Þjóðviljinn - 21.03.1948, Blaðsíða 3

Sunnudagur 21. marz 1948.
Þ JÓÐ VIL.TIN N
Á HVÍLDARDAGINN
Það setti geig mikinn að
auðstéttinni íslenzku, þegar
þser fréttir bárust að Banda-
ríkjastjórn hefði ákveðið að
gefa skýrslur um eignir er-
lendra manna í Bandaríkj-
unum, og er það mjög að
vonum. Það var alkunna að
ísienzkir efnamenn hefðu
komið mjög miklu fé undan
þar vestra, fé sem fengið var
með of hárri áiagningu á
neyzluvörur íslenzkrar al-
' þýðu, fé sem bæði er skatt-
svikið og stolið. Islenzka
stjórnin hefur ekki en gefið
frá sér neina tiikynningu um
það, livort lienni liafi borizt
skýrslur um þessar eignir, en
bandarísk blöð hafa birt töl-
ur um erlendar eignir þar í
landi, og er taiið að þær töl-
ur rnuui vera nærri lagi.
•k
Sú tala sem nefnd liefur
verið um íslenzkar eignir í
Baridaríkjunum hefur tvíveg
is komið fram opinberlega
undanfarið, án þess að nokkr
um mótmælum hafi verið
hreift. Guðmundur Vigfús-
son skýrði frá henni á æsku-
lýðsfundinum í Holsteini og
Lúðvík Jósefsson á æskulýðs
fundinum í Mjólkurstöðinni,
og í hvorugt skiptið var hún
véfengd af fulltrúum efna-
stéttarinnar. Talan er 49 Vá
milljón dollara — eða rúm-
lega 320 milljónir íslenzkra
króna! 320 milljónir króna
sem lagðar hafa verið í óleyfi
á neyzluvörur aimennings
undanfarin ár, 320 milljónir
króna sem eru hreint þýfi í
ofanálag á þann löghelgaða
gróða sem safnazt hefur liér
innanlands!
320 miUjónir króna er eng
in smávægileg upphæð. Það
er sama upphæð og lögð var
á nýbyggingarreikning með-
an sómasamleg ríkisstjórn
var í iandinu. Og sé þessi upp
hæð reiknuð í striti og þræl-
dómi samsvarar hún launum
þeim sem allir verkamenn
Keykjavíkur fá fyrir þrct-
lausa vinnu — 8 tíma á dag
alla virka daga — í átta ár,
samkvæmt því kaupi sem nú
er greitt!! 8 ára strit allra
reykvískra verkamanna sem
stolin eign íslenzkra auðkýf-
inga vestur í hinu banda-
ríska föðurlándi! Og þessi
upphæð er vissulega árangnr
af striti og þrældómi íslenzkr
ar alþýðp, hún er hluti þeirra
verðmæta sem almenningur
skapar en fær aldrei að
njóta, liún er hluti af þeim
skatti sein hin fámenna auð-
stétt — þeir tvöhundruð ríku
— leggja á hvern vinnandi
mann í landinu. Er hægt að
hugsa sér betra dæmi um
það blessunarríka skipulag
auðhyggjunnar sein eigendur
Morgunblaðsins telja göfug-
ast af öllu göfugu?
★
En þessi tala hefur ekki
verið staðfest, kann einhrer
að segja. Nei, og hún verður
ekki staðfest, það verður eng
in skýrsla staðfest um eign-
ir íslenzku auðstéttarinnar í
Vesturheimi, meðan nú-
verandi ríkisstjóm er við
völd! Þó bandaríska stjórnin
hafi gefið þeirri íslenzku upp
hinar stolnu eignir eða geri
það, verður sú skýrsla aldrei
birt, heldur vandlega falin,
og þeir sem þýfið eiga verða
ekki sóttir til saka fyrir af-
brot sín. Sú stjóm sem nú er
við völd er einmitt stjórn
þeirrar stéttar sem þýfið á,
og hver væntir þess að þjón-
arnir rísi g©Sn húsbændum
sínum og gegn sínum eigin
hagsmunum? Auðstéttin ís-
lenzka þarf ekki að vera
hrædd um þýfi sitt meðan
núverandi stjórn er við völd,
en nú hefur hún tvöfaldra
hagsmuna að gæta við að
treina líf' ríkisstjómarinny r,
enda er ofsi og taugaóstyrk-
ur síðustu daga cftir því
★
Þótt 320 milljónir króna
sé mikil upphæð, er hún að-
eins hluti þeirra eigna sem
auðstéttin hefur komið und-
an til útlanda, Þær eru einn-
ig geymdar í Bretlandi, Sví-
þjóð og öðrum Evrópulönd-
um. Og sú þjóð sem slíkar
eignir á ætti ekki að þurfa
að kvarta um gjaldeyris-
skort, ætti ekki að þurfa að
draga fram lífið smjörlaus,
kartöflulaus, kakólaus og
telaus, eins og verið hefur
uadanfarið! En að sjálfsögðu
líta ráðainennirnir eltki á
milljónahundruðin seni eign
þjóðarinnar, þó hún hafi afl-
að þeirra, heldur séreign
liinna fáu sem æfinlega hafa
nóg af smjöri, kartöfhr.n,
kakó og tei, svo að ekki sé
minnzt á dýrmætari munað,
hversu mjög sem kveinað er
um „skort á gjaldeyri.“
★
En það er meira en millj-
ónahundruðin sem talið er
séreign efnastéttarinnar í
þjóðfélagi auðhyggjunnar.
Einnig framleiðslutækin, und
irstaða alls atvinnulífs, eru
einkaeign fárra sérréttinda-
manna sem telja sig geta far
ið með þau að eigin geðþótta
og hagsmunum. Gott dæmi
um þetta er sú stórvægilega
sala á framleiðslutækjum til
útlanda sem fram hefur far-
ið síðan stríði lauk, jafn-
framt því sem öflun nýrra
framleiðslutækja liefur nú
algerlega verið stöðvuð. Seld
ir hafa verið alls 12 togarar
af þeim 29 sem til voru í
stríðslok, ýmist til Færeyja
eða Bretlands. Og alþýða
landsins, sjómenn og verka-
menn, hefur að sjálfsögðu
eltki verið lcvödd til ráða,
þótt fargað væri tækjum sem
hún hefur aflað með þrot-
lausu striti; það er talið
einkamál fárra auðkýfinga.
Og ef þessum auðkýfingum
sýnist svo, geta þeir samkv.
leikreglum hins borgaralega
þjóðfélags, kippt flestum
stoðum undan atvinnulífi
þjóðarinnar, selt þær!: Það
er kallað „vestrænt lýðræði.“
★
Annars mun vera allnáið
samband milli fjárflóttans
og sölu sumra framleiðslu-
tækjanna. Talið er að sumir
togararnir hafi í rauninni
ekki verið „seldir“, heldur
fluttir úr landi, Eigandinn
lætur leppfyrirtæki sitt er-
‘lendis „kaupa“ togara fyrir
fé sem laumað hefur verið
undan, flytur með öðrum
orðuin hluta af þýfi sínu inn
í landið en framleiðslutæki
út úr landinu í staðinn og
heldur áfram rekstrinum
þar. Mun allmikið íslenzkt
fjármagn t. d. vera bundið
í útgerð í Færeyjum — þar
er kaup lágt, skattar litlir
og gróðinn því meiri — og
sami leikur mun vera leildnn
í Bretlandi. Föðurland auð-
stéttarinnar er þar sem
gróðinn er mestur: Það er
kallað ættjarðarást og virð-
ing fyrir sjálfstæði og frelsi.
★
Það er þetta skipulag,
skipulag stórþjófnaðar og
linnuiausra ,árása’> ;á Iifsáf-
komu almennings, sem nú er
dásamað af mestum ákafa í
Morgunblaðinú og raunar öll
um stjórnarblöðunum. Þetta
er hið eina sanna skipulag
„frelsisins" sem andstaða
þess sósíalisma sem verið er
að framkvæma austur í
Tékkóslóvakíu. Þar eystra
er „frelsið“ fótumtroðið,
freisið til að stela milljóna-
hundruðum af hinni stritandi
alþýðu, frelsið til að selja
þau framleiðslutæki sem af-
koma þjóðarinnar hvíiir á.
Það cr ekki að undra þó
Morgunblaðið færist í auk-
ana yfir slíkum „glæpaverk-
um“, stúdentar mótmæli
„frelsisskerðingunni" og
Gylfi Þ. Gíslason girði sig
spámannsreipi. fsland va-ri
sannarlega land kúgunar en
ekki frelsis, ef þjóðin ætti
þær 320 milljónir sem nú eru
geymdar vestur í föðurlandi
ríkisstjórnarinnar og fólkið
réði því sjálft hvað gert
væri við þau framleiðslutæki
sem aflað hefur verið. Guð-
irnir og Wall Street gefi að
slík ósköp dynji aldrei yfir
íslenzku <
þjóðina, ArY-úyU^>
Ö
. ... SKÁK
Ritstjóri Guðmundur Arnlaugsson
Skáksambaád íslands bauð
mönnum upp á nokkrar skákir
frá mótinu í Haag síðastliðinn
sunnudag. Þessar skákir hafa
borizt hingað fyrir tilstilli Yan-
ofskys, en hann er viðstaddur
mótið sem blaðamaður. Hefur
Yanofsky lofað að senda skák-
sambandinu allar skákir móts-
ins ásamt öðrum fréttum og
myndum og mun ætlunin vera
að birta þetta allt í næsta hefti
Skákar.
Þær skákir sem sýndar voru
á sunnudaginn færðu mönnum
heim sanninn um það að ekkert
hefur verið ýkt í fréttum þeim
er hingað hafa borizt frá mót-
inu. Keres hefur teflt glæsilega.
Það verður lengi í minnum haft
hvernig hann snýr taflinu við
Euwe úr ívið lakari stöðu í
leiftursókn og eins hve léttilega
hann vinnur sigur á Smysloff.
En mest dáðust menn þó að
skák Botvinniks við Euwe.
Veldur þar bæði að Botvinnik
teflir frábærilega vel og eins
hitt hve ótrúlega skjótt hrun
svörtu hersveitanna bar að.
Skákmótið í Haag
Botvinnik Euwe
1. d2—d4 d7—dö
2. c2—c4 e7—c6
3. Kgl—f3 Rg8—fG
4. Rbl—c3 c7—cG
5. e2—e3 Rb8—il7
6. Bfl—d3 Bf8—b4
7. a2—a3 Bb4-~a5
8. Ddl—c2 Dd8—e7
9. Bcl—d2 d5xc4
10. Bd3xc4 eG—e5
Botvinnik hefur teflt byrjun-
ina rólega svo að Euwe hefur
komizt árekstralaust yfir alla
byrjunarörðugleika og náð
frjálslegri og öruggri stöðu.
11. 0—0 0—0
12. Hal—el Ba5—c7
Þótt yfirborð stöðunnar sé
kyrrt býr margt undir. Botvimi-
ik á færi á framrás miðpeðanna
(t. d. 13. Rxe5 Rxe5 14. dxe5
Dxe5 15. f4 Dc5 16. Bd3 og síð-
an Khl og e4) en velur annað
djúphugsað framhald.
13. Rc3—e4 Rf6xe4
Annað kemur naumast til
greina því að hvítur hótar Bb4.
14. Dc2xe4 a7—a5
Hinsvegar veikir þessi leikur
peðstöðuna, svartur virðist geta
leikið Rf6 strax.
15. Bc4—a2!
Sjáið þið að þessi leikur fel-
ur í sér peðfórn?
Það liggur engan veginn í
augum uppi að hann kosti pe&
og þá því siður að það sé svört-
um svo mjög í óhag að taka
henni.
15. — — Rd7—f6
16. De4—h4 e5—e4
17. Rf3—e5!
En gat riddarinn ekki farið
til g5? Við skulum sjá: 18. Rg5
h6 19. Rh3 og nú er þet'ta kostu
lega framhald til: Bxh2f 20:
Kxh2 Rg4f 21. Kg3 g5 22. Dh5
Dd6f 23. f4 exf3f 24. Kxf3
Rh2t 25. Kf2 Bg4 og hvíta
drottningin er fangi. En hvítur
getur að vísu leikið betur og
svartur á sennilega líka betri
möguleika. Hér er ekki rúm til
að rekja þetta nánar, en aug-
ljóst er að svartur á miklu
meiri ítök í skákinni svona en
eftir peðfórn Botvinniks.
17. — — Bc7xe5.
18. d4xe5 De7xe5
19. Bd2—c3 De5—e7
20. f2—f3!
Nú kemur í ljós hvað fyrir
honum vakir; opnist f-línan
verður þrýstinguriiih á f6 ó-
þægilegur. Euwe knýr þvi fram
drottningakaup.
20. — — Rf6—d5
21 Dh4xe7 Rd5xe7
22. f3xe4 b7—b6
Hversvegna lék Euwe ekki
Be6? Hvítur svarar sennilega
23. Bxe6 fxe6 24. Hxf8t KxfSI'
25. Hflj Kg8 26. Hdl og síðan
Hd7. Þetta er ein af þeim stöð-
um sem blekkja augað. I fljótu
bragði 'virðist svartur standa
þolanlega en nánari athugun
sýnir að þrýstingur hvítu bisk-
upanna er óþægilegur, hví peð
Iivíts hindra riddara í öllum
lireyfirigum, hrókar hvíts fá ó-
skorað vald á d-línunni vegna
þess að svarti hrókurinn verður
að valda f7. Auk þess eru peð
svarts drottningarmegin veik-
ari fyrir vegna þess að þeim hef
ur verið leikið. En allt um það
hefðu víst flestir svarið fyrir
að Botvinnik gæti unnið þessa
stöðu í 10 leikjum af einum
bezta skákmanni heimsins.
23. Hel—dl Re7—g6
Hér lítur 23. — Ba6 24.
Hf2 Ha 7 vel út, því að þaðan
getur hrókurinn valdað f7. En
þetta strandar harkalega á 25.
Hxf7! og svartur verður mát.
24. Hdl—d6 Bc8—a6
25. Hfl—f2 BaG—b5
26. e4—e5 Rg6—e7
í tvennum tilgangi, riddarinn
á að stöðva e-peðið og leita til
d5. Hið síðara hindrar Botvin-
nik strax.
27. e3—e4 c6—c5
Örvænting. Hvítur hótaði ein-
faldlega Hd7. Þá er riddarinn
bundinn við e7 svo að svartur
á ekki annað en Hae8 en eftir
það á hvítur t. d. leiðina 28. e6
f6 29. Hfd2 og síðan tvöföldun
hrókanna á sjöundu reitaröð
eða hrun svörtu peðanna drottn
ingarmegin.
28. e5—e6 f7—Í6
f7xe6 kostar að vísu ekki
mann því að svartur svarar
Hxe6 með Hxf2 og Kf8. En peð-
in drotningarmegin fara foi’görð
Framhald á 6. síðu