Þjóðviljinn - 21.03.1948, Blaðsíða 4

4
Þ JÖÐVILJINN
Sunnudagur 21. marz 1948.
Otgefandl: Sameintngarflokkur alþýSu — SósíaHstaflokkurlnn
Rltstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðamenn: AriKárason, Magrnús Torfl Ólafsson, JónasÁrnason
Rltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðu-
Btíg 19. — Simi 7600 (þrjár línur)
Áskriftaverð: kr. 10.00 á mánuði. — Lausasöluverð 60 aur. eint.
Frentsmiðja Þjóðvlljans h. f.
Sósíallstaflokknrinn Þórseötu 1
Síml 7510 (þrjár linur)
Menningarstig heildsalaþjénanna
Vísir, blað heildsalastéttamuar, virðist hafa mjög emkennileg
fréttasambönd. Skeytin eru að vísu merkt United Press, en sú
fréttastofa sendir frá sér margskonar fréttir, og Vísir virðist
hafa pantað sérstaklega ofsafengnustu æsingarnar og gagnsæj-
ustu ósannindin.
Fyrir nokltrum dögum birti Vísir t. d. þá nýung yfir þvera for-
síðu að geysilegar, leynilegar vopnabirgðir hefðu fundizt hjá
dönskum kommúnistum og verið gerðar upptækar af lögreglunni.
Næsta dag birtir Vísir leiðara útaf þessari „frétt“, þar sem því
var bætt við að öll gistihús Danmerkur væru full af dulbúnum
ferðamönnum, rússneskum spæjurum og agentum!
Að sjálfsögðu kom í ljós að þessi fréttaflutningur var upp-
spuni frá rótum. En tilgangurinn er auðsær, sem sé að halda
því að fólki að kommúnistar á Norðurlöndum hafi í hyggju vopn-
aðar uppreisnir og ætli þá að njóta aðstoðar dulbúinna rússneskra
ferðamanna! Á þessum grundvelli á síðan að halda áfram Tékka-
galdrinum, sem engan hljómgrunn hefur fengið hjá almenningi,
og reyna að efla enn ofsa og trylling.
En það er auðveldara að ljúga til um það sem gerist í Tékkó-
slóvakíu en í Danmörku og lýgin kemur upphafsmönnunum
ævinlega í koll fyrr eða síðar. En vissulega er réttmæt ályktun
að þeir sem segja ósatt í stóni frá Danmörku muni ekki láta
sér bregða við óheyrilegustu tröllasögur frá Tékkóslóvakíu. Og
almenningur metur Vísi samkvæmt því. Hann er á sama stigi og
lítilsigldustu sorpblöð erlendis, blöð sem aldrei mega koma út án
æsifrétta. Hann stendur á sama menningarstigi og auvirðilegustu
Hollywood-glæpamyndir; það er menningarstig heildsalaþjón-
anna á íslandi.
Vill G. J. Á. berja að
dyrum í vinnuskúr?
Eg birti í dag bréf frá verka-
manni, sem áður hefur s'krifað
okkur undir nafninu Háinn.
G. J. Á. sagði í neðanívarsdálk-
um sínum í fyrradag, að stjórn-
andi Bæjarpóstsins skrifaði sjálf
ur flest þau bréf, sem hér birt-
ast. Ef G. J. Á. vill ná tali af
höfundi bréfsins, sem birtist í
dag, getur hann komið með mér
I og barið að dyrum í vinnuskúr
I einum hér í bænum, meðan stend
ur á kaffitíma. Einn verkamann
anna notaði kaffitímann þar til
að skrifa bréfið. — G. J. Á.
kannast væntanlega við verka-
j mannastéttina? Sú er stéttin,
sem framleiðir verðmætin, en
er síðan rænd arðinum af þeim,
svo að vissar persónur getið bú-
ið í stórum húsum og bruggað
henni launráð í miklu plássi. —
Jú, G. J. Á. hlýtur að hafa
gaman af að heilsa uppá menn
úr þeirri stétt.
★
Umræður í „kaffitíma
vikunnar"
Og til frekari sannana
fyrir því, að verkamenn, eins og
annað alþýðufólk, senda óspart
blaðinu bréf, svo ótrúlegt sem
það kann að virðast Morgun-
blaðsmönnum, ætla ég að birta
hér stutta athugasemd, sem Há-
inn lætur fylgja bréfi sínu. Hún
er svohljóðandi: „Nú fyrst um
sinn mun ég senda Bæjarpóst-
Algert hneyksli varð afgreiðsla á tillögu um 15 þús. kr. bygg-
ingarstyrk til Nínu Tryggvadóttur listmálara við þriðju umræðu
f járlaganna í gær.
Meðal tillagna fjárveitinganefndar við 2. umr. fjárlaganna
var tillaga um byggingarstyrk til þriggja myndlistarmanna,
Gunnlaugs Blöndal, Gunnlaugs Schevings og Nínu Tryggvadótt-
ur. Samstimdis var áróður hafinn til að þingm. felldu byggingar-
styrkinn til Nínu. Það er ekki fullvíst hvor þeirra Hriflu-Jónasar
eða Jóhanns Þ. Jósefssonar áttu hugmyndina, en daginn sem um-
ræðan stóð kom dyravörður Stjórnarráðsins rogandi með málverk
eftir Nínu Tryggvadóttur, því var stillt upp á háan skáp í lestrar-
sal Alþingis og stóðu þingmenn í hópum fyrir framan það og
gáfu með háreysti og gleðilátum til kynna vit sitt og skilning
á myndlist. Þegar kom að tillögunni um byggingarstyrkinn hófu
þingmenn köll um að nefndin tæki aftur tillöguna um Nínu, og
gengu fremst í því ráðherrarnir Bjami Benediktsson og Stefán
Jóhann. Það var gert, og við þriðju umræðu tók nefndin ekki
tillöguna upp að nýju.
Þingmenn lír öllum flokkum báru fram tillöguna um bygg-
ingarstyrk til Giumlauganna og var hún samþykkt. Katrín Thor-
oddsen, Gylfi Þ. Gíslason og Sigurður Bjarnason báru fram tii-
lögu um byggingarstyrk handa Nínu. í framsögu átaldi Katrín
Thoroddsen harðlega þann vesæla áróður sem frarn hefði farið
á þingi gegn tillögunni, rakti feril listakonunnar og benti á þá
miklu viðurkenningu sem hún hefði fengið innan lands cg utan.
Gísli Jónsson svaraði og játaði að ósamkomulagið um byggingar-
styrkstillöguna væri til komið vegna ýmiskonar„orðróms“ í
þinginu, m. a. að menntamálaráð hefði keypt myndina í lestrar-
salnum á 9000 krónur!
En Jónas frá Hriflu og Jóhann Þ. Jósefsson & Co. höfðu sitt
fram. Tillagan var felld meö 23 atkv. gegn 22. Tuttugu og þrír
þingmenn úr þremur stjórnai'flokkum létu sér sæma að Ijá eyru
áróðrinum gegn hinni ungu listakonu og svipta hana þeim bygg-
ingarstyrk sem hið opinbera hefur fúslega veitt mörgum lista-
rnönnum. Sú framkoma er þeim til háðungar og á eftir að verða
Jpað betur.
inum nokkrar línur vikulega um
málefni, sem mestan svip setja
á umræðumar í „kaffitíma vik-
unnar“, ef svo mætti að orði
komast. Gildir einu, hvort þið
teljið ástæðu til að birta bréf
mín eða ekki. Kann þó að slæð-
ast með bréf og bréf, sem á-
stæða þykir að birta. — Þessar
línur um íslenzk dægurmál gætu
verið tilbreyting frá þrasi Sló-
vakíustríðsins".
Sviic við vinnu
Svo er hér bréf Háins:
„17. marz 1948.
Kæri vinur!
Ef ég mæti til vinnu 40 min-
útum of seint á hverjum degi,
heldurðu þá að ég ætti að fá
laun fyrir allan daginn? Nei,
svo sannarlega ætti ég ekki að
fá laun nema fyrir þann tírpa
sem ég væri við vinnu. Kaup
fyrir enga vimiu væri svik við
bæjarfélagið, svik við skattþegn
ana, svik við sjálfan mig og af-
komendur mína.
Út frá þessu mætti álykta að
það væri svik að mæta ekki á
skrifstofu á skrifstofutíma,
svik að mæta ekki á þingfundi
þegar þing stendur yfir.
Alþingismenn eru vinnumenn
hjá þjóðinni, en það eru svik-
ulir vinnumenn. Þeir mæta ekki
til vinnu sinnar nema þegar
þeir kæra sig um.
Eiga þeii' að fá greidd laun
nema fyrir þann tima er þeir ’
sitja þingfundi? Ef svo er þá
ber verkamönnum það engu að
síður.
★
Er það ekki nógur
starfi . . . . ?
„Afleiðingin af leti þingmanna
hefur oft ráðið úrslitum í þýð-
ingarmiklum málum. Af hverju
getur maður, launaður af ríkis-
fé, t. d. alþingismaður, rekið út-
gerð eða annað fyrirtæki er út-
heimtir mikinn starfstíma? Er
það ekki fullkomlega nógur
starfi að vinna fyrir eitt fyrir-
tæki í senn ?
Hvað væri sagt um verka-
mann ef hann yrði að vera frá
vinnu sökum anna fyrir sjálfan
sig? Heldurðu að hann yrði vel
liðinn ef hann í þokkabót heimt-
aði svo full laun hjá vinnuveit-
anda, meðan hann væri að
starfa fyrir sjálfan sig?
Þannig mætti leugi telja
„Starfsmaður hjá ríkinu er
að svíkjast um, ræna þjóðar-
heildina, þegar hann starfar við
annað fyrirtæki en það, sem
þjóðarbúið hefur falið honum
að starfa við.
Er það ekki ærið starf fyrir
einn mann að vera borgarstjóri
í Reykjavík, þótt borgarstjóri sé
ekki að þvælast við alþingis-
störf jafnframt borgarstjóra-
starfinu.
Þannig mætti lengi halda á-
fram, en ég hef ekki lengri tíma
að þessu sinni.
Kær kveðja.
Háinn.“
Á stúdentafundinum fyrir
i'réttri viku lýsti Gylfi Þ. Gísla-
son, prófessor við Háskóla Is-
lands, yfir því að Nordahl Grieg
hefði snúið baki við kommún-
ismanum og Sovétríkjunum
nokkrum mánuðum og jafnvel
ári áður en hann lét lífið fyrir
hugsjónir sínar. Þegar hann var
spurður um heimildir sagði hann
að Grieg hefði sagt sér þetta
sjálfur. Alþýðublaðið sagði
þannig frá þessum atburði, svo
að getið sé þeirrar heimildar
sem prófessorinn virðir mest:
„Gylfi Þ. Gíslason upplýsti í
lokaræðu sinni, að Nordahl
Grieg hefði fyrir löngu verið
búinn að snúa baki við kommún
ismanum, er hann féll í stríð-
inu. Kölluðu nokkrir kommún-
istar þá fram í: „Hvaðan hefur
þú það? „En Gylfi svaraði um
hæl: „Frá honum sjálfum."
Þögnuðu kommúnistar þá
skyndilega og reyndu ekki fram
ar að misnota nafn kinnar
norsku þjóðhetju sér til fram-
dráttar á þessum fundi.“ En
sama dag og Alþýðublaðið birti
þessa stoltaralegu frásögn
skýrði ég 1 Þjóðviljanum frá
viðtali sem ég hafði átt við
frú Gerd Grieg vegna þessa uud
arlega fyrirbæris, en í því við-
tali sagði frú Gerd frá þvi að
Nordahl Grieg hefði verið „til
æviloka bæði mikill föðurlands-'
vinur og eldheitur marxisti og
kommúnisti". Hún skýrði frá
löngun hans til að komast til
Sovétríkjanna og berjast með
Rauða hernum og kom með þá
velviljuðu skýringu á ummælum
Gylfa Þ. Gíslasonar, prófessors
við Háskóla íslands, aö þau
hlytu að stafa „af misskilningi
eins og oft vill verða, þegar
menn tala mismunandi íungu-
mál.“
Eftir þessa ótvíræðu yfirlýs-
ingu frú Gerd Grieg varð stein-
hljóð í Alþýðublaðinu, og ég
var farinn að halda að Gylfi Þ.
Gíslason, prófessor við Háskóla
Islands, .myndi velja þanti vitur-
lega kost að hylja framkomu
sína hjúpi þagnar og gleymsku.
En í gær birtist snögglega eftir
hann grein í Alþýðublaðinu:
„Nordahl Gzieg og kommúnist-
ar,“ þar sem reynt er með hálf-
yiðum að halda til streitu um-
mælum sem fullkomlega hafa
verið hrakin. I því skyni grípur
Gylfi Þ. Gíslason, prófessor við
Háskóla íslands, til þess óyndis
úrræðis að faisa sín eigin um-
mæli, á stúdentafundinum seg-
ist hann aðeins hafa látið „þess
getið, að þótt Nordahl Grieg
hafi verið kommúnisti fyrir
stríð, muni hann á síðusui ár- -
um ævi sinnar hafa breytt nokk
uð afstöðu sinni til þeirra mála
og í ýmsum greinum tekið aðra
afstöðu en norskir kommúnist-
ar.“ (leturbr. mínar). En um-
mæli Gylfa Þ. Gíslasonar á fund
inum voi’u sannarlega engin
hálfyrði, heldur algerlega ótr'í-
ræð, eins og greinilega kemur
fram í frásögn Alþýöublaðsins
Framhald á 6. síðu

Barnaskemmtun
verður haldin í Austurbæjarbíó mánudag-
inn 22. marz kl. 2 e. h.
Börn úr Austurbæjarbamaskólamim
annast öll skemmtiatriðin.
Aðgöngumiðar á 5 krónur verða seldir í
miðasölu hússins eftir kl. 12.30 á mánudag.