Þjóðviljinn - 26.05.1948, Síða 7

Miðvikudagur 26. mai 1948.
ÞJÓÐVILJINN
7
JÓN RAFNSSON:
Sem gestkomandi sjómaður |
utan af landi ■ var ég /kvöld ■
eitt 1925 staddur á greiða-
sölustað, svonefndu Litla
kaffi hér í höfuðstaðnum.
Á þennan stað lögðu leið
sína meðal annarra ungir
og róttækir menntamenn.
Að þessu sinni komst ég
þar stutta stund í félagsskap
með nokkrum slikum mönn-
um. Þeir voru að búa sig í
ferð til Hafnarfjarðar, á
fund.
|þeir væru ekki minni kunn-
■ ingjar mínir en hans. Mig
langaði til að hitta þennan
náunga oftar og mun þá
hafa haft orð á því við skips-
félaga mína.
Ekki bauð mér í grun þá,
að þessi piltur ætti eftir að
verða einn þeirra manna. er
einna mest og bezt ætti eftir
að koma við sögu íslenzkrar
verkalýðs- og stjórnmálabar-
áttu. á nœstu áratugum.
Þetta reyndist vera Brynj-
Brynjólfur. Bjarnason við skrifborðið. (Myndin tekin í gær,
ijósm. Sig. Guðmundsson).
Þessir ungu menn ljómuðu
af áhuga og létu móðan mása
eins og ungt fól'k, sem finn-
ur sig eiga mikið ósagt og
enn meira ógert.
Þegar ég, sakir skyldstarfa
í skipsrúmi mínu, hafði af-
þakkað gott boð um þátttöku
í Hafnarfjarðarförinni og
leiðangursmenn voru þotnir
ó dyr, tók ég eftir ungum
manni, við borðið þar sem
ég sat. —Við tókumst tali eða
réttara sagt héldum áfram
umræðum þar sem frá var
(horfið, og fann ég að þessi
var með á nótunum.
Auðvitað ræddurn við um
sósdalisma og alþýðuvöld um
■gjörvalla jörð og verkefni hér
heima í baráttunni fyrir sósí-
alismanum. Við ræddum um
helztu viðburðina hér á landi,
rneðal annars Láru-bréf Þor-
■bergs o. fl. á víð og dreif.
Ekki hafði þessi piltur það
hofmannssnið á sér, að kynna
sig með nafni né heldur ég,
að svífa á hann með mínu:
Hvað heitir þú annars laxi?
— en þegar ég þá seint um
kvöldið hélt til skips varð
mér þessi náungi talsvert
hugstæður, því þótt samtal
okkar væri bæði skemmtilegt
og óþvingað, að mér fannst,
fahn ég glöggt við yfirvegun
að hann mundi vita talsvert
meira en ég í sósíalistiskum
fræðum, og ég minntist þess,
nú, af nokkurri hreykni, að
í viðeigandi efnissamböndum
átti hann það til að vitna í
hina og þessa sæmdarmenn,
iallt frá Marx og Engéls til
Heines og Jónasar Hallgríms-
sonar, með slíkri hógvserð og
lítiEæti, að likast var sem
ólfur Bjarnason, og hafði ég
áður heyrt hans að góðu get-
ið meðal róttækra manna.
Siðan þetta var er nú brátt
liðinn fjórðungur aldar. All-
an þann tíma hefi ég átt því
láni að fagna að vera í flokki
með Brynjólfi sem forystu-
manni og fylgjast nokkuð
með starfi hans og baráttu.
Á þessu tímabili hefur á
ýmsu gengið í sögu hinnar
fáglegu og pólitísku baráttu
íslenzkrar alþýðu eins og
annars staðar í heiminum.
Ýynsir, sem fyrir f jórðungi
aldar tóku sjálfa sig alvar-
lega sem verðandi verkalýðs-
leiðtoga hafa gefizt upp og
gebgið úr leik. Brynjólfur
átti ekki samleið með slikum.
Öðrum hefur tekizt að ná
trúnaði aiþýðunnar en láðst
að gjalda henni í sama. og
því tapazt henni með öllu.
Brynjólfur slóst ekki í för
með svona mönnum.
Margur hefux beinl’ínis
ekki þolað ofbirtu hagnaðar-
möguleikanna fyrir eigin
pyngju, þegar á þing var
komið, ekki getað neitað sér
um að eignast einkamál í fé-
lagi við þá ríku, gerast „fínn
maður“, — og leiðzt út í að
beita hæfileikum sínum í það
að halda um sig ble'kktu kjör-
fylgit til að halda sjalfum
sér í verði hja andstæðingun-
um sem hemli á hagsmuna-
og frelsisbaráttu vinnandi
fólks. —
BrynjÓlfur varð ekki verka
lýðsfulltrúi af þessu tagi, til
þess er persónuleiki hans of
heilsteyptur, siðgæðistilfinn-
Framhald á 10. síðu.
í tilefni af þeim atburði, að herra Brynjólfur
Bjarnason alþingismaður hefur lifað í dag fimm
tugi ára í þeim vanskapnaði, er vér köllum engil-
saxneskt lýðræði, óska ég honum þeirrar blessunar,
sem er önnur sú mesta, sem unnt er að óska nokkr-
um manni hér í heimi. En óskin er sú, að honum
lánist að lifa þá miklu hátíð að sjá heimskapítal-
ismann hrynp niður í yztu myrkur með öllum
hans óþokkaverkum, arðráni, þjófnaði, kúgun,
spillingu, forheimskun, afmenningu, múgmorðum
og tortímingu.
Einnig æski ég honum þeirrar skemmtunar, sem
ég tel hin andlegu vísindi hafa veitt mér, að sjá þá
fíra, er slíkar hörmungar hafa leitt yfir mann-
kynið, hljóta makleg verðlaun verka sinna, þegar
komið er þar í sveit, sem hver maður uppsker ná-
kvæmlega eins og hann hefur sáð hér í veröld fá-
vizkunnar, og að hann gangi þegar úr skugga um,
að á þeim skuldadögum verði þægilegra að hafa
verið Brynjólfur Bjarnason heldur en Hitler,
Chamberlain, Laval, Quisling eða hvað þeir annai’s
hétu þessir bandítar, sem höfðu forustu fyrir
manndrápum og þjáningum síðustu styrjaldar.
Ennfremur bið ég þess, að Brynjólfi veitist sú
vissa, er mér er gefin, að hundingjarnir, sem nú
eru að 'takast á hendur menningarhlutverk Hitlers,
Chamberlains, Lavals, Quislings og þeirra með-
hjálparar, innga»gi síðar meir til sömu uppskeru-
hátíðar og þessir fyrirrennarar þeirra.
Og að lokum árna ég Brynjólfi, að honum hlotn-
ist að sjá, hve Guð var stór, en Jón Magnússon ráð-
herra íslands lítill, þegar hann lét dæma Brynjólf
forðum daga til tukthúsvistar fyrir „guðlast“.
Meistarinn mikli hefur að sönnu kennt oss:
„Elskið óvini yðar og biðjið fyrir þeim, sem ofsækja
yður.“
En hann hefur hvergi sagt: „Elskið óvini mann-
kynsins og biðjið fyrir þeim, sem ofsækja þjóð-
irnar.“
Svo sendi ég herra Brynjólfi Bjarnasyni mína
innilegustu afmæliskveðju, þessum gáfaða sam-
herja mínum í sósíalisma, spíritisma og sannri
lífsvizku.
Reykjavík, 26. dag maímánaðar 1948.
Þórbergur Þórðarson.
l
_____ . : / jff .
Tii haminggsi
Kynni mín af Brynjólfi Bjarna
syni eru stutt en að mörgu leyti
ánægjuleg.
Sá er þáttur í fari Brynjólfs
er vakið hefur hrifningu mína
er það er glöggskygni hans
og hæfileiki að sjá á milli aðal
og aukaatriða, en slíkt er jafn-
an einkenni góðra forustu-
manna.
Vona ég að flokkurinn megi
sem lengst njóta starfs hans
og forustu.
Hermann Guðmundsson.
5
★
Það komu margir ungir inenn
á heimili mitt áður fyrri, að
vísu enn, en þó ekki éins marg-
ir og fyrr. Flestir þeirra voru
í fylgd með sonum mínum, eink
um þó Hendrik. Það var eins
og gengur, misjafn sauður í
mörgu fé ,,allt góðir strákar“
sagði Hendrik, en mér fannst
þeir dálítið upp og ofan samt.
Margt var skrafað og skegg-
rætt um landsins gagn og nauð-
synjar, og þó ekki hvað sízt
um stjórnmálin og væri synd
að segja, að allir væru á einu
máli í þeim sökum, enda hvessti
stundum verulega í svip .
Mér þótti gaman að hlusta
á þessa ungu áhugamenn (því
miður hefur hugsjónaáhuginn
dofnað hjá mörgum þeirra). —
Einn þeirra, sem sérstaklega
vakti eftirtekt mína var piltur
austan úr Flóa, Brynjólfur hét
hann, Bjarnason og heitir enn.
Ekki veitti ég honum athygli
vegna þess, að hann væri á-
berandi viðmótsþýður svona til
að byrja með, því hann var
nokkuð skapmikill og jafnvel
uppstökkur, en langrækinn var
hann ekki, sízt við vini sína,
og félaga. Það var rökfimi
þessa unga pilts og djúpur
skilningur á málunum, sem
vakti eftirtekt mína á honum.
Sum þeirra mála, sem þessi
ungi sveitapiltur braut heilann
um voru sízt þess eðlis, að
sveitamenn á þeim tímum
tækju þau til athugunar.
Venjulega var það þannig, að
eftir að „Billinn" — eins og
hann var nefndur af vinum sín-
um og félögum — hafði talað
yfir strákahópnum, varð þögn.
Þeir, sem voru á sama máli,
fannst ekki neitt meira vera
að segja, en hinir treystust
ekki til að andmæla rökum
hans.
Margt hefur breytzt síðan
þetta gerðist, en „Billinn"
hefur ekki breytzt. Hann hefur
alltaf síðan, bæði í blíöu og
stríðu, en oftast þó í stríðu
unnið fyrir hugsjónir sínar og
aldrei hvikað. Alltaf er hann
jafnbúinn að fórna öllu fyrir
þær.
Ég er þess fullviss, gamli fél-
agi, að ef þér verður langra
lífdaga auðið, sem ég vona og
óska, að >þá eigi auðvald og í-
hald hverrar tegundar sem er,
að fá mörg svöðusárin undan
vopnum þeim, sem þú hefur
hingað til notað og munt nota
framvegis. Undan þeim vopnum
hefur yfirstéttinni sviðið sár-
ast.
Otto N. Þorláksson.
★
Allra heilla árna eg þér
Brynjólfur Bjarnason á afmæl-
isdaginn og vona að ókomia ævi
ár þín verði bæði mörg og sig-
ursæl. Því baráttu bið ég þér en
ekki friðar, hans ann ég þér
ekki, nema í hófi, frekar en aðr
ir flokksmenn þínir og þú þó
sjálfur sízt allra, á meðan
rangsleitni ríkir, meðan ísland
er enn í hershöndum og íslend-
ingar ráða ekki sínu eigin landi
óskertu, meðan níðzt er á nokk-
urri þjóð, nokkrurri stétt og
nokkurrum manni, meðan góð
málefni þarfnast formælis og
fylgis. -— Við sem höfum átt
þess kost að vinna með þér að
áhugaefnum okkar vitum það
öll hve traustur þú ert, rétt-
sýnn og ráðhollur og að hverju
því máli sem þú lætur þig skipta
er fylgt eftir af heilum hug og
óbilandi þreki, með skörpum
skilningi, skýrri dómgreind og
skjótum úrræðum og oft
skemmtilegri kýmni og því þyk
ir okkur svo gott að hafa þig
í fararbroddi og fylgja þér að
málum, gott að eiga þig að á
Alþingi, gott að eiga þig í Sós-
íalistaflokknum, gott að standa
í þakkarskuld við þig og gott
til þess að hugsa að þú og þín
ágæta eiginkona eigið eftir að
sjá árangurinn af ötulu ævi-
starfi: réttlátt þjóðskipulag á
óháðu íslandi Islendinga þótt út
litið sé ískyggilegt í bili sé ég
enga ástæðu til að efa að svo
verði, en vitanlega verður
þeim áfanga ekki náð baráttu-
laust og í þeirri baráttu er
gott að hlíta forsjá þinni.
Katrín Thoroddsen.