Þjóðviljinn - 28.09.1947, Síða 6

ÞJÓÐVILJINN
Sunnudagur 28. sept. 1947.
■BanniiiiiiniiniinTiTTnTminnmiiiiinnnnTmmniniiiiiniinLninTiiiiimiTnnniiiiiimuHiiiiiiii
LIFIÐ AÐ VEÐI
Eftir Morare Me C®y
„En ég vil ekki tala við yður“, sagði Dolan. ,,Eg

19.
Samsærið mikla
f
eftir
I MICHAEL SIYEES oa ALBERT E. KAHN
skapazt höfðu við aldakúgun rússneskrar keisarastjórn-
ar. Þjóðbyltingarmenn höfðu löngum beitt, hermdarverk-
um í baráttunni við keisarastjórnina. Nú bjuggust þeir
til að nota sömu aðferð gegn bolsévikum.
Þjóðbyltingarmenn fengu liðsstyrk frá frönsku leyni
þjónustunni. Með tilstyrk fjármuna sem franski sendi-
herrann Noulens afhenti eigin hendi hafði Boris Savin-
koff endurreist hina gömlu hermdarverkamiðstöð Þjóð-
byltingarmanna í Moskvu, með heitinu „Bandalag rúss-
neskrar endurfæðingar". Tilgangur þess var að skipu-
leggja morð Leníns og annarra sovétleiðtoga. Vegna með-
mæla Sidney Reillys tók brezka leyniþjónustan einnig að
veita Savinkoff fjárstyrk til að þjálfa og vopna hermd-
arverkamenn.
En Reilly, sem . var ákafur keisarasinni, treysti þjóð-
byltingarmönnum ekki til að mynda nýja rússneska rík-
isstjóra í stað sovétstjórnarinnar. Reilly treysti Savinkoff
en taldi vinstri arm þjóðbyltingarmanna hættulega rót-
tækan. Sumir þeirra höfðu samvinnu við andstöðuarm
Bolsévíka, fylgjendur Trotskís. Reilly hikaði ekki við að
nota þjóðbyltingarmenn til framgangs fyrirætlunum sín-
urn, en hann var staðráðinn í því að uppræta alla rót-
tækni í Rússlandi. Hann taldi hernaðareinræði fyrsta
skrefið til endurreisnar keisarastjórnar. Þessi brezki
njósnari tók því að skipuleggja sjálfstæð samsærissam-
tök jafnframt því sem hann hélt áfram að styrkja og
hvetja hermdarverkamenn þjóðbyltingarsinna og ann-
arra róttækra andstæðinga sovétstjórnarinnar. Reilly
sagði síðar frá í endurminningum sínum hvernig hann fór
að:
„Rússnesku samtökin mín máttu ekki vita of mikið, svo
einn hópur gæti komið upp um annan. Því var „fimm-
kerfið“ notað, hver þátttakandi vissi aðeins um fjóra
menn aðra. Þræðirnir lágu til mín, ég þekkti alla menn-
ina, ekki persónulega, en nöfn þeirra og heimilisföng, og
vel kom mér sú vitneskja síðar .... Þetta tryggði, að
þó einhver brygðist, fór ekki allt um koll, uppljóstrunin
var staðbundin“.
Félag Reillys breiddist ört út í Moskvu og Pétursborg.
í samvinnu við félög liðsforingja úr keisarahernum, leifar
af leynilögreglu keisarans hinni skuggalegu Okrana,
hermdarverkamenn Savinkoffs og fleiri gagnbyltingaröfí.
Nokkrir vinir Reillys frá fyrri dögum urðu honum til
mikils styrktar. Meðal þeirra Tsúberskí greifi, er hafði not
að Reilly sem milligöngumann við þýzkar skipasmiðjur,
Júdenits, herforingi úr keisarahernum; veitingahúseig-
andinn Serge Balkoff frá Pétursborg; ballettdansmærin
Dragmara, en íbúð hennar hafði Reilly fyrir aðalstöðv-
ar sínar í Moskvu; Grammatíkoff, auðugur lögfræðingur
og fyrrverandi leyniagent í Okrana, er nú varð aðalsam-
bandsmaður Reillys við þjóðbyltingarmenn; og Veneslav
Orlovskí, annar fyrrverandi Okrana-agent, er tekizt hafði
að verða starfsmaður Tsekunnar í Pétursborg — fra
honum var falsaða vegabréfið með nafninu Sidney George-
vits Relinskí, sem gerði Reilly kleift að fara ferða sinná
um Sovétríkin.
Þessir og aðrir agentar, sem komust alla leið inn í
Kreml og herráð rauða hersins, létu Reilly fylgjast með
hverju viðviki sovétstjórnarinnar. Brezki njósnarinn gat
gortað af því að innsiglaðar fyrirskipanir rauða hersins
„voru lesnar í London áður en þær voru opnaðar í
Moskvu“.
Miklar fjárhæðir til að kosta starf Reillys, nokkrar
milljónir rúblna, voru faldar í Moskvaíbúð dansmeyjunn-
ar Dagmara. Nokkuð af þessu fé fékk Reilly úr brezka
sendiráðinu. Bruce Lockhart safnaði fénu en Hicks kap-
teinn úr brezku ieyniþjónustunni kom því til Reillys. Loek-
hart skýrir frá því í „Brezkum erindreka" hvernig fjár-
ins var aflað:
„Fjöldi Lússa átti faldar miklar birgðir af rúblum.
Þeir urðu heldur en ekki fegnir að losna við þær fýrir
avísanir á London. Til að forðast grun, söfnuðum vér fénu
gegnum enskt verzlunarfyrirtæki í Moskvu. Það skipti
við Rússana, ákvað sölugengið og gaf ávísanirnar. Við
hins vegar ábyrgðumst opinberlega að fyrirtækið væri
áreiðanlegt. Farið var með rúblurnar í bandaríska aðal-
konsúlatið og afhentar Hicks, sem kom fénu til ákvörðun-'
arstaðar".
un. „Nú já, þér eigið við Jack. Já, það var vel 3
minnzt, Mér datt hann nú ekki í hug, en hann
hefur mikil áhrif. Ef til vill gæti ég fengið hann
til að hafa áhrif á yður, svo þér létuð mig í friði —“
„Já, ef til vill. En hann ætti frekar að reyna að
beita áhrifum sínum til að reisa upp frá dauðum
þessar þrjár ungu stúlkur, sem þér drápuð með
uppskurði ----—“
Carlisle 'stökk á fætur. „Heyrið þér nú, Dolan“,
sagði hann hásri rödd. „Þér ættuð að gera yður vel
ljóst, í hvað þér ráðizt, áður en þér minnizt á það!“
„Þér getið bölvað yður upp á, að ég veit hvað
ég geri“, sagði Dolan kuldalega og fór------
4.
Þegar Dolan kom heim, voru stóru gluggarnir á
neðstu hæðinni uppljómaðir. Á gólfinu sátu Elbert,
Tommy, Ernst og þýzki flugmaðurinn í hring utan
um Myru. Þau voru niðursokkin í alvarlegar umræð-
ur. Dolan gekk beint upp í svefnherbergið sitt og
fór að klæða sig úr. Hann var í náttfötunum þegar
Myra kom inn.
„Drepið þér aldrei á dyr?“ spurði hann.
,.Hérna“, sagði hún og tók gamla sloppinn hans
af stól og henti til hans. „Farið þér i þetta, það
er sæmilegra".
„Eg var ekki að talá um hvað er sæmandi, ég var
að tala um einföldustu mannasiði. Hvar í andskot-
anum eru skórnir mínir?“ hélt hann áfram og
horfði í kring um sig. „Ulysses hefur auðvitað fariö
með þá niður í herbergið sitt. Hann ber alla skapaða
hluti þangað-------“
„Ef þér eigið við snjóþrúgurnar viðbjóðslegu,
þá eru þær undir skrifborðinu", sagði Myra og benti
á þá. „Eg býst við að þér vitið hvað klukkan er?“
„Eg ók svolítið eftir að ég fór af veitingahúsinu".
„Það hefur verið löng ökuferð, ég er búin að bíða
í tvo klukkutíma-------“
„Það leit ekki út fyrir að 'yður leiddist", sagði
Dolan og fór í inniskóna. „Um hvað voruð þið að
tala, kynvillu eða hugmyndaauð snillingsins ?“
„Nei, við vorum að tala um Hitler. Er Ernt
fullkomlega með öllum mjalla, þegar talið berst að
blóðhreinum aríum ha?“
„Nei, við vorum að tala um Hitler. Er Ernst
til þess, að hann eltir allar negrastelpur á röndum.
Ulysses var hérna ei'tt kvöld með stúlkunni sinni.
Hann sneri baki við henni andartak, og þegar hann
leit við, var hún horfin. Ernst hafði lagt hana á
gólfið bak við píanóið og nauðgað henni. Ulysses
ætlaði að drepa hann, en við gátum með naumindum
stillt hann. — Nei, Ernst lítur ekki við öðrum en
blóðhreinum aríum! — Jæja, ungfrú Barnowbull-
insky. Verið þér nú svo væn að hypja yður, og lofa
mér að komast í rúmið“.
„Háttið þér bara, ég skal ekki reyna að hindra
yður í því“.
„Nei, heyrið þér nú — -—“
„Eg þurfti bara að tala við yður, og það get ég
vel, þó þér séuð háttaður“.
mvsr. *
mína og takmarkanir og allt það. Farið þér nu
heim-------“
„Hittuð þér April ?“
„Já-------‘
„Hvernig bar hún það?“
„Bar hvað?“
„Píslarvætti sitt, að giftast nýjum manni, meðan
maður elskar gamla unnustann enn þá, það er
píslarvætti, skal ég segja yður —
„Finnst yður það?“ sagði hann háðslega.
„Dönsuðuð þið ?“ hélt Myra áfram rólegu röddinni.
„Já, part úr dansi, en þá sleit maðurinn hennar
honum“.
„Sleit honum? Það var skrýtið uppátæki, finnst
yður það ekki?“
„Hann ásakaði mig fyrir að það varð að fresta
brúðkaupsferðinni. Hann heldur, að ég hafi fengið
April til að taka þátt í leiksýningunum. En það
var Harry Carlisle, sem hvatti liann til að slíta
dansinum. Þegar við April fórum frá borðinu, sá ég
að hann færði sig nær Roy. Harry minnti hann á að
hann hefði ástæðu til að vera afbrýðissamur við
mig“.
„Eg er nú ekki viss um, að það þurfi að minna
hann oft á það — —“
„Jæja, nú er það liðið hjá. Þegar ég kom að
borðinu okkar, beið Carlisle þar. Hann reyndi að
gefa mér í skyn á nærgætinn hátt, að það væri
mér fyrir beztu, að minnast ekki á hann í tíma-
ritinu".
„Ó, er það sá Carlisle?"
„Já, liinn frægi læknir peningaaðalsins“.
„Hvernig vissi hann, að þér höfðuð í hyggju að
skrifa um hann?“
„Það er nú einmitt það sem mig Iangar til að
vita. Um það vissu ekki aðrir en þér og ég og
Bishop“.
„Og Thomas. Munið þér ekki daginn, sem hann
hleypti yður upp, og þér reynduð að yfirtrompa
hann með því að lesa upp listann yfir þá, sem þér
ætluðuð að afhjúpa?“
„Og Thomas — jahá“.
„Eru Thomas og þessi Carlisle vinir?“
„Eg veit það ekki. Hann þekkir Jack bróður hans.
Jack Carlisle er innsti koppur í búri hér um slóð-
ir------“
„Eg vona að þér látið ekki hótanir hans hafa
áhrif á fyrirætlanir yðar?“
„Verið þér alveg óhrædd um það, ég læt ekki
snúa mér við. Þetta er verk, sem ég vinn með á-
nægju. Þar að auki hefur mér verið uppsigað við
liann. — Viljið þér nú ekki vera svo væn að fara?“
„Þér ætlið þó ekki að hrekja mig endanna á milli
í borginni á þessum tíma nætur, eða hvað?“
„Jæja, fjandinn hafi það. Eg fæ Ulysses til að
aka yður í bílnum mínum--------
„Hvers vegna það? Þaðværi eðlilegra að við —“
„Eg er búinn að segja yður, að það er ekkert
aukarúm til hérna“, sagði Dolan og reis á fætur.
Ill!!ll!!!!l
ÍÍIIIIIIÐ
D A V I Ð