Þjóðviljinn - 02.08.1947, Blaðsíða 6

ÞJOÐVILJINN
Laugardagurinn 2. ágúst 1947
Elliott Rooseveit:
Sjónarmið Hoosevelts
forseta
. ar margar mílur og mánuði til þýzkrar grundar og sigurs
yfir nazistunum.
Eg vonaði að Stalín mundi láta sér nægja þessi bráða-
birgðasvör, og tala um eitthvað annað þegar röðin kæmi
.að mér; en þrautseigjan er einn af; eftirtektarverðustu
eiginleiþum mar&kálþ&ins. , - . •
Spurningin kom, Ofurfítið hikandi reyndi ég að átta
mig og reis á fætur. Eg reyndi í skyndi að hugsa gegnum.
kampavínsbólurnar:
„Tökum Við ekki þetta allt saman heldur hátíðlega?
Þegar herir vorir hefja sókn í vestri, og yðar herir
halda stöðugt áfram frá austri, þá leysum við allt þetta
mál? Rússneskir, bandarískir og brezkir hermenn munu
áreiðanlega gera upp sakirnar við þessa 50 000 í orust-
unum sjálfum, og ég vona að það verði ekki aðeins
hugsað um þessa 50 000 stríðsglæpamenn, heldur einnig
mörg hundruð þúsund annarra nazista ..og svo ætl-
aði ég að setjast aftur.
Stalín ljómaði af ánægju. Hann gekk kringum borðið
og lagði handlegginn á herðar mér. — Prýðilegt svar!
sagði' hann — og drakk skál mína. Eg roðnaði af ánægju,
og ætlaði að fara að drekka, því Rússarnir hafa þann
sið að drekka sjálfir þegar einhver drekkur skál þeirfa,
en þá birtist allt í einu reiðititrandi fingur fyrir framan
nefið á mér.
,,Er það ætlun yðar að eyðileggja sambúðina milli
Bandamanna ? Vitið þér hvað þér eruð að segja ? Hvernig
dirfist þér? ...“
Þetta var Churchill, og hann var ekki að géra að
gamni sínu, hann hafði gjörsamlega misst stjórn á sér.
Eg varð dálítið skelkaður við að forsætisráðherrann
og marskálkurinn skyldu rífast yfir höfðinu á mér, settist
aftur, sat kyrr og leið mjög óþægilega; ég var næstum
því eins og Lísa í Undralandi, þegar hún var í vand-
ræðum í tedrykkjunni hjá hattagerðarmanninum. Eg var
mjög vandræðalegur.
Sem betur fór var borðhaldinu brátt slitið, og ég
fylgdist með föður mínum inn í herbergi hans og ætl-
aði að biðja hann afsökunar á að þetta heimskulega
atvik skyldi gerast. Það mátti ekki minna kosta en það,
að ég með þessum orðum mínum eyðilegði sambúð
Bandamanna.
Faðir minn hlo ostjornlega:
. „Gleymdu þessu strax. Það, sem þú sagðir, var alveg
rétt, raunverulega ágætt. Winston sleppti sér einungis
vegna þess, að enginn vildi tala um þetta í.alvöru. Jói
frændi ... sá lék sér laglega að Winston! Winston
hefði reiðzt hverju sem sagt hefði verið um þetta mál
eins og kömið var, ekki sízt þar sem það féll í góða
jörð hjá Jóa frænda. Hafðu ekki hinar minnstu áhyggj-
ur af þessu, Elliott".
„Já, þú veizt þó vel ... að sízt af öllu vildi ég ...“.
„Gleymdu því“, sagði faðir minn og hló aftur. „Winston
hefur gleymt þessu öllu þegar hann vaknar á morgun“.
En ég held að hann hafi aldrei gleymt því. Alla þá
mánuði eftir að þetta gerðist, sem herstöðvar mínar
voru í Englandi, var mér ekki boðið að koma á kvöldin
til Cheuquers. Það er auðséð, að mr. Churchill gleymir
aldrei.
Eftir að þessi atburður gerðist, mat ég enn meira
hæfileika föður míns til þess að fá þessa tvo menn til
að hugsa og vinná gagnlega saman í þágu sameiginlegs
markmiðs. Eg öfundaði hann ekki af því starfi.
Morguninn eftir var afmælisdagur Churchills — hinn
sextugasti og níundi — og um kvöldið var haldin fín
og marglit samkoma honum til heiðurs hjá brezku sendi-
sveitinni. Faðir minn notaði sér því um morguninn verzl-
unina, sem komið hafði verið fyrir honum til þæginda
í húsakynnum rússnesku sendisveitarinnar, til þess að
leita þar að einhverju, er hann gæti notað til afmælis-
gjafar. Conolly yfirmajór, sem var æðsti maður herj-
anna við Persaflóa, hafði tekizt að safna þar saman
úrvali af persneskum vörum hentugum til gjafa. Meðal
hnífa, daggarða og teppa fann faðir minn forna skál,
og fór því næst aftur til herbergja sinna til þess að taka
á móti hinum unga Persakóngi, sem ætlaði að koma í
opinbera heimsókn. í fylgd með honxun voru forsætis-
ráðherra hans og utanríkisráðherra, ásamt Hussein Ala,
sem þá var hirðráðherra. Eg hafði frétt að hinn ungi
124. dagur
iiniiiiiiiiimiiiii8i..i<iiiimiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiii)iiiiiiiiiiiii!iii!iiiiiiiDifliiumiiimi:v
DULHEIHÁR
Kltir Playllis Boítome
| Jane. „Eg hef þurft að ákveða mig til að fara burtu
af spítalanum í kvöld“. .
Arnold lauk við að laga til eftir nýkominn sjúkl-'
ing, sem- hafði verið að fást við -körfusmíði, áður
en hann'svaraði lienni. <■'
„Jæja--------------------! Þetta starf hefur ekki verið lítils
virði“, sagði liann áð lokum. „Þér munuð komast
að raun um það síðar meir, ef til vill. Það, sem
þér hafið afrekað hér — hefur verið traust. Það
mun ekki bila. Munið þér eftir Pétri, þegar hann
kom hér fyrst? Aumkunarleg mannvera! — Og
nú orðinn prýðilegheita maður. Sama er að segja
um Findlay og Travers, þeim fer ágætlega fram,
og Johnstone, unglingurinn, útskrifast á morgun.
Þér ættuð að líta til hans í kvöld, áður en þér
farið, og segja við hann fáein hughreystingarorð.
Eg ímynda mér, að hann verði ágætur. En hann
sjálfur er ekki viss um, nema hann fái þessi köst-
aftur. Eg held að hann sé alveg laus við þau, en
þó svo ekki væri, ér það ekki eins alvarlegt og
hann heldur, því nú hefur hann þrek að horfast
í augu við það sem þjáir hann. Og þegar allt
kemur til alls, er það þó það sem gildir, er það
ekki ?“
Jane sagði ekki neitt. En ef maður hefði vanið
sig á að horfast í augu við hlutina út frá röngum
forsendum, gat það ekki verið nægilegt til að lama
hugrekki. manns? Hefði hún þurft að þola hina
ísköldu fyrirlitningu Charles, hefði ekki verið ein-
hver hégómagirnd og blind eigingirni í sambandi
hennar við Alec? Varð hún stöðugt að sjá fyrir
sér hin löngunarfullu og biðjandi augu Sallys — í
spurn, án orða, sem hún gat aldrei svarað?
„Starfið" sagði hún með lágri rödd, að hálfu
leyti við sjálfa sig og að hálfu leyti sem svar við
hinni notalegu þögn Arnolds, „er auðvitað hið, sama,
hvert sem maður fer. En þegar maður hefur tekið
einhverri tryggð við sérstakan blett, á maður bágt
með að yfirgefa hann. Og mér finnst einnig undir
slíkum kringumstæðum, að starfsbræður manns
komi töluvert til greina!“
. „Já“, samþykkti Arnold hugsandi. „Eg ■ á’lít að
þér ættuð að gera það. Það eru engin bönd sterk-
l'!llll!l!l!!!íll!!lll!!l!llll!l!l!!!l!llllllllll!!llll!l!l!l!»llllll!llllll!!!ll!l!llíi:t!ii!í!!lllll!!ll!l!ll!l!l!i!il!l!lllll!',l[!::!!:!!!i!!!ll!!!!!»|l!l!!!!!!l!il!l!llill!l’i:||]gj||]|!|
ari en.þau, sem eru' á milli samstilltra starfs-
félaga“.
Þaú þögðu bæði dálitla stund. Arnold breiddi út
gólfábreiðu Péturs ög flokkaði garnið, seih hann
átti að nota næsta dág .Jané horfði út ilm’ glugg-
ann yfir garð karladeildarinnar og út á' áuðan
tennisvöllinn.
Hún neyddi sig til að útiloka alla hugsun um
Charles og henni tókst að beina athygii sinni að
Arnold. Hann var einkennilegur náungi. Iivernig
hafði hann þorað að eiga á hættu að snúa aftur
til þess staðar, þar sem liann hafði verið haldinn
af hinum hræðilegu veikindum sínum — dvelja
nákvæmlega á sama stað, sem sál hans hafði verið
ofurseld myrkri og martröð? Það hefði Vissulega
verið auðveldara fyrir hann að vinna á öllum öðr-
um geðveikrahælum en þar sem hann hafði verið
sjúklingur. Hún sneri sér við til að horfa framan
í hann. Augu hans hvíldu á henni rannsakandi, en
með góðleik, án nokkurrar forvitni, eins og hann
langaði til að hún fyndi samúð lians, þó hann kærði
sig ekki að vita nánar í hverju erfiðleikar hennar
lægju.
Jane heyrði sjálfa sig segja: „Það er ekki að-
allega það, að fara burtu, sem ég set fyrir mig —
heldur einhver hræðsla við sjálfa mig í nýju um-
hverfi. Maður er meira háður en maður almennt
gerir sér grein fyrir, vingjarnlegum hlutum í
kringum sig“.
„Þér megið ekki vera hræddar við sjálfa yður“,
sagði Arnold ákafur“. Það er hættulegt! Ef maður
er hræddur við sjálfan sig, er maður líklegur að
gera bæði sjálfum sér og öðrum mein. Eg veit
það af eigin reynslu!"
Jane íliugaði þetta vandlega: „En of mikið sjálfs-
traust“, sagði »hún, „er þó vissulega undir öllum
kringumstæðum verra?“
„Maður veit, hvað maður er fær um“, sagði
Arnold hikandi, „ef maður hefur tekið á sig erfið-
leikana að gera hlutina. Maður þarf ekki að hafa
meira sjálfstraust á sér en það. fíjáið þér til, maður
getur ekki útilokað sig frá öðrum, og ef maður
skaðar sjálfan sig eða vantreystir sér, á maður
IIIMill)
DÆMISÖG UR KRILOFFS
þinni. Nú verð ég að fara. Eg óska þér
gæfu og gengis“.
Að svo mæltu fór andinji burtu.
Mörgum árum seinna kom andinn
aftur og flýtti sér að grenslast eftir
hvað hefði orðið af fjársjóðnum.
Hvað sá hann? Hann sá sýn sem fyllti
hann kæti! Þarna var nirfillinn- Hann
lá framá kassann sem fjársjóðurinn
var geymdur í og var dauður úr hungri.
Það vantaði ekki eina einustu krónu.
Og andinn tók fjársjóðinn aftur í
sínar vörzlur, og fagnaði því að fjár-
sjóðsins hefði verið vandlega gætt í
öll þessi ár án þess að hann þyrfti neitt
að leggja í sölurnar.
XVI
Matreiðslumaðurinn og kötturinn
Matreiðslumaður, sem talinn var
mjög lærður, fór eitt kvöld út á krá til
27
að minnast gamals vinar síns sem hafði
dáið árið áður.
Hann skildi eftirlætisköttinn sinn
eftir til að gæta að matnum í eldhús-
inu.
Hvað haldið þið að hann sjái þegar
hann kemur aftur?
Gólfið er allt stráð brauðmolum og
þarna flatmagar kisa og malar ánægju-
lega meðan hún leikur sér að kjúklings-
beini.
„Mathákurinn þinn. Þjófurinn þinn,“
æpti matreiðslumaðurinn. „Skammastu
þín ekki fyrir að veggirnir skuli horfa
upp á þetta ódæði þitt? Að hugsa sér —
að þú skulir vera þjófur. Hingað til hafa
allir álitið þig til fyrirmyndar kött og
hrósað þér fyrir gæði og heiðarleik.
„Skelfingar forsmán er þetta. Nú
kalla allir á eftir þér og hrópa: „Ræn-
ingi- Þorpari.“ Nágrannarnir hleypa þér
aldrei framar inn í eldhúsin hjá sér.
Þeir reka þig út, því að grimmur úlfur
fær aldrei að koma inn í fjárhúsin.
28