernaðaranda?
Eiga þau kannske eftir sem
tfullorðnir menn að vaða yfir
önnur lönd, grá fyrir járn-
um, skjótandi, brennandi,
myrðandi? Hvernig verður
það þjóðfélag, sem þau
ímynda, verður það friðsam-
ur, sarrwirkur aðili í sambúð
þjóðanna? — Hver verða úr-
slit átakanna um föðurland
Jpessara barna?
^ Eg vakna af þessum hugs-
unum, sem máske eru áláka
ál'.irifarókar og reykurinn úr
iestinni, sem hverfur út í
geiminn, við það að einhver
talar um að hér sé síðasta
stöðin í Þýzkalandi.
Lestin stöðvast: Schirnd-
ing. Hér eru enn vopnaðir
bandarískir varðmenn. Og
ihér eru einnig ungir menn i
grænum einkennisbúningi,
einn þeirra með byssu um
öxl.
Við röltum um stöðvarpall-
inn í lognkyrrðinni. Rétt við
hliðina á stöðvarhúsinu er
þrekvaxinn en þreytu-
leg kona að þvo þvott
á rúmlega manngengum skúr.
Þrjú böm á vakki úti fyrir.
Við horíum á vatnið fossa
fyrir innan, en þrátt fyrir
Næturlæknir er í læknavarð-
stofunni Austurbæjarskólanum,
sími 5030.
Næturaksíur: Litla bílstöðin,
sími 1380.
Helgidagslæknir.
Sigurður Samúelsson, Skúla-
götu 60. sími 1192.
Næíurvörður er í Laugavegs
Apóteki, sími 1616.
Útvarpið í dag:
15.15 —16.25 Miðdegistónleikar
(plötur). a) Menuhin leikur
fiðlusónötu eftir Tartini og
Tzigane eftir Ravel. b) Tví-
söngur úr óperum. c) 16.00
Þættir úr symfóníu nr.5 eftir
Dvorsjak.
18.30 Barnatími (Þorsteinn Ö.
Stephensen o. f 1.).
19.30 Tónleikar: „Bigg fair“,
ensk rapsódía eftir Delius
(plötur).
20.20 Tónleikar: Horowitz leik-
ur á píanó (plötur).
20.35 Erindi: Læknarnir eru
listamenn, lífið í oss þeir teygja
—“ (Steingrímur Matthías-
son læknir).
21.00 Tónleikar: Norðurlanda
söngmenn syngja (plötur).
21.15 „Heyrt og séð“ (Jónas
Árnason blaðamaður).
21.45 Tónleikar: Létt klassísk
lög (plötur).
Útvarpið á morgun:
19.30 Tónleikar: Lög úr óper-
ettum og tónfilmum (plötur).
20.30 Erindi: Myndhöggvarinn
Gustav Vigeland (Helgi Hjör
var).
20.55 Létt lög (plötur).
21.00 Um daginn og veginn
(Jakob Jónsson prestur).
21.20 Egill Bjarnason og Jón
Kjartansson syngja ,,Glunta“.
21.40 Tónleikar: Lög leikin á
ýms hljóðfæri (plötur).
22.10 Búnaðarþættir: Landbún-
aðarsýning (Bjarni Ásgeirs-
son landbúnaðarráðherra).
22.30 Dagskrárlok.
Þjóðhátíðardagur Frakka
I tilefni af þjóðhátíðardegi
Frakka taka sendiherra Frakk-
lands og frú Voillery á móti
gestum í heimili sínu Skálholts
stíg 6 kl. 17—19 mánudaginn
14. júlí.
LAROWAS- HJÓNIN
Eg man alltaf eftir því þeg-
ar ég var barn, og las með á-
kefð í þjóðsögum um galdra
menn og konur sem þeystu um
háloftin á prikum og eldhús-
skörungum. En fyrst af öllu
datt mér slíkt í hug þegar ég
sá Larowas hjónin leika listir
sínar uppi í loftinu yfir Tivoli.
Loftleikfimi er þess eðlis að
maður verður svo undrandi og
yfir sig spenntur að maður næst
um gleymir að klappa.
Þau eru ekki smeik við að
leika listir sínar í loftinu, og
tala um atvinnu sína eins og
hún væri ekki erfiðari en að
smyrja brauð og spæla egg. „Ef
vatnsleysi um daginn liður
nckkur stund þar til ein kon-
an í hópnum gengur með
tóma flösku upp að girðing-
unni og réttir hana að stærsta
barninu, hálfvaxinni telpu.
Það er oins og allir vakni af
dvala, þegar telpan kemur
aftúr með flöskuna fulla af
vatni, vatn! vatn! hver reyn-
ir sem betur getur að ná í
tóma flösku, lestin er komin
á hreyfingu, það liggur við að
sumir verði strandagicpar.
Við horfum til baka á skúr-
inn þar sem vatnið fossar fyr
ir innan. Og þá fyrst tek ég
eftir því að varðstöðin í
Schirnding er hlaðin með
sama hætti og húsið við
Skólavörðustíg 9 heima í
Reykjavík! Og nú er lestin
komin á fulla ferð, það glym-
ur í hjólum og teinum. —
Jámtjaldið er framundan.
J. B.
Rit um búnaðar-
samtökin á ísiandi
Búnaðarfélag íslands hefur
nýlega gefið út bók sem nefnist
Féiagskerfi landbúnaðarins á
Islandi. Er það geiið út í tilefni
af landbúnaðarsýningnnni, og
er samið af Motúsalem Stefáns-
syni.
1 formála segir höfundur: „I
smáriti því, er hér liggur fyrir,
. er leitazt við að rekja í aðal-
dráttum upphaf búnaðarfélags-
skapar hér á landi, þróun fé-
lagshugmyndanna, mótun fé-
lagsskaparins, þroskim hans og
starfsemi hinna ýmsu félags-
þátta út af fyrir sig og félags-
kerfisins í heild.“
Bókinni er skipt í þessa
kafla: Upphaf búnaðarfélags-
I skapar, Þróun félagshugmynda,
| Aðdragandi að stofnun allsherj-
ar búnaðarfélags, Hreppabúnað
1 arfélög, Búnaðarsambönd, Bú-
fjárræktarfélög, Búfjársýning-
ar, Loðdýraræktarfélag íslands,
Búnaðarfélag Islands og Stétt-
arsamband bænda. — Margar
myndir eru í bókinni.
m. a. af öllum ráðunautum Bún
aðarfélagsina og öllum fulltrú-
um á síðasta Búnaðarþingi.
við værum hrædd myndum við
eflaust falla niður“, segja þau.
Þau eru búin að leika þessar list
ir sínar í 5 ár og vonast til að
geta haldið áfram önnur 5 ár
til. Einu sinni féll stúlkan niður
er hún var að leika listir sínar
ytra, en þrátt fyrir að hún var
í 5 metra hæð slapp liún furðu
lítið meidd, en varð þó að leggj
ast á sjúkrahús. En hér í Tivoli
Fr^halJ á " s’? i
Grikkland
Framh. af 1. síðu.
hernum en bandarísku hernáms
yfirvöldin í Þýzkalandi afhentu
Grikkjum hann.
KONUR FEKNAR AF LlFI
‘ • ’ ’ . •#
Aftökur kvenna hófust ekki
í Grikklandi, fyrr en Bretar
höfðu hemumið landið.
Þýzku og ítölsku hernáms-
yfirvöldin gengu aldrei svo
langt að lífláta konur, en grísku
fasistarnir víluðu það ekki
fyrir sér eftir að þeir komust
í þjónustu Breta, en þó einkum
eftir að Truman hafði heitið
þeim aðstoð sinni. I maí mán-
uði einum voru sex konur dæmd
ar til dauða af herrétti og líf-
látnar í Grikklaudi og fleiri
liafa verið dæmdar og bíða af-
töku.
Konur og börn þeirra manna,
sem teknir hafa verið af lífi.
fyrir aðstoð við sþæruliða, eru
flutt í útlegð án dóms og laga.
Fjöltefli og blindskákir
Baldur Möller skákmeistari
Islands hefir fjöltefli n. k.
mánudagskvöld kí. 19.30 í Breið
firðingabúð.
Ennfremur teflir Ásmundur
Ásgeirsson fyrrv. Skákmeistari
Islands fjórar blindskákir.
Valur Norðdal, mun einnig
akemmta.