Þjóðviljinn - 30.04.1948, Blaðsíða 6

6
ÞJÖÐVILJINN
Föstudagur 31. apríl- 1948.
174.
SamsæríS mlkla
B. TRAVEN:
K E R R A N
49. DAGUB.
efttr
ffflCHAEL SAYEBS oa ALBEBT E. KAHH
Hinn 7. des. 1941 réðust japanskar sprengjuflugvélar
og herskip á flotastöð Bandaríkjanna í Pearl Harbour.
Hitlers-Þýzkaland og hin fasistíska ítalia sögðu Banda-
ríkjunum strið á hendur.
£ ræðu til Bandaríkjaþjóðarinnar 9. des. sagði Roose-
velt forseti:
„Ferill Japans síðasta áratuginn hefur verið sam-
hliða og ferill Hitlers og Mússólínis í Evrópu og
Afríku. Nú er hann orðinn meir en samhiiða. Kom-
in er á samvinna svo nákvæmlega skipulögð
að herfræðingar fasistaríkjanna líta nú á allar álfur
heims, og heimshöfin sem einn gríðarstóran vígvöll.
Árið 1931 réðist Japan á Mansjúkúó — fyrir-
varalaust.
Árið 1935 réðist ítaiía á Abessiníu — fyrirvara-
laust.
Árið 1939 réðist Þýzkaland á Tékkóslóvakiu fyrir-
varalaust. i
Síðar á árinu 1939 réðist Þýzkaland á Pólland —
fyrirvaralaust.
Árið 1940 réðist Þýzkaland á Noreg, Danmörku,
Holland, Belgíu og Lúxembúrg — fyrirvaralaust.
Árið 1940 réðist Italía á Frakkland og síðar
Grikkland fyrirvaralaust.
Árið 1941 réðist Þýzkaland á Sovétríkin — fyrir-
varalaust.
Og nú hefur Japan ráðizt á Malakkaskaga, Thai-
land og Bandaríkin —■ fyrirvaralaust.
Það er allt með sama mótinu."
Gríman var fallin. Lejmistyrjöld bandalagsins gegn
kommúnismanum við Sovétríkin var runnin saman við
heimsstyrjöld gegn öllum frjálsum þjóðum.
í ávarpi til Bandaríkjaþings 15. des. 1941 sagði Roose-
velt forseti:
„Árið 1936 gerði Japan opinberlega bandalag' við
Þýzkaland með því að gerast meðlimur í bandalag-
inu gegn kommúnismanum. Því bandalagi var eins
og kunnugt er í orði kveðnu geint gegn Sovétríkjun-
um, en hið raunverulega markmið þess var að
mynda bandalag fasismans gegn hinum frjálsu þjóð-
um heims, og þá einkum gegn Bretlandi, Frakk-
landi og Bandai-ikjunum.“
Hafinn var úrslitakafli heimstyrjaldarinnar síðari, sem
alheimsbarátta afla lrins alþjóðlega fasisma við sameinaða
heri hins framsækna mannkyns.
Bandaríska bandalagið gegn kommúnisma
XXIH. KAFLI
1. Arfur svartliðanna.
Aðalverkefni hins leynilega alþjóðastarfs fasistaríkj-
anna eftir 22. júní 1941 var að hindra, hvað. sem það
titrandi undirtón, uppgötvaði Andri í fyrsta sinn
kynið.
Þessar þrjár Indíánastúlkur töluðu spönsku, en
brugðu fyrir sig orðum úr tselta-málinu, þegar þær
skorti réttu orðin á spönsku. Þær tóku ekki eftir
Ándra, því hann var langt inni í dimmum skuggan-
am, og svo voru þær svo uppteknar af umtals-
efninu að þær sáu ekki neitt. Hann náði engu sam-
hangandi af því sem þær sögðu, en heyrði grunn-
tóninn — raddblæinn. Og það var þessi kurrandi,
skjálfandi söngur, sem kom tilfinningum hans í
uppnám. Hann varð gripinn óljósri þrá. Fyrst héít
hann að það væri mamma sín, sem hann þráði, en
svo komst hann að raun um að það var önnur
þrá — þrá eftir einhverju, eftir einu eða öðru, eftir
einhverju fallegu, og þá hélt hann aftur, að það
væri heimþrá. En það var ekki heldur það. Það var
eitthvað sem hleypti heitum bylgjum i gegnum
hann, og hann fylltist þunglyndi. Honuiíi fannst
hann vera svo ósegjanlega einmana. Þetta hafði
aldrei komið fyrir hann áður.
Hann hafði mörg hundruð sinnum heyrt kon-
ur og stúlkur tala saman, en hann hafði aldrei fyrr
heyrt þennan hljómblæ í kvenrödd. Mörgum, mörg-
um sinnum höfðu konur ferðast með vagnalestun-
um, ungar konur og gamlar konur, fallegar konur,
giftar konur og ógiftar konur. Stundum höfðu líka
sumir ökumennirnir konurnar sínar með sér vikur.-
um saman.
En þó hann hefði oft verið samvistum v-ið kon-
ur, hafði hann aldrei kennt neinna sérstakra til-
finninga við það. Hann hafði hjálpað þeim upp í
vagnana og niður úr þeim. Hann hafði ótal oft borið
konur yfir ámar. Hann hafði vakið konur á morgn-
ana og séð þær hálfnaktar, og þegar heitt var í
veðri, hafði hann séð þær alsnaktar. Þegar eld-
ingarnar leiftruðu eða varðbálið blossaði skyndi-
lega upp, hafði hann séð konurnar í samræði við
menn sína undir vögnunum eða á afviknum stöðum í
nálægð þeirra. En honum hafði aldrei fundist sér
koma þetta neitt við eða vekja ákveðnar óskir hjá
sér.
Konurnar höfðu alveg sömu merkingu í augum
hans og karlmennirnir — líkamslögun þeirra var
bara svolítið öðruvísi. I .heimasveit hans unnu bæði
karlar og konur, þar var enginn munur gerður á,
nema í mismunandi vinnu, því konurnar voru veik-
byggðari og ólu börn og gættu þeirra og gáfu þeim
brjóst. Fullþroska kona vakti hjá honum hugsani:
um móður sína eða frænku, um ungar stúlkur hugs-
aði hann eins og systur sínar.
Kofinn, sem hann ólst upp í var einn samfelldur
geymur, frá barnæsku hafði hann séð, að faðir hans
svaf hvergi annarstaðar en við hlið móður hans og
undir sömu ábreiðunni. Tunglið skein oft í gegnum
gisna bambusveggina, og hann hafði oft séð, hvað
foreldrar hans aðhöfðust. Og þegar ekki var tungls-
Svar AJþýðtisanibaiidsiirs
Framhald af 1. síðu
hver ágreiningur \erið á und-
anförnum árum innan verkalýðs
samtakanna og þau eigi að síð-
ur lialdið dag sinn hátíðiegan
í útvarpi undir forystu lögiegr-
ar stjóruar heiidarsamtakanna,
án þess að útvarpsráð hafi haft
nokkuð við það að athuga.
Að þessu sinni var málefna-
grundvöllur dagsins þ. e. 1. maí
ávarpið í Reykjavík samþykkt
samhljóða á fundi ineð stjórn-
um allra sambandsfélaga höf-
uðstaðarins og óhætt að segja
að aldrei hafi 1. mai-ávarp ver-
ið staðfest hér af svo almenn-
um elnhug I verkalýðssamtök •
vnwaL
Ástæða sú, fyrir ákvörðun
meirihluta útvarpsráðs, að kom
ið hafi í ljós nú ósaiúkomulag
innan Alþýðusambandsins er
því hrein f jarstæða. — Hins veg
ar er augljóst að með þessu hef-
ur útvárpsráð blandað sér í
innri mál verkalýðssamtakanna,
franiið hlutleysisbrot gegn
þeim.
3. Það er að vísu rétt að full-
trúar sambaudsfélags hér í
Reykjavík hafa gengið svo
iangt í einangraðri andstöðu
sinni gegn einingu verkalýðs-
ins að hlaupast undan merkjum
og blöð andstæðinga verkaiýðs-
ins fagnað þessu mjög. En þetta
et heidur eogin uý bóla og hefnr ’
ekki hingað til orðið tilefni þess
að útvarpsráð neitaði löglegri
stjórn A.S.I. um aðild að 1.
maí í Ríkisútvarpinu.
Að þessu athuguðu mótnræl-
um vér þeirri ákvörðun meiri-
hluta útvarpsráðs, að Ioka út-
varpinu fyrir alþýðusamtökun-
um á hátíðisdegi þeirra, en velja
í þess stað menn eftir eigin geð
þótta til ræðuhalda, sem hlut-
Ieysisbroti og frekustu móðgun
við samtök íslenzkrar alþýðu.
Jafnframt mótmælum vér því,
í nafni heildarsamtaka íslenzkr-
ar alþýðu að nokkur stofnun
önnur en þau eða lögiega kjörn
ir fulltrúar þeirra hafi rétt tii
að skipuieggja úfrvarpsdagskrá
1. maí, ef á anuað borð útvarp-
ið er helgað þessum degi.
VirðJngarfyilst4'.
ijós, þá gat hann heyrt á hljóðinu hvað gekk á.
Foreldranjir áttu engin Je.yndarmál fyrir börnurn
sínum. Ef þeim fannst eitthvað nauðsynlegt eða
ráðlegt, ráðfærðu þau sig ekki við börnin og ckiftu
sér ekkert af þvi hvort þau voru viðstödd. Án þess
að gera sér það ljóst, vissu þau að börnin litu upp
til þeirra í skilyrðislausri virðingu, sem ekkert fékk
haggað — allra sízt jafn eðlilegir hlutir og það. að
sólin reis upp og gekk aftur til viðar, og að mais-
inn óx og jurtirnar báru blóm.
Andri hafði aldrei kynnst upplognum skáldsög-
um og hræsniskenndum kvikmyndum, og hann hafði
ekki alist upp í landi, þar sem siðferðispostular og
lagaákvæði um „ólifnað" höfðu innrætt mönnunum
óhreinar hugrenningar.
En hann gat ekki gert sér neina grein fyrir því,
að hann skyldi finna svona sterkt til þessarar þrár
einmitt í kvöld. Hann reyndi að átta sig á því, því
þetta hafði aldrei komið fyrir hann áður. Þegar
hann fór að hugleiða það, fann hann að það var
að minnsta kosti ekki venjuleg hitasótt, því það
byrjaði allt öðruvísi. Hann kemidi hvorki höfuð-
verks né þyngsla í líkamanum.
Þarna iðaði af fólki, sem reikaði masandi aftur
og fram. Og enn heyrðist frá kirkjunni tilbreytinga-
laus söngurinn og orgelhljómurinn, sem rann sam-
an við danshljómlistina. Og það var sjálf danshljóm-
listin, tjáningarlaus en þó glaðvær. Þama voru
uppskafnir piltar í hvitum buxum og Ijósum skyrt-
um. Þama voru slúðrandi og masandi stúlkur með
svarta harið sléttgreitt og blóm i því. Þarna vom
hvítar skínandi tennur, holdugar varir og glamp-
andi soltin augu, sem staðnæmdust andartak við
hann.
Og allar stúlkurnar vom nýþvegnar og lagði
af þeim sterkan sápuilm, og kjólamir þeirra vor.i
nýþvegnir, og þegar þær hreyfðu sig, skein stund-
um á fannhvít nærföt.
En þegar stúlkurnar þrjár gengu fram hjá hon-
um, fann hann veika svitalykt af þeim. Hún var
greinilegri af því að hún var af hreinþvegnum liköm-
um. Honum fannst þessi lykt sæt.
En það, sem greip hann sterkum tökum, voru
raddimar. Það var ekki söngur í rödd þeirra, en
það hafði sömu áhrif og hljómlist. Það var bara
öðmvísi en hljómlist — ekki líkt þeirri, sem fram-
leidd er með hljóðfæmm. Það var mýkt í röddun-
um. Það var hin djúpa gæzka móðurviðkvæmni kon-
imnar, en samtímis hljómaði i þeim kátína, skjálf-
andi gleði. Það leit út fvrir að þær hefðu uppgötvað
í kvöld, hver það væri meðal allra manna á jörð-
inni, sem væri þess megnugur að færa þeim allan
heiminn að gjöf, umvafinn rósum.
En þó Andri skildi ekki orsökina til þessara ann-
ariegu tilfinninga, þá skildist honum það að minnsta
kosti, að hann var ekki sami maður og fyrir einni
klukkustund síðan.
Það hafði orðið einhver breyting á honum, breyt-
ing, sem hann fann að mundi setja mark sitt á hann
hér eftir.
Það var honum ekkert nýtt, að konumar höfðu
öðruvísi rödd en karlmenn ,en að raddimar væru
svo gerólíkar, að hljómurinn í kvenröddinni stað-
festi heilann heim á milli karls og konu, það vi«3i
hann ekki áður.
Þessi uppgötvun hafði um stund svo sterk áhrif
á hann, að hann varð óttasleginn. Hann tapaði
állri öryggiskennd, og honum fannst hann gæti
aldrei framar sætt sig við heiminn. Og saman við
þessa tilfinningu ótta og óvissu rann þráin eftir
einhvecju ákveðnu — einhverju fallegu,
SkjTidilega var hann gripinn hræðslu við kon-
una. Það var eitthvað í sambandi við hana, sem
hann skildi ekki. Honum fannst móðir sín vera eina
konan á jarðríki, sem hann gæti skillð, og sem
hann þyrfti aldrei að óttast. En samtímis þráði
hann að heyra aftur raddir stúlknanna, til að
gleðjast yfir móðurviðkvæmninni í þeim.
Hann var skelfilega aorgbitinn, og langaði meat
tll að fara að gráta. Stúlkumar. voru famar, hann