Þjóðviljinn - 20.09.1947, Blaðsíða 4

4
PJÖÐVILJINN
Laugardagur 20. sept. 1947
r--—----------------------------------------
þJÓÐVILIINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur aiþýSu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðustíg 19. Sími 7500.
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, síml 2184.
Auglýsingar: SkólavÖrðustíg 10, simi 6399.
Prentsmlðjusími 2184.
Askriftarverð: kr. 8.00 á mánuði. — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Baráttan gegn dýrtíðinni
Borgararblöðin gera sér nú mjög tíðrætt um dýrtíð-
ina og nauðsyn þess að vinna bug á henni. Þessi skrif eru
þó mjög óljós, einskonar tæpitunga stjórnmálaskúmanna
við almenning. Sum blöðin leggja á það áherzlu að útflutn-
ingsatvinnuvegirnir verði að fá meira fé handa milli til
að geta staðið undir launagreiðslum og öðrum kostnaði,
og virðast þau telja gengislækkun helzta bjargráðið. Önn-
ur hamra á því æ ofan í æ að dýrtíðin verði að minnka,
verðið verði að lækka og kaupið verði að lækka, og telja
þau að því er virðist verðhjöðnun sáluhjálplegustu leiðina.
En öll mótast þessi skrif af því að málin eru tekin vettlinga
tökum, hinar raunverulegu ráðstafanir eru faldar bak við
loðin slagorð, og engu orði er minnzt á afleiðingar þeirra
bjargráða sem blöðin og ráðamenn þeirra aðhyllast. Það
er greinilegt að þessi blöð vilja ekki að almenningur geri
sér grein fyrir því hvað framundan er, eða taki upp rök-
ræður um vandamálin. Óheiðarlegir stjórnmálaloddarár
vilja ævinlega að fólkið fylgi sér í blindni.
★
---^sa
Fyrir ári birtu þeir hagfræðingarnir Torfi Ásgeirsson
og Jónas Haralz greinaflokk í Þjóðviljauum um dýrtíðar-
málið og hefur hann síðar verið sérprentaður. Greinar-
flokkur þessi benti á ýmsar leiðir sem væru til umræðu og
afleiðingar þeirra, og vakti mikla athygli. En borgarablöð-
in létu sér sæma að þegja, þau treystust ekki til að hefja
rökræður. En nú ári seinna eru þau farin að ympra á
„leiðum út úr ógöngunum", og þær tvær leiðir sem mestr-
ar hylli virðast njóta eru einmitt þær sem hagfræðingarn-
ir töldu fráleitastar og hættulegastar fyrir Islendinga og
færðu rök að. Þessar leiðir, gengislækkun og verðhjöðn-
un, voru teknar til umræðu enn á ný í Þjóðviljanum fyrir
fáum dögum á líkum forsendum og hagfræðingarnir gerðu,
en afturhaldsblöðin svara ekki einu bofsi; þau halda á-
fram rökleysublaðri sínu um dýrtíð og örðugleika.
Áhrifin af bjargráðum hrunliðsins yrði í stuttu máli
á þessa leið:
Þeir sem fylgja gengislækkun vilja framkvæma hana
ásamt festingu vísitölunnar og banni við kauphækkunum.
Það myndi hafa í för með sér verðhækkun á öllum erlend-
um varningi, verri afkomu almennings, samdrátt verk-
legra framkvæmda og nýsköpunar, tregari tækniþróun,
skerðingu á sparifé almennings.
Verðhjöðnun myndi hafa í för með sér stórkostlega
afkomurýrnun, samdrátt allra framkvæmda og stöðvun
tækniþróunarinnar, gjaldþrot þeirra þúsunda sem 'hafa
orðið að taka lán á undanförnum árum og geysilegan hagn
að fyrir stóreignamenn og okrara.
Þetta eru þær afleiðingar sem afturhaldsblöðin vilja ekki
ræða, og það er að vísu skiljanlegt frá þeirra bæjardyrum
séð.
En þau halda áfram að tala um ,,dýrtíð“ eins og það
væri draugur eða vofa, án þess þó að gera tilraun til að
skilgreina hugtakið. ,,Dýrtíð“ er frá sjónarmiði almennings
hlutfallið milli launa og vöruverðs, þ. e. a. s. kaupmáttur
launanna. Sé kaupmátturinn lítill er ,,dýrtíðin“ mikil og öf-
ugt. Þessvegna getur ,,dýrtíðin“ aukizt þó vöruverðið lækki
um helming — ef launin lækka énnþá meir. Barátta gegn dýr
tíðinni er barátta fyrir bættum lífskjörum íslenzkrar al-
þýðu; öll önnur sjónarmið eru andstæð hagsmunum al-
mennings en í samræmi við gróðasýki fámennar yfir-
stéttar.
fsmíí’ '. - - immmameM.
GÖFGANDI KVOLD
Þegar ég settist niður til að
skrifa dálkinn okkar að þessu
sinni (það var í fyrradag), var
það ætlun mín að lýsa göngu-
túr, sem ég átti um Skúlagöt-
una eitt góðviðriskvöldið í vik-
unni sem leið. Eg ætlaði að r’if ja
það upp, hvernig sólargeislarn
ir höfðu fengið sér kvöldlúr á
léttgáruðum sjónum, og Esjan
hirti ei lengur um að sýnast há
og tignarleg, heldur var hún í
þeirri stemningu að. sýnast
falleg og góð, eins og lítil telpa
í afmælisboði, og yfir henni lita
dýr'ð slíkrar mýktar, að rriaður
gat ekki stillt sig um að teygja
hendina yfir flóann og strjúka
um kollinn á henni. Og lýsing-
unni ætlaði ég að ljúka með
ógurlega háfleygri athugasemd,
eitthvað á þá leið, að jafnvel
þótt maður hefði verið forhert-
ur bófi, þegar lagt var af stað
í þennan Skúlagötugöngutúr,
hefði maður verið farinn að
spekúlera alvarlega í að fórna
sér fyrir velferð mannkynsins,
þegar komið var ofurlítið inn
fyrir BP-tankana. Svona göfg-
andi fagurt var þetta kvöld.
★
ENGIN LEIÐ
Já, svona göfgandi fagurt
var þetta kvöld á Skulagötunni,
en ekkert varð úr lýsingunni.
Því ég asnaðist til að líta út
um gluggann á skrifstofunni og
með það sama var sá andríkis-
snefill, sem ég þóttist hafa písk
að upp, hjaðnaður, orðinn að
engu. Úti var hellirigning. Bíl-
arnir, sem óku eftir slepju-
glampandi Njálsgötunni urðu
næstum lögunarlausir, þegar
maður horfði á þá í gegnum
vatnsflóðið, er steymdi niður
rúðumar. Það var engin leið
að lýsa fögru kvöldi, meðan
veðrið var jafn' kæfandi drunga
legt og þetta.
★
MANNESKJURNAR
FLÝTA SÉK
Og í gegnum þessar sömu
regnvotu rúður voru manneskj-
urnar í útliti eins og skrípa-
myndir af sjálfum sér. Það
ýmist teygðist úr þeim eða þær
urðu óeðlilega breiðar, þar sem
þær flýttu sér, að því er virt-
ist örvæntingarfullar, eftir gang
stéttunum. Þær hafa kannski
fundið lungnabólgu í uppsigl-
ingu, ef þær kæmust ekki úr
þessum rigningarkalsa og heim
til sín liið bráðasta. Aðeins einn
piltur og ein stúlka virtust taka
rigningunni með jafnaðargeði.
enda leiddust þau með látbragði
'nýrrar trúlofunar. Ný trúlofun
þarf enga regnhlíf, hvernig sem
rignir.
■k
REYNIVIÐUR VINDI
SKEKINN
Það gægðust greinar af reyni
við fram fyrir liornið á húsinu
vinstra megin Njálsgötunnar.
Þær voru fagurgrænar og á
þeim voru rauð ber. Þessi reyni
viður var búinn að hafa fyrir
því að laufgast fagurlega, jafn
vel fá á sig rauð ber, og nú var
hann vindi skekinn í húðarrign-
ingu. Laun heimsins eru van-
þakklæti.
Fólkið í Fatabúðini hafði
stillt stóru hengi með regnkáp-
um eins langt út í sýningar-
gluggann og mögulegt var.
Hinn slyngi kaupmaður hagar
útstillingum sínum í samræmi
við sálarástand fólksins. Ef
ekki er hægt að selja regnkáp-
ur í svona veðri, þá er það
aldrei hægt.
k
Þegar setjarinn tók við hand
ritinu af þessum hugleiðingum
um duttlunga reykvískrar veðr-
áttu, var aftur komið þurrt veð
ur. Samt hafði fólkið í Fatabúð
inni enn ekki tekið regnkápurn-
ur úr sýningarglugganum.
Enda dró á loft kolsvart regn-
ský yfir Sjómannaskólanum.
Barátta afturhaldsins ...
Frh. aí 3. sfðu.
hinni erfiðu og — stéttar ykk-
ar vegna — oft svo tvísýnu lífs-
baráttu. Þið vitið að ekki er
hægt að útrýma hugsjón. Þess
vegna ráðizt þið aldrei beint á
sósíalismann, enda engin rök
fyrir hendi, heldur reynið þið að
veikja von fólksins um réttlát-
ara þjóðfélag, með því að hvísla
að því, að það sé ekki sósíalismi
í hinum nýju alþýðuríkjum held
ur versta afturhalds- og auð-
valdseinræði. En sú barátta
ykkar er til einskis. Því þið
gleymið því, að við berjumst
fyrir betri tilveru, betri fram-
tíð hér á íslandi, og það eftir
leið sósíalismans, hvort sem
hann er framkvæmdur í Mið-
og Austur-Evrópu eða ekki.
Þess vegna, íslenzk æska!
Fylk þú þér til baráttu, úrslita
átökin kunna að vera skemmra
undan en margan grunar. —
Berztu fyrir þinni eigin fram-
tíð! Fylg þú sósíalismanum á
íslandi fram til sigurs.
Aðalsteinn.
Ljósmyndasýning . . .
Framhald af 8. síðu.
ið hjá þeim löngun til að
kynnast af eigin raun fegurð
og sérkennileik landsins.
★
Eitt fyrirtæki, Sveinn
Björnsson og Ásgeirsson, sýn-
ir allskonar ljósmyndavörur
— en þær eru sýnd veiði en
ekki gefin í landi þar sem
ekki fæst einu sinni ljós-
myndapappír!
ORÐSENDING
Opnum í dag, laugardag, nýja
matvörubáð að Nesveg 31. Höf-
um á boðstölum allar fáanlegai
mat- og nýlenduvörur, einnig
| kjötvörur.
Gjörið svo vel að líta inn og
I reyna viðskiptin.
t.
iSími 4520. I
Sími 4520.
Nesveg 31.
+
f
í
$
Ráðskona óskast
frá 1. okt n. k. Upplýsingar í skrif-
stofu ríkisspítalanna, sími 1765.
+
$