Þjóðviljinn - 01.08.1947, Blaðsíða 6

6.
ÞJOÐVILJINN
Föstudagur 1. ágúst 1947.
Eiliott Boosevelt: 76.
Sfónarmið líooserelts
iorsetm
inminimiunauuiuiiiiiniiniinimirmDinnnniiniminiinniiHniHnininnninninniinnDDiaimiiinni
123. daguE'
fcÆrimiaiummBinngmiMt .
DULHEIMAR
Undir slíkum kringumstæðum getur vodka orðið hinn
Versti óvinur, en ég tók eftir því að Stalín drakk ein-
ungis vodka allan tímann unair borðum. Glasið hans
var alltaf fyllt úr flöskunni sem stóð hjá honum á
borðinu. Það var svei mér ekki vatn, því einu sinni
gekk hann • yfir til mín og fyllti glasið mitt úr sinni
eigin flösku. Ef styrkleikinn í þeirri flösku var ekki
hundrað prósent, þá langar mig ekki til þess að drekka
hið rétta rússneska brenmvm.
Eg drakk mestmégnis kampavín, mér var ljóst að
heiður Bandaríkjanna var í veði.
Hver rétturinn rak annan af mikilli gnægð. Eg hef
mína skýringu á því hvers vegna réttirnir eru svo marg-
ir í rússneskum veizlum. Ástæðan er sú, að það er ekki
tækifæri til þess að eta mikið af þeim. Það verður
alltaf að vera að rísa á fætur og standa, þegar maður
ætlar að tala ... ég á við að skála hver við annan.
Þegar við vorum um það bil hálfnaðir með matinn,
varð Harry Hopkin^ sem ekki hafði verið vel hraustur
þegar við byrjuðum, að biðjast afsökunar og fara. Það
var fyrsti Bandaríkjamaðurinn sem féll. Hörkufullir —-
en þó sæmilega góðglaðir •— vorum við hinir kyrrir á
okkar stað við glösin.
Um það bil er mitt borðhaldið stóð, fór frændi á
fætur til þess að biðja menn að drekka 117. skálina —
ég hafði í langan tíma reynt að telja skálarnar sem
voru drukknar, en þegar frá leið, var það algerlega
v.onlaust — hún var viðvíkjandi glæpamönnum naz-
istanna. Eg man ekki orðrétt hvað hann sagði, en það
var á þessa leið:
„Eg legg til að við drekkum skál fyrir því að lög
og réttur verði sem fyrst látinn ganga yfir stríðs-
glæpamenn nazistanna, lög og réttur frammi- fyrir
byssukjöftunum. Eg vil drekka skál einingar okkar um
að losa okkur við þá • alla jafnskjótt og við höfum
hendur í hári þeirra, að minnsta kosti 50 000“.
Churchill spratt á fætur eins og elding (raunar hafði
forsætisráðherrann haldið sér allt kvöldið við eftir-
lætiskoníakið sitt, hinir ómældu koníaksskammtar sem
hann var vanur að drekka á hverju kvöldi, undirbjuggu
hann undir viðræður með rússneskar venjur. En þetta
kvöld hygg ég að jafnvel eins þaulvanur þjórari og hann
hafi verið orðinn örlítið loðmæltari en venjulega). Hann
var eldrauður í andliti og allt niður á háls.
„Slíkt framferði", hrópaði hann, „er fullkomið brot
á brezkri réttlætiskennd. Brezka þjóðin mun aldrei sam-
þykkja slík fjöldamorð. Eg vil nota þetta tækifæri til
að lýsa þeirri sannfæringu minni, að engan eigi að færa
til aftöku, hvort sem hann er nazisti eða ekki nazisti,
án þess að venjuleg réttarhöld hafi farið fram, og það
alveg án tillits til þess, hvaða sannanir eru gegn hon-
um“.
Eg leit til Stalíns: Honum virtist skemmt, en svipur
hans var alltaf alvarlegur. Aðeins augun voru glettnis-
leg, þegar hann ljúfmannlega tók hólmgönguáskorun
forsætisráðherrans og tætti röksemdafærslu hans sund-
ur, að því er virtist án þess að skeyta hót um að Churc-
hill var nú orðinn fokvondur.
Að lokum sneri Stalín sér að föður mínum og spurði
um álit hans. Faðir minn, sem hafði leynt brosi sínu,
sá engu síður að umræðurnar voru að komast í óefni
og reyndi því að jafna ágreininginn með gamansemi:
„Það virðist vera mitt hlutskipti eins og venjulega,
að gerast milligöngumaður. Það hlýtur að vera hægt að
finna málamiðlun milli skoðana yðar, herra marskálkur,
og skoðana míns góða vinar, forsætisráðherrans. Gætum
við ekki breytt tölu stríðsglæpamannanna, að í staðinn
fyrir 50 000 komi — eigum við að segja 49 500 ?“
Bandaríkjamennirnir og Rússarnir hlógu. Bretarnir,
sem fóru í hegðun sinni eftir því að Churchill varð
stöðugt æfari, sátu þegjandalegir, án þess að breyta
um svip.
Stalín, sem nú var sigurvegari stundarinnar, fylgdi
sigri sínum eftir. Hann spurði hina við borðið eftir röð
hvað þeir vildu tölu stríðsglæpamanna nazista háa. Bret-
arnir voru mjög varfærnir. Þetta mál þurfti að rann-
saka vandlega, sögðu þeir. Bandaríkjamenn tóku léttara
á málinu: — Við skulum láta það bíða, við eigum ófarn-
Eftir Fliyllis Botiome
iþar. A sama augnabliki og hún steig inn fyrir,
stanzaði Jerry hana með eina af sínum eilífu
harmtölum.
Jane leit inn í hrædd, reið augu hans, á sinn
venjulega, milda hátt. Veslings maðurinn! Allir
hlutir voru honum fjandsamiegir. Enginn þröstur
söng fyrir hann og engar geislaörvar sendu sinn
sársaukafulla unaðsleik inn í sumarhúmið. Hið
harðsnúna hjarta hans var lokað fyrir töfrum og
dýrð sumarsins.
Tveir menn voru að rífast úti í horni hjá veggn-
um. Einn sjúklingurinn hljóp á milli trjánna í
garðinum og snerti þau í röð með fálmandi fingr-
um og hljóp svo óttasleginn til baka, eins og trén
hefðu ógnað honum og ætluðu að ráðast á hann.
Fábjáni, góðlegur á svipinn, sem sólaði sig í sið-
ustu kvöldgeislunum, brosti góðlega til Jane. Hún
gekk fram hjá honum inn á svalirnar. Hún stanz-
aði augnablik fyrir framan stofuna hjá sjúkling-
unum, sem höfðu fengið taugaáfall í stríðinu. Þeir
voru allir úti, nema Endicott ungi. Systir Headly
hafði farið að fá sér kvöldverð og liin hjúkrunar-
konan hafði skroppið snöggvast út.
Endicott ungi bjóst ekki við neinum. Hann lá
eins og venjulega, starði fram fyrir sig með skjálfta-
kippum, í horninu við opinn gluggann.
Jane gekk hljóðlega að rúminu til hans og lagði
fingurna ofan á hina sterku, vinnulúnu hönd
hans. Hún hélt að hann þekkti sig, en þó hann
starði á hana, endurgalt hann ekki bros hennar.
Sorg hennar sjálfrar þurrkaðist út við þá sterku
þrá, sem greip hana, til að leysa hina fjötruðu
vitund hans. Að horfa inn í hin undrandi, star-
andi augu hans, jafnvel þó maður vissi að enginn
sársauki væri þar á bak við, var líkt og að sjá
mann, sem er haldið niðri undir yfirborði sjávar
af illyrmislegu þangi.
Jane sagði lágum rómi: „Herra Endicott-! Herra
Endicott!" Snerting hennar við hönd hans og
hljómurinn af hinni mildu rödd þennar náði vit-
und hans. Hann horfði áfjáður á hana. Hann lyfti
sér svolítið upp, eins og hann vildi reyna að hjálpa
til, hvað svo sem hún ætlaði sér að gera fyrir
hann. Og hann hvíslaði raunvefulega: „Eruð það
þér — læknir?"
Jane sagði við sjálfa sig, um leið og vonar-
glampa brá fyrir í huga hennar: „Ef hann getur
skynjað svona, þá fer hann smám saman að skynja
meir“. En þá mundi hún eftir að hún mundi aldrei
geta fylgzt með þeim framförum, sem hann tæki.
Sorgin greip’ hana aftur og lagoist eins og móoa
yfir augu hennar, en hún brosti gegnum hana til
sjúklingsins.
„Eg er viss um að nú fer yður að batna, hr.
Endicott“, sagði hún ákveðið.
Hann reyndi að segja eitthvað, eins og hann
væri að reyna að gera henni skiljanlegt, að hann
héldi það lika. En svo dró þangið hann niður
aftur, en hún fann enn þrýstinginn af höndinni,
sem hún hélt í. Hann var því lifandi — í fyllstu
merkingu þess orðs — hann þráði samband við
aðra! Hún var þakklát fyrir að geta tekið þessa
von með sér, þegar hún var nú að fara burt.
Þegar Jane kom á vinnustofuna, voru sjúkling-
arnir liættir og farnir, en Arnold var þar ennþá að
laga til og undirbúa ný verkefni fyrir næsta dag.
„Eg leit inn til að sjá, hvernig það gengi hjá
ykkur hérna“, sagði Jane dálítið móð. „Mér þykir
leitt að ég varð of sein að sjá karlmennina við
starf sitt“.
Hún settist niður við opinn gluggann og spurði
Arnold um hvern einstakan sjúkling í röð. Eftir
dálitla stund varð henni ljóst, að hann horfði á
hana íhugandi og ekkert í sambandi við það, sem
þau voru að tala um. Hann sagði allt í einu fyrir-
varalaust:
„Hafið þér fengið slæmar fréttir í kvöld, læknir?“
Jane móðgaðist ekkert við Arnold, eins og hún
hefði gert, ef dr. Barnes hefði spurt hana slíkrar
persónulegrar spurningar. Iiún vissi að Arnold
hafði kafað svo djúpt í mannlegt sálarlíf, að það
sem hljómaði eins og persðnuleg spurning frá öll-
um öðrum, var af hans vörum ópersónulegt. Hann
hafði komizt á það stig, að allar sálir voru eins í
hans augum.
„I vissum skilningi hef ég slæmar fréttir", sagði
DÆMISÖGUR KRILOFFS
ég að hinum yndislegu tónum þínum.
Enginn jafnast á við þig í öllum skóg-
inum. Eg gæti hlustað á söng þinn alla
mína ævi. Þegar þú þagnar get ég
varla beðið eftir að þú byrjir á ný“.
„Þakka þér fyrir, kæri vinur“, svaraði
gaukurinn. „Eg verð líka að játa að ég
hef geysimikla ánægju af þínum söng.
Eg held þú hafir fegurri rödd en nokkur
annar fugl sem ég hef heyrt syngja“.
Spörfugl sem hlustaði á þetta tal
sagði: „Vinir mínir- Þið getið skjallað
hvor annan allt hvað af tekur, en sann-
leikurinn er sá að söngur ykkar er
einskis virði“.
Hvers vegna fór gaukurinn að hrósa
hananum?
Einungis vegna þess að haninn hrós-
aði gauknum.
XVI.
Nirfillinn og fjársjóðurinn
Andi nokkur sem átti að gæta að
25
miklum fjársjóði sem geymdur var neð-
anjarðar, fékk skyndilega skipun frá
konungi andanna um að ferðast til fjar-
lægs lands. Hann þurfti að vera mörg
ár í burtu og hann fór að velta íyrir
sér hvernig hann gæti bezt varðveitt
fjársjóðinn í fjarveru sinni.
Iiann hafði ekki tíma til að byggja
fjárhirzlu og leita að varðmanni. Hvað
átti hann aðgera?
Eftir langa umhugsun datt andanum
skyndilega ráð í hug. Hann vissi að
eigandi hússins sem hann geymdi fjár-
sjóðinn í var nirfill. Hann gróf fjársjóð-
inn upp, fór til nirfilsins og sagði:
„Herra minn. Mér er skipað að fara í
fjarlægt land. Til merkis um þá miklu
virðingu sem ég ber fyrir þér,langarmig
að gefa þér þennan fjársjóð að skiln-
aði. Eyddu honum eins og þú vilt, borð-
aðu vel, drekktu og skemmtu þér. Eg
set þér aðeins eitt skilyrði. Gerðu mig
að einka erfingja þínum í erfðaskrá
26